1, 2. Ginipai namangi ti gu regbo Samuere afura fu aYisaraere, na tipagine si aidi ko sayo ti ni i saberã?

SAMUERE angere ku kpakpu aboro yo. AYisaraere adunguratiyo ku rogo gu gbata nga Girigara, bambiko gu ruru kumba nangia Samuere re ayambuyo koyo. Ti gu regbo re, Samuere aima mangasunge ni nebi na ni basapungbanga tipa dungu abawe agarã. Gupai re amangi rogo Merekoko watadu Banzinga ringbisihe kuti gu geda adiwi du awere; ugure aima ima gbe. Agu aati naadu rogo gu rago re adu ni fongofongoho na gu nganu naima zama tipa kehe. Gu ndurumo aboro re ki ongo nga kii. Ginipai Samuere amangihe?

² Agu aboro re aainongo wai gupai i amangihe agberẽ te. I akakuti gupai nga i naida bakindo duho dagba aboro yo nga guni nika zogarago kuriyo. I aainongo nga gupai i amangihe re angia bakere zangairisa tipa gayo Mbori nga Yekova na tipa gako nebi te. Gure nga i aka gupai nga Yekova du ni gayo Bakindo! Ginipai Samuere amangihe i saberã?

3, 4. (a) Tipagine Samuere afura ti ni tipa rago parangako? (b) Tipagine rengbe ani ka gbia undo ti ni areme ti gu kpiapai nga ga idapase Samuere amoihe?

³ Samuere aya fuyo: “Mi tigimi du ni gbinza re na nvue rire yo.” Gu nvue naadu riko yo nasa gupai nga aboro degetuyo wenengai ka gia gupai ko apehe. Ko aru ki ya: “Mi ata ku bangironi tona ti parangare ki da ku areme.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Wa Samuere avura gbinza, bangiriko aagonga ti rago parangako te. Agu apai namangi ti rago parangako adu kindi na nyanyaki paha fuko. Agu apai ko adiberã ka mangaha ho ko aasona ni asa gupai nga ko du na bakere idapase na ki fu tiko fu gako Mbori nyeanye kindi.

⁴ Samuere anaasonosa gako idapase asonosa kindi na kini  nyakasihe, wa ko avura kaa raka dagba azangaidapase na azanga kakuti sinombori. Kinawo kpakaraha areme a ka sonosa idapase, bambiko ani naraka dagba azangaidapase na rogo gbegberẽ zegino. (Oni gedi Ruka 18:8.) Ani bingo gupai rengbe ani ka wirikaha ti ga Samuere kpiapai, tona kinaho ko adu ni ni tooni gude.

5, 6. Wai gupai naadu tipa Samuere adu ni gupai naima iriwo, ono gine nasa avunguko i berẽ gupai nga aboro nika ngera angera fuoko Siro yo?

⁵ Samuere adu ni wiri tooni gude. Ngbutuko fuo dia yó ko ti ngbamai garãko kidu wa biata watadu susihe tooni, ko atona ziazia sunge rogo ga Yekova banye yo Siro yo, nga gu baturõho aima susa kirometere 32 ti kpuyo naadu Rama yo. Avunguko nangia Erikana na Ana akpara ko fu Yekova tipa ko ndu ka manga kparakpara sunge ni boro Nazara daho digido gako raka nika da ni. * Ya mo gure ayugu gupai nga i aima mbuko watadu i aakpingo nyemuko te?

⁶ Wagusa te! I aima ino gupai nga aboro nika ngera angera fuo wiriyo wenengai Siro yo. Si nawira gupai nga, gbiamotumo nangia Eri nanaangerakurii agu apai naabipa Samuere, bambiko gi tooni gude re anaamangasunge sa na ko. Dungu adee nanaamangasunge a banye yo.—Gate 38:8; Abasa. 11:34-40.

7, 8. (a) Wai avungu Samuere anaangarasa ko na agarã dũ? (b) Ginipai rengbe agu avunguagude du areme ka wirikaha be avungu Samuere?

⁷ Kurigure, Bangiri Ana na Erikana aagonga ti gu wiriyo re te, nga guko i avunguko mbiko gu kpee Ana amangihe. Ana asana Mbori ko fu gude furi, na ki kidohe nga ri nika kpara gu gude re tipa ga Mbori ziazia sunge. Wa Ana anaandu na agarã dũ ku Siro yo, ri anaandu na vovo baukadi fuko nga gu ri anaambakadaha tipa ko nimangisunge na ni tiko banye yo. Rago anaangba angba ti Samuere ho ko anaabi avunguko ni i naye ka biko. Si nawira gupai nirengo nga, rago anaangba angba tiko ka gia agu afugo ngarasaro na arugute avunguko anaafuhe fuko nibipa gu kparakpara sunge ko amangaha banye yo.

⁸ Badungu apai duho rengbe agu avunguagude du areme ka wirikaha be Ana na Erikana. Dungu avunguagude namaa berãyo gbe tipa ka undo awiriyo rogo agu apai nga ga zegino kini mbu agu nga ga Mbori. Avungu Samuere aperesipa agu apai nga ga Mbori mbatayo, na gipai re aima undo wiriyo ko sono ni ga Mbori kumba.—Oni gedi Asanza 22:6.

9, 10. (a) Oni sakingo pa wai banye adu na wai Samuere aabi pa mangasunge yo. (Oni bi gu kekeapai abi a du bandu waraga yo.) (b) Gine nangia bete ga Samuere asunge, na oni nabihe nga wai rengbe agu agude du areme ka wirika gako kpiapai?

 ⁹ Oni berẽnga pa gu gude re wa ko aasona kini ta rii agu agangara naadu pati Siro. Wa ko aru yo kaa ngera ku sende yo, rago aima ngba tiko tigaha ka bi ga Yekova banye. Gu banye re angia ziazia ba nirengo. * Ti gu regbo re, si aima manga agarã mbembedi kuti 400. Moize du nasa gupai nga i duaha, na si nangia gu bangisa ba aboro anaairiso Yekova rogoho auru kpotosende dunduko.

¹⁰ Samuere adu ni gu boro naima kpinyemu banye gbe. Gu pangbanga ko akehe kusa naya: ‘Samuere aamangasunge barabangiri Yekova, wa ko adu ni tooni gude, nivodi tiko ni gu tutu roko du ni giri nzibi nga efoda.’ (1 Sam. 2:18) Gu roko re anaayugo gupai nga Samuere anaaundo aboromotumo ti sunge banye yo. Wa Samuere avuranga du dagba aboromotumo ya, gako sunge akodi gu nga zaka agu angbadimo naazaka ku vurukporo banye yo wiso gbiati undo gu sosono boromotumo nangia Eri. Wa ko avura kadu na ngbarago mbiko gu sunge ko aamangaha, kpotokoyo atona kadu ni fudifudihe gbe. Bagbegberẽpai kinaho naamanga rogo ga Yekova bambu yo.

11, 12. (a) Gini bakerepai aOfeni na Finasa akpa ti mangaha? (b) Gini ngbatunga gbegberẽpai aOfeni na Finasa anaamangaha banye yo? (Oni bi gu kekeapai abi a du bandu waraga yo.)

¹¹ Ho Samuere adu ni kindi ni gude, ko abi bagbegberẽpai si nimangi ka boro adunga ho narugusihe ya. Eri adu na awiriko ue. Rimo guko angia Ofeni, ga gu kurako kingia Finasa. Gu pangbanga Samuere akehe tipa yó naya: “Awiri Eri adu wa awiri gbegberẽ sino aboro; i aberã nga pa Yekova te.” (1 Sam. 2:12) Ofeni na Finasa “adu wa awiri gbegberẽ sino aboro” mbiko gupai nga i aaberãnga pa Yekova te. I aaberãnga pa gako arugute na gupai ko akpinyemuhe beyo te. Gi gbegberẽpai re asayo i nimangi kura aingapai.

¹² Ga Mbori andiko aima peka pa agu asunge nga ga aboromotumo wenengai na gu gene si aida i nifu amotumo ngbaha banye yo. Gipai re adu na wene  nduhe! Agu amotumo re anaarukuba agu apai Mbori amangihe tipa ka mbupai ti aingapai tipa wa ka aboro du gigirii bangiriko, ki rẽ ka gbia gako amaku. Ono aOfeni na Finasa asa kura aboromotumo i nimangi agu amotumo re ni zangairisa. *

13, 14. (a) Gu gbegberẽ apai naamanga banye yo asa aboro i du wai? (b) Wai Eri akpa ti manga gupai si aidi ko mangihe wa ko angia baagude na kidu berewe ni gbiamotumo?

¹³ Oni berẽnga pa Samuere wa ko aabi gu bagbegberẽ apai re si nimangi ka boro adunga ho narugusaha ya. Bange aboro wai ko abiyo, nga rungorungo yó, aboro umbasitise, na sosono aboro i niye ku banye yo tipa ka gbia gu wasa nga ga Mbori na ome, ono i kini ga na kina gberarago, rungo, na imisiri? Na bakio gako gberarago anidu wai ho ko anaabi aOfeni na Finasa ni i nibasa ga Yekova andiko kini pi na agu adee nanaamangasunge banye yo? (1 Sam. 2:22) Si nawira gupai nga ko anaangera angera koyo du Eri ni tipa ko mangipai sa gi gbegberẽpai re.

¹⁴ Eri nangia gu boro nzunzu ka rugusi gi gbegberẽpai naandu kina ku mbatayo re. Wa ko angia gbiamotumo, ko du naangera kurii agu apai dunduko naamanga banye yo. Ko du si aidi ko rugu awiriko a. Gupai i aamangaha re aagberesa payo na pa kura aboro a rogo gu ringara re. Ono tie, pai ho Eri amangihe te, wa ko avurangia baagude na gbiamotumo. Ko afu kina kungbo bazezere zahe fu awiriko nga gu adunga wiri unga rogoho ya. (Oni gedi 1 Samuere 2:23-25.) Si aidi Eri mangipai na yó nyanyaki. I aamanga agu aingapai narẽ na kina kpio!

15. Gini fofoi pangbanga Yekova akedihe fu Eri, na ginipai Eri na gako aborokporo amangihe sani?

¹⁵ Ho gipai re asiri be Yekova ni, ko akedi nebi nga guko ya yó tiko “ga Mbori kumba” ko ndu na fofoi pangbanga fu Eri. Yekova aya fu Eri: ‘Mo nairisa awiro ki susi re.’ Mbori ki ru ki pe gupai nga gu gbigbita awiri Eri re nika kpi ni kina gu uru re na ga Eri aborokporo nika mbu nga gbegberẽ, na i adunga berewe ni aboromotumo te. Ya mo gi iigirã zahe re amangi ariapai rogo ga Eri kporo? Ziazia Kekeapai apenga pa ariapai nga gu namangi te.—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Gini wene pangbanga ani agedaha tipa Samuere? (b) Ya mo gu pangbanga re nafu ngbarago foro? Mo sakingo paha.

¹⁶ Gi gbegberẽ mangaapai re dunduko asa gu tooni gude nga  Samuere ko du wai? Rogo gi pangbanga re, i ima peka bete weneapai tipa ga Samuere sona. Rogo 1 Samuere 2:18, ani abi gupai yo nga Samuere ‘aamangasunge barabangiri Yekova, wa ko adu ni tooni gude.’ Zavura ti gu regbo Samuere adu ni tooni gude, ko afu tiko sa mangasunge fu Mbori. Rogo veresi 21 nga ga kina gu bangisa kapita re, ani nageda bawenepai yo nga: “Gu gude nangia Samuere ki nisono ku bara bangiri Yekova.” Wa ko aasona, gako pagume na gu Bako du ngbangbaturũ yo aanyaka kina ku mbatayo. Ngbatunga gu dawedawe pagume na Yekova re nga guhe rengbe ka banda boro ti ngbatunga gbegberẽ mangaapai dunduko.

17, 18. (a) Wai rengbe agu aKristano nga paranga aboro ka wirika gu kpiapai nga ga Samuere ho agu aboro du yó dagbayo amanga gbegberẽ apai ni? (b) Gine nayugo gupai nga Samuere andu ngba wene gene?

¹⁷ Wa ka Samuere angia kura boro, ka ko aima berã gupai nga, ka si du nga gbiamotumo na awiriko nafu tiyo sa ingapai, gure nga ko rengbe arengba a ka manga ai gupai ko aida ka mangaha. Ono si aidanga gu gbegberẽ mangaapai nga ga kura aboro, kodihe na agu aboro du na pagbia, sa boro ní mangi ingapai te. Areme, badungu agu aKristano nga paranga aboro napekafuo ga Samuere kpiapai na ki “nisono ku bara bangiri Yekova,” zavura ho agu aboro du yó dagbayo amaanga wene kpiapai ni fuyo ya.

¹⁸ Surungba ga Samuere giasangba angia gine? Ani nageda gupai rogo Ziazia Kekeapai nga: “Si du gu gude nga Samuere ki nisono kindi, ringiko ki ningba ku bangiri Yekova na ku bangiri aboro a.” (1 Sam. 2:26) Aboro aima kpinyemu Samuere gbe. Yekova aima kpinyemu gi gako kumbagude re a gbe tipa gako rurupai. Samuere aima ino gupai a nirengo nga Mbori nika mangapai amanga  sa gu gbegberẽ apai naamanga Siro yo, ono si nawira ko aabaka bangiriko abaka na pa gu regbo Mbori nika mangapai. Rogo kura yuru sa, Mbori arugusi apai bangiriko.

19, 20. (a) Ginipai namangi fu Samuere rogo kura pamanangbawiso sa? (b) Samuere awiripa ino wari gu yambahe re aaye ni wai, na wai ko anaamanga Eri?

¹⁹ Pamanangbawiso naadu; gu bakere ramba naadu bamburoko yo aaki kindi. ISamuere ki gi fugo boro ní niyambu ko. Ko aberẽhe tigako nga Eri du, nga guko naima gbinza ti gu regbo re na bangiriko ki ima du tätäitä. Samuere aguari “ki oro” koyo du Eri ni. Oni berẽnga pa gi gude re ko nioro na kungbo nduko koyo du Eri ni tipa ka bi gupai ko aidaha. Si ni bawenepai ka ino gupai nga, Samuere anaairisa Eri airisa gbe na kini mangiko ni weneringise. Wa Eri avura ka manga aingapai, ko adu kindi ni ga Yekova gbiamotumo.—1 Sam. 3:2-5.

²⁰ Samuere ki zingisi gu bakumba re ki ya: “Mi du re, wa yambu mo re.” Ono Eri aya fuko wẽ ko ayambanga ko te na ko ndu ku bako yo. Ono kina gu bangisapai re namangi berewe na berewe! Ni yangaraha, Eri ki ini gupai naamanga. Ti gu regbo re, Yekova aima mbu fura na gako aboro dedede watadu ka fura fu gako nebi ní ndu ka gumbapai fu gako aboro, na si ambunga ani ini ndu gupai si aduwo ti ni te. Ono Eri aini gupai nga Yekova du naafura na gi gude re bara gere! Eri aya fu Samuere ko ndu kurii gako barame yo berewe. Ko ape gupai fuko a si aida ko pehe ka Yekova yambu ko berewe. Samuere akaragatiko ku bako yo. Ngbutuko, ko ki gi fugo berewe nga: “Samuere! Samuere!” Gu gude re ki karagapai bara gere nga: “Mo gúmba pai fere, bambiko ga moyambu gi he.”—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Wai rengbe ani ka degaturani areme fu Yekova, na tipagine nyakipa mangaha wo ti ni?

²¹ Yekova agbia moyambu Siro yo nga guni naagia fugoko. Gure nangia sino Samuere rogo gako raka. Ya mo si nga sinoro a? Si aidanga ani sungudi fugo Yekova si ye ariyo ngba iiriwo gene te. Fugo Yekova kinaho furani areme. Si nga gu kitabu nga Ziazia Kekeapai. Ka ani adegaturani fu Mbori na kini gi gupai ko apehe, gaani idapase nikaa sona asona kindi ku mbatayo. Wo si adu tipa Samuere.

22, 23. (a) Wai gu pangbanga Samuere agunde agunde mbata ti pehe ada ti rengo? (b) Wai rimo Samuere awo ni wenehe?

²² Banarupai du namangi ni gu yuru re rogo ga Samuere raka.Ko atona ka ino Yekova wenengai gbe, bambiko Yekova asiako ko du ni gako nebi na bagumba fugoko. Ti tonatonaha, Samuere agunde agunde ka ndu na ga Yekova pangbanga fu Eri, bambiko si angia yangara pangbanga nibi gupai Yekova apehe mbata tipa gu kporo nga ga  Eri. Ono Samuere agbia ngara ki ndu na gu pangbanga nga ga sapangbanga re, Eri ki idi na ni. Si aaimanga te, agu apai dunduko Yekova agumbaha ki mangi: AYisaraere andu ka sovura na aFereseto, Ofeni na Finasa ki kpi yo rogo bangisa uru, na Eri ki kpi fuo giako gupai nga i aima zio ga Yekova ziazia Sanduki.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

²³ Ono tie, rimo Samuere awo ni gu boro nangia ruru nebi. Gu pangbanga du tipa ko naya wẽ ‘Yekova adu na ko,’ na ka Yekova aidanga gako pai ti ku sande zanga manga wa ko agumbaha ya.—Oni gedi 1 Samuere 3:19.

24. Fuo agarã, ginipai aYisaraere ada kuti ni, na tipagine gupai re angia kere ingapai ti ni?

²⁴ Ya mo aYisaraere apekefuo ga Samuere kpiapai kidu ni ruru aboro? Oó. Fuo agarã, i ada kuti gupai nga i aidanga kungbo nebi nizogo yó te. I aidi kadu wa kura arikaaboro nga aguyo naadu na bakindo beyo. Yekova aya fu Samuere ko idihe fuyo wo. Ono ko aima pepa wai fu aYisaraere i aingipai ni bagbegberẽhe. Anga kungbo boro i aka ní te, ono Yekova du i aka ko! Sidu, Samuere ki yambu aboro ku Girigara yo.

25, 26. Wai Samuere asa aboro Girigara yo i inipa gu kere ingapai i amangihe kuti Yekova?

²⁵ Ani bingo gupai ko apehe fu aYisaraere Girigara yo. Gipai re amangi Samuere naima gbinza. Ko atingidi aYisaraere na pa gu rurupai ko amangihe rogo gako raka. Fuoho, “Samuere ki yambu he koyo du Yekova ni.” Ko asana Yekova tipa ko kedi mai na sumbo gumba.—1 Sam. 12:17, 18.

²⁶ Mai na gumba? Garã? Pai ho namangi mbata wa gure te! Ka si du nga aboro ho ka tiko kuti gupai re, gayo tiko ago kusayo ni ipo. Rago abiri ariyo ni kina boro ipo na mai. Yuge kini pigi gu nganu naadu rogo aati. Gumba ki tona ka sumbo nizigizo sende. Bamai ki tona ka na. Aboro adu wai ti gu regbo re? “Aboro dunduko ki gunde ti Yekova bakere gbe na ti Samuere a.” I ainipa gu kere ingapai i amangihe.—1 Sam. 12:18, 19.

27. Wai Yekova abi agu aboro nawirika gu idapase nga ga Samuere?

²⁷ Anga Samuere du nasa aboro i berẽkurii pa gayo ingapai te, ono Yekova namangihe. Tona ti kina gu regbo Samuere adu ni tooni gude kada ti rago gbinza ko, ko adu na idapase kuti gako Mbori. Na Yekova aima fu mosoro fuko. Kada ku areme, Yekova asanga sinoko te. Ko nasongoda agu aboro asongoda du na idapase wa Samuere.