1, 2. Ginipai namangi rogo gu bakere uru re?

ERIYA aoro rogo mai rago ki biri mbuko kina gene. Bagbanga gene du naadu tona Bagangara Karumera yo ku Yizerere yo, na paranga nangia ko te. Ono ko aoro zanga bata omeko, bambiko “be Yekova” adu kuriko. Gu ome ko agbiaha ti gu regbo re adu kia ti gu ko adu na ni mbata. Ko aoro ki ndu ki susi Bakindo Aba gene nga guko naima guari mbata fuko kini ndu na ngbagidavura!—Oni gedi 1 Abakindo 18:46.

² Awere tie, boro ho naadu mbatayo fu Eriya naaora te. Oni bingo Eriya ko niwege ime mai kpakpuko yo wa ko aora, kini berẽpa gu bakere apai namangi ni gu uru re. Zanga kapa, si angia uru diabese fu Yekova, na fu ndikidi irisombori. Eriya asa Bagangara Karumera ni giiko, yo Yekova akaragapai ni kuti gako kpee ki gberesi pa iriso Bara. Anebi 450 nga ga Bara yó akuru ni airaziree na Yekova ki saringbanga yó sa kpio. Eriya akpari fu Yekova tipa ko digisi gu ugure nagberesi ringara tipa agarã biata na beberehe. Bamai ki na!—1 Aba. 18:18-45.

3, 4. (a) Tipagine si awira gupai ti ni nga Eriya aduadu na bakere maabangirise ho ko aaora ni ku Yizerere yo? (b) Gini asanahe ani ka gbia gaha akaragapai?

³ Wa Eriya aaora ngba gu bagbanga gene naadu ku Yizerere yo nga akirometere 30 re, gako maabangirise aima kio tigaha. Ko aima berã gupai tigaha nga, wa ga Bara anebi naima kpiko, bakere ariapai nika manga amanga. Aba nika sa sinoko asa a ki mbu iriso Bara, ki za diako nangia Izebere, na ki mbu rungosi ga Yekova amoyambu.

⁴ Ho ani abi gupai ni nga apai nangba ku bara rani yo, si ni taatapai kadu na bakere maabangirise. Ani rengbe ka berã gupai nga gaani apai nikaa ngba kina ku mbatayo, na kini berẽ gupai a nga ani ima sa gaani kpakaraapai ni giirani. Si rengbe arengba kadu nga Eriya aima berãpai wa gure, bambiko ko “adu ni boro” wakina rani. (Yak. 5:17) Ono ka gumba rengo tie, ga Eriya kpakaraapai aambedanga ka nyasa te. Fuo bete asaa gbua, Eriya adu na bakere gunde na rungo kpotokoyo, ko kini bihe nga gu ngba nga ko kpi. Ginipai du tie namangi berewe, na wai Yekova  aundo gako nebi ko du na bakere idapase berewe gbiati ngara? Ani bingoho.

5. Ya mo Aba awirikipai ti agu apai namangi Bagangara Karumera yo ko ki tona kadu na irisa tipa Yekova?

⁵ Ho Aba adani kpuko yo Yizerere yo, ya mo ko amangipai nga gu nayugoho nga ko aima sa sinoko? Ziazia Kekeapai nape gupai namangi kini ya: “Aba ki gumba agu apai dunduko fu Izebere nga gu Eriya amangi, na wa ko aimi anebi dunduko na basape.” (1 Aba. 19:1) Oni bingo gupai nga Aba aafuranga wagu tooni tipa ga Eriya Mbori nga Yekova te. Ko abi agu apai namangi ni gu uru re wa agu apai “Eriya amangi,” angianga Yekova amangi ya. Ka gumba rengo, ko aawirikanga pai ki tona kadu na irisa tipa Yekova te. Na ginipai gu gbigbita diako nangia naimiaboro re amangihe?

6. Gini pangbanga Izebere akedihe fu Eriya, na rogo sangbari yo angia gine?

⁶ Izebere azingi ni kerehe! Ri ki kedi fofoi pangbanga koyo du Eriya ni ki ya: “Ka mi amánga nga ungaro gba wiso ti saa wa gere wa unga gu ni dagba agu yo yo [mo naimi yo] ya, ambori mángi kina wo fere, na kura ha ku ri he a.” (1 Aba. 19:2) Gure angia kere serekpo Eriya ka imoko. Gure nga Izebere aazungahe nga, kina ri nitiri nika kpi ka ri aimongo Eriya fuo girorago ka irobape agu anebi nga ga Bara yó ya. Oni berẽnga pa Eriya wa ko azingi rogo zezeredi wiso fuo gu bamai re ka gia kina gupai ngba ga Izebere bandusunge nga, ri nika imoko. Ko adu wai?

7. Ga Izebere serekpohe asa Eriya ko du wai, na ginipai ko amangihe fuo gure?

⁷ Ka si du nga Eriya adu na gu kido nga pa iriso Bara aima nyasa, gako kido atona ka nyasa. Izebere aasanga sinori fuo agu apai namangi re te. Ri aima imo badungu ruru abakurea Eriya mbata fu gure, na awere, ri ada na ni ti ko. Ga Izebere serekpohe asa Eriya ko du wai? Ziazia Kekeapai napehe furani niya: “Eriya ki du na gunde.” Ya mo Eriya aberẽ aberã kurii pa gu kere gene Izebere nika imoko ngbaha? Ka si du nga wo si adu, si du tigaha ko adu ti ni na gunde ki oro. Eriya “ki oro ka batasa ungako.”—1 Aba. 18:4; 19:3.

8. (a) Wai gupai naadu tipa Petero adu wakina ga Eriya? (b) Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti Eriya na Petero?

⁸ Anga kina Eriya sa nga gu boro naadu na idapase gunde ki  ye ki di beni te. Fuo dungu agarã, si amangi kinawo tipa gu mokedi nangia Petero. Ni kpiapai, ho Yesu ayani fuko ko ye fuoko rii ime, ko atona ka ‘bi yuge.’ Gako ngara ki go kusayo ko ki tona ka rindo. (Oni gedi Matayo 14:30.) Gupai namangi tipa Eriya na Petero nayugo nyanyakipa pai furani. Ka ani aida ka nye na wingbaduse, si aidanga ani tona ka berã nyanyaki kurii pa gu kpakaraapai naba gunde tirani te. Si naida ani niberẽ gbe kurii pa gu ba gaani maabangirise na ome aye rogoho.

9. Oni sakingo pa ga Eriya nunguro na wai berãko adu wa ko aaora.

⁹ Eriya aoro ku Bera-saba yo nga gu baturõho adu wa akirometere 150. Ko ambu gako moyambu yo ki mere ku ngbakungba yo nisako. Ko arimi ti ngbakungba ki ndu tipa “uru sa.” Oni berẽnga pako wa ko atona gako nunguro wiso, na si nawira gupai nga riahe aadunga beko a te. Gi rungorungo nebi re aandu ti ngbakungba zanga gunde, ngariangaria uru kini zo ko. Ho uru ati ni rago kini biri, omeko abati. Ko ki sungu tii ngua nga retama, nga gu yangarahe ka ko asungu tiihe rogo gu ngbakungba re.—1 Aba. 19:4.

10, 11. (a) Rogo gu kpee Eriya afuhe fu Yekova angia gine? (b) Oni pekenga pa gu rungo agu aboro adu na ni du payo ni kekehe rogo agu averesi keyo ho re.

¹⁰ Eriya akpari ni bakere rungo. Ko akpari fu Yekova ko di ungako kusayo. Ko aya: “A nga mi ngba ti abuba te.” Ko aini gupai nga abako nga aguyo nakpiki aima sa tiyo ni kungbo nvutu na kina amemeyo nanye murã yo, nga gu naarengbanga ka manga wiripai fu boro ya. (Batu. 9:10) Eriya abi tiko nga sunge tiko te wakina yó. Si du ko akpari ti ni ki ya: “Pai di be re”! Ndu raka ko nangia gine berewe?

¹¹ Ya mo si nairiwo airiwo tironi ka bi gupai nga ga Mbori kumba wa gure adu rogo bakere rungo ki da wa gure? Si aidanga si iriwo gbe te. Dungu ruru akumba na adee du payo rogo Ziazia Kekeapai nga aguyo naadu na bakere rungo kpotoyo yo si ki da ti gupai nga i idi ka kpi. Beteyo nga Rebeka, Yakobo, Moize, na Eyobo.—Bam. P. 25:22; 37:35; Geda 11:13-15; Eyo. 14:13.

12. Ka mo bi tiro nga mo na bakere rungo kpotoroyo, si naida mo wiriki Eriya rogo ginipai?

¹² Areme, ani naraka ti “gbegberẽ rago,” na si du badungu  aboro arungo arungo ti ni kpotoyo yo dedede, zavura ga Mbori ruru amoyambu. (2 Tim. 3:1) Ka mo bi tiro rogo pai wa gure, mo mangi gupai Eriya amangihe nga, ka uka kpotokoyo fu Mbori. Na mo tingidi gupai nga, Yekova nga “Mbori wasa dunduko.” (Oni gedi 2 AKorindo 1:3, 4.) Ya mo ko afu wasa fu Eriya?

13, 14. (a) Wai Yekova ayugu gupai rogo maraika yo nga ko naberãpa gako nebi aberã gbe? (b) Tipagine duhe ti ni ni pa wasa ka ino gupai nga Yekova ima ino rani ni basasa dunduko na ba omerani?

¹³ Oni naberãha nga Yekova adu wai ho ko angere ni ku sende no ki bi gako ruru nebi ko napi sande tii ngua ngbakungba yo na kini sanako ko di ungako kusayo ko ki kpi? Si ambunga ka inoho te. Ho Eriya adunguro ni ku rogo rame, Yekova akedi gako maraika fuoko. Gu maraika re ki zingisi Eriya yee rame yo ki ya fuko: “Mo gúari ki ri riahe.” Eriya ki guari, ki bi wiri kpakuto maraika amoihe bariko gbiati ndukura ime. Ko ki ri riahe ki mbiri ime. Ya mo ko afunga kandara tambuahe fu gu maraika re? Gupai Ziazia Kekeapai apehe gbua nga ko ari he ki mbiri ime ki ti ni gako rame berewe. Ya mo ba fugo du naadunga tiko ya? Singia wo si adu watadu wo si adu te, gu namangi nga maraika aye berewe ki zingisi ko rame yo pamanangbawiso. Ko ki ya fu Eriya berewe: “Mo gúari, ki ri riahe.” Ko ki gbia gupai kuti fugoko nga: “Nduge ka susa omero.”—1 Aba. 19:5-7.

¹⁴ Gu maraika re aima ino wari Eriya aandu kuhoni. Ko aima ino gupai a nga gu nduge re omehe ima kio na Eriya arengbanga ka nduhe ni omeko nitiko te. Si ni pa wasa nirengo kaa iriso gu Mbori naima ino wari ani andu kuhoni na ki ini pa omerani susi gu ani nainihe! (Oni gedi Atambuahe 103:13, 14.) Wai Eriya agbia undo ti gu riahe re?

15, 16. (a) Ginipai gu riahe Yekova afuhe asa Eriya ko mangihe? (b) Tipagine si aida ti ni ani du na tambuahe tipa gu gene Yekova asongoda gako amoyambu ngbaha areme?

¹⁵ Gu pangbanga re nandu ku mbatayo niya: “Ko ki guari, ki ri riahe ki mbiri he, ki ndu na kina ome gi riahe re tipa uru 40 na yuru 40 a, ki da ku pavuru Orebe yo nga ga Mbori bagangara.” (1 Aba. 19:8) Eriya agino riahe tipa arame 40 na ayuru 40, a wa si adu tipa Moize nga guko naraki agarã wa 600 kusayo ti gu regbo re, na Yesu nga guko naraki wa agarã 1,000 fuo gu regbo re. (Gate 34:28; Rk. 4:1, 2) Gu riahe Eriya arihe re aadianga gako kpakaraapai dunduko kusayo te, ono si afu bakere ome fuko. Oni berẽnga pa gu sosono kumba re ko nindu rogo ngbakungba uru  fuo uru, poso fuo poso, na gako nduge ki di regbo dunduko nga diwi sa na arame bawe!

¹⁶ Yekova nasongoda gako amoyambu asongoda areme a, ono angianga na gu riahe naye ngba iiriwo gene ya, ono ngba kura gene. Ko nafu gu riahe nga ga toro fu gako amoyambu. (Mt. 4:4) Wirikapai rogo Sangba Mbori yo na rogo agu awaraga du mburuhe riihe rengbe ka nyakasa gaani pagume na Mbori. Ri agu ariahe re arengbanga ka dia gaani kpakaraapai dunduko kusayo te, ono si rengbe arengba ka undo rani ani hi agu apai ani arengbanga ka hihe ni gaani ome nitirani ya. Si nandu na boro sa “nyenye unga” a.—Yo. 17:3.

17. Wari Eriya andu kuhoni, na tipagine pa gu ba re anyaki ti ni?

¹⁷ Eriya andu tipa akirometere wa 320 ko ki da Bagangara Orebe yo. Si angia nyanyakipa ba, bambiko yo du a Yekova afura ni rogo maraika yo fu Moize rogo gbigbi yegbende ngua, na yo du a Yekova amangi gu mozunga nga ga aNdiko ni na aYisaraere. Eriya andu ki sungu simbia yo.

18, 19. (a) Sangba Yekova aye fu Eriya na gini sanahe, na ga Eriya karagapai angia gine? (b) Gini nduapai biata Eriya ayuguhe nga gu nasako ko du na bakere rungo?

¹⁸ Orebe yo, “sangba Yekova” aye koyo du Eriya ni ki ya: “Gini he mo amanga erẽ, Eriya?” Si nawira gupai nga gu sanahe re aye ni zezeredihe, bambiko si asa Eriya ko gumba agu apai naadu kpotoko yo. Ko aya: “Kpi mi pa Yekova, nga ga arimbasa Mbori; bambiko bangiri awiri aYisaraere go ti gako zungahe, i bafu gamo abamotumo ku sande, ki imi gamo anebi na basape; ono mi, kina re sa nye; i nagbata ungare, ka dia ha ti re.” (1 Aba. 19:9, 10) Sangba Eriya nayugo apai biata nga gu nasako ko du na bakere rungo.

¹⁹ Bambataha nga, Eriya abihe nga gako sunge adu gbua. Wa Eriya avura ‘kpi pa Yekova’ tipa dungu agarã kini mangi ga Yekova sunge kakaka, ki peresipa ziazia rimo Mbori mbatayo fu apai dũ na pa irisoko, ko abi gupai nga apai nagberã kina ku mbatayo. Aboro aadunga na idapase te na i angia asamungu. Zire irisombori kini moipai kina ku mbatayo. Ue pai nga, Eriya abi tiko nga ko nisako. Ko aya wẽ ‘kinako sa nye,’ si kidu wa dagba aYisaraere dunduko, kina ko sa nanye naairiso Yekova. Biata pai nga, Eriya agunde agunde. Badungu anebi i aima imoyo, na ko abihe nga ko nye koyo i imiko. Ka si vura du nga si aadunga ni taatapai fu Eriya ko peke agu apai re tipa ko te, ko aahenga  pekaha mbiko rukö watadu zee te. Ko aza ngbadukoyo fu gako Mbori rogo kpee yo, na si nga bawene kpiapai fu ruru aboro dunduko.—Tam. 62:8.

20, 21. (a) Oni sakingo pa gupai Eriya abihe ngbadimo simbia yo Bagangara Orebe yo. (b) Ginipai gu iiriwoapai re ayuguhe fu Eriya?

²⁰ Ginipai Yekova amangihe ka undo gako nebi? Gu maraika Yekova akedi ko aya fu Eriya ko ru ti ngba simbia. Ko amangihe wo, zanga ino gupai ko amangaha ti ni. Gugugu wege aya! Si adu na bakere woroho gbe. Si asapu ambia na agangara. Oni berẽnga pa Eriya ko nidadi kpakpuko be gu kere wege re, na ki zi gako gbanga roko be wege. Ko ki tona ka dadarã tiko kuti sende, bambiko sende atona ka zigizo gbe! Bakere we ki ye ki susi, ko ki oro behe ki ti ku simbia yo ka banda tiko be faaha.—1 Aba. 19:11, 12.

²¹ Ono Ziazia Kekeapai naya wẽ Yekova aadunga rogo gu wege yo re watadu rogo we yo te. Eriya aima ino gupai nga Yekova nga kungbo mbori wa Bara nga guko airisiko anaaya wẽ ko nga “baye na mai” te. Yekova du nga guko bakere ome aenga ti ko, ono ko ima kio a gbe ti agu ahe dunduko ko akusihe. Zavura angbangbaturũ ka ko rengbenga rogoho te! (1 Aba. 8:27) Wai agi apai re aundo Eriya? Ko atingidi pa gako gunde. Wa ko adu na Mbori nga Yekova patiko, nga guko du na bakere ome kisusi, pai ho ka ko aagunde ti ni be Aba na Izebere te!—Oni gedi Atambuahe 118:6.

22. (a) Wai ‘wiri tooni bayee fugo’ akido Eriya na gupai nga pako aima nyaka bangiri Yekova? (b) Da du si awiraha nga ní du nagumba gu ‘wiri tooni bayee fugo’ re? (Oni bi gu kekeapai du bandu waraga yo.)

²² Fuo susa we, rago aongo kii, Eriya ki gi ‘wiri tooni bayee fugo.’ Si asa Eriya ko gumbapa gako rungo berewe ni uehe. * Isoke gure afu wasa fuko berewe. Zanga kapa, Eriya aima gbia bakere wasa be gupai gu ‘wiri tooni bayee fugo’ re apehe fuko berewe. Yekova akido Eriya na gupai nga pako aima nyaka bangiriko gbe. Wai Yekova amangi gipai re? Ko ayugupa gupai du ku mbatayo tipa gu vura du kuti pa iriso Bara Yisaraere yo. Sidu tie, ga Eriya sunge aadunga gbua te, bambiko Yekova  aya wẽ ko nika mangapai amanga berewe tipa pa iriso Bara. Kurigure, si adu nga Eriya nikaa mangasunge amanga kindi ni ga Yekova nebi, na Yekova akaraga ko kusayo ki rugu ko na pa gu sunge ko andu ka mangaha.—1 Aba. 19:12-17.

23. Gini apai ue Yekova amangihe ka sa Eriya ka ko bingo tiko nga ko nisako ya?

²³ Ginipai Yekova amangihe tipa Eriya wa ko akpakanahe ki ya wẽ ko nisako? Ko amangi apai ue tipa gure. Bambataha nga, ko aya fu Eriya wẽ ko mbedi Erisa ni nebi nga guko nika du ku bako. Gi kumba re adu ni bakurea Eriya na baundoko tipa badungu agarã. Gupai re aima fu wasa fu Eriya nirengo! Ue pai nga, Yekova agumba gu pangbanga fu Eriya nga: “Mi ambu aboro wa 7,000 Yisaraere yo ni gimi yo, nga agu yo ninakuka nga ni rukusuyo fu Bara ya, nga agu yo ninanyora nga kpia Bara a ya.” (1 Aba. 19:18) Eriya aadunga nisako wagu tooni te. Ko aima gbia bakere wasa ho ko agi gupai ni nga badungu akutu ruru aboro duho nga aguyo airisongo Bara ya. Si aidi Eriya duadu ho kaa undoyo, na ka maa wene kpiapai fuyo nga ga nye ni ruru boro fu Yekova ti gu kere aregbo re. Eriya aima gbia bakere wasa tigaha ka gia gupai re ngba ga Yekova bandusunge, nga guko nagumba ‘wiri tooni bayee fugo.’

24, 25. (a) Rogo gini gene rengbe ani ka gia ga Yekova ‘wiri tooni bayee fugo’ areme? (b) Gine nayugo gupai nga Eriya aima dia gu wasa kugume Yekova afuhe fuko?

²⁴ Wakina Eriya, iriwo agu ahe du rogo zegino rengbe arengba ka ti tirani, na si ruaru si ti tirani. Agu ahe Mbori akusihe nayugopa gako bakere ome. (Rom. 1:20) Yekova namangasunge amanga kindi na gako bakere ome ka undo gako amoyambu. (2 Peka 16:9) Ono wa vura duhe wo, Mbori nafura na ani gbe rogo keke Fugoko yo, nga Ziazia Kekeapai. (Oni gedi Yesaya 30:21.) Ka ani mbu Ziazia Kekeapai si ningbe furani mbatayo rogo gaani raka, si du furani wakina gu ‘wiri tooni bayee fugo’ re. Yekova naruga rani, kini ngarasi rani, na kini kido rani na pa gako nyemuse rogo Ziazia Kekeapai.

²⁵ Ya mo Eriya adi gu wasa kugume Yekova afuhe fuko Bagangara Orebe yo? Ii! Ko akaragatiko kini mangisunge ni nebi nyanyaki na wingbaduse, ki ru nyanyaki ka sovura kuti pa iriso kungbo ambori. Ka ani di sangba Mbori ku kpotoraniyo wa Eriya, na ‘gu wasa Ziazia Kekeapai afuhe,’ ani wiriki gu idapase awirika nga ga Eriya.—Rom. 15:4.