Tinikeni pa kuti muye ku filimo

ABACAICE BEPUSHA UKUTI

Bushe Nalicilamo Ukubika Amano ku fyo Moneka?

Bushe Nalicilamo Ukubika Amano ku fyo Moneka?

 Amepusho: Bushe Nalicilamo Ukubikako amano?

  1.   Mashiwi nshi pali aya, ayalelondolola ifyo umfwa?

    •  Nshatemwa ifyo moneka.

    •  Limo ndatemwa ifyo moneka.

    •  Lyonse fye nshatemwa ifyo moneka.

  2.   Finshi wingatemwa sana ukwalula pa fyo umoneka?

    •  Iciimo

    •  Ifyo wafina

    •  Ifyo umubili umoneka

    •  Imishishi

    •  Ifyo inkanda imoneka

    •  Ukuba uwapamfuka

    •  Fimbi

  3.   Pwishishisha ukulemba aya amashiwi.

     Nshitemwa ifyo naba . . .

    •  nga nanina pa sekelo.

    •  nga nalolesha mu mira.

    •  nga nailinganya kuli bambi (abanandi, abaishiba sana ifya mafashoni, na ba mu mafilimu).

  4.   Pwishishisha ukulemba aya amashiwi.

      Ndanina pa sekelo . . .

    •  cila bushiku.

    •  cila mulungu.

    •  palakokolako.

  5.   Mashiwi nshi ayalelanga ifyo umfwa?

    •  Ukupata ifyo moneka. (Ica kumwenako: “Lyonse nga nalolesha muli mira, mona ukuti naliina sana kabili ndi mubi. Nalileka no kulya pa kuti fye ng’ondeko.”​—Serena.)

    •  Ifyo ulingile ukwishiba pa mimonekele. (Ica kumwenako: “Lyonse kulaba ico tatutemwa pa fyo tumoneka, lelo fimo tulingile ukusumina fye ukuti e fyo twaba. Te cisuma ukulasakamikwa pa fintu ifyo tushingaalula.”​—Natanya.)

 Baibolo itweba ukuti tatulingile ukulatontonkanya ‘ukucila pa fyo twaba.’ (Abena Roma 12:3) Icilepilibula ukuti caliba fye bwino ukubika amano ku fyo tumoneka lelo tatufwile ukucishamo. Na kuba, ico tusakamanina ameno yesu no kuisunga ababusaka ni co twali-ibikako amano.

 Nomba cinshi cingacitika nga wacilamo ukulatontonkanya pa fyo umoneka? Nga e fyo ucita, nalimo kuti wayipusha ati . . .

 ‘Cinshi napatila ifyo moneka?’

 Nalimo kwaliba ifingi ifyalenga. Fimo pali ifi kuti fyaba:

  •  Fintu tutamba. “Fwe bacaice tulatamba ifikope ifingi ifilenga tulemona ukuti tulingile ukonda sana pa kuti tulemoneka bwino. Ne ci cilenga tulemona ukuti tatumoneka bwino nga tatwaonda!”​—Kellie.

  •  Ifyo abafyashi balandapo. “Nalimona ukuti abafyashi abanakashi nga balicilamo ukubika amano ku fyo bamoneka, ninshi na bana babo abakashana e fyo bakatendeka ukulatontonkanya. Ifi fine e fyo ciba ku bafyashi abaume na bana babo abaume.”​—Rita

  •  Ukukanalaimona ukuti walicindama. “Ilingi abantu abacilamo ukubika amano ku fyo bamoneka balafwaya sana ukuti balebatasha pa fyo bamoneka. Ukula-ngala na ba musango yu kuti kwalenga twalatontonkanya nga bena!”​—Jeanne.

 Te mulandu ne calenga ukuti ulecilamo kubika amano ku fyo umoneka, nomba kuti cawama nalimo ukuipusha ati . . .

 Bushe ningile ukwalula ifyo moneka?

 Mona ifyo abanobe balandapo.

 “Te lyonse wingalula ifyo ushatemwa pa fyo umoneka, kanshi cisuma ukusumina fye ukuti e fyo waba. Nga wacita ifyo, abantu tabakulabikako amano ku fyo umoneka.”​—Rori.

 “Ulecita ifingalenga waba no bumi ubusuma. Nga ulecita ifyo, ukalamoneka filya fine ulingile ukulamoneka. Kabili nga kwaliba uushatemwa ifyo waba (uutontonkanya fye pa fyo umoneka), ninshi uyo te munobe.”​—Olivia.

 Icikalamba ico ulingile ukwishiba: Uleiwamya pa kuti ulemoneka bwino. Lelo wilasakamikwa ne fyashala. Ukusakamikwa pa fyo umoneka kuti kwalenga waba mu bwafya. (Mona “ Icacitikiile Julia.”)

 Umukashana Erin asangile ukuti, ukusumina ukuti ifi fine moneka e fyo napangwa kuti kwalenga wilasakamikwa. Atile, “Ndasakamikwa, lelo ng’umfwa ububi nga ndetontonkanya fye pa fyo nshimona bwino ku mubili wandi. Ino nshita ndatukusha umubili no kulya ifya kulya ifyalinga, na fyonse ifyashala filaba fye bwino.”

 Ukwaluka ukwacindama!

 Nga wasumina ukuti ifyo umoneka e fyo wapangwa, tawakalesakamikwa kabili ukalamoneka na bwino. Baibolo kuti yakwafwa pantu ikweba ukulacita ifyakonkapo:

  •  Ukuteka umutima. “Cisuma ukulasekelela pa fyo twakwata ukucila ukulafwailapo na fimbi, pantu ukulafwaya ifyo tawakwata cimo no kuuma umwela.”​—Lukala Milandu 6:9, Contemporary English Version.

  •  Ukutukusha umubili. “Ukutukusha umubili kwafwa fye panono.”​—1 Timote 4:8.

  •  Imibele iisuma. “Umuntunse amona fye ifimoneka ku menso; lelo Yehova ena, amona mu mutima.”​—1 Samwele 16:7.

 “Ifyo icinso cesu cimoneka filalanga ne fyo twaba. Umuntu nga aliteka umutima, abantu balamona kabili balafwaya no kupalama kuli ena.”​—Sarah.

 “Abantu abasuma balababikako bwangu amano. Lelo ifyo waba, ne mibele yobe iisuma, e fyo abantu bakakwishibilako.”​—Phylicia.

 Mona na Amapinda 11:22; Abena Kolose 3:​10, 12; 1 Petro 3:​3, 4.