Kɔ no mu nsɛm no do

Ebɛnadze Nye Sunsum Krɔnkrɔn?

Ebɛnadze Nye Sunsum Krɔnkrɔn?

Mbuae a Bible no dze ma

 Sunsum krɔnkrɔn no yɛ Nyankopɔn no tum a ɔreyɛ edwuma, anaadɛ n’adzeyɛ tum. (Micah 3:8; Luke 1:​35) Sɛ Bible kã dɛ Nyankopɔn soma no sunsum no a, dza ɔkyerɛ nye dɛ, Nyankopɔn ma no tum no kɔ beebiara a ɔpɛ mbrɛ ɔbɛyɛ a n’apɛdze bɛyɛ hɔ.​—Ndwom 104:30; 139:7.

 Sɛ ehwɛ Bible no mu a, kasafua a wɔakyerɛ ase “sunsum” no, wɔkyerɛɛ ase fii Hebrew kasafua ruʹach, nye Greek kasafua pneuʹma mu. Mpɛn pii no, wɔdze nkasafua yi gyina hɔ ma Nyankopɔn no tum a ɔreyɛ edwuma, anaa sunsum krɔnkrɔn. (Genesis 1:2) Naaso, Bible no dze dɛm nkasafua yi gyina hɔ ma biribi fofor so. Bi na odzidzido yi:

 Sɛ ehwɛ dza yɛabobɔ do yi nyina a, ibohu dɛ yɛmmfa hɛn enyiwa nnhu, naaso dwuma a wodzi ntsi, yehu dɛ wɔwɔ hɔ ankasa. Dɛmara na Nyankopɔn no sunsum no so tse. Nwoma bi kã dɛ “ɔtse dɛ mframa; yerunntum nnhu na yerunntum nnsuo mu so, naaso ɔyɛ edwuma paara.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, W. E. Vine na ɔyɛe.

 Bible no san frɛ Nyankopɔn no sunsum krɔnkrɔn no dɛ ne “nsatseaba,” anaadɛ ne “nsaano.” (Ndwom 8:3; 19:1; Luke 11:20; fa toto Matthew 12:28 ho.) Dɛ mbrɛ odwimfo bi tum dze ne nsa na ne nsatseaba yɛ edwuma no, dɛmara so na Nyankopɔn dze no sunsum no ayɛ edwuma dze ayɛ dza odzidzi do yi:

Sunsum krɔnkrɔn no nnyɛ obi tse dɛ Nyankopɔn

 Kã a Bible no kã sunsum krɔnkrɔn ho asɛm dɛ Nyankopɔn ne “nsatseaba,” Nyankopɔn ne “nsaano,” anaa Nyankopɔn ‘n’ehuw’ (n’ahom) no ma yehu dɛ sunsum krɔnkrɔn no nnyɛ obi tse dɛ Nyankopɔn. (Exodus 15:​8, 10) Odwimfo bi ne nsa runntum nnsoɛr na nankasa nnyɛ edwuma bi gyedɛ odwimfo no ankasa dze n’adwen susu ndzɛmba ho na ɔdze nsa no yɛ edwuma. Dɛmara so na sɛ Nyankopɔn no sunsum krɔnkrɔn no botum ayɛ edwuma a, gyedɛ Nyankopɔn nankasa dze dzi dwuma bi. (Luke 11:13) Bible no san dze Nyankopɔn no sunsum no toto nsu ho, na ɔsan so dze kasafua sunsum dzi dwuma dɛ mbrɛ ɔdze gyedzi na nyimdzee dzi dwuma no. Dɛm ntotoho ahorow yi nyina ma ɔda edzi dɛ sunsum krɔnkrɔn no nnyɛ nyimpa.​—Isaiah 44:3; Asomafo Ndwuma 6:5; 2 Corinthfo 6:6.

 Bible no bɔ Jehovah Nyankopɔn ne dzin nye ne Ba Jesus Christ ne dzin; naaso Bible no nnkã wɔ beebiara dɛ sunsum krɔnkrɔn no wɔ dzin. (Isaiah 42:8; Luke 1:​31) Aber a nna woruku Christiannyi Stephen osian ne gyedzi ntsi no, onyaa ɔsor enyido-adzehu. Nnyɛ nkorɔfo baasa na ohun hɔn wɔ sor hɔ, na mbom beenu pɛ. Bible no kã dɛ: “Na ɔnodze, Sunsum Krɔnkrɔn ahyɛ no mã no, ɔhwɛɛ sor hann, na ohun Nyankopɔn n’enyimnyam, nye Jesus dɛ ogyina Nyankopɔn enyimfa.” (Asomafo Ndwuma 7:​55) Sunsum krɔnkrɔn no, kyerɛ dɛ Nyankopɔn no tum a nna ɔreyɛ edwuma no na ɔmaa Stephen nyaa ɔsor enyido-adzehu no.

Ndaadaasɛm a ɔfa sunsum krɔnkrɔn no ho

 Ndaadaasɛm: Sunsum krɔnkrɔn no yɛ obi tse dɛ Nyankopɔn, na ɔka Baasakor no ho, dɛ mbrɛ King James version Bible no kã wɔ 1 John 5:​7, 8 no.

 Nokwasɛm: King James Version no na ɔdze dɛm asɛm yi kaa asɛm a ɔwɔ 1 John 5:​7, 8 ho: “Wɔ ɔsor no, Egya no, Asɛm no, nye Sunsum Krɔnkrɔn no: na baasa yi yɛ kor. Na baasa na wodzi dase wɔ asaase do.” Naaso nhwehwɛmufo ebohu dɛ ɔnnyɛ ɔsomafo John na ɔkyerɛɛw dɛm asɛm yi. Ntsi iyi nnka Bible no ho. Ɔbemfo Bruce M. Metzger kyerɛɛw dɛ: “Dɛm nsɛm yi yɛ akohwisɛm a ɔnnsɛ dɛ wɔdze ba Ahyɛmu Fofor no mu.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Ndaadaasɛm: Osiandɛ Bible no kã sunsum krɔnkrɔn ho asɛm dɛ gyama ɔyɛ nyimpa ntsi, binom kyerɛ dɛ ɔyɛ obi tse dɛ Nyankopɔn.

 Nokwasɛm: Ɔwɔ mu, ɔtafabi a Kyerɛwnsɛm no kã sunsum krɔnkrɔn ho asɛm dɛ gyama ɔyɛ nyimpa. Naaso iyi nnkyerɛ dɛ sunsum krɔnkrɔn no yɛ obi tse dɛ Nyankopɔn. Bible no san kã nyansa, owu, na bɔn ho asɛm dɛ gyama wɔyɛ nyimpa. (Mbɛbusɛm 1:20; Romefo 5:17, 21) Dɛ nhwɛdo no, Bible no kã nyansa ho asɛm dɛ ɔwɔ “ndwuma” nye “mba.” Dɛmara so na ɔkã fa bɔn ho dɛ ɔyɛ ɔdaadaafo, na otum ku obi, na ɔyɛ onyiberfo so.​— Matthew 11:19; Luke 7:35; Romefo 7:8, 11.

 Dɛmara so na aber a ɔsomafo John refa Jesus n’asɛm akã no, ɔkãa sunsum krɔnkrɔn ho asɛm dɛ ɔyɛ “okyigyinafo” a obedzi dase, ɔbɛhyɛ enyimnyam, obegya asomafo no kwan, ɔbɛtse, ɔbɛkã, ɔbɛfa, na ɔdze biribi so bɛkyerɛ. Ɔkãa no ho asɛm dɛ gyama ɔyɛ nyimpa bi. (John 16:​7-​15) Siantsir a ɔyɛɛ dɛm nye dɛ, Greek kasafua a wɔakyerɛ ase wɔ ha dɛ “okyigyinafo” (pa·raʹkle·tos) no, nna ohia dɛ wɔma no dzinhyɛananmu bi tse dɛ gyama ɔyɛ nyimpa. Naaso aber a John kãa sunsum krɔnkrɔn no ho asɛm ber fofor bi no, ɔdze Greek kasafua pneuʹma dzii dwuma, na wɔ ha dze, dzinhyɛananmu a ɔdze dzii dwuma no daa no edzi dɛ sunsum krɔnkrɔn no nnyɛ nyimpa.​—John 14:16, 17.

 Ndaadaasɛm: Osiandɛ wonuma nkorɔfo wɔ sunsum krɔnkrɔn dzin mu ntsi, ɔkyerɛ dɛ ɔyɛ nyimpa.

 Nokwasɛm: Ɔtɔfabi na sɛ Bible no kã “dzin” ho asɛm a, ɔkyerɛ tumdzi. (Deuteronomy 18:​5, 19-​22; Esther 8:​10) Borɔfo kasa mu no, ɔyɛ a wɔkã dɛ “wɔ mbra no dzin mu.” Dɛm a wɔkã no nnkyerɛ dɛ mbra yɛ nyimpa. Sɛ wonuma obi wɔ sunsum krɔnkrɔn “dzin mu” a, dza ɔkyerɛ nye dɛ onyii no gye sunsum krɔnkrɔn no tum no to mu, na ɔgye dzi dɛ Nyankopɔn nam sunsum krɔnkrɔn no do ma n’apɛdze ba mu.​—Matthew 28:19.

 Ndaadaasɛm: Nna Jesus n’asomafo nye esuafo a wodzi kan no gye dzi dɛ sunsum krɔnkrɔn no yɛ obi tse dɛ Nyankopɔn.

 Nokwasɛm: Bible nye abakɔsɛm nwoma biara nnkã dɛm. Encyclopædia Britannica kã dɛ: “Wɔyɛɛ nhyiamu bi wɔ Constantinople wɔ afe 381 H.B., na hɔ na wɔkãa dɛ Sunsum krɔnkrɔn no yɛ Nyame bi a ɔwɔ hɔ.” Ɔsomafo a otwa tun no wui no, bɔbor mfe 250 ekyir na wɔyɛɛ dɛm nhyiamu yi.