1-3. (a) Ano an pagmati ni Ester mantang parani sa trono kan agom niya? (b) Ano an reaksiyon kan hadi sa pagbisita ni Ester?

LUWAY-LUWAY na nagrani si Ester sa trono. Grabe an kurab-kutab kan puso niya. Imahinaron na nangibabaw an katuninungan sa dakulaon na kuwarto sa palasyo nin Persia sa Susan, kaya nadadangog na niya dawa an maluwayon niyang lakad asin an ragasnas kan badong pangreyna. Mayo na siyang panahon na mangalag-kalag sa dakulaon na palasyo, sa magagayon na harigi, sa kisameng may mga inukit asin gibo sa sedro na hali pa sa Lebanon. Nakapokus siya sa lalaking nakatukaw sa trono, an tawong may kapot kan buhay niya.

² Mantang parani si Ester pigmamasdan siya kan hadi, dangan iginawgaw sa saiya an setrong bulawan. Simpleng mustra iyan, pero nangahulugan iyan kan buhay niya, huling paagi kaiyan pinatawad siya kan hadi sa ginibo pa sana niyang sala—an pagduman sa hadi dawa dai ipinapaapod. Kan siya nasa may trono na, may pagpasalamat na dinutaan niya an puro kan setro.—Est. 5:1, 2.

³ Risang-risa na mayamanon asin makapangyarihan si Hading Ahasuero. May mga nagsasabi na an bado kan Persianong mga monarka kaidto nagkakantidad nin ginatos milyones na dolyar. Alagad, nahihiling ni Ester sa mga mata kan agom niya na namumutan siya kaini. Nagsabi an hadi: ‘Ano an saimong [tuyo Reyna] Ester? Asin ano an saimong hahagadon? Sagkod sa kabanga kan kahadian itatao sa saimo.’—Est. 5:3.

4. Ano pa an dipisil na gigibuhon ni Ester?

⁴ Nakapahiling na si Ester nin pambihirang pagtubod asin kusog nin buot; nagduman na siya sa hadi tanganing protektaran an mga kahimanwa niya sa pakana na gadanon sinda gabos. Maski paano nakaya niyang gibuhon iyan, pero may mas dipisil pa siyang gigibuhon. Kaipuhan niyang kumbinsiron an orgulyosong hadi na an pinagtitiwalaan kaining parakonseho maraot asin pigloko siya tanganing ipagadan an mga kahimanwa ni Ester. Paano ni Ester kukumbinsiron an hadi, asin ano an manunudan ta dapit sa pagtubod niya?

5, 6. (a) Paano iinaplikar ni Ester an prinsipyo sa Parahulit 3:1, 7? (b) Taano ta madunong an paagi nin pagdulok ni Ester sa agom niya?

⁵ Maninigo na daw sabihon ni Ester sa hadi an bilog na problema mantang nasa atubangan kan gabos na opisyal? Kun gigibuhon niya iyan, tibaad mapasupog an hadi asin magkaoportunidad an parakonseho kaining si Haman na kontrahon an mga sumbong ni Ester. Kaya, ano an ginibo niya? Dakul na siglo bago kaini, pinasabngan an madunong na si Hading Solomon na magsurat: ‘Sa gabos na bagay igwa nin kapanahunan, panahon nin pag-alo, asin panahon nin pagtaram.’ (Par. 3:1, 7) Maiimahinar ta an maimbod na si Mardokeo—an ama-amaan ni Ester—na tinutukduan an daraga nin siring na prinsipyo mantang pinapadakula niya. Siyertong nasabutan ni Ester na mahalaga an maingat na pagpili nin ‘panahon na magtaram.’

⁶ Nagsabi si Ester: ‘Kun pagmarahayon kan hadi, iiba ngunyan kan hadi si Haman sa [bangkete] na sakuyang ginibo [para sa saiya].’ (Est. 5:4) Nag-uyon an hadi asin ipinaapod si Haman. Narisa daw nindo kun paano nagin madunong sa pagtaram si Ester? Iningatan  niya an dignidad kan agom niya asin nag-isip nin mas angay na pagkakataon para sabihon an problema niya.—Basahon an Talinhaga 10:19.

7, 8. Paano inandam ni Ester an inot na bangkete niya, alagad taano ta dai pa siya nagtaram sa hadi?

⁷ Daing duda na inandam na marhay ni Ester an bangkete, na sinisiyertong gusto kan agom niya an gabos na ihahanda. Marahay na klaseng arak an inandam niya para magin maugma iyan. (Sal. 104:15) Ugmahon si Ahasuero, kaya hinapot niya giraray si Ester kun ano an kahagadan kaini. Panahon na daw ini na magtaram?

⁸ Para ki Ester, bako pa. Imbes, inimbitaran niya an hadi asin si Haman sa ikaduwang bangkete sa sunod na aldaw. (Est. 5:7, 8) Taano ta dai pa siya nagtaram? Girumdumon na gagadanon an gabos na kahimanwa niya huli sa pagbuot kan hadi. Huling dakul na buhay an nakataya, dapat niyang siguraduhon an tamang panahon. Kaya naghalat siya asin nag-isip nin saro pang pagkakataon na ipahiling sa agom niya an halangkaw na paggalang sa saiya.

9. Ano an kahalagahan nin pagpasensiya, asin paano ta maaarog si Ester kun dapit digdi?

⁹ An pagigin mapasensiya bihira pero mahalaga. Dawa ngani  napupurisaw asin gustong-gusto na ni Ester na magtaram, siya mapasensiyang naghalat nin tamang panahon. Dakul kitang manunudan sa halimbawa niya, huling gabos kita posibleng nakakahiling nin mga sala na kaipuhan itanos. Kun gusto tang kumbinsiron an sarong nasa awtoridad na asikasuhon an sarong problema, puwede tang arugon si Ester asin magin mapasensiya. An Talinhaga 25:15 nagsasabi: ‘Sa [pagpasensiya] mapapalipot an buot kan prinsipe; asin an malumoy na dila minabari sa mga tulang.’ Kun mapasensiya kitang mahalat nin tamang panahon asin mataram na may kabuutan, arog ni Ester, puwedeng mabari dawa an pagtumang na siring katagas nin tulang. Binendisyunan daw ni Jehova an saiyang pagpasensiya asin kadunungan?

10, 11. Taano ta nagbago an pagmati ni Haman pakahali niya sa inot na bangkete, asin ano an ipinagibo sa saiya kan saiyang agom saka mga amigo?

¹⁰ Huli sa pagpasensiya ni Ester, pambihira an sunod na mga nangyari. Paghali ni Haman sa inot na bangkete, ‘magaya-gaya asin  maugma an puso’ niya huli sa pabor na ipinahiling sa saiya kan hadi asin reyna. Pero, kan paluwas siya sa tata kan kastilyo, nahiling niya si Mardokeo, an Judio na habo pa man giraray magduko sa saiya. Arog kan nasabutan ta sa sinundan na kapitulo, ginibo iyan ni Mardokeo bakong huli ta mayo siyang galang, kundi huli sa konsensiya asin relasyon niya ki Jehova. Alagad tulos na ‘napano nin kaanggutan’ si Haman.—Est. 5:9.

¹¹ Kan sabihon ni Haman sa saiyang agom asin mga amigo an dapit sa insultong ini, sinabihan siya ninda na magpagibo nin dakulaon na harigi, na labing 22 metros an langkaw, dangan maghagad nin permiso sa hadi na bitayon diyan si Mardokeo. Nagustuhan iyan ni Haman asin tulos na ipinagibo an harigi.—Est. 5:12-14.

12. Taano ta ipinabasa nin makusog kan hadi an opisyal na rekord kan Estado, asin ano an naaraman niya huli kaiyan?

¹² Miyentras tanto, may pambihirang nangyari sa hadi kan bangging idto. ‘Dai nangaturog an hadi,’ an sabi kan Bibliya, kaya ipinabasa niya nin makusog an opisyal na rekord kan Estado. Kaiba sa binasa an dapit sa planong pag-asasinar sa saiya. Nagirumduman niya iyan; dinakop asin ginadan an mga maasasinar kutana sa saiya. Pero, kumusta an nagbuyagyag kan pakana—si Mardokeo? Kan biglang maisip iyan kan hadi, naghapot siya kun ano an itinaong balos ki Mardokeo. An simbag? Mayo lamang nin ginibo para sa saiya.—Basahon an Ester 6:1-3.

13, 14. (a) Paano nabaliktad an mga pangyayari para ki Haman? (b) Ano an sinabi ki Haman kan saiyang agom asin mga amigo?

¹³ Huling dai mapamugtak, naghapot an hadi kun sairisay na opisyal an yaon tanganing magtabang sa saiya na itanos an pakalingaw na ini. An yaon sa palasyo, mayong iba kundi si Haman—na naamay huling gustong-gusto na niyang makakua nin permiso na ipagadan si Mardokeo. Pero bago pa masabi an tuyo niya, hinapot si Haman kan hadi kun ano an pinakamarahay na paagi na matawan nin onra an saro na nagkamit kan pabor kan hadi. Paghuna ni Haman siya an nasa isip kan hadi. Kaya nag-isip siya nin magarbong onra: Sulutan an tawong iyan nin badong panghadi, pasakayon sa kabayo kan hadi dangan ilibot sa Susan nin sarong halangkaw na opisyal, na ikinukurahaw an mga pag-umaw sa saiya tanganing madangog kan gabos. Imahinaron an lalawgon ni Haman kan maaraman niyang si Mardokeo palan an tatawan nin onra! Asin siisay an isinugo kan hadi tanganing ikurahaw an mga pag-umaw ki Mardokeo? Si Haman!—Est. 6:4-10.

¹⁴ Dawa nauuyam, napiritan si Haman na gibuhon iyan, dangan dali-daling nagpuli na aburido. Sinabi kan saiyang agom asin mga amigo na an pagkabaliktad kan mga pangyayari senyal na madadaog siya sa laban niya sa Judiong si Mardokeo.—Est. 6:12, 13.

15. (a) Ano an magayon na resulta kan pagpasensiya ni Ester? (b) Taano ta madunong na kita maghalat?

 ¹⁵ Huling mapasensiya si Ester, na naghalat nin saro pang aldaw bago sabihon sa hadi an kahagadan niya, natawan si Haman nin panahon na magplano para sa ikakapahamak man sana niya. Asin posible daw na si Jehova an nagpangyaring dai mapaturog an hadi? (Tal. 21:1) Bakong makangangalas na dinadagka kita kan Tataramon nin Diyos na ‘maglaom,’ o maghalat! (Basahon an Miqueas 7:7.) Kun kita naghahalat sa Diyos, mahihiling ta na an solusyon niya sa satong mga problema an pinakamarahay kisa sa tibaad naisip niyato.

16, 17. (a) Nuarin ‘panahon nang magtaram’ si Ester? (b) Paano magkalain si Ester asin Vasti, an dating agom kan hadi?

¹⁶ Habo na ni Ester na pagparapahalaton pa an hadi; sa ikaduwang bangkete, dapat na niyang sabihon an gabos. Pero paano? Arog kan nangyari, nagkaoportunidad siya kan maghapot giraray an hadi kun ano an kahagadan niya. (Est. 7:2) ‘Panahon na niyang magtaram.’

¹⁷ Maiimahinar ta na silensiyong namimibi sa Diyos si Ester bago magsabing: ‘O hadi, kun nakakua ako nin [pabor] sa saimong mga mata, asin kun pagmarahayon kan hadi, [itao] sa sakuya an sakuyang buhay na sakuyang hinahagad, asin an sakuyang banwaan na sakuyang [pakiulay].’ (Est. 7:3) Mangnuhon na siniyerto niya sa hadi na igagalang niya an ano man na marahay sa paghiling kaini. Lain nanggad siya ki Vasti, an dating agom kan hadi, na tuyong pinasupog ini! (Est. 1:10-12) Saro pa, dai niya tinatsaran an salang pagtitiwala kan hadi ki Haman. Imbes, nakimahirak siya sa hadi na protektaran siya huling namemeligro an buhay niya.

18. Paano ihinayag ni Ester sa hadi an problema?

 ¹⁸ Siyertong napahiro asin nabigla an hadi sa pakiulay na iyan. Siisay an mangangahas na ipahamak an saiyang reyna? Nagsabi pa si Ester: ‘Ipinabakal kami, ako asin an sakuyang banwaan, tanganing tunawon kami, tanganing garadanon asin puruhuon kami. Asin kun ipabakal sana kami tanganing magin mga uripon na lalaki asin mga uripon na babayi, dai kutana ako magirong, minsan baga an [kasakitan] dai makakatimbang kun mapapahamak an hadi.’ (Est. 7:4) Mangnuhon na prangka niyang ibinuyagyag an problema, pero sinabi man niya na dai na kutana siya magirong kun pagkauripon sana an kalabot. Pero, an paggadan na ini sa gabos na Judio makakaraot pati sa hadi, kaya dai puwedeng magsilensiyo na sana si Ester.

19. Ano an manunudan ta ki Ester dapit sa epektibong paagi nin pangungumbinsir?

¹⁹ Dakul kitang manunudan sa halimbawa ni Ester dapit sa epektibong paagi nin pangungumbinsir. Kun may kaipuhan kang sabihon na seryosong problema sa sarong kapamilya o sa sarong tawong may awtoridad, makakatabang na marhay an pagigin mapasensiya, magalang, asin prangka.—Tal. 16:21, 23.

20, 21. (a) Paano ibinuyagyag ni Ester an pakana ni Haman, asin ano an reaksiyon kan hadi? (b) Ano an ginibo ni Haman kan mabuyagyag an saiyang pakana?

²⁰ Anggot na naghapot si Ahasuero: ‘Siisay asin hain iyan na nagmawot sa saiyang puso sa paggibo nin siring?’ Imahinaron si Ester na itinutukdo si Haman mantang nagsasabi: ‘An kaiwal asin katumang iyo an maraot na ining si Haman.’ Nakakakubhan na akusasyon. Grabe an takot ni Haman. Imahinara an hadi na biglang namula an lalawgon kan maaraman niyang pigloko siya kan pinagtitiwalaan niyang parakonseho para pirmahan an pagbuot na iyo an magadan sa namumutan niyang agom! Dali-daling nagluwas an hadi pahardin tanganing kalmahon an sadiri.—Est. 7:5-7.

 ²¹ Palibhasa nabuyagyag na an pakana kan matalaw na si Haman, naglaob siya sa pamitisan kan reyna. Kan magbalik an hadi asin mahiling si Haman na nakikimahirak ki Ester sa sopa, angguton niyang sinahutan ini na gusto pang lupigan an reyna sa mismong harong niya. Sigurado na an kagadanan ni Haman. Ilinuwas siya na natatahuban an lalawgon. Dangan, sinabi sa hadi kan saro sa mga opisyal an dapit sa dakulaon na harigi na ipinagibo ni Haman para ki Mardokeo. Ipinabitay tulos diyan ni Ahasuero si Haman.—Est. 7:8-10.

22. Paano kita tinutukduan kan halimbawa ni Ester na nungkang magin negatibo, mawaran nin paglaom, o pagtubod?

²² Sa kinaban ngunyan na daing hustisya, madali sanang isipon na nungka tang makakamtan an hustisya. Naisip na man daw nindo iyan? Nungka na nagin negatibo si Ester, ni nawaran nin paglaom o pagtubod. Pag-abot kan tamang panahon, may kusog nin buot siyang nagtaram para sa kun ano an tama, asin nagtiwala na gigibuhon ni Jehova an ano man na kaipuhan. Iyan man an dapat tang gibuhon! Dai nagbabago si Jehova puon pa kan panahon ni Ester. Sagkod ngunyan, kayang-kaya niyang dakupon an mga maraot asin tuso sa sadiri nindang litag, arog kan ginibo niya ki Haman.—Basahon an Salmo 7:11-16.

23. (a) Paano tinawan nin balos kan hadi si Mardokeo asin Ester? (b) Paano nautob an hula dapit ki Benjamin na sinabi ni Jacob kan naghihingagdan na ini? (Hilingon an kahon na “ Sarong Hula na Nautob.”)

²³ Sa katapos-tapusi, namidbid kan hadi kun siisay si Mardokeo—bako sanang an maimbod na nagprotektar sa saiya sa asasinasyon kundi an ama-amaan ni Ester. Itinao ni Ahasuero ki Mardokeo an katungdan ni Haman bilang primer ministro. An harong ni Haman—pati na an dakul na kayamanan kaini—itinao kan hadi ki Ester, na ipinamahala kaini ki Mardokeo.—Est. 8:1, 2.

24, 25. (a) Taano ta dai puwedeng magin kampante si Ester pagkabuyagyag kan pakana ni Haman? (b) Paano isinapeligro giraray ni Ester an buhay niya?

²⁴ Ngunyan na ligtas na si Ester asin Mardokeo, puwede na daw magin kampante an reyna? Iyo, kun makasadiri siya. Sa panahon na iyan, ipinapalakop na sa bilog na imperyo an pagbuot ni Haman na  gadanon an gabos na Judio. Tanganing maaraman kun nuarin dapat isagibo an madahas na pagsalakay na ini, naggibo si Haman nin pabunutan, o Pur—minalataw na sarong klase nin espiritismo. (Est. 9:24-26) Pirang bulan pa bago umabot an aldaw na iyan, pero marikas na nag-aagi an panahon. Mapupugulan pa daw an kapahamakan?

²⁵ Huling bakong makasadiri si Ester, isinapeligro niya giraray an buhay paagi sa pag-atubang liwat sa hadi dawa dai ipinapaapod. Sa pagkakataon na ini, nagtangis siya para sa mga kahimanwa niya, na nakikimahirak sa agom na bawion an makatatakot na pagbuot. Pero, dai na mababawi an mga ley na pirmado na kan hadi nin Persia. (Dan. 6:12, 15) Kaya inawtorisaran kan hadi si Ester asin Mardokeo na gumibo nin bagong ley. Nagpaluwas sinda nin ikaduwang proklamasyon, na nagtatao sa mga Judio nin deretso na idepensa an saindang sadiri. Paagi sa nakakabayong mga mensahero, marikas na ipinaabot sa mga Judio sa bilog na imperyo an maugmang baretang ini. Nagkaigwa liwat nin paglaom an mga Judio. (Est. 8:3-16) Maiimahinar ta an mga Judio sa bilog na imperyo na naghahanda nin mga armas para lumaban, na nungka nindang magigibo kun mayo an bagong pagbuot. Pero an mas mahalaga, tatabangan daw ni ‘Jehova kan mga hukbo’ an banwaan niya?—1 Sam. 17:45.

26, 27. (a) Gurano kalubos an kapangganahan na itinao ni Jehova sa banwaan niya laban sa mga kaiwal ninda? (b) Anong hula an nautob kan gadanon an mga aki ni Haman?

²⁶ Kan umabot na an napiling aldaw, andam na an banwaan  nin Diyos. Kakampi na ninda pati an dakul na opisyal nin Persia, huling naglakop na an bareta dapit sa bagong primer ministro, an Judiong si Mardokeo. Tinawan ni Jehova nin dakulang kapangganahan an banwaan niya. Daing duda na siniyerto ni Jehova na biyong madaog an mga kaiwal para dai na makabalos sa saiyang banwaan. *—Est. 9:1-6.

²⁷ Saro pa, nungkang magigin ligtas si Mardokeo sa pamamahala sa harong ni Haman kun buhay pa an 10 aking lalaki kaini. Kaya, ginadan man sinda. (Est. 9:7-10) Paagi kaiyan, nautob an hula sa Bibliya na patiinot nang sinabi nin Diyos na biyong pupuhuon an mga Amalekita, na nagin grabeng kaiwal kan mga Israelita. (Deut. 25:17-19) Posibleng kabilang an mga aki ni Haman sa mga kahuri-hurihi sa lahing iyan na hinukuman na nin Diyos.

28, 29. (a) Taano ta kabutan ni Jehova na masangkot sa ralaban si Ester asin an mga kahimanwa niya? (b) Taano ta bendisyon sa sato ngunyan an halimbawa ni Ester?

²⁸ Dawa hoben pa, kaipuhan nang isaabaga ni Ester an magagabat na responsabilidad—arog nin paggibo nin pagbuot sa ngaran kan hadi may koneksiyon sa ralaban asin paggadan. Dipisil iyan. Pero kabutan ni Jehova na dai mapuho an banwaan niya; sa nasyon nin Israel magikan an ipinanugang Mesiyas, an solamenteng makakapagtao nin paglaom sa bilog na katawuhan! (Gen. 22:18) Nauugma an mga lingkod nin Diyos ngunyan na kan si Jesus magdigdi sa daga bilang Mesiyas, pigbawalan niya puon kaidto an mga parasunod niya na makiayon sa literal na ralaban.—Mat. 26:52.

²⁹ Minsan siring, talagang may espirituwal na pakikilaban an mga Kristiyano; mas desidido pa ngunyan si Satanas na rauton an pagtubod ta ki Jehova. (Basahon an 2 Corinto 10:3, 4.) Sarong bendisyon nanggad an halimbawa ni Ester! Arog niya, lugod na magpahiling kita nin pagtubod paagi sa madunong asin mapasensiyang pangungumbinsir, kusog nin buot, saka pagigin bakong makasadiri, patin gikan sa buot na paninindugan para sa banwaan nin Diyos.