Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA YA VHUFUMI

O Imela Vhurabeli Ho Kunaho

O Imela Vhurabeli Ho Kunaho

1, 2. (a) Vhathu vha misini ya Elia vho vha vhe vhuimoni vhufhio vhu ṱungufhadzaho? (b) Elia o vha o sedzana na u pikiswa hufhio ngei Thavhani ya Karamele?

ELIA o vha o lavhelesa musi gogo ḽa vhathu ḽi tshi khou nanaila ḽi tshi gonya zwivhanga zwa Thavha ya Karamele. Naho ho vha hu nga matsheloni-tsheloni, zwo vha zwi tshi vhonala uri vhenevho vhathu ndi vhashai vhane vha khou sika nga nḓala. Gomelelo ḽe ḽa fhedza miṅwaha miraru na hafu ḽo vha tambudza vhukuma vhathu vha khuvhe.

2 Vhukati havho ho vha hu na vhaporofita vha Baali vha 450 vhe vha vha vha tshi khou tshimbila vho tou guruluwa, vha ḓihudzaho vhukuma nahone vhane vha vhenga zwihulu Elia muporofita wa Yehova. Mufumakadzi Isabele o vha o no vhulaha vhashumeli vhanzhi vha Yehova, fhedzi Elia o lwisana nga maanḓa na vhurabeli ha Baali. Fhedzi zwo vha zwi tshi ḓo fhelela ngafhi? Khamusi vhenevho vhotshifhe vho ḓivhudza uri a nga si vha kunde e eṱhe. (1 Dzikh. 18:4, 19, 20) Ho ḓa na Khosi Ahaba, o namela goloi yawe ya vhuhosini. Na ene o vha a sa funi Elia na zwiṱuku-ṱuku.

3, 4. (a) Ndi ngani Elia a tshi nga vha o tshuwa musi ḓuvha ḽa ndeme ḽi tshi ṱavha? (b) Ndi dzifhio mbudziso dzine ra ḓo dzi fhindula?

3 Onoyo muporofita o vha o sedzana na ḓuvha ḽi sa ngi maṅwe. Musi Elia o lavhelesa vhathu vha tshi khou ṱanuwa thavha, o zwi ṱhogomela uri vho vha vha tshi ḓo vhona nndwa vhukati ha vhuḓi na vhuvhi, ine ya vha tshiitea tshihulwane tshi sa athu vhuya tsha vhonwa. O ḓipfa hani musi ḽeneḽo ḓuvha ḽi tshi ṱavha? O vha o tshuwa, samusi “o vha e muthu wa mbilu ine ya ḓi nga yashu.” (Vhalani Yakobo 5:17.) Elia o ḓipfa e eṱhe samusi o vha o tangwa nga vhathu vha si na lutendo, khosi yavho ya mugunei na vhenevho vhotshifhe vha dziphondi.—1 Dzikh. 18:22.

4 Ndi mini tshe tsha ita uri Vhaisiraele vha ḓiwane vhe kha yeneyi pfudzungule? Ni guda mini kha enea mafhungo? Ṱhogomelani tsumbo ya Elia ya lutendo na nḓila ine ya nga shuma ngayo kha riṋe ṋamusi.

Nndwa Ye Ya Fhedza Tshifhinga Tshilapfu I Swika Magumoni

5, 6. (a) Vhaisiraele vho vha vho sedzana na khakhathi ifhio? (b) Khosi Ahaba o vha o sinyusa hani Yehova nga nḓila khulwane?

5 Elia o fhedza miṅwaha minzhi ya vhutshilo hawe o sokou lavhelesa hu si na zwine a nga ita, musi vhurabeli ha ngoho vhune ha vha tshithu tsha ndeme kha shangohaya ḽawe na kha vhathu vha hawe, vhu tshi litshelelwa na u dzhielwa fhasi. Ho vha hu kale Vhaisiraele vha tshi khou kakarika vhukati ha vhurabeli ho kunaho na ha mazwifhi, vhukati ha vhurabeli ha Yehova Mudzimu na ha midzimu ya zwifanyiso ya tshaka dzo vha tangaho. Tshifhingani tsha Elia, honoho u kakarika ho vha ho no tou ḓiṋea maanḓa tshoṱhe.

6 Khosi Ahaba o sinyusa Yehova nga nḓila khulwane. O vhinga Isabele, ṅwananyana wa khosi ya Sidoni. Isabele o vha o ḓiimisela u phaḓaladza vhurabeli ha Baali shangoni ḽa Isiraele na u fhelisa vhurabeli ha Yehova. Ahaba a mbo ḓi ṱuṱuwedzwa nga mufumakadzi wawe. A fhaṱela Baali thembele na aletare nahone a ranga phanḓa kha u gwadamela onoyu mudzimu wa vhuhedeni.—1 Dzikh. 16:30-33.

7. (a) Ndi ngani vhurabeli ha Baali ho vha vhu tshi nengisa nga u rali? (b) Malugana na vhulapfu ha gomelelo ḽa misini ya Elia, ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri Bivhili a i ḓihanedzi? (Katelani na bogisi.)

7 Ndi ngani vhurabeli ha Baali ho vha vhu tshi nengisa nga u rali? Ho ungeledza Vhaisiraele, ha kunga vhunzhi havho uri vha furalele Mudzimu wa ngoho. Zwiṅwe hafhu, ho vha vhu vhurereli ha vhuaḓa na tshiṱuhu. Ho vha vhu na midzhulumba ya thembeleni ya vhanna na ya vhafumakadzi, mitshino i karusaho u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani, na u ita vhana zwiṱhavhelo. Nga nṱhani ha zwenezwo, Yehova a rumela Elia kha Ahaba uri a mu vhudze uri ho vha hu tshi ḓo vha na gomelelo u swika muporofita wa Mudzimu a tshi ḓivhadza uri ḽi fhele. (1 Dzikh. 17:1) Ho fhela miṅwaha yo vhalaho Elia a sa athu vhonana na Ahaba u itela u mu vhudza uri a kuvhanganye vhathu na vhaporofita vha Baali Thavhani ya Karamele. *

Hu nga ambiwa uri nḓila khulwane dze dza vha dzi tshi ṱalula vhurabeli ha Baali dzo anda ṋamusi

8. Enea mafhungo ane a amba nga ha vhurabeli ha Baali a ri thusa hani ṋamusi?

8 Ri guda mini kha yeneyi nndwa ṋamusi? Vhaṅwe vha nga kha ḓi amba uri mafhungo a vhurabeli ha Baali ha ri kwami ṋamusi, samusi hu si tshee na thembele na aletare dza Baali misini yashu. Fhedzi enea mafhungo ha sokou vha ḓivhazwakale zwayo. (Vharoma 15:4) Ipfi “Baali” ḽi amba “muṋe.” Yehova o vhudza vhathu vhawe uri vha fanela u khetha ene sa “baali” wavho kana muṋe ane a vha munna wavho. (Yes. 54:5) Naa a si ngoho uri vhathu vha kha ḓi shumela vhaṋe vhanzhi nṱhani ha Mudzimu Ramaanḓaoṱhe? Hu sa londwi uri vhathu vha tshilela u tovhola tshelede, mushumo, u ḓimvumvusa, u ḓiphina nga zwa vhudzekani kana miṅwe ya midzimu minzhi-minzhi ine ya gwadamelwa nga nnḓa ha Yehova, vha vha vha tshi khou khetha muṋe wavho. (Mat. 6:24; vhalani Vharoma 6:16.) Hu nga ambiwa uri nḓila khulwane dze dza vha dzi tshi ṱalula vhurabeli ha Baali dzo anda ṋamusi. U elekanya nga ha yeneyo nndwa ya kale vhukati ha Yehova na Baali zwi nga ri thusa u ita phetho ya vhuṱali ya uri ndi nnyi ane ra ḓo mu shumela.

“U Ṱudza”—Nga Nḓila-ḓe?

9. (a) Ndi mini tshe tsha ita uri Thavha ya Karamele i vhe fhethu havhuḓi u itela u bvukulula vhurabeli ha Baali? (Sedzani na ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) (b) Elia o ri mini musi a tshi amba na vhathu?

9 Musi vhathu vhe ṱhodzini ya Thavha ya Karamele hune ha vhudzula muya munzhi, vho vha vha tshi kona u vhona hoṱhe-hoṱhe—u thoma nga govha ḽa Kisoni fhasi u ya Lwanzheni Luhulwane (Lwanzhe lwa Mediterranean) lu re henefho tsini na thavha dza Libanoni devhula bvungwi. * Fhedzi musi ḓuvha ḽi tshi ṱavha nga ḽeneḽo ḓuvha ḽa ndeme, zwo vha zwi tshi tou vha khagala uri shango ḽo vha ḽi vhuimoni vhu sa takadzi. Shango ḽo nonaho ḽe Yehova a ḽi ṋea vhana vha Abrahamu ḽo vha ḽo no oma tshoṱhe. Ḽo vha ḽo no vhavhulwa vhukuma nga ḓuvha ḽine ḽa fhisa lune ḽa tou bwa fhasi nahone ḽo tshinywa nga vhutsilu ha vhathu vha Mudzimu! Musi vhenevho vhathu vha tshi khou ḓi kuvhangana, Elia o ya khavho nahone a ri: “Ni ḓo litsha lini u ṱudza thungo dzoṱhe? Arali Mudzimu e Yehova, tevhelani Ene. Arali mudzimu e Baali, tevhelani ene.”—1 Dzikh. 18:21.

10. Vhathu vha misini ya Elia vho vha vha tshi khou “u ṱudza thungo dzoṱhe” nga nḓila-ḓe nahone ndi ifhio ngoho ya ndeme ye vha vha vho i hangwa?

10 Elia o vha a tshi khou amba mini nga maipfi ane a ri “u ṱudza thungo dzoṱhe”? Vhenevho vhathu a vho ngo zwi ṱhogomela uri vho vha vha tshi fanela u khetha vhukati ha vhurabeli ha Yehova na ha Baali. Vho vha vha tshi humbula uri vha nga vha gwadamela vhe vhavhili—uri vho vha vha tshi nga rudza Baali nga mikhuvha yavho i nengisaho nahone vha ḓi humbela Yehova Mudzimu uri a vha tonde. Khamusi vho humbula uri Baali u ḓo fhaṱutshedza masimu na zwifuwo zwavho, ngeno “Yehova wa Mavhuthu” a tshi ḓo vha tsireledza nndwani. (1 Sam. 17:45) Vho vha vho hangwa ngoho ya ndeme—ine na ṋamusi vhathu vhanzhi vha si i ṱhogomele. Yeneyo ngoho ndi ya uri Yehova ha ṱoḓi vhurabeli hawe vhu tshi vanganywa na miṅwe midzimu. U ṱoḓa vhathu vha tshi ḓikumedzela tshoṱhe khae fhedzi, nahone zwenezwo zwo mu tea. Ha ṱoḓi vhurabeli hawe vhu tshi ṱapanywa na vhuṅwe, zwenezwo zwi a mu nengisa!—Vhalani Ekisodo 20:5.

11. Ni vhona u nga zwe Elia a zwi amba Thavhani ya Karamele zwi nga ri thusa hani uri ri dovhe ri ṱolisise zwine ra zwi rangisa phanḓa vhutshiloni hashu na nḓila ine ra gwadamela ngayo Yehova?

11 Nga zwenezwo, vhenevho Vhaisiraele vho vha vha tshi khou “ṱudza” u fana na muthu ane a khou lingedza u tshimbila nḓilani mbili nga tshifhinga tshithihi. Vhathu vhanzhi ṋamusi vha ita vhukhakhi vhu fanaho, vha tendela “vhobaali” vha pfanyisedzo vha tshi ṋengeledza vha dzhena vhutshiloni havho nahone zwa ita uri vha si tsha dzhiela nṱha u gwadamela Mudzimu. U thetshelesa khumbelo ya Elia yo ṱavhanyiswaho ya u litsha u ṱudza zwi nga ri thusa uri ri dovhe ri ṱolisise zwithu zwine ra zwi rangisa phanḓa vhutshiloni hashu na nḓila ine ra gwadamela nga ngayo Yehova.

Mulingo Wa Ndeme

12, 13. (a) Ndi mulingo ufhio we Elia a u themendela? (b) Ri nga sumbedza hani uri ri fulufhela Mudzimu u fana na Elia?

12 Nga murahu Elia a themendela uri hu itwe mulingo. Wo vha u tshi leluwa vhukuma. Vhotshifhe vha Baali vho vha vha tshi fanela u fhaṱa aletare na u vhea tshiṱhavhelo nṱha hayo; nga murahu ha zwenezwo vho vha vha tshi fanela u rabela mudzimu wavho u itela uri a funge mulilo. Na Elia o vha a tshi ḓo ita zwi fanaho. A amba uri “Mudzimu uyo ane a ḓo aravha nga mulilo, ndi ene Mudzimu.” Elia o vha a tshi mu ḓivha zwavhuḓi Mudzimu wa ngoho. O vha e na lutendo lwo khwaṱhaho lwe a si vhuye a timatima u ṋea vhapikisi vhawe zwibuli zwoṱhe uri mudzimu wavho a kone u funga mulilo. O vha tendela uri vha thome. Nga zwenezwo vha khetha mboho ya tshiṱhavhelo nahone vha vhidzelela Baali wavho. *1 Dzikh. 18:24, 25.

13 Tshifhinga tsha vhuṱolo tsho no pfuka. Naho zwo ralo, Yehova ho ngo shanduka. Ri nga vha na fulufhelo khae u fana na Elia. Sa tsumbo, musi vhaṅwe vha sa tendelani na zwine zwa funzwa nga Bivhili, ri songo ofha u vha tendela uri vha bule vhuḓipfi havho u thoma. U fana na Elia, ri nga fulufhela Mudzimu wa ngoho uri a ladze eneo mafhungo. Zwenezwi ri zwi ita nga u sa ḓitika nga vhuṱali hashu, fhedzi nga Ipfi ḽawe ḽo hevhedzwaho ḽe ḽa itelwa “u khakhulula.”—2 Tim. 3:16.

Elia o zwi vhona uri vhurabeli ha Baali ndi mazwifhi nahone o vha a tshi ṱoḓa uri vhathu vha Mudzimu vha ṱhogomele honoho vhukwila

14. Elia o goḓa vhaporofita vha Baali nga nḓila-ḓe nahone ndi ngani?

14 Vhaporofita vha Baali vho mbo ḓi dzudzanya tshiṱhavhelo tshavho nahone vha vhidzelela mudzimu wavho. Vha vhidzelela lunzhi-lunzhi vha ri: “Baali! Ri pfe!” Ha fhela mimunithi na awara nnzhi vha tshi khou ḓi endela u vhidzelela. Bivhili i ri: “Hu si vhe na phindulo na we a aravha.” Nga masiari Elia a thoma u vha goḓa, a amba a tshi tou vha hoya uri Baali a nga vha o farakanea lune a si kone u vha fhindula, a amba uri u khou ḓithusa bungani kana uri o eḓela nahone muṅwe u tea u mu vusa. Elia a ṱuṱuwedza vhenevha vhafhuri a ri: “Itani u ṱavha mukosi.” Zwi tou vha khagala uri o vha a tshi zwi ḓivha uri vhurabeli ha Baali ndi ha mazwifhi nahone o vha a tshi ṱoḓa uri vhathu vha Mudzimu vha ṱhogomele honoho vhukwila.—1 Dzikh. 18:26, 27.

15. Mafhungo a vhotshifhe vha Baali a sumbedza hani vhutsilu ha u khetha muṅwe muṋe nga nnḓa ha Yehova?

15 Musi vha tshi pfa zwenezwo, vhotshifhe vha Baali vha tou nga vho ṱangana ṱhoho, “vha huwelela nga maipfi mahulu; vha ita nga maitele avho vha tshi ḓi-huvhadza nga phanga na nga mapfumo, malofha a ela a tshi tsa navho’.” Zwa sokou sea zwi tshi ṱanama! “Hu si vhe na phindulo, na we a aravha, na we a pfa.” (1 Dzikh. 18:28, 29) Ndi ngoho uri ho vha hu si na mudzimu ane a pfi Baali. Ho vha hu tshithu tsho thomiwaho nga Sathane u itela u kunga vhathu uri vha ṱutshele Yehova. Ngoho ndi ya uri u khetha muṋe naho e ufhio nṱhani ha Yehova, zwi a kula nungo nahone zwi a shonisa.—Vhalani Psalme ya 25:3; 115:4-8.

U Fhindulwa

16. (a) U lugisa ha Elia aletare Thavhani ya Karamele zwi nga vha zwo humbudza vhathu mini? (b) Elia o dovha a sumbedza hani uri u fulufhela Mudzimu wawe?

16 Nga tshitheu tsho vha tshi tshifhinga tsha uri Elia a ṋekedze tshiṱhavhelo. A lugisa aletare ya Yehova ye ya vha yo thuthiwa nga maswina a vhurabeli ho kunaho. A shumisa matombo a 12, khamusi a tshi khou humbudza vhunzhi ha vha tshaka dza 10 dza Isiraele uri vho vha vha tshi kha ḓi tea u thetshelesa Mulayo we wa ṋewa tshaka dzoṱhe dza 12. Nga murahu ha zwenezwo, a vhea tshiṱhavhelo tshawe nahone a shela zwithu zwoṱhe nga maḓi u swika zwi tshi ṋukala tshoṱhe, khamusi maḓi a hone o vha o kiwa Lwanzheni lwa Mediterranean lwe lwa vha lu henefho tsini. A dovha a bwa khunḓa u mona na aletare nahone a i shela ya ḓala nga maḓi. Samusi o vha o ṋea vhaporofita vha Baali zwibuli zwoṱhe uri mudzimu wavho a kone u funga mulilo, ho ngo ita nga u ralo kha Yehova—zwenezwo zwi sumbedza uri o vha e na fulufhelo ḽihulwane kha Mudzimu wawe.—1 Dzikh. 18:30-35.

Nḓila ye Elia a rabela ngayo yo sumbedza uri u kha ḓi kwamea nga vhathu vha lushaka lwa hawe, ngauri o vha a tshi swela tshoṱhe u vhona Yehova a tshi rembulusa “dzimbilu dzavho uri dzi vhuye”

17. Elia o sumbedza hani zwine zwa vha zwa ndeme musi a tshi rabela, nahone ri nga edzisa hani tsumbo yawe musi ri tshi rabela?

17 Musi zwithu zwoṱhe zwo no luga, Elia a rabela. Yo vha i thabelo i leluwaho nahone i songo serekanaho, i sumbedzaho zwe Elia a vha a tshi zwi dzhia zwi zwa ndeme. Tsha u thoma na tsha ndeme vhukuma, o vha a tshi ṱoḓa zwi tshi ḓivhea uri Yehova o vha e “Mudzimu kha ḽa Isiraele,” hu si Baali. Tsha vhuvhili, o vha a tshi ṱoḓa vhathu vha tshi zwi ḓivha uri ene ndi mushumeli wa Yehova; ndi Mudzimu we a vha o tewa nga vhugala na thendo dzoṱhe. Tsha u fhedza, o sumbedza uri u kha ḓi kwamea nga vhathu vha lushaka lwa hawe, ngauri o vha a tshi swela tshoṱhe u vhona Yehova a tshi rembulusa “dzimbilu dzavho uri dzi vhuye.” (1 Dzikh. 18:36, 37) Hu sa londwi maṱhupho oṱhe e vha ḓiḓisela one nga ṅwambo wa u sa fulufhedzea, Elia o vha a tshi kha ḓi vha funa. Musi ri tshi rabela Mudzimu, zwi nga vha zwavhuḓi u sumbedza uri ri a kwamea nga dzina ḽa Mudzimu, ri ḓiṱukufhadze na u pfela vhuṱungu vhane vha ṱoḓa thuso.

18, 19. (a) Yehova o fhindula hani thabelo ya Elia? (b) Elia o laedza vhathu uri vha ite mini nahone ndi ngani vhotshifhe vha Baali vho vha vha songo tea u khathutshelwa?

18 Musi Elia a sa athu rabela, gogo ḽe ḽa vha ḽi henefho ḽi nga vha ḽo ḓivhudzisa arali Yehova o vha a tshi ḓo vha wa mazwifhi, u fana Baali. Musi a tshi fhedza u rabela, a ho ngo tsha vhuya ha kha ḓi vha na tshifhinga tsha u ḓivhudzisa. Mafhungo a ri: “Ha mbo wa mulilo wa Yehova wa fhisa tshidzimu na khuni, wa xisa na maḓi na khunḓani.” (1 Dzikh. 18:38) Yo vha phindulo yavhuḓi lungafhani yeneyo! Vhathu vho ita mini?

“Ha mbo wa mulilo wa Yehova”

19 Vhoṱhe vha huwelela vha ri: “Mudzimu ndi Yehova! Mudzimu ndi Yehova!” (1 Dzikh. 18:39) Vho fheleledza vho i vhona ngoho. Naho zwo ralo, vho vha vha sa athu sumbedza lutendo. Vhukuma, u tenda uri Yehova ndi Mudzimu wa ngoho nge vha vhona mulilo u tshi bva ṱaḓulu nga murahu ha thabelo, zwo vha zwi sa sumbedzi nga nḓila i swayeaho uri vha na lutendo. Ngauralo, Elia o humbela uri vha sumbedze lutendo lwavho nga iṅwe nḓila. O vha humbela uri vha ite zwe vha vha vho fanela u vha vho zwi ita miṅwahani minzhi yo fhiraho—u thetshelesa Mulayo wa Yehova. Mulayo wa Mudzimu wo vha wo amba uri vhaporofita vha mazwifhi na vhagwadameli vha midzimu ya zwifanyiso vha fanela u vhulahwa. (Doit. 13:6-10) Vhenevha vhotshifhe vha Baali vho vha vhe maswina mahulwane a Yehova Mudzimu nahone vho lwisana na ndivho dzawe nga khole. Naa vho vha vha tshi tea u khathutshelwa? A vho ngo khathutshela vhana vha si na mulandu vhe vha fhiswa vha tshi khou tshila hu tshi itelwa Baali zwiṱhavhelo. (Vhalani Mirero 21:13; Yer. 19:5) Vhenevho vhanna vho vha vha songo tea u khathutshelwa na luthihi. Ngauralo Elia a laedza uri vha vhulahwe, nahone vha mbo ḓi vhulahwa.—1 Dzikh. 18:40.

20. Ndi ngani u vhilaela ha vhasasaladzi vhanzhi vha musalauno nga ha u vhulaha ha Elia vhagwadameli vha Baali zwi si na mutheo?

20 Vhasasaladzi vha musalauno vha nga kha ḓi dadadza tshoṱhe nḓila ye wonoyu mulingo we wa itwa Thavhani ya Karamele wa phetha ngayo. Vhaṅwe vha vhilaedziswa nga uri vhathu vhane vha fhisetshela vhurereli vha shumisa tshenetshi tshiitea u vhuyafhedza u lwa na vhathu vha vhuṅwe vhurereli. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri hu na khakhathi nnzhi ṋamusi dzine dza itwa nga vhathu vhane vha fhisetshela vhurereli. Naho zwo ralo, Elia o vha e si muthu o raloho. O haṱula nga nḓila yo lugaho a tshi itela Yehova. Zwiṅwe hafhu, Vhakriste vha vhukuma vha a zwi ḓivha uri vha nga si tevhedze zwe Elia a ita vha vhulaha vhathu vhavhi. Nṱhani hazwo, vha tevhela tshilinganyo tsho vhetshelwaho vhafunziwa vhoṱhe vha Yesu Kristo, tshi wanalaho kha maipfi e a a vhudza Petro, ane a ri: “Vhuyedzedza banga ḽau vhudzuloni haḽo, ngauri vhoṱhe vhane vha fara mabanga vha ḓo fa nga banga.” (Mat. 26:52) Yehova u ḓo shumisa Murwa wawe u itela u haṱula tshifhingani tshi ḓaho.

21. Ndi ngani tsumbo ya Elia yo tea Vhakriste vha ngoho ṋamusi?

21 Mukriste wa ngoho u na vhuḓifhinduleli ha u tshila nga nḓila ine ya sumbedza lutendo. (Yoh. 3:16) Iṅwe nḓila ya u ita zwenezwo ndi nga u edzisa vhanna vha fulufhedzeaho vha ngaho Elia. O gwadamela Yehova fhedzi, nahone a ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha ite zwi fanaho. O bvukulula nga tshivhindi vhurereli ha vhufhura he Sathane a vhu shumisa u itela u kunga vhathu uri vha ṱutshele Yehova. O fulufhela uri Yehova u ḓo dzudzanya mafhungo nṱhani ha u ḓitika nga vhukoni hawe na u ita zwithu nga nḓila ine a funa ngayo. Elia o imelela vhurabeli ho kunaho. U nga ri muṅwe na muṅwe washu a nga edzisa lutendo lwawe!

^ phar. 9 Thavha ya Karamele yo vha i tshi anzela u vha na hatsi vhudala vhu titimaho, samusi mimuya i re na murongwe ine ya bva lwanzheni yo vha i tshi ita uri hu ne mvula nnzhi na ṅwando. Zwi vhonala uri yeneyi thavha yo vha i ya ndeme nga maanḓa kha vhurabeli ha Baali samusi ho vha hu tshi ambiwa uri Baali ndi ene ane a nisa mvula. Samusi thavha ya Karamele yo vha yo no oma vhunga soga, yo vha i fhethu ho teaho u itela u dzumbulula uri vhurabeli ha Baali ndi ha mazwifhi.

^ phar. 12 Zwine ra zwi ṱhogomela ndi uri Elia o vha vhudza a ri: “Ni songo ḓisa mulilo” kha tshiṱhavhelo. Vhaṅwe vhagudi vha amba uri nga zwiṅwe zwifhinga vhenevho vhagwadameli vha midzimu ya zwifanyiso vho vha vha tshi shumisa aletare i re na mulondo u sa vhonali nga fhasi, vha funga mulilo u itela uri zwi nge mulilo wo ḓifunga nga lwa vhuṱolo.