“Mga pila ka tuig na ang nagligad, kadamo gid sang akon ginakabalak-an kag pamatyag ko daw may kalayo sa sulod ko nga indi ko mapatay. Sadto nga mga tion, napamensaran ko nga maghikog na lang. Sa tuod lang, indi ko gusto mapatay. Gusto ko lang matapos ang akon pag-antos.”—Jonathan, 17 anyos.

 Sang ginsurbe ang mga 14,000 ka estudyante sa hayskul, halos 1 sa kada 5 ka estudyante ang nagsiling nga napamensaran nila nga maghikog sa nagligad nga 12 ka bulan. a Kon pamatyag mo daw wala na sing pulos ang kabuhi, ano ang himuon mo?

•   Maghulat. Magdesisyon nga indi ka magpadasudaso nga himuon kon ano man ang imo napensaran. Bisan daw indi mo na masarangan ang imo sitwasyon, madamo sing paagi nga makabulig sa imo para maatubang ini.

 Posible nga para sa imo daw wala na sing solusyon ang imo problema. Pero tandai nga kon kis-a indi mo masaligan ang imo balatyagon. Gani may mga tion nga ang imo ginabatyag baliskad sa realidad. May mga paagi para maatubang mo ang imo sitwasyon. Kon magpabulig ka sa insakto nga paagi, posible nga mas madasig mo nga makita ang solusyon.

•  Prinsipio sa Biblia: “Ginaipit kami sa tanan nga paagi, apang indi buot silingon nga indi na gid kami makahulag; ginaligban kami, apang indi buot silingon nga wala na gid kami sing malutsan.”—2 Corinto 4:8.

   Suhestyon: Kon pirme mo na gid ginapensar nga maghikog, mangita sing makabulig sa imo nga mabatuan ini. Basi puede ka makatawag sa suicide-prevention hotline ukon sa emergency room sang isa ka ospital. Ang mga nagaobra diri nahanas para buligan ka, kag gusto gid nila nga magbulig sa imo nga mabatuan ang imo negatibo nga balatyagon.

•   Manugid. May mga tawo nga nagapalangga sa imo kag gusto ka nila buligan. Nalakip sa sini ang imo mga abyan kag mga kapamilya. Pero indi nila mabal-an kon ano ang imo ginaantos kon indi ka manugid sa ila.

 Ang pila ka tawo nagakinahanglan sang antipara para magklaro ang ila panan-aw. Daw pareho man sina ang isa ka abyan. Mabuligan ka niya nga mapamensaran sing maayo ang imo problema para mabatuan mo ang imo ginapensar nga maghikog.

•  Prinsipio sa Biblia: “Ang matuod nga abyan . . . masaligan sa tion sang kalisdanan.”—Hulubaton 17:17.

   Suhestyon: Para makapanugid ka sang imo ginabatyag, puede ka magsiling: “Daw pirme na lang ako nagapamensar sang negatibo. Puede ’ko kaistorya sa imo?” Ukon puede ka man magsiling: “May mga problema ko nga pamatyag ko indi ko masarangan. Puede mo ’ko mabuligan?”

•   Magpadoktor. Ang mga balatian pareho sang sobra nga kabalaka ukon depresyon mahimo mangin rason kon ngaa nagabatyag ang iban nga gusto na lang nila nga mapatay. Pero ini nga mga balatian puede mabulong.

 Pareho sang trangkaso nga makadula sang imo gana nga magkaon, ang depresyon puede man makadula sang imo handum nga magkabuhi. Pero, puede mag-ayo ini nga mga balatian.

•  Prinsipio sa Biblia: “Ang mga mapagros wala nagakinahanglan sing manugbulong, kundi ang mga masakiton.”—Mateo 9:12.

   Suhestyon: Magtulog sing bastante kag mag-exercise, kag magkaon pirme sang masustansia nga pagkaon. Daku ang epekto sang maayo nga panglawas sa imo emosyon.

•   Mangamuyo. Ang Biblia nagasiling nga ang aton Manunuga “labaw pa sa aton tagipusuon kag nakahibalo sang tanan nga butang.” (1 Juan 3:20) Magpangamuyo sa iya. Tawga sia sa iya ngalan nga Jehova, kag isugid sa iya kon ano gid ang imo ginabatyag.

 May mga problema nga indi mo masarangan kon ikaw lang. Gusto gid sang imo Manunuga, nga si Jehova, nga magbulig sa imo.

•  Prinsipio sa Biblia: “Ipahibalo sa Dios ang inyo mga pangabay; kag ang paghidait sang Dios nga labaw sa tanan nga paghangop magabantay sang inyo tagipusuon kag ikasarang sa paghunahuna.”—Filipos 4:6, 7.

   Suhestyon: Indi lang puro problema ang puede mo masugid kay Jehova. Testingi man nga mamensar sang isa ka butang nga gusto mo pasalamatan sa iya sa sini nga adlaw. (Colosas 3:15) Kon pirme ka nagapasalamat, makabulig ini nga mangin positibo ang imo pagtan-aw sa imo sitwasyon.

 Kon pamatyag mo wala na sing pulos nga mabuhi, mangayo sing bulig. Amo sina ang ginhimo ni Jonathan nga ginsambit sa umpisa. Nagsiling sia: “Kinahanglan ko pirme mag-istorya sa akon mga ginikanan kag magpadoktor. Pero maayoayo na ako subong. Bisan pa kon kis-a ginasubuan gihapon ako, wala na ako nagapamensar nga maghikog.”