1-3. (a) Taano ta may nakahumang peligro sa kairiba sa harong ni Abigail? (b) Ano an manunudan ta sa kahanga-hangang babaying ini?

NAHILING ni Abigail sa mata kan hoben na lalaki an pagkataranta. Takuton ini—asin may dahilan iyan. May nakahumang grabeng peligro. Kan mismong oras na idto, padangadang na an mga 400 na parapakilaban, na desididong gadanon an gabos na lalaking kairiba sa harong ni Nabal na agom ni Abigail. Taano?

² Nagpuon iyan gabos ki Nabal. Arog kan dati, nagin siyang maringis asin mapang-insulto. Pero sa pagkakataon na ini, napasala siya nin ininsulto—an namumutan na komandante nin maimbod asin sinanay na mga parapakilaban. Ngunyan, saro sa mga tawuhan ni Nabal, na tibaad pastor, an nagduman ki Abigail, na nagtitiwala na makakaisip ini nin plano tanganing iligtas sinda. Pero ano an magigibo nin sarong babayi laban sa sarong hukbo?

³ Aramon ta nguna an pira pang bagay dapit sa kahanga-hangang babaying ini. Siisay si Abigail? Paano nagpuon an problemang ini? Asin ano an manunudan ta sa saiyang halimbawa nin pagtubod?

4. Anong klaseng tawo si Nabal?

⁴ Bakong bagay si Abigail asin Nabal. Dai na makakakua nin mas marahay na agom si Nabal, mantang mayo nang mas maraot pa sa naagom ni Abigail. Totoo, makuwarta si Nabal. Huli kaini, importanteng gayo an hiling niya sa saiyang sadiri, pero ano an paghiling sa saiya nin iba? Dipisil nang makahanap nin personahe sa Bibliya na mas mapagduhagi pa an deskripsiyon. An pangaran niya nangangahulugan na “Daing Isip,” o “Mangmang.” Iyan daw an ipinangaran kan saiyang mga magurang pagkamundag niya, o iyan daw an nagin bansag sa saiya pag-abot nin panahon? Arin man diyan, ipinahiling niya na bagay sa saiya an pangaran niya. Maisog ‘asin maraot an mga gibo’ niya. Maton asin buratsero siya, kaya kinakatakutan saka hinahabuan nin dakul.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Ano sa hiling nindo an pinakamagagayon na kuwalidad ni Abigail? (b) Taano daw ta nagpaagom si Abigail sa daing kamanungdanan na lalaking iyan?

 ⁵ Lain si Abigail ki Nabal. An pangaran niya nangangahulugan na “Naggagaya-gaya Mismo an Sakong Ama.” Ipinag-oorgulyo nin madunong na ama an pagkaigwa nin magayon na aki, pero mas maugma siya kun nababatid niya an panglaog na kagayunan kan aki niya. Sa parati, kun magayon an pangluwas na itsura nin saro, dai na niya naiisip na kaipuhan na patalubuon an pagmansay, kadunungan, kusog nin buot, o pagtubod. Bakong arog kaiyan si Abigail. Inuumaw siya kan Bibliya huli sa pagmansay saka kagayunan.—Basahon an 1 Samuel 25:3.

⁶ Tibaad may mga nag-iisip ngunyan kun taano ta nagpaagom an madunong asin hoben na babaying ini sa daing kamanungdanan na lalaking iyan. Girumdumon na kan mga panahon kan Bibliya, dakul an nag-agom huli sa kasunduan nin mga magurang. Kun bako man, mahalaga pa man giraray an pagtugot nin mga magurang. Nag-uyon daw an mga magurang ni Abigail sa pag-aguman na ini, na sinda pa ngani an nakipagkasundo, huli ta naghanga sinda sa kayamanan asin kabantugan ni Nabal? Napiritan daw sinda huli sa pagigin dukha? Ano man an dahilan, dai nagin marahay na agom si Nabal huli sana sa kuwarta niya.

7. (a) Ano an maninigong likayan nin mga magurang ngunyan kun gusto nindang itukdo sa mga aki ninda an tamang pagmansay sa pag-agom? (b) Ano an determinadong gibuhon ni Abigail?

⁷ An madunong na mga magurang maingat na itinutukdo sa mga aki ninda an tamang pagmansay dapit sa pag-agom. Dai ninda sinasadol an mga aki na mag-agom huli sa kuwarta ni pinipirit man na makipag-ilusyunan dawa hobenon pa para sa papel asin responsabilidad nin adulto. (1 Cor. 7:36) Pero, huri nang gayo para ki Abigail na pag-isipan iyan. Ano man an rason, nagin agom siya ni Nabal, asin determinado siyang gibuhon an pinakamakakaya dawa sa masakit na sitwasyon.

8. Siisay an ininsulto ni Nabal, asin taano ta bako nanggad madunong an ginibo niya?

⁸ Lalo sanang pinasakit ngunyan ni Nabal an sitwasyon ni Abigail. An ininsulto niya mayong iba kundi si David. Ini an maimbod na lingkod ni Jehova na ninombrahan kan propetang si Samuel, na ipinahayag si David bilang pinili nin Diyos na masalida ki Saul bilang hadi. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Huli sa pagdulag ki Hading Saul na nauuri sa saiya asin gusto siyang gadanon, nag-istar si David sa kaawagan kaiba kan saiyang 600 na maimbod na parapakilaban.

9, 10. (a) Anong sitwasyon an pigtios ni David asin kan mga tawuhan niya? (b) Taano ta maninigo kutanang inapresyar ni Nabal an ginibo ni David asin kan mga tawuhan kaini? (Hilingon man an nota sa ibaba kan parapo 10.)

⁹ Si Nabal taga Maon; siya nagtatrabaho asin posibleng may sadiring  daga sa karaning Carmel. * An mga banwaan na iyan napapalibutan nin haralangkaw na dagang maduot na angay sa pag-ataman nin mga karnero, na an 3,000 sadiri ni Nabal. Pero, tagiltil an daga sa palibot kaiyan. Nasa timog an mahiwas na kaawagan nin Paran. Sa sirangan, may ruta pa-Dagat na Asin (Gadan na Dagat), na maagi nguna sa mga lugar na mayong nakaistar saka dakul nin ampas patin kuweba. Sa mga rehiyon na ini pigtios ni David asin kan mga tawuhan niya na mamuhay, na daing duda na nangangayam tanganing may makakan saka nagtatagal nin dakul na kasakitan. Parati nindang nahihiling an mga hoben na pastor kan mayaman na si Nabal.

¹⁰ Paano trinatar kan mga suldados an mga pastor? Madali kutana na kumua sinda nin mga karnero paminsan-minsan, pero dai ninda iyan ginibo. Imbes, sinda nagin garo lanob na nagpoprotektar sa mga aripumpon asin tawuhan ni Nabal. (Basahon an 1 Samuel 25:15, 16.) Dakul na peligro an nakahuma sa mga karnero asin pastor. Dakul an naninibang hayop, asin haranihon sinda sa linderos kan Israel sa timog kaya parating minasalakay an dayuhan na mga tulisan asin parahabon. *

11, 12. (a) Paano nagin mataktika asin magalang si David sa pagpadara nin mensahe ki Nabal? (b) Ano an sala sa paagi nin pagsimbag ni Nabal sa mensahe ni David?

¹¹ Bako talaga madaling pakakanon an gabos na lalaking idto sa kaawagan. Kaya sarong aldaw pinaduman ni David ki Nabal an 10 mensahero para maghagad nin tabang. Madunong na itinaon niya iyan sa magaya-gayang panahon nin paggunting sa mga karnero. Okasyon idto na an mga tawo matinao asin nag-uurugma. Magalang asin maingat man siya sa pagtaram. Inapod pa ngani niya an saiyang sadiri na “saimong aking lalaking si David,” na tibaad magalang na pagmidbid sa pagigin mas gurang ni Nabal. Ano an reaksiyon ni Nabal?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Grabe an kaanggutan niya! ‘Sinupog niya sinda,’ an pagkasabi ki Abigail kan hoben na lalaki na nasambit sa inutan. An maimot na si Nabal makusog an boses na nagsayumang itao an saiyang mahalagang tinapay, tubig, asin karne. Pigtuya-tuya niya si David asin ikinumparar sa naglayas na suruguon. An pagmansay ni Nabal puwedeng kaagid ki Saul, na naungis ki David. Bakong arog ki Jehova an pagmansay ninda. Namutan nin Diyos si David asin para sa Saiya bako ining rebelyosong uripon kundi an magigin hadi nin Israel.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Ano sa primero an reaksiyon ni David sa pang-iinsulto ni Nabal? (b) Ano an itinutukdo sa sato kan prinsipyo sa Santiago 1:20 dapit sa reaksiyon ni David?

¹³ Kan baretaan si David kan mga sinugo niya, naanggot siyang gayo. “Ihabay nin lambang saro an saiyang minasbad,” an ipinagbuot  niya. Pagkakua nin armas, pinanginutan ni David an 400 sa mga tawuhan niya para sumalakay. Isinumpa niya na gagadanon an gabos na lalaki na kairiba sa harong ni Nabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Natural sanang maanggot na gayo si David, pero sala an pinaplano niyang gibuhon. An Bibliya nagsasabi: ‘An [grabeng] kaanggutan nin tawo dai naggigibo kan katanusan nin Diyos.’ (Sant. 1:20) Pero, paano ikakaligtas ni Abigail an kairiba niya sa harong?

14. (a) Paanong si Abigail na an nag-inot na gumibo nin paagi tanganing itanos an salang ginibo ni Nabal? (b) Anong praktikal na leksiyon an manunudan ta sa pagkakalain ni Nabal asin Abigail? (Hilingon man an nota sa ibaba.)

¹⁴ Sa sarong paagi, nahiling na niyato na si Abigail na an nag-inot na gumibo nin paagi tanganing itanos an grabeng sala na ginibo kan agom niya. Bakong arog ni Nabal, andam siyang maghinanyog. Kun dapit sa pagbareta kan bagay na iyan ki Nabal, an hoben na suruguon nagsabi manungod sa saiya: ‘Siya sarong lalaking kaniguan karaot, na mayo lamang nin nakakapakiulay sa saiya.’ * (1 Sam. 25:17) Makamumundo, habong maghinanyog ni Nabal huli ta importanteng gayo an hiling niya sa saiyang sadiri. An siring na pagkaarogante komun sagkod ngunyan. Pero aram kan hoben na lalaki na lain si Abigail, kaya daing duda na sa saiya niya idinulok an problema.

15, 16. (a) Paano ipinahiling ni Abigail na siya arog kan may kakayahan na agom na babayi na ilinadawan sa libro nin Talinhaga? (b) Taano ta an ginibo ni Abigail bakong pagrebelde sa pagkapayo kan agom niya?

¹⁵ Nag-isip asin naghiro tulos si Abigail. Mababasa ta: “Tulos na naghidali si Abigail.” (NW) Sa pagkasaysay na ini, nagkapirang beses na naglataw an pandiwa na trinadusir na “maghidali,” na ginamit mapadapit sa babaying ini. Nag-andam siya nin dakul na regalo para ki David asin sa mga tawuhan kaini. Kaiba diyan an tinapay, arak, karnero, sinanlag na tipasi, asin keyk na gibo sa pasas saka igos. Malinaw na aram ni Abigail an mga bagay na igwa siya asin lubos na ginigibo an mga responsabilidad sa harong, arog kan may kakayahan na agom na babayi na ilinadawan pag-abot nin panahon sa libro nin Talinhaga. (Tal. 31:10-31) Pinainot na niya an nagkapira sa mga suruguon na dara an mga regalong iyan, dangan nagsunod na sana siya. “Asin,” mababasa ta, ‘dai niya ini sinabi ki Nabal.’—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Nangangahulugan daw ini na nagrebelde si Abigail sa pagkapayo kan agom niya? Dai man; girumdumon na marauton an ginibo ni  Nabal sa linahidan na lingkod ni Jehova, sarong akto na posibleng magresulta sa kagadanan nin dakul na mayong sala na kairiba sa harong ni Nabal. Kun dai naghiro si Abigail, puwede daw siyang magin kabtang kan salang ginibo kan agom niya? Kun siring kaini, kaipuhan niyang inuton an pagpasakop sa Diyos kisa sa saiyang agom.

17, 18. Paano si Abigail nagdulok ki David, ano an sinabi niya, asin taano ta epektibo an pananaram niya?

¹⁷ Dai naghaloy, sinabat ni Abigail si David asin an mga tawuhan kaini. Naghidali giraray siya, nagbaba sa asno para maghuruhod sa atubangan ni David. (1 Sam. 25:20, 23) Dangan lubos na ipinahayag an nasa puso niya, na nakikimahirak para sa saiyang agom asin kairiba sa harong. Taano ta epektibo an pananaram niya?

¹⁸ Inako ni Abigail an paninimbagan sa nagin problema asin naghagad siya nin tawad ki David. Talagang inadmitir niya na si Nabal daing isip arog kan kahulugan kan pangaran kaini, na tibaad nagsusuherir na mababa sana an dignidad ni David kun kakastiguhon niya an siring na tawo. Ipinahayag niya an pagtitiwala ki David bilang representante ni Jehova, na rinekonoser na an ipinapakipaglaban kaini ‘mga pakikilaban ni Jehova.’ Ipinarisa man niya na aram niya an panuga ni Jehova dapit ki David asin sa paghadi kaini, huling si Abigail nagsabi: ‘Pagbubutan ka ni Jehova na magin ika an [lider] kan Israel.’ Dugang pa, nakiulay siya ki David na dai maggibo nin ano man na maresulta sa pagkakasala sa dugo o na pag-abot nin panahon magigin ‘dahilan nin kaulangan’—na minalataw na nanunungod sa pagkakonsiyensiya. (Basahon an 1 Samuel 25:24-31.) Mabuot asin nakakapahiro nanggad na mga tataramon!

19. Ano an reaksiyon ni David sa sinabi ni Abigail, asin taano ta inumaw niya ini?

¹⁹ Asin ano an reaksiyon ni David? Inako niya an mga dinara ni Abigail asin nagsabi: ‘Pag-umawon lugod si Jehova na Diyos kan Israel, na suminubol saimo tanganing sabaton ako ngunyan; asin pag-umawon lugod an saimong katanusan, asin pag-umawon ka, na sinagang mo ako ngunyan sa pagpabulos nin dugo.’ Inumaw ni David si Abigail huli sa kusog nin buot na paghidali tanganing sabaton siya, asin inadmitir ni David na pinugulan siya ni Abigail na magkasala sa dugo. ‘Sumakat kang may katuninungan sa saimong harong,’ an sabi niya ki Abigail, asin mapakumbaba pang nagsabi: ‘Dinangog ko an saimong tingog.’—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Ano an nahiling nindo na kahanga-hanga sa pagigin andam ni Abigail na bumalik sa agom niya? (b) Paano si Abigail nagpahiling nin kusog nin buot asin pagmansay sa pagpili nin panahon na kaulayon si Nabal?

²⁰ Paghali ni Abigail, siyertong nagigirumduman niya an paghilingan na iyan; siguradong narisa niya an pagkakalain kan maimbod asin mabuot na lalaking iyan saka kan maisugon na agom niya. Pero dai niya iyan pigparaisip. Mababasa ta: ‘Asin si Abigail nagduman ki Nabal.’  Iyo, nagbalik siya sa saiyang agom na determinadong utubon an papel bilang agom sagkod sa pinakamakakaya niya. Kaipuhan niyang sabihon ki Nabal an irinegalo niya ki David asin sa mga tawuhan kaini. May deretso si Nabal na maaraman iyan. Kaipuhan man niyang sabihon ki Nabal an dapit sa peligrong nalikayan bago pa kaini maaraman iyan sa iba, na mas ikakapasupog pa ngani kaini. Pero, dai pa niya ini puwedeng sabihon ngunyan. Nagpapasiram-siram si Nabal siring sa hadi asin grabe kaburat.—1 Sam. 25:36.

²¹ Sa giraray bilang pagpahiling nin kusog nin buot asin pagmansay, naghalat siya sagkod sa kinaagahan na bako nang burat si Nabal. Magigin malinaw na an isip kaini para maintindihan si Abigail, alagad posibleng mas peligroso man huli ta mainiton an payo kaini. Pero, nagdulok si Abigail asin sinabi sa saiya an gabos na nangyari. Daing duda na inaasahan niyang maaanggot na gayo ini, na magigin madahas pa gayod. Imbes kaiyan, nakatukaw sana si Nabal na dai naghihiro.—1 Sam. 25:37.

22. Ano an nangyari ki Nabal, asin ano an manunudan ta sa gabos na karingisan o pang-aabuso sa laog nin pamilya?

²² Ano daw an nangyari sa saiya? ‘Luminuya an saiyang puso, asin nagin garo sarong gapo.’ Tibaad naistrok siya. Minsan siring, nagadan siya pakalihis nin mga 10 aldaw—pero bakong huli sa hilang sana. Sinasabi sa sato kan Bibliya: “Linugad ni Jehova si Nabal, asin nagadan.” (1 Sam. 25:38) Paagi sa matanos na paggadan na iyan, tapos na an halawig asin arog-bangungot na buhay ni Abigail bilang may agom. Minsan ngani dai naggigibo si Jehova nin milagrosong paggadan ngunyan, ini angay na pagirumdom na talagang nahihiling niya an gabos na karingisan o pang-aabuso sa laog nin pamilya. Sa saiyang itinalaan na panahon, pirmi niyang isasagibo an hustisya.—Basahon an Lucas 8:17.

23. Ano an saro pang bendisyon ki Abigail, asin paano niya ipinahiling na dai siya nagbago dawa magigin agom siya ni David?

²³ Apuwera sa pakatalingkas sa bakong maugmang pag-agom, may saro pang bendisyon na naghahalat ki Abigail. Kan mabaretaan ni David an pagkagadan ni Nabal, nagsugo siya nin mga mensahero tanganing alukon na magin agom si Abigail. ‘Uya an saimong uripon na babayi,’ an simbag niya, ‘tanganing magin uripon na babayi na mahugas sa mga bitis kan mga uripon na lalaki kan sakuyang kagurangnan.’ Malinaw nanggad na dai siya nagbago dawa magigin agom siya ni David; nag-alok pa ngani siya na magin suruguon kan mga suruguon ni David! Dangan  mababasa ta giraray na naghidali siya para mag-andam sa pagduman ki David.—1 Sam. 25:39-42.

24. Anong kadipisilan an inatubang ni Abigail sa bago niyang buhay, pero paano siya minansay kan agom niya asin kan saiyang Diyos?

²⁴ Dai buot sabihon kaini na dai na magkakaigwa nin problema si Abigail; dai magigin pirming pasil an buhay niya ngunyan na agom na siya ni David. Agom na ni David si Ahinoam, asin dawa itinugot nin Diyos an poligamya, siyertong nagin kawsa iyan nin mga problema sa maimbod na mga babayi kaidto. Asin bako pang hadi si David; may mga ulang asin kasakitan na mapapaatubang sa saiya bago siya maglingkod ki Jehova bilang hadi. Pero mantang tinatabangan asin sinusuportaran ni Abigail si David sa bilog na buhay kaini, na pag-abot nin panahon nangaki nin aking lalaki sa saiya, napatunayan ni Abigail na siya may agom na nagpapahalaga saka nagpoprotektar sa saiya. Sa sarong pangyayari, ilinigtas pa ngani siya ni David sa mga nagkidnap sa saiya! (1 Sam. 30:1-19) Sa siring na paagi, inarog ni David si Jehova, na namumuot asin nagpapahalaga sa siring na mapagmansay, makusog an buot, saka maimbod na mga babayi.