Даниял 2:1—49

2  Һөкумранлиғиниң иккинчи жилида Нәбуқәднәсәр роһини әндишигә салған әҗайип бир чүшни көрди. У чөчүп охинип, андин ухлалмиди.  Шу чағда шаһ шаһлиғидики барлиқ каһинларни, сехирчиларни, җодигәрләрни униң чүшини тәбир қилип бериши үчүн чақиртти. Улар келип, шаһниң йүзи алдида турди.  Шаһ уларға: «Мән мени әнсирәткән бир чүш көрдүм. Мән чүшүмгә немә киргәнлигини билишни халаймән»,— деди.  Халдийлар шаһқа арамийчә сөзләп, мундақ деди: «Шаһимиз, мәңгү яшиғайла! Қуллириға чүшини ейтип бәрсила, биз униң мәнасини тәбир қилип беримиз»,— дейишти.  Шаһ уларға җававән: «Мән мундақ қарарға кәлдим: әгәр силәр маңа чүшүмни һәм униң мәнасини ейтип бәрмисәңлар, силәрни парчилап ташлайду, һә, өйлириңлар болса, аммивий тәрәтханиларға айлиниду!  Әгәр силәр маңа чүшүмни өрүп бәрсәңлар һәм униң әһмийитини чүшәндүрсәңлар, мән силәрни мәртлик билән мукапатлап, зор шан-шәрәпләр силәргә көрситилиду. Ейтмақчи, чүшүмни һәм униң мәнасини ечип бериңлар!»— дәп буйриди.  Сеһирчилар қайтидин униңға мураҗиәт қилип: «Алийлири, өз чүшини қуллириға сөзләп бәрсила. Андин биз униң тәбирини ейтип берәттуқ»,— деди.  Шаһ буниңға: «Мән шуни ениқ көрүватимәнки, силәр пәқәт вақитни созуватисиләр, чүнки мениң қараримни билдиңлар.  Әгәр маңа чүшүмни ейтип бәрмисәңлар, һәммиңларни бирдәк яман қисмәт күтиду. Силәр, тайлиқ, мени алдашқа вә қараримни өзгәртишкә вақитни пайдилиниватисиләр. Шундақ қилип, чапсан чүшүмни һәм униң мәнасини өрүп бериңлар!»— дәп җавап бәрди. 10  Җодигәрләр шаһқа мундақ деди: «Алийлири, пүткүл зиминда силири тәләп қиливатқан нәрсиниң һөдисидин чиқидиған бирму адәм йоқ. Шуңлашқа һечбир улуқ шаһ яки һөкүмдар бундақ нәрсини һечбир каһиндин, сехирчидин вә җодигәрдин сориған әмәс. 11  Шаһниң тәливини орунлаш мурәккәптур вә буни илаһлардин башқа һечким ечип берәлмәйду. Амма улар болса, өлүмгә мәһкүм инсанлар арисида яшимайду». 12  Шуниң билән шаһниң ғәзиви қайнап, у Бабилдики барчә данишмәнләрни уҗуқтурушни пәрман қилди. 13  Ушбу буйруқ чиққанда вә данишмәнләрни өлтүрүшкә издигәндә, Даниял билән униң ағинилириниму издиди. 14  Шу чағда Даниял пәм-парасәтлик билән сөзләрни илғап, шаһ пасибанлириниң башлиғи Ариох билән сөзләшти. 15  У бу әмәлдар Ариохтин мундақ сориди: «Немә үчүн шаһтин мунчивала сүрлүк тохтам чиқти?» Ариох Даниялға һәммә вақиәни сөзләп бәрди. 16  Шу вақитта Даниял шаһниң һозуриға кирип, униңдин чүшини ечип беришкә өзигә азғина вақит сориди. 17  Андин Даниял өйигә қайтип, бу ишни достлири Һанания, Мишаил вә Азарияға баян қилди. 18  У уларниң асман Егисигә ушбу сирни ечип бериши үчүн ялвурушини илтимас қилди. Улар Худаға Даниял билән ағинилириниң Бабилниң қалған сехиргәрлири билән биргә һалак қилинмаслиғи үчүн, уларға рәһим-шәпқәт билдүрүшини илтиҗа қилди. 19  Кечиси ушбу сир Даниялға берилгән көрүнүштә аян болди. Шуниң билән Даниял әршниң Тәңригә миннәтдарлиқ-мәдһийә изһар қилди. 20  У мундақ деди: Худаниң исми әбәттин-әбәт мубарәкләнсун, чүнки пәқәт Униңда даналиқ билән күч-қудрәт бардур! 21  У вақитларни һәм муддәтләрни өзгәртиду, У шаһларни ғулитип һәм шаһларни қойиду. Даналарға даналиқ бериду вә өткүрләргә мулаһизә қилишни һәдийә қилиду. 22  У чоңқурлуқтики йошурулған нәрсиләрни ачиду, зулмәттә болғанни билиду вә Униңда нур истиқамәт қилиду. 23  Мән Сени, атилиримниң Рәббини, мәдһийиләймән һәм рәхмитимни ейтимән, чүнки Сән маңа даналиқ билән қувәт бәрдиң! Сән маңа биз ялвурған нәрсилиримизни билишкә имкан бәрдиң, шаһниң әндишини чүшинишни йоруттуң. 24  Кейин Даниял Нәбуқәднәсәр Бабил данишмәнлирини өлтүрүшни тапшурған Ариохқа берип, мундақ деди: «Данишмәнләрдин һечкимни өлтүрмәң. Мени шаһқа апириң һәм мән униңға чүшиниң тәбирини йәткүзимән». 25  Ариох шу заман Даниялни шаһқа апирип, униңға: «Мән көчирилгән Йәһуда оғуллиридин бир кишини таптим. У алийлириниң чүшини чүшәндүрүп берәләймән, дәйду»,— деди. 26  Шаһ Бәлтәшасар дәп атилидиған Даниялға соал қойди: «Сән растинла чүшүмни ейтип берәләмсән һәм уни чүшәндүрәләмсән?» 27  Даниял шаһқа җававән мундақ сөзләрни ейтти: «Шаһ сораватқан сирни һечбир данишмән, сеһиргәр, каһин яки юлтузларға беқип, келәчәкни сөзләйдиғанлар ечип берәлмәйду. 28  Амма асманда сирларни ачидиған улуқ Худа бардур вә У ахирқи күнләрдә немә болудиғинини шаһ Нәбуқәднәсәргә билдүриватиду. Мана, силириниң чүши вә орнилирида ятқанда көргән вәһийлири. 29  Силири, шаһ, орнида ятқанда, силиниң ойлири келәчәккә интилди вә сирларни Ачқучи силигә кәлгүсидә немә иш йүз беридиғинини ечип бәрди. 30  Маңа болса, мәзкүр сир даналиғим башқа кишиләрдин ешип чүшкәнлиги үчүн ечилмиди, бәлки шаһқа униң чүшини изһар қилишим вә шаһим қандақ ойларни чүшидә көргәнлигини чүшәндүрүшим үчүн берилди. 31  Шаһим, силири интайин йоған бир һәйкәлни көрдила. Ушбу һәйкәл силири алдида туруп, униң парлиши әҗайип еди, униң ярқин түри бәк дәһшәтлик болғанди. 32  Һәйкәлниң беши — сап алтундин, көкси билән қоллири — күмүчтин, қосиғи билән йотилири — мистин еди. 33  Униң путлири — төмүрдин, һә, тапанлири болса, қисмән төмүрдин вә қисмән лайдин болатти. 34  Силири һәйкәлгә қарап турғанда, йоған бир тағдин адәм қоллириниң тегишисиз бир таш бөлүнди. У һәйкәлниң тапанлириға уруп, улар қисмән төмүрдин һәм қисмән лайдин болғанлиқтин, уларни чеқивәтти. 35  Шу чағда төмүр һәм лай, һәм мис, һәм күмүч, һәм алтун кукум-талқан болуп, яздики хаманда болған саманға охшиди. Шамал уларни учартип әкәтти вә улардин һечбир изму қалмиди. Һәйкәлни чеқивәткән таш болса, йоған тағ болуп, өзи билән пүткүл йәр-зиминни толтурди. 36  Мана чүшниң көрүниши, әнди болса, шаһқа униң әһмийитини чүшәндүримиз. 37  Силири, шаһим — шаһларниң шаһидур. Силиригә асманларниң Яратқучиси шаһлиқни, қадир күчни һәм шөһрәтни бәрди. 38  У силириниң қолиға инсанларни, улар қәйәрдиму яшимисун вә һайванларни һәм қушларни тапшуруп, уларниң үстидин һөкүмран қилди. Алтундин болған баш — у силиридур. 39  Силиридин кейин башқа бир шаһлиқ пәйда болиду, лекин у силиниң бүйүклигигә нисбәтән төвәндур. Андин йәнә бир мистин болған шаһлиқ туруп, пүткүл йәргә егә болиду. 40  Төртинчи шаһлиқ болса, төмүрдәк мәккәм келиду. Төмүр һәммә нәрсини угитип чаққандәк, шундақла уму һәммини чеқип, мәзкүр шаһлиқларни бит-чит қилиду. 41  Силири йәнә шуниму байқидила, һәйкәлниң тапанлири һәм путлириниң бармақлири қисмән лайдин, қисмән төмүрдин болғанлиқтин, ушбу шаһлиқ өзидә бөлүнгән болуп, биртуташ болалмайду. Ушбу шаһлиқ бир нәрсидә төмүрдәк қаттиқ болиду, чүнки силири лай билән төмүрниң арилашмисини көрдила. 42  Аяқлириниң бармақлири қисмән төмүр, қисмән лай болғанлиғи мәзкүр шаһлиқниң қисмән қаттиқ, қисмән аҗиз болудиғинини билдүриду. 43  Өзлири төмүрниң лай йәр билән арилашқинини көрдила, бу болса уларниң өз ара инсан уруғи арқилиқ арилишип кетидиғинини билдүриду. Амма улар кәби төмүр билән лай биртуташ болалмиғандәк, уларму биртуташ болалмайду. 44  Мошу шаһларниң күнлиридә асманларниң Худайи мәңгү бузулмайдиған вә униң һоқуқи башқа хәлиқкә өтмәйдиған бир Падишалиқни бәрпа қилиду. Ушбу Падишалиқ башқа барлиқ шаһлиқларни вәйран қилип, уларни ахириға әкелиду, өзи болса әбәдий-әбәт туриду. 45  Сәвәви, силири өзи шуни көргәндәк, инсан қоллириниң ярдимисиз тағдин таш бөлүнүп чиқти вә у төмүрни, мисни, лайни, күмүчни вә алтунни кукум-талқан қилди. Улуқ Худа шаһқа келәчәктә немә иш йүз беридиғанлиғини аян қилди. Мәзкүр чүш чоқум орунлиниду вә униң тәбири топ-тоғра». 46  Шу вақитта шаһ Нәбуқәднәсәр тизиға жиқилип, Даниялға тазим қилип, өз һөрмитини көрсәтти. У униңға соға әкелишни вә униң шәнигә хушпурақ көйдүрүшни буйриди. 47  Шаһ Даниялға мундақ деди: «Һәқиқәтән силәрниң Пәрвәрдигариңлар — худаларниң Худаси вә шаһларниң Егиси екән! У сирларни ачидиған Тәңри екән, чүнки Униң ярдими түпәйлидин сән мошу сирни ечип бәрдиң». 48  Бу вақиәдин кейин шаһ Даниялни техиму көтирип, униңға нурғунлиған бай соғиларни қилип, уни пүткүл Бабил өлкисиниң һакими һәм барчә Бабил данишмәнлириниң башлиғи қилип тайинлиди. 49  Даниялниң илтимаси бойичә шаһ Бабил өлкиниң ишлирини атқурушни Шадрак, Мешак вә Әбәднегоға тапшурди, Даниял болса хизмитини атқурушқа шаһниң сарийида қалди.

Изаһәтләр