1, 2. Unsay nahitabo sa labing halandomong adlaw sa kinabuhi ni Elias?

SI Elias nagdagan nga gisungsong ang ulan samtang nagkilumkilom na. Layo pa ang iyang daganon aron makaabot sa Jezreel, ug siya dili na batan-on. Apan, walay hunong ang iyang pagdagan, kay ang “kamot ni Jehova” diha kaniya. Kini nga kalaski sa lawas wala pa gayod niya sukad masinatii. Gani, naapsan niya ang mga kabayo nga nagguyod sa karo ni Haring Ahab!—Basaha ang 1 Hari 18:46.

² Karon nag-inusara na lang si Elias ug layo pa ang iyang panawon. Handurawang nagkipatkipat ang iyang mata tungod sa ulan samtang siya nagdagan, nga namalandong sa labing halandomong adlaw sa iyang kinabuhi. Usa gayod kadto ka mahimayaong kadaogan alang kang Jehova, ang Diyos ni Elias, ug alang sa matuod nga pagsimba. Layo na si Elias gikan sa nagkisdom nga Bukid sa Carmelo diin gigamit siya ni Jehova sa milagrosong paagi sa pagpukan sa pagsimba kang Baal. Ginatos ka manalagna ni Baal ang napamatud-ang mini ug daotan ug busa gipamatay. Dayon nag-ampo si Elias kang Jehova nga hunongon ang hulaw nga naghampak sa yuta sulod sa tulo ka tuig ug tunga. Ug unya miulan!—1 Hari 18:18-45.

3, 4. (a) Nganong malaomon kaayo si Elias samtang nagpaingon sa Jezreel? (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan?

³ Samtang nahumod si Elias latas niining 30 ka kilometro paingon sa Jezreel, tingali malaomon kaayo siya. Basin naghunahuna siya nga mausab na ang tanan—nga si Ahab magbag-o na! Human sa iyang nasaksihan, angay na gyod untang biyaan ni Ahab ang pagsimba kang Baal; pugngan ang iyang raynang si Jezebel; ug hunongon ang paglutos sa mga alagad ni Jehova.

⁴ Kon daw nangatuman ang atong gusto, natural lang nga mosanag ang atong paglaom. Tingali maghunahuna tang ang kahimtang sa atong kinabuhi magmauswagon, nga gani abi natog ang bug-at kaayong mga problema nasulbad na. Kon mao kanay gihunahuna ni Elias, dili kana ikahibulong kay siya “usa ka tawo nga may pagbati nga sama kanato.” (Sant. 5:17) Apan, sa pagkatinuod, wala pa matapos ang mga problema ni Elias. Sa misunod nga mga takna siya nahadlok ug naguol pag-ayo, nga gani buot niyang mamatay. Unsay  nahitabo ug sa unsang paagi siya gitabangan ni Jehova aron mahibalik ang iyang pagtuo ug kaisog? Atong tan-awon.

5. Human sa mga panghitabo sa Bukid sa Carmelo, nakakat-on ba si Ahab sa pagtahod kang Jehova, ug giunsa nato pagkahibalo?

⁵ Pag-abot ni Ahab sa iyang palasyo sa Jezreel, nagbag-o ba gayod siya? Atong mabasa: “Gisultihan ni Ahab si Jezebel sa tanan nga gibuhat ni Elias ug sa tanan mahitungod sa pagpatay niya sa tanang manalagna pinaagi sa espada.” (1 Hari 19:1) Matikding ang asoy ni Ahab bahin sa panghitabo sa maong adlaw wala maghisgot kang Jehova, ang Diyos ni Elias. Ang milagrosong panghitabo nianang adlawa—ang “gibuhat ni Elias”—giisip ni Ahab sa tawhanon lang nga panglantaw. Dayag nga siya wala magtahod kang Jehova nga Diyos. Ug unsay reaksiyon sa iyang mapanimaslong asawa?

6. Unsang mensahe ang gipadala ni Jezebel kang Elias, ug unsay gipasabot niana?

⁶ Nag-alintabo ang kasuko ni Jezebel! Ug tungod niini siya nagpadalag mensahe kang Elias: “Sa ingon buhaton unta sa mga diyos, ug sa ingon sila magdugang niini, kon niining panahona ugma dili ko himoon ang imong kalag sama sa kalag sa matag usa kanila!” (1 Hari 19:2) Mangilngig gayod kini nga bahad sa kamatayon! Sa laing pagkasulti, nanumpa si Jezebel nga siya ang patyon kon dili niya mapatay si Elias nianang adlawa aron mapanimaslan ang mga manalagna ni Baal. Handurawa si Elias nga nahigmata samtang diha sa usa ka yanong sak-anan sa Jezreel nianang unosong kagabhion—unya nadunggan niya kining makalilisang nga balita sa mensahero sa rayna! Unsa kahay iyang gibati?

7. Unsay epekto kang Elias sa bahad ni Jezebel, ug unsay iyang gihimo?

⁷ Kon gihunahuna ni Elias nga ang pagpakigbatok sa pagsimba ni Baal natapos na, nasayop siya. Wala gihapon mag-usab si Jezebel. Daghan sa iyang matinumanong mga kauban ang gipapatay na ni Jezebel, ug karon daw siya na ang isunod. Unsay epekto kang Elias sa bahad ni Jezebel? Ang Bibliya nag-ingon: “Siya nahadlok.” Nahanduraw ba ni Elias ang makalilisang nga kamatayon nga gilaraw ni Jezebel kaniya? Kon kanunay niya kining gihunahuna, maluya gyod siya. Bisan unsa pa man, si Elias “mitindog ug milakaw alang sa iyang kalag”—siya mikalagiw aron makaikyas sa kamatayon.—1 Hari 18:4; 19:3.

8. (a) Nganong ang problema ni Pedro susama nianang kang Elias? (b) Unsay atong makat-onan kang Elias ug Pedro?

⁸ Dili kay si Elias ra ang tawo sa pagtuo nga gidaog sa kahadlok. Katuigan sa ulahi, si apostol Pedro mibati usab niana. Pananglitan,  sa dihang gidapit ni Jesus si Pedro sa paglakaw sa tubig uban Kaniya, ang apostol nawad-ag kaisog ug misugod sa pagkaunlod “pagkakita sa unos.” (Basaha ang Mateo 14:30.) Busa duna kitay makat-onang leksiyon kang Elias ug Pedro. Kon buot nato nga padayong magmaisogon, kinahanglang dili nato isentro ang atong pagtagad sa mga kapeligrohan nga makapahadlok kanato. Kinahanglang isentro nato kini sa Tinubdan sa atong paglaom ug kusog.

9. Hubita ang panaw ni Elias ug ang iyang gibati samtang siya mikalagiw.

⁹ Tungod sa kahadlok, si Elias mikalagiw sa habagatan-kasadpan, nga mga 150 kilometros paingon sa Beer-seba, usa ka lungsod duol sa habagatang utlanan sa Juda. Didto, gibilin niya ang iyang tig-alagad ug nag-inusara siyang miadto sa kamingawan. Ang rekord nag-ingon nga siya milakaw ug “usa ka adlaw nga panaw,” busa mahanduraw nato nga siya migikan pagsubang sa adlaw, nga walay dalang balon. Samtang gibati ang grabeng kaguol ug kahadlok, iyang gitadlas ang makuyawng kamingawan ilalom sa naglagiting nga kainit sa adlaw. Sa dihang mitunod na ang adlaw ug mikilumkilom na, si Elias wala nay umoy. Kay gikapoy kaayo, siya milingkod ilalom sa kahoyng retama—ang bugtong kasilongan sa maong umaw nga dapit.—1 Hari 19:4.

10, 11. (a) Unsay kahulogan sa pag-ampo ni Elias? (b) Gamit ang gisitar nga mga teksto, hubita ang gibati sa ubang diyosnong indibiduwal nga nag-atubag problema.

¹⁰ Si Elias magul-anon kaayong nag-ampo. Siya nangandoyng mamatay. Matod niya: “Ako dili mas maayo kay sa akong mga katigulangan.” Nasayod siya nga ang iyang mga katigulangan abog ug mga bukog na lang diha sa lubnganan, nga wala nay pulos kang bisan kinsa. (Eccl. 9:10) Ingon niana kawalay-pulos ang gibati ni Elias, maong siya mituaw: “Igo na!” Unsa pay kapuslanan nga mabuhi?

¹¹ Angay ba tang makurat nga ang usa ka tawo sa Diyos mobatig ingon niana? Dili. Daghan sa matinumanong mga lalaki ug babaye diha sa Bibliya ang gihubit nga mibatig dakong kaguol nga tungod niana sila nangandoyng mamatay—lakip kanila si Rebeca, Jacob, Moises, ug Job.—Gen. 25:22; 37:35; Num. 11:13-15; Job 14:13.

12. Kon nagmagul-anon ka, sa unsang paagi nimo masundog si Elias?

¹² Karon, nagkinabuhi na kita sa “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon,” busa dili ikatingalang daghan sa katawhan, bisan ang matinumanong mga alagad sa Diyos, usahay magmagul-anon.  (2 Tim. 3:1) Kon ingon ka niana, sundoga si Elias: Ipahayag kang Jehova ang imong gibati kay siya mao “ang Diyos sa tanang paghupay.” (Basaha ang 2 Corinto 1:3, 4.) Nahupay ba niya si Elias?

13, 14. (a) Pinaagi sa usa ka manulonda, giunsa ni Jehova pagpakitag mahigugmaong kahingawa sa Iyang magul-anong manalagna? (b) Nganong makapahupay nga si Jehova nahibalo sa tanan bahin kanato, lakip na sa atong mga limitasyon?

¹³ Unsa kahay gibati ni Jehova samtang nagsud-ong gikan sa langit ug nakita ang iyang hinigugmang manalagna nga naghigda ilalom sa kahoy diha sa kamingawan ug nangandoyng mamatay? Dayag nga siya naluoy kaniya. Sa dihang nahinanok si Elias, si Jehova nagpadalag manulonda. Gipukaw niini si Elias pinaagi sa paghikap kaniya ug kini miingon: “Tindog, kaon.” Mikaon si Elias, kay ang manulonda nag-andam man kaniyag tubig ug init nga tinapay. Nakapasalamat ba siya sa manulonda? Ang asoy nag-ingon nga siya mikaon ug miinom ug mibalik pagkatulog. Naghingapin ba ang iyang kaguol maong wala na siya makapasalamat? Bisan pa niini, gipukaw na sab siya sa manulonda, tingali sa kaadlawon. Siya nag-awhag na pod kang Elias, “Tindog, kaon,” ug iya siyang gisultihan, “kay ang panaw hago kaayo alang kanimo.”—1 Hari 19:5-7.

¹⁴ Tungod sa paggiya sa Diyos, ang manulonda nasayod kon asa paingon si Elias. Siya usab nasayod nga dili makasugakod si Elias sa maong panaw. Makapadasig gayod ang pag-alagad sa Diyos nga mas nahibalo sa atong mga tumong ug limitasyon kay kanato! (Basaha ang Salmo 103:13, 14.) Sa unsang paagi nakasustenir kang Elias ang maong pagkaon?

15, 16. (a) Unsay nahimo ni Elias tungod sa pagkaon nga gitagana ni Jehova? (b) Nganong angay natong pabilhan ang paagi sa pagtagana ni Jehova sa iyang mga alagad karon?

¹⁵ Atong mabasa: “Siya mitindog ug mikaon ug miinom, ug siya nagpadayon paglakaw tungod sa kusog niadtong pagkaona sulod sa kap-atan ka adlaw ug kap-atan ka gabii hangtod sa bukid sa matuod nga Diyos, ang Horeb.” (1 Hari 19:8) Sama kang Moises mga unom ka siglo una pa kaniya ug kang Jesus duolag napulo ka siglo human kaniya, si Elias nagpuasa sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. (Ex. 34:28; Luc. 4:1, 2) Kadto nga pagkaon wala makawagtang sa iyang mga problema, apan kadto nakasustenir kaniya sa milagrosong paagi. Handurawa ang tigulang nga si Elias nga nagbaktas kada adlaw latas sa kamingawang walay dalan sa halos usa ka bulan ug tunga!

¹⁶ Si Jehova nagtabang usab sa iyang mga alagad karon, dili pinaagig milagrosong pagkaon, kondili sa mas labaw pa niana. Siya nagtagana kanila sa espirituwal nga paagi. (Mat. 4:4) Ang pagkat-on  bahin sa Diyos gikan sa iyang Pulong ug sa mga publikasyon nga binase sa Bibliya nagsustenir kanato sa espirituwal nga paagi. Ang pagpahimulos sa maong espirituwal nga pagkaon tingali dili makawala sa tanan natong problema, apan kini makapalahutay kanato. Kini usab motultol sa “kinabuhing walay kataposan.”—Juan 17:3.

17. Diin mipaingon si Elias, ug nganong makasaysayanhon kadtong dapita?

¹⁷ Si Elias nagbaktas ug duolag 320 kilometros hangtod nga nakaabot siya sa Bukid sa Horeb. Makasaysayanhon kining dapita, kay dinhi si Jehova nga Diyos, pinaagi sa usa ka manulonda, nagpakita kang Moises dugay na kanhi diha sa tunokong tanom ug sa ulahi naghimog pakigsaad sa Balaod ngadto sa Israel. Si Elias nakakitag langob ug didto natulog.

18, 19. (a) Unsay gipangutana sa espiritung mensahero ni Jehova, ug unsay tubag ni Elias? (b) Unsa ang tulo ka hinungdan sa kaguol ni Elias?

¹⁸ Didto sa Horeb, ang “pulong” ni Jehova—dayag nga gipahayag pinaagig mensahero nga espiritu—nagpatungha niini nga pangutana: “Unsay imong gibuhat dinhi, Elias?” Lagmit gisulti kini sa lumo nga paagi, kay gisabot man kini ni Elias ingong awhag sa pagpahayag sa iyang gibati. Busa, siya miingon: “Ako bug-os nangabugho alang kang Jehova nga Diyos sa mga panon; kay ang mga anak sa Israel nagbiya sa imong pakigsaad, ilang gilumpag ang imong mga halaran, ug ang imong mga manalagna ilang gipamatay pinaagi sa espada, maong ako lamang ang nahibilin; ug sila nangita sa akong kalag aron sa pagkuha niini.” (1 Hari 19:9, 10) Madayag sa mga pulong ni Elias ang tulo ka hinungdan sa iyang kaguol.

¹⁹ Una, gibati niyang kawang ang iyang buluhaton. Bisag daghang tuig na siyang “bug-os nangabugho” sa pag-alagad kang Jehova, nga nagtuboy sa ngalan sa Diyos ug sa iyang pagsimba, nakita ni Elias nga daw migrabe na hinuon ang kahimtang. Sa gihapon, ang katawhan rebelyoso ug dili matinuohon, ug mikaylap ang bakak nga pagsimba. Ikaduha, gibati ni Elias nga siya nag-inusara. “Ako lamang ang nahibilin,” matod niya, nga morag siya na lang usa ang nag-alagad kang Jehova. Ikatulo, si Elias nahadlok. Daghan sa iyang isigkamanalagna ang gipamatay na, ug siya nagtuo gayod nga siya ang isunod. Tingali dili sayon nga isulti ni Elias ang iyang gibati, apan wala niya palabiha ang iyang garbo o kaulaw. Pinaagi sa pagpahayag sa iyang gibati ngadto sa Diyos diha sa pag-ampo, siya maoy maayong panig-ingnan alang sa tanang matinumanong tawo.—Sal. 62:8.

20, 21. (a) Hubita ang nakita ni Elias samtang nagbarog sa baba sa langob sa Bukid sa Horeb. (b) Unsay gitudlo kang Elias sa pagpadayag ni Jehova sa iyang gahom?

²⁰ Unsay gihimo ni Jehova aron mawala ang kahadlok ug  kabalaka ni Elias? Gisultihan sa manulonda si Elias sa pagbarog sa baba sa langob. Siya misunod, nga wala mahibalo kon unsay mahitabo. Mihuros ang kusog nga hangin! Lagmit kini makabungog ug kusog kaayo, kay kini migilis sa kabukiran ug mibuak sa dagkong bato. Handurawa si Elias nga nagtabon sa iyang mata ug naggunit sa iyang bug-at, daang besti nga gama sa balhibo samtang mihuros kaniya ang kusog nga hangin. Unya naningkamot siya nga dili matumba kay naglinog sa maong dapit! Dayon gisundan kinig nagdilaab nga kalayo, nga tungod niini siya mibalik sa langob aron dili siya mapagba sa kainit.—1 Hari 19:11, 12.

²¹ Sa matag higayon nga nahitabo kining talagsaong gahom sa kinaiyahan, ang asoy naghisgot nga si Jehova wala diha niini. Si Elias nasayod nga si Jehova dili usa ka mitolohikanhong diyos sa kinaiyahan sama kang Baal, kinsa gisimba sa iyang nalimbongang mga magsisimba ingong “nagsakay sa mga panganod,” o tigpatungha sa ulan. Si Jehova maoy Tinubdan sa tanang katingalahang gahom sa kinaiyahan, apan siya labi pa kaayong gamhanan kay sa tanan niyang linalang. Dili gani siya masigo bisan sa pisikal nga langit! (1 Hari 8:27) Sa unsang paagi nakatabang kang Elias kining tanan? Hinumdomi ang iyang gibating kahadlok. Kay si Jehova nga Diyos anaa sa iyang kiliran, nga may talagsaong gahom, si Elias dili angayng mahadlok kang Ahab ug Jezebel!—Basaha ang Salmo 118:6.

22. (a) Sa unsang paagi ang “kalma, hinay nga tingog” nagpaamgo kang Elias nga siya bililhon gayod? (b) Diin gikan ang “kalma, hinay nga tingog”? (Tan-awa ang footnote.)

²² Pagkawala na sa kalayo, dihay kahilom ug nadunggan ni Elias ang usa ka “kalma, hinay nga tingog.” Kini nag-aghat kaniya nga ipahayag na usab ang iyang kabalaka. * Tingali kini dugang nakapahupay kaniya. Apan, walay duhaduhang si Elias mas nahupay sa sunod nga gisulti sa “kalma, hinay nga tingog.” Gipaamgo ni Jehova kaniya nga siya bililhon gayod. Sa unsang paagi? Daghan ang gipadayag ni Jehova kaniya bahin sa iyang umaabot nga katuyoan sa pagpapha sa pagsimba ni Baal diha sa Israel. Tataw, ang gibuhat ni Elias wala makawang, kay ang katuyoan sa Diyos matuman  gayod. Dugang pa, si Elias maoy bahin sa maong katuyoan, kay gisugo na usab siya ni Jehova uban ang espesipikong mga instruksiyon.—1 Hari 19:12-17.

23. Sa unsang duha ka paagi nga gihupay ni Jehova ang kamingaw ni Elias?

²³ Komosta ang kamingawng gibati ni Elias? Duha ka butang ang gihimo ni Jehova niini. Una, iyang gisugo si Elias nga dihogan si Eliseo ingong manalagna nga sa ngadtongadto mopuli kaniya. Kini nga batan-on maoy mahimong kauban ug katabang ni Elias sulod sa daghang katuigan. Makapahupay gayod kana! Ikaduha, gipadayag ni Jehova kining makapalipayng balita: “Akong gipabilin ang pito ka libo sa Israel, ang tanang tuhod nga wala moluhod kang Baal, ug ang matag baba nga wala mohalok kaniya.” (1 Hari 19:18) Wala gayod mag-inusara si Elias. Nadasig siya sa pagkadungog nga may linibo pa diay ka matinumanong tawo nga wala mosimba kang Baal. Buot nilang magpadayon si Elias sa iyang matinumanong pag-alagad ug magpakitag panig-ingnan sa bug-os nga pagkamaunongon kang Jehova niadtong masulayong panahon. Natandog pag-ayo si Elias nga nakadungog niadtong mga pulonga pinaagi sa mensahero ni Jehova, ang “kalma, hinay nga tingog” sa iyang Diyos.

24, 25. (a) Sa unsang paagi kita makapamati sa “kalma, hinay nga tingog” ni Jehova karon? (b) Nganong makaseguro kita nga gidawat ni Elias ang paghupay ni Jehova kaniya?

²⁴ Sama kang Elias, tingali mahingangha kita sa dagkong puwersa sa kinaiyahan nga madayag sa kalalangan. Oo, tin-awng makita diha niini ang gahom sa Maglalalang. (Roma 1:20) Karon, buot gihapon ni Jehova nga gamiton ang iyang walay-kinutobang gahom sa pagtabang sa iyang matinumanong mga alagad. (2 Cron. 16:9) Apan ang Diyos bug-os nakigkomunikar kanato pinaagi sa iyang Pulong, ang Bibliya. (Basaha ang Isaias 30:21.) Sa diwa, ang Bibliya mahisamag “kalma, hinay nga tingog” kon magpagiya ta niini. Pinaagi niini si Jehova naggiya, nagbadlong, nagdasig kanato, ug nagpasalig nga kita iyang gihigugma.

²⁵ Gidawat ba ni Elias ang paghupay ni Jehova kaniya didto sa Bukid sa Horeb? Oo! Sa wala madugay siya nagmaisogon na usab ug nagmatinumanon ingong manalagna nga nakigbatok sa bakak nga pagsimba. Kon itisok usab nato sa atong kasingkasing ang inspiradong mga pulong sa Diyos, ang “paghupay gikan sa mga Kasulatan,” masundog nato ang pagtuo ni Elias.—Roma 15:4.