Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU KIA MAKUINHI A IIADI NI IIADI

Muéne ua Kolokotele mu Ufiiele mu ku Dibhana ni Jipolova

Muéne ua Kolokotele mu Ufiiele mu ku Dibhana ni Jipolova

1, 2. Ihi ia kingile Phetele kioso kia kexile mu longa Jezú mu Kafanau, maji ihi ia bhitile?

 PHETELE ua kexile mu tala kiambote o pholo ja athu akexile mu kuívua o izuelu ia Jezú. Ene akexile mu tembulu mu Kafanau. Phetele ua tungile mu mbanza ienioió; muene mua kexile o uenji uê ua ku tamba o jimbiji mu kalunga ka Ngalileia; o jindandu jê ni makamba mê ni ió akexile mu ta ué o uenji ua jimbiji muene mua tungile. Sé phata Phetele ua mesenene kuila athu oso mu mbanza iê, a xikina ué Jezú kála muéne, ni ku di longa o Utuminu Nzambi ni mesene ia betele o kota. Maji ki kiene kia bhitile.

2 Avulu ka mesenene dingi kuívua. Saí iá a kexile mu longolola Jezú, ni njimbu ia kexile mu ku a tudila. O kima kia kexile mu thandanganhesa Phetele kia lungile ni ima ia kexile mu bhanga o maxibulu a Jezú. O pholo jâ ja kexile mu londekesa kuila ka sangulukile, ka kexile dingi ni vondadi ia ku di longa ima ia ubhe. Kindala ene a londekesele ku thandanganha ni njinda ni ku luuala. Saí iâ a di kola kuila o maka akexile mu ta Jezú a bhonzele. Ene ka mesenene dingi kuívua Jezú, anga a tunda mu tembulu​—ka kaiela dingi Jezú.​—Tanga Nzuá 6:60, 66.

3. O kixikanu kia Phetele kia mu kuatekesa ku bhanga ihi mu ithangana iavulu?

3 O kithangana kieniókio kia bhonzele kiavulu phala Phetele ni jipoxolo ja mukuá. Phetele ka tendela o izuelu ioso iambe Jezú mu kizuu’okio. Sé phata, Phetele ua tendela se mukonda diahi o izuelu ia Jezú mu dimatekenu ia bhonzele ku i tendela kiambote iexile kála ua xingi. Ihi ia bhange Phetele? Kiki ki kiexile o kithangana kia dianga kia ku mu polovala o kixikanu kiê ku Mesene iê, maji kua kambele hanji. Tu di longe kiebhi o kixikanu kiê kia mu kuatekesa ku kolokota mu ufiiele uê.

Muéne ua Kolokotele mu Ufiiele Sumbala Akuâ ka Kolokotele

4, 5. Kiebhi Jezú kia kexile mu bhanga ima ka i kingile ku athu?

4 Jezú ua kexile mu sasumukisa Phetele mu veji javulu. Saí ithangana o Mesene iê, ua kexile mu zuela, ni ku bhanga ima o athu ka kexile mu i kingila. Mu kizuua kia bhitile, Jezú mu madiuanu ua bhana kudia ku athu avulu. Mukonda dia ku bhanga o madiuanu enhó, o athu a mesenene ku mu bhanga sobha. O athu a di uanene dingi, kioso muéne kia tundu ni lusolo iu uai ni maxibulu mê a bande mu baluku phala ku ia ku Kafanau. Kioso kia kexile mu kuenda mu baluku mu usuku mu kalunga, Jezú ua sasumukisa dingi o maxibulu mê mu kuendela ku thandu a menha a Kalunga ka Ngalileia, iu ua longo disá dia dikota dia kixikanu kua Phetele.

5 Mu kamene ene a mono kuila o mundu ua a kaiela ni baluku. O athu ió, ka kexile mu kaiela Jezú mukonda a mesenene ku a longa, maji a mesenene o kudia kua kexile mu ku a bhana mu madiuanu. Maji Jezú ua a bazela mukonda ene a mesenene ngó o ima ia kexile mu ku a bhana. (Nzuá 6:25-27) O diskursu didi ua di bhangele katé mu tembulu mu Kafanau, Jezú ua sasumukisa dingi o athu mu ku a longa o kidi kia bhonzele maji kia kexile ni valolo iavulu.

6. Kifika kiahi kia bhange Jezú ni ihi ia bhangele o athu?

6 Jezú ka mesenene kuila o athu a banza kuila muéne uejile ku bhana kudia, maji a mu tumine kua Nzambi phala ku longa o Maka mê, ni kufuá phala ku bhulula o athu. Mu kiki muéne ua longo kifika mua di sokesa ni maná, o mbolo ia kexile mu lauka ku diulu mu izuua ia Mozé. Kioso o athu kia kexile mu dituna muéne uambe kuila, kua bhingile kudia o xitu iê ni kúnua o manhinga mê phala ku tambula o muenhu ua kalelaku. Kiene kia bhangesa o athu ku mu dituna. Saí athu ambe: “Mak’ama mala kulonga, ma bhonzo! Im’iíi nanhi u tena ku i xikina?” Maxibulu avulu a Jezú a ditunu o ku mu kaiela. a​—Nzuá 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Ihi ia kambele ku tendela Phetele ia lungu ni Jezú (b) Kiebhi ki tambuijila Phetele o kibhuidisu kia bhangele Jezú ku jipoxolo?

7 Ihi ia bhangele Phetele? Muéne ué ka kexile mu tendela o milongi ia Jezú. Muéne ka kexile mu tendela luua kuila Jezú ua tokalele kufuá phala ku kumbidila o vondadi ia Nzambi. O kuila Phetele ua xisa ué Jezú kála kia bhangele o maxibulu a mukuá mu kizuu’kio? Kana; saí kima kia bhangesa Phetele o ku kolokota mu ku kaiela Jezú. Kima kiahi?

8 Jezú uebhula o jipoxolo jê: “Enu uenu mua mesena kuienu?” (Nzuá 6:67) Muéne uebhula o 12 kia jipoxolo, maji Phetele muéne ua tambuijila. Ithangana ioso Phetele muéne ua kexile mu diangela o ku tambuijila. Nange Phetele muéne uexile o dikota. Né muene se ki kiene, tuejiia kuila Phetele muéne ua betele o kuzuela bhu kaxi kâ; Muéne ka kexile ni hele ia ku zuela ioso ia kexile mu banza ku muxima uê. Mu kithangana kieniókio o kima kia kexile ku muxima uê, o kizuelu ki tuejiia kiambote: “Ngana, tuia kua nanhi? Eie-eie uala ni maka ma muenhu ki uâbhua.”​—Nzuá 6:68.

9. Kiebhi kia londekesa Phetele o kixikanu kua Jezú?

9 O kuila o izuelu ia Phetele ki u ku tula ku muxima? O kixikanu kia Phetele kua Jezú kia mu kuatekesa ku kala ni kídifua kia valolo​—o ufiiele. Phetele ua kijidile kuila Jezú, muéne uexile o Mubhuludi a mu tumikisine kua Jihova, ni kuila Jezú ua bhulula o mundu bhu kaxi ka izuelu iê​—o milongi ia lungu ni Utuminu ua Nzambi. Phetele kijidile kuila saí ima ka kexile ku i tendela kiambote, ki ku kexile dingi njila iéngi, se muéne ua mesenene o ukamba ni Nzambi, ni ku tambula o muenhu ua kalelaku.

Tua tokala ku belesela o milongi ia Jezú né muene se o ima ia tu zuelela ki iene i tuene mu kingila

10. Kiebhi ki tu tena ku kaiela o kixikanu kia Phetele lelu?

10 O kuila kiene ué ki u divuua? Lelu saí athu amba kuila ala ni kixikanu kua Jezú maji ki kidi, a kambe o kixikanu kua muéne. O kixikanu kia kidi kua Kristu, ku bhinga tu kala ni ibanzelu ia Phetele ia lungu ni milongi ia Jezú. Tua tokala ku di longa o milongi íii, ku tendela o ijimbuluilu ié​—ni ku belesela o milongi íii, né muene se ki iene i tua kexile mu kingila. Tu tena ngó ku tambula o muenhu ua mesena ku tu bhana Jezú, se tu mu xikana.​—Tanga Jisálamu 97:10.

Uexile Fiiele né Muene Kioso Kia mu Bazela

11. Njila iahi ia bhangele Jezú ni akaiedi iê? (Tala ku luiji)

11 Ki ku bhitile kithangana kiavulu, Jezú ni poxolo jê ni maxibulu endele njila ia lebha ia kexile múia ku thunda. Mu baluku mu Kalunga ka Ngalileia, ene a tenene ku mona o Mulundu Hermon, ua kexile ku thunda dia Ixi ia Kanana. Mu ku zukama, o mulundu ua kexile mu moneka dingi kiambote, ni madiembu a zukamene ku mbanza ia Sezaleia ni Filipe. b Mu kididi kiki kia iukile, a tenene ku mona ué o Ixi ia Kanana, Jezú ua bhangele kibhuidisu kia dikota ku maxibulu mê.

12, 13. (a) Mukonda diahi Jezú ua mesenene kuijiia ihi ia kexile mu banza o athu ia lungu ni muéne? (b) Kiebhi Phetele kia londekesa o kixikanu mu izuelu ia Jezú?

12 Muéne uebhuidisa o maxibulu mê: “O kifuxi kia-lu zuela kuma eme nanhi?” Tu tena ku xinganeka, Phetele ua mu tala ku mesu a Jezú ni ku mona o henda ni kutena ni unjimu ua Mesene iê. Jezú ua mesenene kuijiia ihi ia kexile mu banza o athu ia lungu ni ima ia kexile mu mona ni kuívua. O maxibulu a tambuijila o kibhuidisu mu ku bhitulula o izuelu ia athu ia lungu ni Jezú. Maji Jezú ua mesenene kuívua dingi. O kuila kiene ué kia kexile mu banza o maxibulu mê? Muéne uebhula: “Enu-phe mua mu zuela kuma eme nanhi?”​—Luka 9:18-20.

13 Phetele ua tambuijila dingi ni lusolo. Muéne ua zuela o ibanzelu ia akuâ akexile nau. “Eie u Kristu, Mon’a Nzambi ia muenhu.” Tu tena ku xinganeka Jezú kuelela, ni ku ximana Phetele. Jezú ua lembalesa Phetele kuila Jihova Nzambi​—ki muthu kála etu​—ua jimbulula o kidi ku athu akexile ni kixikanu kia kidi. Phetele a mu bhanene uhete ua ku tongolola o kidi kia jimbulula Jihova​—nanhi uexile o Mexiia mba Kristu a mu kanene!​—Tanga Matesu 16:16, 17.

14. Kikalakalu kiahi kia bhana Jezú kua Phetele?

14 O Kristu iú, muenhó a mu tumbula mu kikanenu kuila, o ditadi dia ditunu o jimesene ja ku tunga. (Jisá. 118:22; Luka 20:17) Mu kuijiia o ikanenu íii, Jezú ua jimbulula kuila Jihova, ua tungu o kilunga ku ditadi didi, dia londekesele Phetele. Muéne ua bhana kua Phetele kikalakalu kia dikota mu kilunga. Jezú ka zangelekele Phetele ku thandu dia akuâ, kala kiene mu banza o athu, maji ua mu bhana kikalakalu. Muéne ua bhana kua Phetele “o jisabhi ja Utuminu.” (Mat. 16:19) Phetele ua tambula o ujitu ua ku jikula o njila ia ku bokona mu Utuminu ua Nzambi phala ibuka itatu ia athu​—kia dianga o Jijudé, kaiiadi akua Samádia, mu kusuka-ku o akua ifuxi iéngi kejidile Nzambi.

15. Ihi ia bhangesa Phetele ku bazela Jezú, ni ihi ia zuela?

15 Mu kithangana kia mukuá Jezú uambe ué kuila, oso eji tambula ikalakalu iavulu eji kua bhinga ué kiavulu. O kidi kia izuelu íii a ki londekesa kua Phetele. (Luka 12:48) Jezú ua jimbulula maka avulu a lungu ni Mexiia, kála o hadi ieji tala ni kufuá kuê mu Jeluzaleme. Phetele kia mu ibhila kiavulu kioso kíevu o maka enhá. Muéne uexana Jezú bhu mbandu, iu ua mu bazela: “Lu ku suke, Ngana! Kienhiki ki ki ku bhite.”​—Mat. 16:21, 22.

16. Kiebhi Jezú kia bazela Phetele, ni ihi i tu longa o izuelu ia Jezú?

16phata Phetele ua mesenene ku kuatekesa Jezú, maji muéne ka kexile mu tendela o izuelu ia Jezú. Jezú ua bhana dikunda kua Phetele, ua bhilukila ku maxibulu a mukuá​—nange akexile ué mu banza kála Phetele​—anga u ambela: “Bhita ku dima diami Satana! Eie ua dibhange u ditadi dia kidibhukanu, ua-lu sota ku ngi bhalesa mu njila iami! Kuma o ima ia Nzambi ki iene i ua bhake muxima, ni ku i xinganeka, maji o ima ia athu! ” (Mat. 16:23; Mar. 8:32, 33) O izuelu ia Jezú i tu longa disá diambote. Ki ki bhonzo o athu ku kala ni ibanzelu ia athu o ia Nzambi kana. Se tu bhanga kiki, né muene se tua mesenene ku kuatekesa, tueji bhanga o vondadi ia Satanaji, ki ia Nzambi kana. Ihi ia bhangele Phetele?

17. Ihi ia mesenene ku zuela Jezú kioso kiambela Phetele phala ku “bhita ku dima” diê?

17 Phetele sé phata ua kijidile kuila Jezú ka kexile mu zuela kuma Phetele uexile Satanaji o Diabhu. Mukonda Jezú ka zuela ni Phetele kála kia zuelele ni Satanaji. O kioso kia zuela ni Satanaji muéne uambe: “Tunda bhabha; maji mu zuela ni Phetele muéne uambe: “Bhita ku dima diami.” (Mat. 4:10) Jezú ka kaie poxolo Phetele, mukonda ua mu mono ni ídifua iambote, maji muéne ua mu bazela mukonda ka kexile ni ixinganeku iambote mu kithangana kieniókio. Ki ki bhonzo ku xikina kuila Phetele ka tokala ku kala ditadi dia ku bhalesa Mesene, maji ua tokalele ku kala ku dima diê kála mukaiedi u kuatekesa.

Tua-nda tena ngó ku zukama dingi kua Jezú ni kua Tat’ê, Jihova Nzambi, se tu xikana ku tu bazela ni kulenduka kuoso, ni ku di longa disá mu ima ia iibha i tu bhanga

18. Kiebhi kia londekesa Phetele o kixikanu ni kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu iê?

18 O kuila Phetele ua zoko, mba ua kexile ni njinda? Kana; ni kulenduka kuoso muéne ua xikina ku mu bazela. Mu veji íii, muéne ua londekesa dingi o kixikanu kiê. Oso a kaiela Jezú saí ithangana a bhinga ku a bazela. Tua-nda tena ngó ku zukama dingi kua Jezú ni Tata iê Jihova Nzambi, se tu xikana ku tu bazela ni kulenduka kuoso, ni ku di longa disá mu ima ia iibha i tu bhanga.​—Tanga Jisabhu 4:13.

Phetele ua kolokotele mu ufiiele ué né muéne kioso kia mu bazela

O Ufiiele uê ua mu Bhekela Mabesá

19. Ihi ia zuela Jezú, ni ihi ia xinganekene Phetele?

19 Mu ku bhita kithangana Jezú ua zuela dingi kima: “Ngi mi ambela kidi, emana bhabha, sai-bhu ni iá ka kà lola kalunga, katé kia kà mona o Mon’a Muthu uala kuiza mu ungana uê.” (Mat. 16:28) Sé phata Phetele ua mesenene kiavulu kuijiia ia lungu ni izuelu íii. Ihi ia mesenene ku zuela Jezú. Nange Phetele ua xinganekene kuila o ku mu bazela kueji lombolola kuila muéne keji tambula dingi ikalakalu.

20, 21. (a) Jimbulula o kisuma kia mono Phetele? (b) Kiebhi o maka akexile mu ta o athu mu kisuma ia kuatekesa Phetele ku kala ni kibanzelu kiambote?

20 Mu ku bhita semana, Jezú uambata Tiiaku, ni Nzuá, ni Phetele ku “thala ia mulundu”​—nange ku Mulundu ua Hezemone, ki u kexile dikanga. Nange ku ola ia usuku, o mala kitatu akexile ni kilu. Maji kioso Jezú kia kexile mu samba, kua bhitile kima kia lengesa o kilu kiâ.​— Mat. 17:1; Luka 9:28, 29, 32.

21 Jezú ua bhiluka ukexilu uéngi. O pholo iê ia kexile mu bhenha, iai ni ku muika, katé muéne kia kituka kála muanha. O izuatu iê ia kexile ué mu zela ni ku bhenha kiavulu. Anga kiiadi kia athu ki moneka bhu mbandu ia Jezú, umoxi ua kexile mu lombolola Mozé, ua mukuá ua kexile mu lombolola Elija. Ene akexile mu a “ta-nê o maka a kúfua kuê, kua-ndo mu bhita mu Jeluzaleme”​—ni kioso kieji bhita. Ki ku kexile phata kuila Phetele ka bhangele kiambote kioso kiambe kuila Jezú ka tokalele kufuá o kalunga ka jisonhi ka kingile!​—Luka 9:30, 31.

22, 23. (a) Kiebhi Phetele kia londekesa o ku sanguluka ni henda? (b) Dibesá diebhi dia tambula dingi Phetele ni Tiiaku ni Nzuá?

22 Phetele ua mesenene ué ku kala mu kisuma. Muéne ua kexile mu mona kuila Mozé ni Elija a kexile mu xisa Jezú. Mu kiki Phetele ua zuela: “Mesene kiauabha muene se tu kala kunu! Bhabha tu tunge-bhu jifundu jitatu: Imoxi o ié, imoxi ia Elija, imoxi ia Mozé.” Mu kidi, o jiselevende jiiadi ja Jihova a fuile kia ukulu, ka bhingile ji fundu. Mu kidi, Phetele kejidile o ima ia kexile mu zuela. O kuila eie kua uabhela o diiala didi dia sanguluka ni ku kala mukua henda?​—Luka 9:33.

Tiiaku, ni Nzuá, ni Phetele a a besoala ni kisuma

23 Phetele ni Tiiaku ni Nzuá a tambula o dibesá dia mukua mu usuku uenhó. Ku moneka dituta dia a vungina. Anga mu dituta mu tunda dízui​—o dizui dia Jihova Nzambi! Muéne uambe: “Ió muène Mon’ami ua kazola, nga mu sola! Mu ivuenu muene kioso kia zuela.” Mu kiki, o kisuma kia bhu, ene a kexile ubheka uâ ni Jezú ku mulundu.​—Luka 9:34-36.

24. (a) Mbote iahi ia katula Phetele mu kisuma? (b) Kiebhi ki tu tena ku katula mbote mu kisuma kiki lelu?

24 O kisuma kiki kiexile ujitu ua dikota phala Phetele​—ujitu ua dikota ué phala etu! Mu ku bhita mivu muéne ua soneka ia lungu ni ujitu ua mu bhana mu usuku uenhó ua ku mona Jezú ku Usobha uê ku diulu, ni ku kala ‘mbangi, ua unéne uê ni ku u mona mesu.’ O kisuma kieniókio kia londekesa kuila o ikanenu ia Mak’â Nzambi ki iene mu lueza, kiki kia suínisa ué o kixikanu kia Phetele phala ku di bhana ni ji tendasá jeji moneka ku pholo. (Tanga 2 Phetele 1:16-19.) O kisuma kieniókio ki tena ué ku suínisa o kixikanu kietu, se tu bhanga kála Phetele, mu ku kolokota mu ufiiele uetu kua Mesene ia tu bhana Jihova, ku kaiela o phangu iê, ni ku xikina kioso kia tu bazela, ni ku mu kaiela ni ku lenduka kuoso izuua ioso.

a Tu tena ku mona kuila o athu a kexile mu tembulu, ka kexile ni kibanzelu kimoxi, mukonda akexile mu dituna o milongi ia Jezú, maji mu kizuua kia bhitile ene ambele kisangusangu kuila Jezú muéne o polofeta ia Nzambi.​—Nzuá 6:14.

b Mu njila íii ia lebha ia 50 a kilómetulu, o kibuka kia kexile mu tunda ku mbandu ia kalunga ka Ngalileia, tunde ku 200 ja ji metulu ku luiji phala ku banda 350 a ji metulu, phala kuia ku thandu dia kalunga, mu ku bhita ku jisanzala ja fuama o ku iuka.