Go na content

Go na table of contents

KAPITEL TINASIKSI

A sori koni, deki-ati, èn a no denki ensrefi nomo

A sori koni, deki-ati, èn a no denki ensrefi nomo

1-3. (a) Fa Ester ben e firi di a ben e waka go na a kownusturu fu en masra? (b) San a kownu du di Ester kon na en?

ESTER ben e waka safrisafri go na a kownusturu. En ati ben e naki tranga. Prakseri fa wantronso ala sani kon pî na ini a bigi kownu kamra fu a kownu-oso fu Persia, na ini Susan. A ben de so pî taki Ester ben man yere srefi fa a ben e waka èn fa den diri krosi fu en ben e meki. A no ben kan meki den kefalek moi sani fu a kownu-oso puru en prakseri na a sani di a ben o du. Nôno, a no ben e luku den moi pilari noso den moi prenki di ben koti na ini a plafon di ben meki fu sedre-udu di ben komoto te na Libanon. A ben e poti prakseri soso na a man di ben e sidon na tapu a kownusturu, iya, en libi ben de na ini na anu fu a man dati.

2 A kownu ben e tan luku Ester di a ben e waka kon miti en, èn a langa en gowtu tiki gi en. A sani di a kownu ben du ben de wan pikin sani, ma Ester en libi ben de na ini a tori. Nanga a sani dati, a kownu ben e gi en pardon taki a ben kon na en fesi sondro taki a ben kisi wan kari. Di Ester ben e waka kon na a kownusturu, dan a langa en anu fu fasi a gowtu tiki, èn a ben breiti taki en masra ben sori sari-ati gi en.​—Ester 5:1, 2.

Nanga sakafasi Ester taigi a kownu tangi taki a ben sori sari-ati gi en

3 Te yu ben luku Kownu Ahasferos, dan yu ben kan si o furu gudu nanga makti a ben abi. Soleki fa sma e taki, dan na a ten dati den krosi fu den kownu fu Persia ben warti hondrohondro milyun dala. Toku Ester ben kan si na ini en masra ai taki a ben e firi pikinso gi en. Ester ben sabi taki en masra ben lobi en. A Kownu ben taki: „San pasa Ester, mi uma? San yu wani aksi mi? Awinsi na afu fu mi kownukondre, yu o kisi en!”​—Ester 5:3.

4. Sortu tesi ben o miti Ester?

4 Ester ben sori kaba taki a ben abi wan tranga bribi nanga furu deki-ati. A ben kon na fesi a kownu fu kibri a pipel fu en gi sma di ben meki mofo fu kiri den alamala. Te nanga now, sani ben e waka bun, ma moro bigi tesi ben o miti en. Ester ben musu meki a heimemre kownu disi kon frustan taki a moro bun raiman fu en ben de wan ogri-ati man èn taki a ben kori a kownu fu meki wan wèt fu kiri a pipel fu Ester. Fa a ben o meki Kownu kon frustan a sani dati? San wi kan leri fu a bribi fu en?

A wakti teleki ’wan ten ben de fu taki’

5, 6. (a) Fa Ester hori ensrefi na a sani di skrifi na Preikiman 3:1, 7? (b) Fa Ester sori koni di a taki nanga en masra?

5 Yu feni taki Ester ben musu fruteri a kownu a heri problema leti na fesi ala den sma di ben de drape? Te a ben o du dati, dan a ben kan meki a kownu kisi syen èn Haman, a raiman fu Kownu, ben o feni okasi fu sori taki Ester ben lei gi en. Sobun, san Ester du? Hondrohondro yari na fesi, a koni Kownu Salomo ben skrifi nanga yepi fu santa yeye: „Gi ala sani wan ten de, . . . wan ten de fu tan tiri èn wan ten de fu taki” (Preik. 3:1, 7). Kande wi e si kaba fa a kwekipapa fu Ester, a reti-ati man Mordekai, ben e leri a yongu uma den sortu gronprakseri dati di a ben e kweki en. A no de fu taki dati Ester ben e frustan o prenspari a ben de fu sabi soifri o ten ben de a yoisti ’ten fu taki’.

6 Ester ben taki: „Efu Kownu feni en bun, dan meki Kownu nanga Haman kon tide fu nyan a bigi nyanyan di mi sreka gi en” (Ester 5:4). A kownu ben feni dati bun èn a seni kari Haman. Yu si fa Ester ben taki nanga koni? A sorgu taki en masra no kisi syen, èn a suku wan moro bun okasi fu fruteri en san ben de na tapu en ati.​—Leisi Odo 10:19.

7, 8. Fa sani waka a fosi leisi di Ester sreka wan bigi nyanyan? Fu san ede a wakti fosi a taki nanga Kownu?

7 A no de fu taki dati Ester sreka sani bun gi a fesa fu en, èn a sorgu taki sani ben o waka soifri soleki fa en masra wani. Na a fesa dati, switi win ben de fu meki den sma firi prisiri (Ps. 104:15). Fu di Ahasferos ben e firi prisiri tu, meki a aksi Ester ete wan tron san a ben wani taki a du gi en. Yu denki taki disi ben de a ten fu taki?

8 Ester no ben e denki so. Na presi fu dati, a gi a kownu nanga Haman wan kari fu kon na wan tra bigi nyanyan di a ben o sreka gi den a dei baka dati (Ester 5:7, 8). Fu san ede a ben wani wakti? Hori na prakseri taki a kownu ben meki wan wèt di ben e gi pasi taki sma kiri ala den Dyu. Na fu a sani dati meki Ester ben wani taki na a yoisti ten. Dati meki a wakti, èn na so a kisi na okasi tu fu sori en masra o furu lespeki a ben abi gi en.

9. O prenspari a de fu abi pasensi, èn fa wi kan hori pasensi neleki Ester?

9 Pasensi na wan moi fasi di furu sma no abi. Ester hori pasensi èn a wakti a yoisti momenti. Wi kan leri furu fu na eksempre fu en. Iya, kande wi alamala si wan leisi taki sani no pasa na wan reti fasi èn taki kenki musu kon. Te wi e pruberi fu overtoigi wan sma di abi frantwortu fu poti prakseri na wan problema, dan a bun fu hori pasensi neleki Ester. Odo 25:15 e taki: „Nanga pasensi wan sma kan meki wan legre-edeman kenki en prakseri. Wan tongo di e taki na wan safri-ati fasi kan broko wan bonyo srefi.” Te wi e wakti nanga pasensi teleki a yoisti momenti doro fu taki, èn te wi e taki na wan lespeki fasi, neleki fa Ester ben du dati, dan awansi wi e kisi bun hebi gens di de leki wan bonyo di tranga fu broko, toku wi sa abi bun bakapisi. A de so taki Yehovah, a Gado fu Ester, blesi en fu di a ben hori pasensi èn fu di a ben du sani na wan koni fasi?

Pasensi e tyari retidu kon

10, 11. Fu san ede Haman ben e firi tra fasi di a gowe libi a fosi nyanyan fesa? San en wefi nanga den mati fu en taigi en fu du?

10 A pasensi di Ester ben abi, meki taki difrenti moi sani pasa. Di Haman gowe libi a fosi nyanyan fesa, dan a ben „breiti èn a ben e prisiri srefisrefi” taki a kownu nanga en wefi ben lobi en so. Ma di Haman pasa a portu fu a kownu-oso go na dorosei, dan en ai fadon na tapu Mordekai, a Dyu di ben e tan weigri fu gi en spesrutu grani. Soleki fa wi ben si na ini a kapitel na fesi, dan a no ben de so taki Mordekai no ben abi lespeki gi Haman. Fu taki en leti, Mordekai no ben wani du wan sani di ben o trobi a konsensi fu en èn di ben o pori a matifasi di a ben abi nanga Yehovah Gado. Ma di Haman si Mordekai, dan wantewante „a kisi bigi atibron”.​—Ester 5:9.

11 Di Haman taigi en wefi nanga den mati fu en taki Mordekai weigri fu gi en grani, dan den gi en deki-ati fu sreka wan postu di ben hei moro leki 22 meter. Den taigi en tu fu aksi a kownu primisi fu anga Mordekai na a postu disi. Haman ben feni dati bun, èn wantewante a go du san den ben taigi en.​—Ester 5:12-14.

12. Fu san ede a kownu meki wan futuboi leisi gi en na ini a buku di ben e taki fu sani di ben pasa na ini a kondre? San a kon sabi?

12 Ma a neti dati no ben switi gi Kownu. Bijbel e taki dati „Kownu no ben man sribi”, sobun a meki sma leisi gi en na ini a buku pe sani skrifi di ben pasa na ini a kondre dati. Den leisi a pisi tu di ben e fruteri taki sma ben meki mofo fu kiri Ahasferos. A kownu memre a tori dati. A ben meki sma kisi den man dati èn a meki den kiri den. Ma fa fu Mordekai, a man di ben tyari a tori dati kon na krin? Wantronso a kownu kisi ensrefi, èn a aksi san den ben du gi Mordekai. Fu taki en leti, den no ben du noti gi a man dati.​—Leisi Ester 6:1-3.

13, 14. (a) Fa sani bigin pori gi Haman? (b) San Haman en wefi nanga den mati fu en taigi en?

13 A kownu no ben lobi a tori disi, èn a aksi sortu heihei man fu a kownu-oso ben de drape fu yepi en fu poti a sani disi kon reti baka. Fu ala sma di a ben kan feni, na Haman ben de na ini a dyari fu a kownu. A ben de drape frukufruku kaba, fu di a no ben man wakti fu kisi primisi fu kiri Mordekai. Ma fosi Haman ben man aksi a kownu a sani dati, a kownu aksi en san ben de a moro bun fasi fu gi grani na wan man di a ben lobi. Haman ben denki taki a kownu ben e taki fu en. Sobun, na wan triki fasi, Haman gi a kownu a rai fu gi a man dati bun bigi grani. A taigi en: Weri kownukrosi gi a man dati èn meki a sidon na tapu na asi fu a kownu. Meki wan heihei man tyari en lontu na ini Susan aladi a e prèise en bun tranga meki ala sma yere. Yu kan frustan taki Haman en heri fesi kenki di a kon sabi taki a man di ben o kisi grani ben de Mordekai! Suma yu denki a kownu poti fu prèise Mordekai meki ala sma yere? Na Haman!​—Ester 6:4-10.

14 A no ben switi srefisrefi gi Haman fu du a sani disi di a ben e si leki wan lagi wroko. Di a kaba du en, a lon go na oso fu di a ben kon frede. En wefi nanga den mati fu en taigi en taki a fasi fa sani ben waka ben o tyari bigi problema kon gi en. A no ben o man du noti nanga a Dyu Mordekai.​—Ester 6:12, 13.

15. (a) Sortu bun sani pasa fu di Ester ben abi pasensi? (b) Fu san ede a bun te wi e ’wakti nanga pasensi’?

15 Fu di Ester ben abi pasensi, meki a wakti ete wán dei fu aksi a kownu san a ben wani aksi en. Na so Haman kisi ten fu pori sani gi ensrefi. Kande na Yehovah Gado ben meki taki a kownu no ben man sribi wan fu den neti (Odo 21:1). Dati meki a no e fruwondru wi taki Gado Wortu e gi wi deki-ati fu ’wakti nanga pasensi’. (Leisi Mika 7:7.) Te wi e wakti Gado, dan wi o si taki a man lusu den problema fu wi moro bun leki fa wisrefi ben o man lusu den.

A taki sondro fu frede

16, 17. (a) O ten a ’ten fu taki’ ben doro gi Ester? (b) Fa Ester ben de tra fasi leki Fasti, a fosi wefi fu a kownu?

16 Ester no prefuru fu meki a kownu wakti moro langa. Na a di fu tu bigi nyanyan di a ben sreka, a ben o abi fu fruteri en ala sani. Ma fa a ben o du dati? Soleki fa sani waka, dan a kownu gi en na okasi dati, fu di a aksi en baka san a ben wani taki a du gi en (Ester 7:2). Gi Ester, disi ben de a ’ten fu taki’.

17 Kande wi e si kaba fa Ester ben e begi Gado na ini en ati, fosi a taigi a kownu a sani disi: „Efu Kownu e prisiri nanga mi èn efu Kownu feni en bun, dan mi wani aksi Kownu fu meki mi tan na libi. Mi e begi yu, meki mi pipel tan na libi tu” (Ester 7:3). Luku taki a sori a kownu taki a ben e lespeki iniwan bosroiti di a ben e teki. A no de fu taki dati Ester ben de heri tra fasi leki Fasti, a wefi di a kownu ben abi fosi. Fasti ben gi en masra syen fu espresi! (Ester 1:10-12) Boiti dati, Ester no ben krutu a kownu fu a fowtu di a ben meki fu frutrow Haman. Na presi fu dati, a begi a kownu fu kibri en gi den sma di ben wani kiri en.

18. Fa Ester fruteri a kownu san ben de a problema?

18 A no de fu taki dati a kownu skreki fu a sani di Ester aksi en. Suma ben o prefuru fu du ogri nanga a wefi fu en? Ester ben taki moro fara: „Sma seri mi nanga mi pipel leki srafu, fu di den wani puru wi na pasi. Den wani kiri wi alamala, fu di den no wani taki wi tan na libi. Efu na soso seri den ben seri wi leki srafu, mi no ben o taki noti. Ma na ogri disi no musu pasa, bika Kownu o lasi tu” (Ester 7:4). Luku taki Ester taki krin san na a problema, ma a taki tu dati a no ben o taki noti efu na soso seri sma ben wani seri den leki srafu. Ma na kiri sma ben wani kiri ala den Dyu, èn a sani dati ben o de wan bigi lasi gi a kownu. Dati meki Ester ben musu fu taki wan sani.

19. Te wi wani overtoigi trawan, dan fa wi kan teki leri fu na eksempre fu Ester?

19 Na eksempre fu Ester e leri wi fa wi musu overtoigi trawan. Efu oiti yu musu meki wan lobiwan noso wan sma di abi bigi frantwortu kon sabi fu wan seryusu problema, dan a sa de wan bigi yepi te yu e hori pasensi, te yu e sori lespeki, èn te yu e taki sani krin.​—Odo 16:21, 23.

20, 21. (a) Fa Ester tyari kon na krin sortu ogri Haman ben wani du, èn fa Kownu ben feni a sani disi? (b) San Haman du di sma kon sabi taki a ben de wan lagi man di ben lai triki?

20 Ahasferos ben taki: „Pe a sma de di prefuru fu du a sani dati? Suma na en?” Kande wi e si kaba fa Ester sori finga go na a sma dati aladi a taki: „Na Haman! En na a gensman. Na en na a feanti di du na ogri disi.” San ben o pasa now? Haman ben e frede srefisrefi. Prakseri fa Kownu en fesi kon redi di a kon frustan taki a raiman di a ben frutrow ben kori en fu meki wan wèt di ben o meki taki sma kiri en lobi wefi! A kownu ati bron so te, taki a waka go na ini a dyari fu kisi ensrefi baka.​—Ester 7:5-7.

Ester no ben frede fu tyari kon na krin taki Haman ben abi ogri-ati

21 Now di a ben kon na krin taki Haman ben de wan lagi man di ben lai triki, dan a saka kindi na den futu fu a wefi fu a kownu. Di a kownu kon baka na ini a kamra, dan a si taki Haman ben e begi Ester di ben e didon na tapu a langa bangi fu en. A kownu kisi atibron èn a kosi Haman taki te na ini en oso a ben e suku fu didon nanga a wefi fu en. A sani dati ben e sori kaba taki na dede Haman ben musu dede. Den tapu en fesi èn den tyari en gowe. Baka dati, wan fu den heihei man di ben e wroko gi a kownu taigi a kownu fu a hei postu di Haman ben meki sma sreka gi Mordekai. Wantewante Ahasferos taigi sma fu anga Haman na a postu dati.​—Ester 7:8-10.

22. Fa na eksempre fu Ester e leri wi fu no bruya noiti, fu no lasi howpu èn fu no lasi bribi?

22 Na ini a grontapu disi pe furu sani no e pasa na wan reti fasi, wi kan denki makriki taki noiti sani o poti kon reti baka. Yu ben denki so tu? Ester no bruya noiti, a no lasi howpu, èn a no lasi bribi. Di a ten doro, a no ben frede fu opo taki gi san bun, èn a ben abi a frutrow taki Yehovah ben o du san ben de fanowdu. Meki wi du dati tu! Yehovah no kenki. Teleki now, a man kisi den ogri-ati sma nanga den eigi triki, neleki fa a ben du dati nanga Haman.​—Leisi Psalm 7:11-16.

A opo taki gi Yehovah èn gi a pipel fu en, sondro fu prakseri ensrefi nomo

23. (a) Fa Kownu pai Mordekai nanga Ester? (b) Fa a profeititori di Yakob taki fosi a dede kon tru? (Luku a faki di nen „ Wan profeititori kon tru”.)

23 Te fu kaba, a kownu kon sabi suma na Mordekai. Boiti taki a bun man disi ben kibri en gi den wan di ben wani kiri en, a ben de sosrefi a kwekipapa fu Ester. Ahasferos gi Mordekai a posisi di Haman ben abi leki fosi granman. A gi Ester na oso fu Haman nanga den someni gudu di a ben abi, èn Ester gi Mordekai a frantwortu fu luku den sani dati.​—Ester 8:1, 2.

24, 25. (a) Fu san ede Ester ben e tan broko en ede aladi sma ben sabi kaba sortu ogri Haman ben wani du? (b) Fa Ester sori ete wan leisi taki a no ben e frede fu dede?

24 Now di ogri no ben kan miti Ester nanga Mordekai moro, dan yu denki taki Ester no ben abi fu broko en ede moro nanga nowan sani? Na soso te a ben o denki ensrefi nomo. Na a srefi ten, a wèt di Haman ben meki fu kiri ala den Dyu, ben e doro na ala sei fu a kownukondre. Haman ben iti lòt, noso Pur, fu kon sabi san na a yoisti ten fu du na ogri-ati sani di a ben wani du nanga den Dyu. Soleki fa a sori, a sani disi ben abi fu du nanga afkodrei (Ester 9:24-26). Wan tu mun ben musu pasa ete fosi a dei dati doro, ma a ben e doro esi-esi. Wan fasi ben de fu tapu pasi gi a bigi rampu disi?

25 Agen Ester no prakseri ensrefi nomo, èn a kon baka na fesi a kownu sondro taki a ben kisi wan kari. Disi leisi, a krei gi en pipel èn a begi en masra fu tapu pasi gi sma fu no du a bigi ogri di a wèt ben e taigi den fu du. Ma te wan wèt ben meki na ini a nen fu a kownu fu Persia, dan a wèt dati no ben man kenki (Dan. 6:12, 15). Dati meki a kownu taigi Ester nanga Mordekai fu meki wan nyun wèt. Ne den seni boskopuman fu fruteri taki a nyun wèt disi ben e gi den Dyu a reti fu feti gi densrefi. Boskopuman teki asi rèi go esi-esi na ala sei fu a kownukondre fu fruteri den Dyu a bun nyunsu disi. A sani disi meki taki den Dyu kisi howpu baka (Ester 8:3-16). Kande wi e si kaba fa den Dyu na ini den difrenti kontren fu a bigi kownukondre ben e teki fetisani fu sreka densrefi gi a feti. Efu a nyun wèt no ben meki, dan noiti den ben o man du a sani dati. Ma „Yehovah di e tiri den legre” ben o de nanga a pipel fu en?​—1 Sam. 17:45.

Ester nanga Mordekai seni boskopu gi den Dyu na ini a Gran Kownukondre Persia

26, 27. (a) Fa Yehovah meki a pipel fu en wini den feanti fu den? (b) Sortu profeititori kon tru di den kiri den manpikin fu Haman?

26 Di a dei fu a feti doro te fu kaba, dan a pipel fu Gado ben de srekasreka. Srefi furu fu den heihei man fu Persia ben e horibaka gi den now, fu di a nyunsu ben doro na ala sei fu a kownukondre taki a Dyu, Mordekai, ben de a nyun fosi granman. Yehovah meki a pipel fu en wini a feti dorodoro. A puru ala den feanti fu den na pasi, èn na so a kibri den gi ogri-ati sani di ben kan miti den. *​—Ester 9:1-6.

27 Boiti dati, Mordekai noiti no ben o man teki fesi na ini na oso fu Haman efu den tin manpikin fu na ogri-ati man dati ben de na libi ete. Den Dyu kiri den man dati tu (Ester 9:7-10). Na so wan Bijbel profeititori kon tru, fu di Gado ben taki na fesi taki ala den Amalèksma ben o kisi pori, fu di den ben de ogri-ati feanti fu a pipel fu en (Deut. 25:17-19). A kan taki den manpikin fu Haman ben de den lastiwan fu a pipel dati di ben kisi pori.

28, 29. (a) Fu san ede Yehovah ben wani taki Ester nanga a pipel fu en teki prati na ini feti? (b) Fu san ede a moi eksempre fu Ester na wan blesi gi wi?

28 Leki yongu uma, Ester ben musu tyari hebi frantwortu. Iya, a ben musu yepi fu meki wèt di ben e gi pasi taki a pipel fu en feti nanga tra pipel èn taki sma kisi dedestrafu. A musu de so taki a sani dati no ben makriki gi Ester. Ma Yehovah ben wani taki a pipel fu en tan na libi. A Mesias di ben o kon ben musu gebore ete leki bakapikin fu den Israelsma, èn a ben o de a wan-enkri howpu gi ala libisma (Gen. 22:18). Na ini a ten disi, futuboi fu Gado breiti fu sabi taki di a Mesias, Yesus, kon na grontapu, a taigi den bakaman fu en taki den no mag teki prati na feti.​—Mat. 26:52.

29 Ma Kresten e feti nanga Satan, fu di nownowde a e angri srefisrefi fu pori a bribi di wi abi na ini Yehovah Gado. (Leisi 2 Korentesma 10:3, 4.) A de wan blesi trutru fu abi so wan eksempre leki Ester! Meki wi sori taki wi abi bribi neleki en. Iya, meki wi sori taki wi koni èn taki wi abi pasensi te wi e pruberi fu overtoigi trawan. Meki wi sori taki wi abi deki-ati èn taki wi de klariklari fu opo taki gi a pipel fu Gado.

^ paragraaf 26 A kownu gi den Dyu ete wan dei, so taki den ben kan puru ala den feanti fu den na pasi (Ester 9:12-14). Srefi na ini a ten disi, den Dyu e hori wan fesa fu memre a feti dati di den ben wini. A fesa e hori ibri yari na ini a mun Adar di e kruderi nanga a lasti pisi fu februari èn a fosi pisi fu maart. Den e kari a fesa disi Purimfesa. A nen disi abi fu du nanga den lòt di Haman ben iti di a ben e suku fu puru den Israelsma na pasi.