“Ntangu munu vuandaka muana fioti, mpangi na munu ya bakala vuandaka niokola munu na nzutu mpe yandi vuandaka tubila munu bampova ya nsoni konso kilumbu. Na manima ya dikuela na munu, bokilo na munu ya nketo tatamanaka kusadila munu mambu na kinkesi. Bokilo na munu ya nketo mpe ya bakala vuandaka sadila munu mambu lokola nanga. Munu kumaka na makanisi ya kukivonda.”—Madhu, a Inde.

 Organisation mondiale de la santé metuba, “Kusadila banketo mambu na kinkesi kele diambu yina kena kumonana na yinza ya mvimba.” Yamemonana ti nketo mosi na kati ya banketo tatu mekutanaka na mambu ya kinkesi to bamesangisaka na yandi nzutu na kingolo na ntangu mosi ya luzingu na yandi.

 Kana diambu ya mutindu yina mekuminaka nge, nge lenda kukimona lokola kaka baketubila nge bampova ya yimbi, bakeniokola nge na nzutu to bakesangisa na nge nzutu na kingolo konso kisika yina nge kekuenda. Kumona mutindu bantu kesadilaka banketo mambu ya mpasi mpe ya yimbi ya mutindu yina lenda tinda nge na kukanisa ti bantu kemonaka ti ‘Banketo kele na mfunu ve.’ Kasi banketo kele mpenza na mfunu na meso ya Nzambi?

 Verse: “[Nzambi] salaka bau bakala mpe nketo.”—Ebandeli 1:27.

 Nsasulu: Nzambi salaka bakala mpe nketo. Yandi ketadilaka bau nionso zole lokola bantu yina mebonga kubaka luzitu. Katula yau, yandi kelombaka bakala yandi “zola nketo na yandi mutindu yandi kekukizolaka,” kondua kutubila yandi bampova ya nganzi to yina kesala yandi mpasi. (Baefese 5:33; Bakolose 3:19) Yakele puelele, Nzambi kebakaka lutanunu ya banketo na mfunu mingi.

 “Ntangu munu vuandaka muana fioti, bampangi ya dibuta na munu sangisaka na munu nzutu na kingolo. Ntangu munu vuandaka na bamvula 17, mfumu na munu ya kisalu tubaka ti yandi kekatula munu na kisalu kana munu memanga kusangisa nzutu na yandi. Ntangu munu kumaka mbuta, bakala na munu, bibuti na munu mpe bafinangani na munu vuandaka sadila munu mambu kondua luzitu. Kasi nsukansuka munu longukaka mambu metadila Yehova, b Mvangi. Yandi kebakaka banketo na valere. Yandimisaka munu ti yandi kezolaka munu mpe munu kele na valere na meso na yandi.” —Maria, Argentine.

 Verse: ‘Yakele na nkundi yina kekangamaka ngolo kuluta mpangi.’—Masese 18:24.

 Nsasulu: Nkundi ya kedika kesadisa nge. Kana dikoki kele, tuba mutindu nge kena kukimona na nkundi mosi yina nge ketudilaka ntima.

 “Munu salaka bamvula 20 kondua kutubila muntu ti bavuandaka sangisa na munu nzutu na kingolo. Yau salaka ti munu kondua kiese, munu banda kukitungisa mpe munu tungisama na makanisi. Kasi nsukansuka ntangu munu tubilaka mambu yango na muntu mosi yina vuandaka pene ya kuwa munu, munu kukimonaka mbote mpenza.”—Elif, Turquie.

 Verse: Beno ‘loza mitungisi na beno nionso na [Nzambi] samu yandi ketudilaka beno dikebi.’—1 Petro 5:7.

 Nsasulu: Ntangu nge kena kusambila, Nzambi kekuwaka nge mpenza. (Nzembo 55:22; 65:2) Lokola yandi ketudilaka nge dikebi, yandi lenda sadisa nge samu nge bakusa ti nge kele mpenza na valere.

 “Kulonguka kuzaba Yehova sadisaka munu samu bamputa ya ngolo ya makanisi yina vuandaka na munu banda kubeluka. Bubu yayi munu lenda sambila Nzambi mpe kutubila yandi konso mutindu yina munu kena kukimona. Yandi kele lokola nkundi mosi yina kebakusaka mpenza banguilu na munu.”—Ana, Bélize.

 Verse: ‘Yehova . . . kezenga na lunungu diambu ya muana yina mefuilaka tata mpe bantu yina bamemonisa mpasi, samu muntu ya mpamba yina kekufuaka yina kele muntu ya ntoto bangisa bau diaka ve.’—Nzembo 10:17, 18.

 Nsasulu: Ntama mingi ve Nzambi kekatula mambu nionso ya kukondua lunungu, ata mpe mambu ya yimbi mpe ya kinkesi yina bakesadilaka banketo.

 “Kuzaba ti ntama mingi ve Yehova kemanisa mambu ya yimbi yina bakesadilaka banketo mpe bantuenia ya banketo vuandaka lokola bilongo yina kebelusaka samu na munu. Yapesaka munu kiyenge ya makanisi.”—Roberta, Mexique.

 Samu na kuzaba mambu yankaka samu na kivuvu yina Biblia kena kupesa, mfunu yina nge lenda tudila bansilulu na yau ntima, mpe mutindu Bambangi ya Yehova kepesaka lusadusu ya Biblia bubu yayi, lomba bakuiza tala nge kondua ti nge futa mbongo.

 Telesharje disolo yayi na mutindu yina nge lenda bimisa na papie.