1, 2. Ilarawan ang paglalakbay ni Maria, at ipaliwanag kung bakit ito mahirap para sa kaniya.

NANGANGALAY na si Maria sa pagkakaupo dahil ilang oras na siyang nakasakay sa asno. Naglalakad naman si Jose sa unahan habang inaakay ang asno. Malayo pa ang lalakbayin nila patungong Betlehem. Muling naramdaman ni Maria ang pagsipa ng sanggol sa kaniyang sinapupunan.

² Kabuwanan na ni Maria; sinasabi sa Bibliya na “kagampan” na siya noong panahong iyon. (Luc. 2:5) Habang dumaraan ang mag-asawa sa mga bukirin, malamang na ang ilan sa mga magsasakang nag-aararo o nagtatanim ay napapatingin at nagtataka kung bakit naglalakbay ang isang babaing malapit nang manganak. Bakit nga ba naglalakbay si Maria mula sa kaniyang tahanan sa Nazaret?

3. Anong atas ang ibinigay kay Maria, at ano ang aalamin natin tungkol sa kaniya?

³ Nagsimula ito nang bigyan ng isang natatanging atas ang babaing Judiong ito mga ilang buwan na ang nakalilipas. Isisilang niya ang sanggol na magiging Mesiyas, ang Anak ng Diyos! (Luc. 1:35) Nang malapit na siyang manganak, kinailangan niyang maglakbay. Sa paglalakbay na ito, nasubok nang ilang beses ang pananampalataya ni Maria. Tingnan natin kung ano ang nakatulong sa kaniya para manatiling matibay ang kaniyang pananampalataya.

4, 5. (a) Bakit patungo sa Betlehem sina Jose at Maria? (b) Anong hula ang natupad dahil sa utos ni Cesar?

⁴ Hindi lang sina Jose at Maria ang naglalakbay. Kamakailan lang, ipinag-utos ni Cesar Augusto na ang lahat ng kaniyang nasasakupan ay dapat umuwi sa kanilang sariling bayan upang magparehistro. Ano ang ginawa ni Jose? Sinasabi ng ulat: “Sabihin pa, si Jose rin ay umahon mula sa Galilea, mula sa lunsod ng Nazaret, patungo sa Judea, sa lunsod ni David, na tinatawag na Betlehem, dahil sa kaniyang pagiging miyembro ng sambahayan at pamilya ni David.”​—Luc. 2:1-4.

 ⁵ Hindi nagkataon lang na naglabas ng utos si Cesar noong panahong iyon. Mga 700 taon bago nito, inihula na ang Mesiyas ay ipanganganak sa Betlehem. May bayang tinatawag na Betlehem na 11 kilometro lang mula sa Nazaret. Pero espesipikong tinukoy sa hula na sa “Betlehem Eprata” ipanganganak ang Mesiyas. (Basahin ang Mikas 5:2.) Mula sa Nazaret hanggang sa maliit na nayong iyon, mga 130 kilometro ng maburol na daan ang lalakbayin kung daraan sa Samaria. Ito ang Betlehem kung saan uuwi si Jose dahil ito ang bayan ng pamilya ni Haring David​—ang pamilyang pinagmulan ni Jose at ng kaniyang asawa.

6, 7. (a) Bakit mahirap para kay Maria ang paglalakbay patungong Betlehem? (b) Dahil asawa na siya ni Jose, paano ito nakaapekto sa mga desisyon ni Maria? (Tingnan din ang talababa.)

⁶ Susuportahan kaya ni Maria ang pasiya ni Jose lalo pa’t mahihirapan siya sa paglalakbay? Malamang na kasisimula pa lang ng taglagas nang taóng iyon, kaya posibleng may manaka-nakang pag-ulan habang papatapos na ang tag-araw. Bukod diyan, angkop ang pananalitang “umahon mula sa Galilea,” dahil mahigit 760 metro ang taas ng kinaroroonan ng Betlehem​—talagang nakapapagod ang huling bahaging ito ng paglalakbay na sa kabuuan ay tumagal nang maraming araw. Dahil sa kalagayan ni Maria, malimit na kailangan nilang magpahinga, kaya malamang na mas matagal ang paglalakbay nila. Kapag malapit nang manganak ang isang babae, baka gugustuhin niyang nasa bahay na lang siya kapiling ang pamilya at mga kaibigan  na handang tumulong kapag manganganak na siya. Tiyak na kailangan ni Maria ng lakas ng loob para maglakbay.

⁷ Magkagayunman, isinulat ni Lucas na umalis si Jose “upang magparehistrong kasama ni Maria.” Binanggit din niya na si Maria ay “ibinigay [kay Jose] upang mapangasawa gaya ng ipinangako.” (Luc. 2:4, 5) Dahil asawa na siya ngayon ni Jose, makaaapekto ito sa mga desisyon ni Maria. Para sa kaniya, ang asawa niya ang kaniyang ulo pagdating sa espirituwal na mga bagay, anupat ginagampanan ni Maria ang kaniyang bigay-Diyos na papel bilang kapupunan sa pamamagitan ng pagsuporta sa mga desisyon ni Jose. * Dahil masunurin si Maria, napagtagumpayan niya ang posibleng hamong ito sa kaniyang pananampalataya.

8. (a) Ano pa ang maaaring nag-udyok kay Maria na sumama kay Jose sa Betlehem? (b) Paano nakapagpapatibay sa mga taong tapat ang halimbawa ni Maria?

⁸ Ano pa ang nag-udyok kay Maria na sumunod? Alam kaya niya ang hula na sa Betlehem isisilang ang Mesiyas? Walang sinasabi ang Bibliya. Pero posibleng alam niya ito dahil maliwanag na pamilyar dito ang relihiyosong mga lider at maging ang karamihan ng tao noon. (Mat. 2:1-7; Juan 7:40-42) Kung kaalaman sa Kasulatan ang pag-uusapan, tiyak na maraming alam si Maria. (Luc. 1:46-55) Anuman  ang dahilan kung bakit sumama si Maria​—ito man ay bilang pagsunod sa kaniyang asawa, sa utos ng gobyerno, o para matupad ang hula ni Jehova—​nagpakita siya ng napakahusay na halimbawa. Lubhang pinahahalagahan ni Jehova ang mga taong mapagpakumbaba at masunurin. Sa panahon natin kung kailan ang pagiging mapagpasakop ay waring ipinagwawalang-bahala ng karamihan, ang halimbawa ni Maria ay nakapagpapatibay sa lahat ng taong tapat.

9, 10. (a) Ano ang maaaring naisip nina Maria at Jose habang papalapit na sila sa Betlehem? (b) Bakit sa isang kuwadra nanuluyan sina Jose at Maria?

⁹ Tiyak na nakahinga nang maluwag si Maria nang matanaw na niya ang Betlehem. Habang umaakyat sa mga burol at dumaraan sa mga taniman ng olibo​—ang huli sa mga inaaning pananim—​malamang na naisip nina Maria at Jose ang kasaysayan ng nayong ito. Napakaliit nito para mapabilang sa mga lunsod ng Juda, gaya ng sinabi ni propeta Mikas; pero dito ipinanganak si Boaz, si Noemi, at nang dakong huli ay si David, mahigit isang libong taon na ang nakararaan.

¹⁰ Napakarami nang tao sa nayon pagdating nina Maria at Jose. Mas maagang dumating ang iba para magparehistro, anupat wala nang matuluyan sina Jose at Maria. * Kaya sa isang kuwadra na lang sila nagpalipas ng gabi. Maguguniguni natin ang pagkabahala ni Jose habang nakikita ang kaniyang asawa na nahihirapan dahil sa tumitinding kirot na noon lang nito naranasan. Sa dinami-dami ng lugar, doon pa siya inabutan ng panganganak.

11. (a) Bakit makadarama ng empatiya kay Maria ang mga kababaihan? (b) Sa anu-anong diwa masasabing “panganay” si Jesus?

¹¹ Ang mga kababaihan ay makadarama ng empatiya kay Maria. Mga 4,000 taon bago nito, inihula ni Jehova na ang mga kababaihan ay mahihirapan sa panganganak dahil sa minanang kasalanan. (Gen. 3:16) Malamang na naranasan din ito ni Maria. Hindi inilarawan ni Lucas ang sakit na naramdaman ni Maria; ang sabi lang niya: “Isinilang niya ang kaniyang anak na lalaki, ang panganay.” (Luc. 2:7) Oo, isinilang na ang kaniyang “panganay”​—ang una sa di-kukulangin sa pitong anak ni Maria. (Mar. 6:3) Subalit iba ito sa lahat. Hindi lang siya panganay ni Maria kundi siya rin ang “panganay sa lahat ng nilalang” ni Jehova, ang bugtong na Anak ng Diyos!​—Col. 1:15.

12. Saan inihiga ni Maria ang sanggol, at paano naiiba sa mga tagpo sa mga dula, belen, at ipinintang mga larawan ang talagang nangyari?

¹² Sa puntong ito, idinagdag ng ulat ang isang pamilyar na detalye: “Binalot niya ito ng mga telang pamigkis at inihiga ito sa isang sabsaban.” (Luc. 2:7) Ang tagpong ito ay ginawang di-makatotohanan sa mga dula, belen, at sa ipinintang mga larawan. Pero tingnan  natin ang talagang nangyari. Sa sabsaban kumakain ang mga hayop na ginagamit sa bukid. Tandaan, nanuluyan ang pamilya sa kuwadra, na karaniwan nang mabaho at maruming lugar. Sino bang magulang ang gustong maisilang ang kanilang anak sa isang kuwadra, maliban na lang kung walang mapagpipilian? Nais ng lahat ng magulang ang pinakamabuti para sa mga anak nila. Higit na gugustuhin nina Maria at Jose na ilaan ang pinakamabuti para sa Anak ng Diyos!

13. (a) Paano ginawa nina Maria at Jose ang kanilang buong makakaya sa mahirap na sitwasyong iyon? (b) Paano matutularan ng matatalinong magulang sa ngayon ang priyoridad nina Jose at Maria?

¹³ Gayunman, hindi sila nagpokus sa mahirap na sitwasyong iyon; sa halip, ginawa nila ang kanilang buong makakaya sa gayong kalagayan. Halimbawa, pansinin na si Maria mismo ang nag-asikaso sa sanggol, anupat binalot ito nang maayos sa mga telang pamigkis, dahan-dahan itong inilagay sa sabsaban para matulog, at tiniyak na ligtas ito at komportable. Inilaan ni Maria ang pinakamabuti sa kabila ng di-kaayaayang kalagayan. Alam nina Maria at Jose na ang pinakamahalagang magagawa nila sa sanggol na ito ay turuan siya hinggil kay Jehova. (Basahin ang Deuteronomio 6:6-8.) Sa ngayon, iyan din ang priyoridad ng matatalinong magulang habang pinalalaki nila ang kanilang mga anak sa mundong ito na walang pagpapahalaga sa espirituwal na mga bagay.

14, 15. (a) Bakit gustong makita ng mga pastol ang sanggol? (b) Ano ang ginawa ng mga pastol hinggil sa nakita nila sa kuwadra?

¹⁴ Sa katahimikan ng gabi, biglang dumating ang mga pastol sa kuwadra. Gusto nilang makita ang pamilya, lalo na ang sanggol. Sabik na sabik at masayang-masaya ang mga lalaking ito, na nagmadaling umalis sa burol kung saan sila naninirahan kasama ng kanilang kawan. * Sinabi nila sa nagtatakang mga magulang ang tungkol sa kanilang kamangha-manghang karanasan. Nang kalagitnaan ng gabi sa gilid ng burol, isang anghel ang biglang nagpakita sa kanila. Suminag ang kaluwalhatian ni Jehova sa buong palibot, at sinabi ng anghel na ang Kristo, o Mesiyas, ay ipinanganak sa Betlehem. Makikita nila ang sanggol na nakahiga sa sabsaban at nakabalot ng mga telang pamigkis. Pagkatapos, may mas kagila-gilalas na nangyari​—isang malaking hukbo ng mga anghel ang nagpakita, na pumupuri sa Diyos!​—Luc. 2:8-14.

¹⁵ Hindi nga nakapagtataka na nagmadaling pumunta sa Betlehem ang mapagpakumbabang mga taong ito! Sabik na sabik silang  makita ang bagong-silang na sanggol na nakahiga sa sabsaban gaya ng inilarawan ng anghel. Sinabi nila ang mabuting balitang ito sa iba. “Ipinaalam nila ang pananalita . . . At ang lahat ng nakarinig ay namangha sa mga bagay na sinabi sa kanila ng mga pastol.” (Luc. 2:17, 18) Noong panahong iyon, mababa ang tingin ng mga relihiyosong lider sa mga pastol. Gayunman, maliwanag na pinahahalagahan ni Jehova ang mapagpakumbaba at tapat na mga taong ito. Pero ano ang naging epekto kay Maria ng pagdalaw na ito?

16. Paano ipinakita ni Maria na talagang palaisip siya, at ano ang pangunahing dahilan kung bakit matibay ang kaniyang pananampalataya?

¹⁶ Tiyak na nanghihina pa si Maria dahil sa panganganak, pero nakinig pa rin siyang mabuti. At bukod diyan: “Pinasimulang ingatan ni Maria ang lahat ng mga pananalitang ito, na bumubuo ng mga palagay sa kaniyang puso.” (Luc. 2:19) Talagang palaisip ang babaing ito. Alam niyang napakahalaga ng mensaheng iyon ng mga anghel. Gusto ng kaniyang Diyos, si Jehova, na malaman at maunawaan ni Maria kung bakit mahalaga ang kaniyang anak at kung sino talaga ito. Kaya hindi lang siya nakinig. Isinapuso rin niya ang mga salita para paulit-ulit niya itong mabulay-bulay buwan o taon man ang lumipas. Ito ang pangunahing dahilan kung bakit matibay ang pananampalataya ni Maria sa buong buhay niya.​—Basahin ang Hebreo 11:1.

17. Paano natin matutularan ang halimbawa ni Maria pagdating sa espirituwal na katotohanan?

¹⁷ Tutularan mo ba ang halimbawa ni Maria? Ang Salita ng Diyos ay punung-puno ng mahahalagang espirituwal na katotohanan. Gayunman, makikinabang lang tayo sa mga katotohanang ito kung magbibigay-pansin tayo sa mga ito. Ginagawa natin ito sa pamamagitan ng regular na pagbabasa ng Bibliya​—na itinuturing itong kinasihang Salita ng Diyos at hindi lang basta produkto ng panitikan. (2 Tim. 3:16) Pagkatapos, tulad ni Maria, kailangan nating isapuso ang mga katotohanan tungkol sa Diyos at palalimin ang unawa natin dito. Kapag binubulay-bulay natin ang mga nababasa natin sa Bibliya at pinag-iisipang mabuti kung paano lubusang maikakapit ang payo ni Jehova, pinalalakas natin ang ating pananampalataya.

18. (a) Paano sinunod nina Maria at Jose ang Kautusang Mosaiko noong sanggol pa si Jesus? (b) Ano ang ipinahihiwatig ng inihandog nina Jose at Maria sa templo tungkol sa kanilang pinansiyal na kalagayan?

¹⁸ Sa ikawalong araw ng sanggol, ipinatuli siya nina Maria at Jose  gaya ng hinihiling ng Kautusang Mosaiko, at gaya ng itinagubilin, Jesus ang ipinangalan nila rito. (Luc. 1:31) At noong ika-40 araw, dinala nila siya mula sa Betlehem patungo sa templo sa Jerusalem, na mga sampung kilometro ang layo, at nagdala sila ng handog para sa pagpapadalisay ayon sa ipinahihintulot ng Kautusan para sa mahihirap​—dalawang batu-bato o dalawang kalapati. Kung nahihiya man sila dahil hindi sila makapaghandog ng barakong tupa at isang batu-bato gaya ng ibang mga magulang, hindi nila ito inalintana. Gayunman, nakatanggap sila ng higit na pampatibay-loob habang naroroon sila.​—Luc. 2:21-24.

19. (a) Paano binigyan ni Simeon si Maria ng iba pang pananalita na iingatan nito sa kaniyang puso? (b) Ano ang reaksiyon ni Ana nang makita niya si Jesus?

¹⁹ Isang matandang lalaki na nagngangalang Simeon ang lumapit sa kanila at nagbigay kay Maria ng iba pang pananalita na iingatan nito sa kaniyang puso. Ipinangako kay Simeon na makikita niya ang Mesiyas bago siya mamatay, at ipinahiwatig sa kaniya ng banal na espiritu ni Jehova na ang batang si Jesus ang inihulang Tagapagligtas. Sinabi rin ni Simeon kay Maria na magbabata siya ng kirot balang araw na para bang isang mahabang tabak ang patatagusin sa katawan niya. (Luc. 2:25-35) Maging ang pananalitang ito ay maaaring nakatulong kay Maria na makapagbata nang dumating ang mahirap na kalagayang iyon pagkaraan ng tatlong dekada. Pagkatapos ni Simeon, isang propetisang nagngangalang Ana ang nakakita kay Jesus at nagsalita tungkol sa bata sa lahat  ng umaasam sa katubusan ng Jerusalem.​—Basahin ang Lucas 2:36-38.

20. Bakit isang mahusay na pasiya ang pagdadala kay Jesus sa templo sa Jerusalem?

²⁰ Isa ngang mahusay na pasiya ang ginawa nina Jose at Maria sa pagdadala ng kanilang sanggol sa templo ni Jehova sa Jerusalem! Ang pangyayaring ito ang pasimula ng regular na pagpunta ng kanilang anak sa templo ni Jehova. Habang naroroon, ginawa nila ang kanilang buong makakaya sa paglilingkod sa Diyos at tumanggap sila ng mga tagubilin at pampatibay-loob. Tiyak na napatibay ang pananampalataya ni Maria nang araw na iyon, anupat punung-puno ang kaniyang puso ng espirituwal na katotohanan na mabubulay-bulay niya at maibabahagi sa iba.

21. Ano ang dapat nating gawin para lalong tumibay ang ating pananampalataya, gaya ng ginawa ni Maria?

²¹ Nakatutuwang makita na tinutularan ng mga magulang sa ngayon ang halimbawang ito. Regular na isinasama ng mga Saksi ni Jehova ang kanilang mga anak sa mga Kristiyanong pagpupulong. Ginagawa ng gayong mga magulang ang buo nilang makakaya, anupat nagbibigay ng pampatibay-loob sa kanilang mga kapananampalataya. At pag-uwi nila mula sa pulong, sila ay mas napatibay, mas masaya, at nag-uumapaw sa mabubuting bagay na maibabahagi sa iba. Isang kagalakang makipagtipong kasama nila! Kung gagawin natin ito, lalong titibay ang ating pananampalataya, gaya ng kay Maria.