Kafai e ‵sala atu koe ki ne manatu fesoasoani e uiga ki te auala ke fakafesagai atu ki te fanoanoa, ka maua eiloa ne koe a manatu e uke—nisi e aoga malosi atu i nisi mea. Kāti e fai penā, me e pelā mo te mea ne sae mai muamua, e kese‵kese a auala e fanoa‵noa i ei a tino. A auala kese‵kese konei kolā e mafai o aoga ki te suā tino, e se mafai o aoga ki te suā tino.

E se gata i ei, e isi ne nisi manatu fesoasoani tāua kolā ne aoga ‵ki eiloa ki te tokoukega. Ne faka‵sae mai faeloa ne tino kolā e tuku atu ne latou a manatu fakatonutonu ki tino fanoa‵noa, kae e fakamasaua atu faeloa ne latou a fakatakitakiga aoga konei kolā e maua i se tusi mua o te poto, ko te Tusi Tapu.

• E ‵kilo atu a nisi tino ‵poto ki te mea tenei e pelā me ko te ‵toe auala tāua ke fakafesagai atu ki te fanoanoa. Kae i nisi taimi, e manako eiloa koe o nofo tokotasi. E mafai foki koe o kaitaua ki tino kolā e taumafai o fesoasoani atu ki a koe. A te mea tenei se lagonaga masani.

• Ke mo a e mafaufau me e ‵tau eiloa o ‵nofo fakatasi koe mo tino, kae ke mo a foki e kalo katoatoa kea‵tea mai i a latou. A te ‵tonuga loa, e manakogina ne koe a te lotou fesoasoani i aso mai mua. Ke loto fiafia o fai ke iloa ne nisi tino a mea e manako koe ki ei i te taimi tenā mo mea kolā e se manako koe ki ei.

• E ‵tusa mo ou manakoga, ke fakapaleni aka ou taimi e fakamāumāu ki nisi tino mo ou taimi ki a koe eiloa.

FAKITAKITAKIGA: “E ‵lei atu te tokolua i lō te tokotasi . . . Me kafai e siga se tokotasi i a lāua, e mafai o fesoasoani atu te suā tino o fakatu a ia.”—Failauga 4:9, 10.

• A te kai ki mea‵kai paleni ka fesoasoani atu ke mafai o fakafesagai atu ki te manavase telā e māfua mai i te fanoanoa. Taumafai o kai ki vaegā fuagalakau kese‵kese, vesiapolo, mo mea‵kai kolā e se ‵sinu.

• Inu malosi ki vai mo nisi meainu kolā e aoga mō te foitino.

• Kafai koe ko sē kai malosi, ke kai faeloa ki ne mū mea‵kai. E mafai foki ne koe o fakamolemole atu ki tou tokita e uiga ki vailakau io me ko mea‵kai kolā e fesoasoani ki te ola ‵lei o koe. *

• A te sasale mo nisi auala ke fakamalosi i ei te foitino e mafai o fakafeoloolo aka i ei a lagonaga sē ‵lei. A te fakamalosilosi o te foitino se taimi gali ke mafaufau ki te galo atu o tou tino pele io me se taimi ke mānava malie mai te mafaufau e uiga ki a ia.

FAKATAKITAKIGA: “E seai se tagata kai takalialia ki tena foitino eiloa, e fagai kae e fakapelepele ne ia.”—Efeso 5:29.

• A te moe se mea tāua eiloa, kae e aoga eiloa a te mea tenei ki a latou kolā e fanoa‵noa, me e mafai o fai ne te fanoanoa ke fi‵ta malosi latou.

• Ke fakaeteete i te aofaki o meainu kolā e fakaaoga i ei te caffeine mo meainu ma‵losi e inu ne koe, me e mafai o fakalavelave ne mea konā a tau moe.

FAKATAKITAKIGA: “E ‵lei atu ke ‵fonu te lima e tasi i te malōlō i lō te ‵fonu o te avā lima i te faiga o galuega ‵mafa mo te afuliga o te matagi.”—Failauga 4:6.

• Ke masaua me e kese‵kese a auala e fanoa‵noa i ei a tino. Tela la, ka manakogina eiloa ke fakaiku aka ne koe a te auala telā e ‵lei mō koe.

• E lavea ne te tokoukega o tino fanoa‵noa me i te fakaasi atu olotou lagonaga ki nisi tino e fesoasoani ki a latou ke fakafesagai atu ki ei, kae ko nisi e mafau‵fau ke sē fakaasi atu olotou lagonaga fanoanoa. E kese‵kese eiloa a mau mai i tino ‵poto ki te manatu me e maua a mea aoga mai te fakaasi atu a ‵tou lagonaga fanoa‵noa ki nisi tino ko te mea ke mafai o fakafesagai atu ki ei. Kafai e manako koe o fakaasi atu ou lagonaga ki se tino kae e faigata ki a koe ke fai penā, kāti e faigofie atu ke kamata o fakaasi atu ou lagonaga ki sou taugasoa pili.

• E fai mai nisi tino me i te ‵tagi ne fesoasoani atu ke fakafesagai atu latou ki te fanoanoa, kae ko nisi e se fai eiloa penā faitalia me sē ‵tagi malosi latou.

FAKATAKITAKIGA: “E iloa eiloa ne te loto tena logo‵mae.”—Faataoto 14:10.

• Nisi tino e taumafai ke fakafeoloolo aka te olotou fanoa‵noa mai te fakaaoga ‵se a meainu ma‵losi mo vailakau tapu. E fakamasei atu eiloa a mea konei ki a koe. A auala konei ke maua te fiafia e sē tumau kae e iku atu loa ki te masei. Ke taumafai o ‵sala ki auala kolā e se fakama‵taku, ke fakafeoloolo aka i ei tou fanoanoa.

FAKATAKITAKIGA: “Ke faka‵ma la tatou mai i so se mea e fakalailai ei te foitino mo te agaga.”—2 Kolinito 7:1.

• Ke mo a e ‵saga malosi atu ki olotou logo‵maega, a te fakaaogaga o nāi taimi ke fai se galuega aoga ne fesoasoani atu ki a latou kolā e fanoa‵noa ke mo a e tō mafau‵fau ki ei.

• Ka mafai eiloa o fakafeoloolo aka tou fanoanoa mō se taimi toetoe māfai e fai taugasoa io me fakamalosi aka tou fesokotakiga mo ou taugasoa, tauloto ki ne poto ‵fou, io me aofia i se fakafiafiaga.

• I te gasologa o taimi, a te fakapaleniga tenei ka mafuli. Ka mafai o lavea ne koe me i te taimi e fai ei ne koe a mea kolā e fiafia koe ki ei, ka gasolo ei o galo malielie atu tou fanoanoa—se fakaasiga me ko fano o feoloolo a tou loto fanoanoa.

FAKATAKITAKIGA: “E isi se taimi tonu mō mea katoa, . . . se taimi ke ‵tagi mo te taimi ke ‵kata; se taimi ke ‵tagi mautuutu mo te taimi ke ‵saka.”—Failauga 3:1, 4.

• Ke faka‵soko fakavave au polokalame masani e fai i te aso māfai e mafai.

• Kafai e tumau koe i tau polokalame ki ou taimi ‵moe, tau galuega, mo nisi mea a koe e fai, ka fai eiloa pelā me se mea masani ki a koe.

• A te fakalavelave malosi i te faiga o galuega ‵lei ka fesoasoani atu ke fakafeoloolo aka ou lagonaga logo‵mae.

FAKATAKITAKIGA: “Ka faigata o masaua ne ia a aso o tena olaga kolā ko ‵teka, me e fai ne te Atua tonu ke fakalavelave a ia i mea e fiafia ki ei tena loto.”—Failauga 5:20.

• A te tokoukega kolā ne fai fakavave ne latou a ikuga tāua ki olotou filifiliga mai tua o te matega o se tino pele ne sala‵mo eiloa fakamuli.

• Kafai e mafai, faka‵tali ki se taimi ‵lei a koi tuai o gasue atu ki te suā koga, koi tuai o ‵fuli tau galuega ‵togi, io me fakaseai atu a kope o tou tino pele.

FAKATAKITAKIGA: “A palani a tino ga‵lue malosi e manuia eiloa, kae ko latou katoa kolā e fai fakava‵vave olotou mea e iku atu eiloa ki te mativa.”—Faataoto 21:5.

• A te tokoukega o tino fanoa‵noa ne mafau‵fau me e aoga ke fai ne latou a mea kolā e fakamasausau i ei a te tino tela ne fatoā galo atu.

• E mafai eiloa o fakamafanafana atu māfai e tausi ne koe a ata io me ko mea kolā e fakamasausau i ei a tou tino pele io me faite se tusi o mea ne fai io me ko tala ‵gali kolā e manako ke masaua ne koe.

• Ke tausi a mea kolā ka fai i ei ke masaua ne koe a taimi ‵gali kae ke onoono atu ki ei i aso fakamuli, māfai ko toka koe ki ei.

FAKATAKITAKIGA: “Ke masaua a aso ko ‵teka.”—Teutelonome 32:7.

• E mafai o mafaufau koe ke puke sou malōlōga.

• Kafai e se maua o puke tau malōlōga mō se taimi leva, kāti e mafai o fai ne koe se mea telā e fiafia koe ki ei i se aso e tasi io me lua, e pelā mo te fanatu ki te malae ta‵fao, io me fanatu ki se motu, io me i se malaga ta‵fao mo ou taugasoa.

• A te faiga o se mea telā e ‵kese mai mea kolā e masani o fai ne koe, ka fesoasoani atu eiloa ke kufaki koe i ou lagonaga fanoa‵noa.

FAKATAKITAKIGA: “O‵mai ‵tou olo o malō‵lo malie aka i se koga, i a tatou aka eiloa.”—Maleko 6:31.

• Ke masaua me i so se taimi e fakamāumāu ne koe ke fesoasoani atu ki nisi tino, ka fesoasoani atu eiloa te mea tenā ke maua ne koe se lagonaga fiafia.

• Kāti e mafai o fesoasoani atu koe ki nisi tino kolā ne pokotia foki i te galo atu o te lotou tino pele, e pelā mo ou taugasoa mo kāiga kolā e manakogina foki ne latou ne fakamafanafanaga mai se tino.

• A te ‵lago mo te fesoasoani atu ki nisi tino ka fakafou aka ei tou fiafia mo se fakamoemoega fakamalosi loto telā e manakogina ne koe.

FAKATAKITAKIGA: “E sili atu te fiafia o te tino telā e tuku atu ana mea i lō te maua ne ia.”—Galuega 20:35.

• A te fanoanoa ka fesoasoani atu eiloa ke malamalama faka‵lei koe i te ‵toe mea telā e tāua atu.

• Ke fakaaoga faka‵lei te avanoaga tenā ke toe iloilo aka te auala e fakaaoga ei tou olaga.

• Kafai e manakogina, ke fai ne fakama‵fuliga ki mea kolā e fakatāua ne koe.

FAKATAKITAKIGA: “E ‵lei atu ke fano ki te fale e fanoa‵noa ei a tino i lō te fale o fakafiafiaga, me tenā te ikuga o tāgata katoa, kae e ‵tau mo tino ola o tausi a te mea tenei i olotou loto.”—Failauga 7:2.

 A te ‵tonuga loa, e seai se mea e mafai o ave katoatoa kea‵tea ne ia a te logo‵mae ne pokotia i ei ou lagonaga. Kae e ui i ei, e tokouke a tino kolā ne ‵galo atu olotou tino pele ne mafai o fakamautinoa mai ne latou me i te ga‵sue o kausaki atu ki auala ‵lei, e pelā mo manatu fakasolo i te mataupu tenei, ne fesoasoani atu eiloa ke maua ne latou a fakamafanafanaga. E tonu, e se aofia i te fakasologa tenei a auala katoa ke fakafeoloolo aka ei te fanoanoa. Kae kafai e fakagalue aka ne koe a nāi manatu mai i ei, e mafai eiloa o maua ne koe a fakamafanafanaga tai ‵lei atu ke fakafeoloolo aka i ei tou fanoanoa.