Skip to content

NǓ E MƐ WINNYAWINNYA LƐ NƆ KANBYƆ LƐ É

Nɛ̌ Un ka Sixu D’amlɔ Ganji Gbɔn?

Nɛ̌ Un ka Sixu D’amlɔ Ganji Gbɔn?

 Enyi akɔ́nwuntazɔ́wiwa ma ɖò kpikpa we wɛ ǎ ɔ, a sixu lin ɖɔ emi ɖó na kplɔ́n nǔ d’eji. Nú a ma ɖò azɔ̌ wà wɛ ganji ɖò lɔnyiji-fɔnkan linu ǎ ɔ, a sixu mɔ ɖɔ nǔ e sín hudo emi ɖó kpowun é wɛ nyí ɖɔ emi ni dó gǎn d’eji. Amɔ̌, ɖò ninɔmɛ we lɛ mɛ ɔ, é sixu ko nyí amlɔ didɔ́ ganji sín hudo wɛ a ɖó. Kpɔ́n nǔ e wu wɛ é.

 Etɛwu a ka ɖó hudo amlɔ tɔn?

 Wemasetɔ́ ɖaxó lɛ ɖɔ ɖɔ zǎn ɖokpo mɛ ɔ, mɛ winnyawinnya gegě nɔ ɖó hudo amlɔ tɔn nú ganxixo tantɔn alǒ tɛnnɛ. Etɛwu é ka ɖò taji ɖɔ amlɔ ni kpé we?

  •   Amlɔ nɔ d’alɔ bɔ nǔwukpíkpé tamɛ linlin tɔn mɛtɔn nɔ ɖò ganji. È nɔ ylɔ́ amlɔ ɖɔ “nǔɖuɖu fɔn e ɖò taká mɛ é tɔn.” É sixu d’alɔ we bɔ a na yì nukɔn ɖò wemaxɔmɛ, ɖò lɔnyiji-fɔnkan yihun lɛ mɛ, bɔ nǔwukpíkpé e a ɖó bo na ɖeɖɛ tagba lɛ é na kpɔ́n te.

  •   Amlɔ nɔ d’alɔ bɔ zinzan mɛtɔn kpo lee nǔ nɔ cí nú mɛ é kpo nɔ kpɔ́n te. Lee nǔ nɔ cí nú mɛ e amlɔ vɛ́ nukún na lɛ é nɔ yawǔ tɔ́n ɖò nǔwiwa yetɔn lɛ mɛ; nǔ yetɔn nɔ blawǔ bɔ ye nɔ lɛ́ jɛ tagba xá mɛ ɖevo lɛ.

  •   Amlɔ didɔ́ nɔ zɔ́n bɔ ayi nɔ ɖò te hwenu e è ɖò hǔn kun wɛ é. Dobanúnǔ États-Unis tɔn ɖé xlɛ́ ɖɔ kɔmlɔgɔ́ sísá nɔ zɔ́n bɔ hǔnkuntɔ́ e sín xwè ɖò 16 jɛ 24 vlamɛ lɛ é donu we mɔ̌ nɔ gbà hǔn, enyi è sɔ́ jlɛ́ dó hǔnkuntɔ́ e sín xwè ɖò 40 jɛ 59 vlamɛ lɛ é tɔn wu ɔ nɛ.

  •   Amlɔ nɔ zɔ́n bɔ lanmɛ nɔ ɖò ganji. Amlɔ nɔ d’alɔ agbaza mɛtɔn bɛ́ nɔ jla nǔvikún lɛ, anyǔ kpo kan e mɛ hun nɔ sà gbɔn lɛ é kpo ɖó. Amlɔ didɔ́ ganji sixu lɛ́ zɔ́n bɔ è na yawǔ bɛ́ klókló zɛ xwé wu, aɖɔ̌vivizɔn kpo hunkangbadótaglomɛzɔn kpo ǎ.

Lee alokan ɖé nɔ ɖó hudo kuláan tɔn bo na kpó ɖò azɔ̌ wà wɛ é ɔ, mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ a ɖó hudo amlɔ tɔn bo na dó kpó ɖò ganji

 Etɛ ka nɔ zɔ́n bɔ amlɔ nɔ gló we?

 Amlɔ ɖó lè tobutobu enɛ lɛ có, mɛ winnyawinnya gegě ka nɔ dɔ́ lee ye ɖó hudo tɔn gbɔn é ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Elaine e ɖó xwè 16 é ɖɔ:

 “Mɛ̌si ce kanbyɔ wemaxɔmɛví e ɖò xɔ ɔ mɛ lɛ é bǐ ɖɔ gan nabi mɛ wɛ ye mɛ ɖokpo ɖokpo ka nɔ mlɔ́ ayǐ à jí. Mɛ gegě ɖɔ gan 2 mɛ zǎnmɛ. Mɛ ɖevo lɛ ɖɔ gan 5 mɛ ayitéhɔnnu. Wemaxɔmɛví ɖokpo jɛn ɖɔ gan 9 adaɖé mɛ gbadanu.”

 Etɛ ka sixu zɔ́n bɔ a ma na d’amlɔ ǎ?

 Hwenu zán ɖó kpɔ́ xá xɔ́ntɔn lɛ. “Wunzɛn ninɔ nú ganxixo gegě sixu bɔwǔ tawun, ɖò taji ɔ, hwenu e è tɔ́n kpo xɔ́ntɔn mɛtɔn lɛ kpo zǎnmɛ é.”​—Pamela.

 Azɔ̌. “Un yí wǎn nú amlɔ, amɔ̌, ɖó tuto ce ján tawun wutu ɔ, é nɔ vɛwǔ nú mì ɖɔ má d’amlɔ ganji.”​—Ana.

 Nǔnywɛ xwitixwiti. “Hwɛjijɔ taji e wu un ma nɔ d’amlɔ ganji ǎ é wɛ nyí alokan ce. É nɔ vɛwǔ nú mì ɖɔ má gɔn fɛn xwè dó alokan ce mɛ hwenu e un ɖò zan jí é.”​—Anisa.

 Nɛ̌ a ka sixu d’amlɔ ganji gbɔn?

  •   Gbějé linlin e a nɔ ɖó dó amlɔ wu é kpɔ́n. Biblu ɖɔ: “È ɖó nǔ kpɛɖé bo na agbɔ̌n mɛɖée ɔ, é nyɔ́ hú è ɖò azɔ̌ wà wɛ hwebǐnu, kaka bo ba agbɔ̌n kpò.” (Nǔnywɛtɔ́xó 4:6) Dandannú wɛ amlɔ nyí, é nyí nǔjlomɛnú ǎ. Amlɔ mɛvo ɔ, azɔ̌ towe sixu mɛ́ ǎ, bɔ a ka na lɛ́ ɖu gbɔjɛhwenu towe sín vivǐ ganji ǎ.

  •   Ba dò nú nǔ taji e nɔ zɔ́n bɔ a ma nɔ d’amlɔ ganji ǎ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwi kpo hagbɛ̌ towe lɛ kpo nɔ nɔ toxo mɛ dín wɛ à? A nɔ mɔ ɖɔ xwégbezɔ́ lɛ kpo azɔ̌ towe lɛ kpo hugǎn we wɛ à? Alokan towe nɔ zɔ́n bɔ gan e mɛ a nɔ mlɔ́ ayǐ dó é nɔ dín wɛ à, alǒ é nɔ ɖó we wunzɛn hwenu e a mlɔ́ ayǐ gudo é?

 Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Bo na dó ɖu ɖò nǔ taji e nɔ sú ali dó we bɔ a na d’amlɔ é jí ɔ, é na byɔ azɔ̌ ɖé lɛ ɖò así we, amɔ̌, lè ɔ sɔ mɔ̌ kɔ. “Mɛ e nɔ kú hǔn bo nɔ tò nǔ e wà gbé é ja ɔ, nɔ mɔ nǔ gegě ɖ’emɛ,” wɛ Nǔnywɛxó 21:5 ɖɔ.

 É ɖò wɛn ɖɔ nǔ e d’alɔ mɛɖé bɔ é d’amlɔ ganji é sixu nɔ ma d’alɔ mɛ ɖevo. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛɖé lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ amlɔ kpɛɖé didɔ́ ɖò kéze nɔ d’alɔ bɔ emi nɔ d’amlɔ ganji zǎnmɛ. Amɔ̌, mɛ ɖevo lɛ ɖɔ ɖɔ flíjɛ tɔn wɛ é nyí nú emi. Ba ee jɛxa we hugǎn é. Alixlɛ́mɛ e bɔ d’ewu lɛ é sixu d’alɔ:

  •   Nɔ yí jɔ. Enyi a nɔ yí jɔ kpɛɖé cobo yì mlɔ́ ayǐ ɔ, a na ɖibla yawǔ mɔ amlɔ dɔ́.

     “É nyɔ́ hú ɖɔ è ni fó azɔ̌ mɛtɔn lɛ kpo nǔwiwa ɖevo lɛ kpo dó mɛhwenu, enɛ ɔ, è sɔ́ na ɖó linkpɔ́n tɔn hwenu e è ko mlɔ́ ayǐ é ǎ.”​—Maria.

  •   Wà nǔ dó mɛhwenu. Ma nú ninɔmɛ towe lɛ ɖu ɖò jǐ towe ó, é nyɔ́ wà hǔn, blǒ tuto towe ganji, bá dó mɔ amlɔ e sín hudo a ɖó é dɔ́.

     “É hwe bǐ ɔ, un ɖó na d’amlɔ nú ganxixo tantɔn zǎn ɖokpo ɖokpo mɛ. Enɛ wu ɔ, enyi un ɖó na yawǔ fɔ́n zǎn hú ɖ’ayǐ tɔn ɔ, un nɔ lɛ́n ganmɛ nabi e un ɖó na d’amlɔ na é jɛ nukɔn.”​—Vincent.

  •   Kplɔ́n agbaza towe. Gan e ɖò ayi towe mɛ ɔ na w’azɔ̌ nú we, enyi a kplɔ́n ɛ ɔ nɛ. Wemasetɔ́ ɖaxó lɛ na alixlɛ́mɛ ɔ ɖɔ è ni nɔ mlɔ́ ayǐ, bo nɔ lɛ́ fɔ́n gbè bǐ gbè ɖò gan ɖokpo ɔ mɛ. Tɛ́n kpɔ́n nú sun ɖokpo bo kpɔ́n ɖɔ a ma na ɖò ganji à jí.

     “Enyi a nɔ yì mlɔ́ ayǐ gbadanu tɛgbɛ ɖò gan ɖokpo ɔ mɛ ɔ, taglomɛ towe na fá ayihɔngbe tɔn. Enɛ na d’alɔ we bɔ a na ɖò gbɛ̀ ɖò azɔ̌ ɖebǔ e a nɔ wà é kɔn.”​—Jared.

  •   Nɔ jlɛ̌ jí ɖò azɔ̌ towe lɛ kɔn. Biblu ɖɔ ɖɔ è ni “nɔ wà nǔ ɖó jlɛ̌ jí”; nǔ e a nɔ wà ɖò ayiɖeɖayǐ hwenu lɛ é lɔ ɖ’emɛ.​—1 Timɔtée 3:2, 11.

     “Un kplɔ́n bo nɔ ɖó dogbó nú azɔ̌ e un nɔ wà lɛ é gbadanu lɛ. Enyi un ma ɖó dogbó nú ganmɛ e un nɔ gbɔjɛ na lɛ é ǎ ɔ, nǔɖe na jiya tɔn, amlɔ ce jɛn é ka nɔ nyí.”​—Rebecca.

  •   Xò alokan towe cí! É hwe bǐ hǔn, kpò ganmɛ ɖé ɖ’ayǐ bo ma yì ɛntɛnɛti jí, alǒ wlan nǔ sɛ́dó xɔ́ntɔn towe lɛ cobo mlɔ́ ayǐ ó. Wemasetɔ́ ɖaxó lɛ gb’akpá nú mɛ ɖɔ weziza alokan, telée, alǒ tablɛti tɔn sixu zɔ́n bɔ amlɔ didɔ́ na vɛwǔ nú we tawun.

     “Mɛ lɛ nɔ ba ɖɔ è ni ɖò kan ɔ nu hwebǐnu. Amɔ̌, bo na dó gbɔjɛ ganji ɔ, a ɖó na xò alokan towe cí.​—Julissa.