Psicologoʼob yéetel uláakʼ especialistaʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ wíinikeʼ maʼ chéen luʼumkabil baʼaloʼob unaj u kaxtikiʼ. Le oʼolal wíinikeʼ taak u meyajtik juntúul máak wa junpʼéel baʼal maas nojoch ke letiʼ. Utiaʼal lelaʼ yaan máakeʼ ku náaysik u yóol yéetel le jatsʼuts baʼaloʼob yanoʼob way Luʼumaʼ, yéetel le arteoʼ, le paaxoʼ, wa yéetel uláakʼ baʼaloʼob jeʼex leloʼobaʼ. Kex beyoʼ, óoliʼ mix máak jach tu jaajil kiʼimak u yóol.

Máaxoʼob xokik le Bibliaoʼ u yojloʼobeʼ wíinikeʼ ku tsʼíiboltik baʼaloʼob yaan yil yéetel Dios. U yáax capituloiloʼob Génesiseʼ ku yeʼesikeʼ Dioseʼ suuk u tsikbal kaʼach yéetel le yáax wíinikoʼoboʼ; ku chaʼik u biskubaʼob tu yéetel (Génesis 3:8-10). Wíinikeʼ maʼ beetaʼab utiaʼal ka yanak tu juunaliʼ; kʼaʼabéet u biskuba yéetel Dios, le Máax beetmiloʼ. Le Bibliaoʼ yaʼab u téenel ku yaʼalik.

Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ» (Mateo 5:3). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ utiaʼal ka yanaktoʼon kiʼimak óolaleʼ kʼaʼabéet k-kaxtik le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ. ¿Baʼaxoʼobiʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Maʼ chéen yéetel waaj unaj u kuxtal wíinikiʼ, baʼaxeʼ tak yéetel tuláakal tʼaan ku jóokʼol tu chiʼ Jéeoba» (Mateo 4:4). ¿Bix u tsʼáaiktoʼon kuxtal yéetel kiʼimak óolal u tʼaan Jéeoba tsʼíibtaʼan teʼ Bibliaoʼ? Koʼox ilik.

Bejlaʼeʼ yaʼab máakoʼob tsʼáaik tsolnuʼukoʼob yoʼolal bisajbail, yaabilaj, familia, u yutskíintaʼal talamiloʼob, kiʼimak óolal, bey xan utiaʼal ka yanak u biilal u kuxtal máak. Baʼaleʼ chéen Jéeoba Dios jeʼel u nuʼuktikoʼon tubeeleʼ.

Koʼox ketik beyaʼ: ken a man junpʼéel nuʼukul, jeʼex junpʼéel cámara wa computadoraeʼ, ¿máasaʼ ku taasik junpʼéel juʼun tuʼux ku yaʼalik bix jeʼel u meyajtech maʼalobeʼ? Le Bibliaoʼ bey jeʼex le juʼun jeʼeloʼ. Le Máax beetmiloʼonoʼ letiʼ beet u tsʼíibtaʼal utiaʼal k-ojéeltik bix unaj k-kuxtal. Jeʼex le juʼun t-aʼaloʼ, le Bibliaoʼ ku tsolik  baʼax oʼolal beetaʼanoʼon yéetel bix jeʼel u bintoʼon utsileʼ.

Jeʼex junpʼéel instructivo maʼalob tsʼíibtaʼanileʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼax jeʼel u kʼaskúuntik le kuxtal u tsʼaamajtoʼon Diosoʼ. Yaan horaeʼ jeʼel u yaʼalaʼaltoʼon ka k-beet baʼaloʼob maʼalob u yuʼubaʼaleʼ, baʼaleʼ ¿maʼ wa maas jeʼel u bintoʼon utsil yéetel maʼ ken k-oksba tiʼ talamiloʼob wa k-uʼuyik u tʼaan le Máax beetmiloʼonoʼ?

Jéeobaeʼ ku tsolnuʼuktikoʼon yéetel ku yaʼaliktoʼon baʼax unaj k-beetik, baʼaleʼ maʼatech u obligartikoʼon k-beet wa baʼax. Letiʼeʼ u kʼáat u yáantoʼon, le oʼolal yéetel yaabilaj ku yaʼaliktoʼon: «Teen [Jéeoba a Dios]; teen kaʼanbesik tiʼ teech baʼax unaj a beetik utiaʼal a wutsil, teen eʼesik tiʼ teech, tuʼux bejil unaj a bin. ¡Kexiʼ kaʼach ka a tsʼoʼokbes in túuchiʼ tʼaanoʼobeʼ! A maʼalob yanileʼ bíin nojochchajak jeʼel bix u bin u nojochtal junpʼéel áalkab jaʼeʼ, u yaʼabtal a nuʼukuloʼobeʼ bíin béeyak u [olasil] kʼáaʼnáabeʼ» (Isaías 48:17, 18). Jeʼex k-ilkoʼ, utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsil yéetel ka yanaktoʼon kiʼimak óolaleʼ kʼaʼabéet k-chaʼik u nuʼuktikoʼon Dios.

Yaan máakoʼobeʼ ken u yiloʼob le baʼaxoʼob kʼaastak ku yúuchloʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼ kʼaʼabéet Dios tiʼ máakiʼ, tumen ku tuklikoʼobeʼ Dioseʼ minaʼan u yaabilaj. Yaan horaeʼ ku yaʼalikoʼob: «¿Baʼaxten ku muʼyaj utsul máakoʼob?», «¿Baʼaxten yaan mejen paalal ku síijil yéetel junpʼéel kʼojaʼanil?», «¿Baʼaxten yaʼab u beetaʼal baʼaloʼob maʼ unajiʼ?». U jaajileʼ kʼaʼabéet k-ojéeltik u núukil le kʼáatchiʼobaʼ, tumen yaʼab baʼax yaan yil yéetel k-kuxtal. Baʼaleʼ tu lugar k-tsʼáaik u kuuch Dios yoʼolal le talamiloʼoboʼ, koʼox ilik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

Teʼ capítulo 3 tiʼ Génesisoʼ k-ilkeʼ meyajnaj juntúul kaan tiʼ Satanás utiaʼal u tsʼáaik Adán yéetel Eva tu contra Dios. Tu yaʼalajtiʼob ka u jaantoʼob u yich u cheʼil u kʼaj óolalil uts yéetel kʼaas kex aʼalaʼantiʼob maʼ u jaantkoʼob. Satanaseʼ tu yaʼalaj tiʼ Eva: «Maʼ ta kíimleʼex. [Dioseʼ] u sen ojel, le kʼiin bíin a jaanteʼex u yich le cheʼoʼ yaan u kʼuchul a wojéelteʼex baʼax uts yéetel baʼax kʼaas; bey túunoʼ bíin pʼáatkeʼex beyeʼex [Dioseʼ]» (Génesis 2:16, 17; 3:4, 5).

Yéetel le tʼaanoʼobaʼ Satanaseʼ maʼ chéen tu yaʼalaj táan u tuus Diosiʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáaj naʼatbil maʼ maʼalob bix u gobernariʼ yéetel maas jeʼel u bin utsil tiʼ wíinikoʼob wa ka u yuʼuboʼob u tʼaan letiʼeʼ. ¿Bix jeʼel u yilaʼal wa jaajeʼ? Jéeobaeʼ tu tsʼáaj tiempo utiaʼal ka ilaʼak tumen tuláakal máak wa le baʼax aʼalaʼaboʼ jaaj wa maʼ jaajiʼ. Tu chaʼaj tiʼ Satanás bey xan tiʼ le máaxoʼob tu tsʼáajubaʼob tu tséeloʼ ka u yeʼesoʼob wa jaaj jeʼel u bin utsil tiʼ wíinik x-maʼ Diosileʼ.

A tuklikeʼ ¿jaaj wa le baʼax tu yaʼalaj le Kʼaasilbaʼaloʼ? ¿Tsʼoʼok wa u bin utsil tiʼ wíinik ikil u gobernarkuba tu juunal? Le muʼyajil, injusticia, kʼojaʼanil, kíimil, u kʼastal bix u kuxtal máak, baʼateltáambaloʼob, u báankíimsaʼal máakoʼob... Tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok  k-muʼyajtik tu yáamil le sigloʼoboʼ ku yeʼesikeʼ wíinikeʼ junpuliʼ maʼ tu páajtal u gobernarkuba tu juunal. Le Bibliaoʼ maʼ tu yaʼalik wa Dios beetik u muʼyaj wíinik, baʼaxeʼ ku yaʼalik: «Le páajtalil yaan tiʼ wíinik[oʼ] utiaʼal u beet[ik] loob tiʼ u yéet xiibil» (Eclesiastés 8:9).

Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ kʼaʼabéet k-kaxtik Dios, maʼ chéen utiaʼal u núukik le kʼáatchiʼob yaantoʼonoʼ, baʼaxeʼ utiaʼal xan u yutskíintik le talamiloʼoboʼ.

Wíinikeʼ úuch káajak u tsʼíiboltik ka xuʼuluk u muʼyajtik kʼojaʼanil, chʼíijil yéetel kíimil. Yaneʼ ku manik tsʼaakoʼob, ku beetik ejercicio, ku bin yiknal j-meen, wa ku beetik uláakʼ baʼaloʼob jeʼex leloʼobaʼ. Baʼaleʼ kex tsʼoʼok u xupik yaʼab tiempo, muukʼ yéetel taakʼineʼ, óoliʼ mix junpʼéel utsil tsʼoʼok u kʼamik. U jaajileʼ le baʼaloʼobaʼ maʼ páajchajak u luʼsik le muʼyajiloʼ.

Dioseʼ desde úuchjeakil u kʼáat ka kuxlak wíinik maʼalob bey xan yéetel kiʼimak óolal (Génesis 1:27, 28; Isaías 45:18). Jéeobaeʼ mantatsʼ ku béeykuntik jeʼel baʼaxak ka u chʼaʼtukleʼ (Isaías 55:10, 11). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ yaan u sutik paraísoil le Luʼumaʼ, jeʼex le tu peʼertaj Adán yéetel Evaoʼ. Apocalipsis 21:4, ku yaʼalik: «[Dioseʼ] yaan xan u choʼik tuláakal u jaʼil u yichoʼob, maʼ tun yantal kíimil, mix okʼol, mix yaj óolal, mix kʼiʼinamil. Le baʼaxoʼob yanoʼob kaʼachoʼ tsʼoʼok u máanoʼob». ¿Bix ken u tsʼáa Dios junpʼéel kuxtal beyaʼ? ¿Bix jeʼel k-kʼamik le kuxtalaʼ?

Jesucristo u Paal Dioseʼ tu kaʼansaj u disipuloʼob orar utiaʼal ka béeyak le baʼax u kʼáat Diosoʼ. Yaʼab máakoʼobeʼ suuk u beetkoʼob u oracionil le «padrenuestrooʼ». Ku yaʼalik: «K-Taata yanech teʼ kaʼanoʼ, kiliʼichkúuntaʼak a kʼaabaʼ. Taalak a Reino, beetaʼak baʼax a kʼáat teʼ kaʼanoʼ bey xan way Luʼumeʼ» (Mateo 6:9, 10). Yéetel u Reinoeʼ, Jéeoba Dioseʼ yaan u xuʼulsik le muʼyajil tsʼoʼok u taasik u gobierno wíinikoʼ yéetel yaan u taasik junpʼéel túumben yóokʼol kaab tuʼux chéen baʼax toj kun beetbiliʼ (Daniel 2:44; 2 Pedro 3:13). * ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kʼamik le utsiloʼobaʼ?

Jesucristoeʼ tu yaʼalaj: «Lelaʼ letiʼe baʼax ku tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuuloʼ: ka kʼuchuk u kʼaj óoltechoʼob, teech le u juntúuliliʼ jaajil Diosoʼ, bey xan ka u kʼaj óoltoʼob Jesucristo, le máax ta túuxtoʼ» (Juan 17:3). Jach beyoʼ yéetel u yáantaj Dioseʼ jeʼel u páajtal a kuxtal minaʼan  u xuul teʼ túumben luʼumoʼ. ¿Ka tsʼáaik wa cuenta baʼaxten kʼaʼabéettoʼon Dios?

Walajki dos mil jaʼaboʼobaʼ, teʼ Areópago wa u Puʼukil Marteoʼ, Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ u j-kajnáaliloʼob Atenas: «Tumen [Dioseʼ] letiʼ tsʼáaik kuxtal, iikʼ yéetel tuláakal baʼal tiʼ máak. Tumen tu yoʼolal letiʼeʼ kuxaʼanoʼon, k-péek yéetel yanoʼon, jeʼex u yaʼalmil jujuntúul poetaʼob ichileʼexeʼ: ‹Tumen toʼoneʼ u chʼiʼibaloʼon xan›» (Baʼaxoʼob 17:25, 28).

Le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo teʼ Atenasoʼ jach jaaj. Dios tsʼáaiktoʼon janal, jaʼ yéetel iikʼ. Wa minaʼantoʼon le baʼaloʼobaʼ maʼ tu páajtal k-kuxtal. Baʼaleʼ ¿baʼaxten Dioseʼ ku seguer u tsʼáaik le baʼaloʼob tiʼ tuláakal máak kex yaan tiʼ letiʼobeʼ maʼ tu beetkoʼob u cuentail? Pabloeʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal ka u kaxtoʼob Dios, tumen wa ka u kaxtoʼob tatalkʼabileʼ jeʼel u yilkoʼob tuʼux yaneʼ, tumen u jaajileʼ letiʼeʼ maʼ náach yanil tiʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼexiʼ» (Baʼaxoʼob 17:27).

¿A kʼáat wa a maas kʼaj óolt Dios? ¿Maʼ wa uts ta tʼaan ka a wojéelt u maasil yoʼolal baʼax u tukultmaj u beetik Dios yéetel baʼax u kʼáat ka k-beet utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsiliʼ? Wa beyoʼ, tʼaanen yéetel le máax tsʼáatech le revistaaʼ wa kaxt le máaxoʼob beetkoʼ. Letiʼobeʼ yéetel kiʼimak óolal ken u yáantechoʼob.