Daneɛle 2:1-49

  • Belemgbunli Nɛbukadenɛza hanle ɛlalɛ bie na ɔyɛle basaa (1-4)

  • Nrɛlɛbɛvolɛ biala angola anga ɛlalɛ ne (5-13)

  • Daneɛle kpondɛle moalɛ vile Nyamenle ɛkɛ (14-18)

  • Ayɛlɛyelɛ ɛha Nyamenle kɛ yela ninyɛne mɔɔ vea la ali la (19-23)

  • Daneɛle hanle ɛlalɛ ne hilele belemgbunli ne (24-35)

  • Mɔɔ ɛlalɛ ne abo kile la (36-45)

    • Belemgbunlililɛ ne bolɛ babubu ananze ne (44, 45)

  • Belemgbunli ne lile Daneɛle eni (46-49)

2  Wɔ Nɛbukadenɛza belemgbunlililɛ ɛvolɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ la anu, ɔhanle ɛlalɛ dɔɔnwo na ɔyɛle* basaa+ mɔɔ ɛnee ɔngola da a.  Ɔti belemgbunli ne maanle bɛvɛlɛle ɛsɔfoma mɔɔ ye ngonyia, menli mɔɔ ka mɔɔ bazi kenle bie, silikyevoma nee Kaledeama* kɛ bɛraha belemgbunli ɛlalɛ ne mɔ bɛhile ye. Ɔti bɛrale na bɛgyinlanle belemgbunli ne anyunlu.+  Akee belemgbunli ne zele bɛ kɛ: “Meha ɛlalɛ bie, na meyɛ* basaa ɔluakɛ mekulo kɛ menwu ɛlalɛ mɔɔ meha la.”  Kaledeama ne buale belemgbunli ne wɔ Elam aneɛ* nu kɛ:+ “O belemgbunli, nyia ngoane dahuu. Ka ɛlalɛ ne kile wɔ azonvolɛ na yɛbahile ɔ bo.”  Belemgbunli ne buale Kaledeama ne kɛ: “Kpɔkɛ mɔɔ mebɔ la ɛne: Saa bɛanga ɛlalɛ ne bɛangile me, na bɛangile ɔ bo a, bɛbapepɛ bɛ nu azinli azinli, na bɛ azua ahakyi ɛleka mɔɔ menli kɔ baka zo.*  Noko saa bɛka ɛlalɛ ne bɛkile me na bɛkile ɔ bo a, bɛbanyia ahyɛlɛdeɛ nee ahatualɛ nee enililɛ kpole bɛavi me ɛkɛ.+ Ɔti bɛha ɛlalɛ ne bɛhile me na bɛhile ɔ bo.”  Bɛbuale ye fane nwiɔ ne azo kɛ: “Maa belemgbunli ɛha ɛlalɛ ne ɛhile ye azonvolɛ, na yɛbahile ɔ bo.”  Belemgbunli ne buale kɛ: “Meze ye wienyi kɛ bɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛkɛnyia mekɛ dɔɔnwo, ɔluakɛ bɛze kpɔkɛ mɔɔ mebɔ la.  Saa bɛanga ɛlalɛ ne bɛangile me a, anzohwenlɛ ko ala a wɔ ɛkɛ ne maa bɛ muala a. Noko bɛli bɛ nloa kɛ bɛbɔ adalɛ na bɛabɛlɛbɛla me kɔkpula kɛ tɛnlabelɛ ne kɛhakyi. Ɔti bɛha ɛlalɛ ne bɛhile me, amaa meanwu kɛ bɛbahola bɛahile ɔ bo.” 10  Kaledeama ne buale belemgbunli ne kɛ: “Sonla biala ɛnle azɛlɛ ye azo* mɔɔ ɔbahola yeayɛ mɔɔ belemgbunli ne kpondɛ la, ɔluakɛ belemgbunli kpole anzɛɛ amɛnlado biala ɛtɛbizale debie zɛhae ɛtɛfile ɛsɔfoma mɔɔ ye ngonyia anzɛɛ menli mɔɔ ka mɔɔ bazi kenle bie anzɛɛ Kaledeama ɛkɛ a. 11  Mɔɔ belemgbunli ɛlɛbiza la yɛ se, na awie biala ɛnle ɛkɛ ne mɔɔ ɔbahola yeaha ɛhye yeahile belemgbunli ne a, kyesɛ nyamenle ne mɔ mɔɔ bɛ nee alesama* ɛndɛnla la ala.” 12  Ɛhye ati belemgbunli ne vale ɛya kpole na ɔlile mɛla kɛ bɛhu Babelɔn nrɛlɛbɛvolɛma kɔsɔɔti.+ 13  Mekɛ mɔɔ bɛlile mɛla ne na bɛkpondɛ nrɛlɛbɛvolɛma ne mɔ bɛahu bɛ la, bɛkpondɛle Daneɛle nee ɔ gɔnwo mɔ noko abo zo kɛ bɛku bɛ. 14  Mekɛ zɔhane, Daneɛle luale nwunu nee nrɛlɛbɛ adenle zo dendɛle hilele Aleyɔko, belemgbunli ne sinzavolɛma kpanyinli ne mɔɔ ɛlɛkɔ ahɔhu Babelɔn nrɛlɛbɛvolɛma ne la. 15  Ɔbizale belemgbunli ne sinzavolɛma kpanyinli Aleyɔko kɛ: “Duzu ati a belemgbunli ne ɛli mɛla kyengye ɛhye a?” Akee Aleyɔko hanle edwɛkɛ ne hilele Daneɛle.+ 16  Ɔti Daneɛle hɔzɛlɛle belemgbunli ne kɛ ɔmaa ye mekɛ amaa yeahile ɛlalɛ ne abo yeahile belemgbunli ne. 17  Akee Daneɛle hɔle ye sua nu na ɔhanle edwɛkɛ ne ɔhilele ɔ gɔnwo mɔ Hananaya, Mehyeeyɛle nee Azalaya. 18  Ɔzele bɛ kɛ bɛzɛlɛ anwuma Nyamenle ne ɛkɛ ne anwunvɔnezelɛ wɔ fealeranu edwɛkɛ ɛhye anwo, amaa bɛangu Daneɛle nee ɔ gɔnwo mɔ bɛamboka Babelɔn nrɛlɛbɛvolɛma mɔɔ ɛha la anwo. 19  Akee bɛyele fealeranu edwɛkɛ ne bɛhilele Daneɛle wɔ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ nu wɔ nɔe ne.+ Ɔti Daneɛle yele anwuma Nyamenle ne ayɛlɛ. 20  Daneɛle hanle kɛ: “Maa bɛye Nyamenle duma ne ayɛlɛ dahuu,*Ɔluakɛ ɔ ngomekye a nrɛlɛbɛ nee tumi le ye ɛdeɛ a.+ 21  Ɔkakyi mekɛ nee ɛlobɔ,+Ɔtu arelemgbunli na ɔsie arelemgbunli,+Ɔmaa nrɛlɛbɛvolɛma nwu nrɛlɛbɛ yɛɛ ɔmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ adwenlenunwunlɛ la nyia ndelebɛbo.+ 22  Ɔda ninyɛne mɔɔ anu le kuloonwu nee ninyɛne mɔɔ vea la ali,+Ɔze mɔɔ wɔ awozinli nu la,+Yɛɛ wienyi nee ye de.+ 23  Wɔmɔ, O me nenyia mɔ Nyamenle, meda wɔ ase na meye wɔ ayɛlɛ,Ɔluakɛ wɔmaa me nrɛlɛbɛ nee tumi. Na kɛkala wɔmaa menwu mɔɔ yɛbizale yɛvile wɔ ɛkɛ ne la;Wɔmaa yɛnwu mɔɔ ɛlɛgyegye belemgbunli ne la.”+ 24  Akee Daneɛle hɔle Aleyɔko mɔɔ belemgbunli ne ɛye ye kɛ ɔhu Babelɔn nrɛlɛbɛvolɛma ne la anwo ɛkɛ+ na ɔzele ye kɛ: “Mmasɛkye Babelɔn nrɛlɛbɛvolɛma ne anu biala. Fa me kɔ belemgbunli ne anyunlu, na mebahile ɛlalɛ ne abo meahile belemgbunli ne.” 25  Ɛkɛ ne ala Aleyɔko vale Daneɛle hɔle belemgbunli ne anyunlu na ɔzele ye kɛ: “Menwu nrenyia bie wɔ Dwudama mɔɔ ɛra akɛlɛzonlenlɛ nu la anu+ mɔɔ ɔbahola yeahile ɛlalɛ ne abo yeahile belemgbunli ne a.” 26  Belemgbunli ne bizale Daneɛle mɔɔ bɛfɛlɛ ye Bɛletihyazaa la kɛ:+ “Asoo ɛbahola wɔaha ɛlalɛ ne mɔɔ menganle la wɔahile me na wɔahile ɔ bo ɔ?”+ 27  Daneɛle buale belemgbunli ne kɛ: “Nrɛlɛbɛvolɛma, menli mɔɔ ka mɔɔ bazi kenle bie, ɛsɔfoma mɔɔ ye ngonyia anzɛɛ nwɔlɔra neɛnleanuma anu biala ɛnrɛhola ɛnrɛha fealeranu edwɛkɛ ne mɔɔ belemgbunli ɛbiza la ɛnrɛhile ye.+ 28  Noko Nyamenle bie wɔ anwuma Mɔɔ da fealeranu edwɛkɛ ali a,+ na yemaa Belemgbunli Nɛbukadenɛza ɛnwu mɔɔ bazi wɔ mekɛ mɔɔ li awieleɛ la anu la. Wɔ ɛlalɛ ne yɛɛ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne mɔ mɔɔ ɛnwunle bɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛla wɔ ɛkpa ne azo la ɛne: 29  “Na wɔmɔ, O belemgbunli, mɔɔ ɛla wɔ ɛkpa ne azo la, wɔ adwenle hɔle mɔɔ bazi kenle bie la azo, na Mɔɔ da fealeranu edwɛkɛ ali la ɛmaa wɔnwu mɔɔ bazi la. 30  Na mame, tɛ kɛ meze nrɛlɛbɛ kpole metɛla awie biala mɔɔ de aze la ati a bɛla fealeranu edwɛkɛ ɛhye ali bɛhile me a; emomu, amaa meahile ɔ bo meahile belemgbunli ne na wɔanwu wɔ ahonle nu nzuzulɛ la ati ɔ.+ 31  “Wɔmɔ, O belemgbunli, ɛnee ɛlɛnea na ɛnwunle ananze bedevinli bie. Ananze zɔhane le totohyia na ɔta kpole kpalɛ, ɛnee ɔgyi ɛ nyunlu ɛkɛ, na ɔ nwo yɛ ɛzulolɛ. 32  Ananze zɔhane ati le nvutuke tagyee,+ ɔ kɛnra nee ɔ sa le dwɛtɛ fufule,+ ɔ ko nee ye ɛzɔlɛ le kɔbele,+ 33  ɔ gyakɛ le bulalɛ,+ yɛɛ ɔ gyakɛ taboa ne mɔ foa bie le bulalɛ yɛɛ foa bie le ndɛtɛlɛ.*+ 34  Ɛ nye gyi nwolɛ too kɔkpula kɛ bolɛ mɔɔ tɛ ɛsalɛ a kpukele la rabɔle ananze ne agyakɛ taboa ne mɔ mɔɔ bɛle bulalɛ nee ndɛtɛlɛ la na ɔbubule bɛ bɔkɔɔ.+ 35  Mekɛ zɔhane, bulalɛ ne, ndɛtɛlɛ ne, kɔbele ne, dwɛtɛ fufule ne yɛɛ nvutuke ne amuala bubule bɔkɔɔ na bɛyɛle kɛ abonle mɔɔ vi wawaa mekɛ nu ma ɛwosolɛ ɛleka la, na anwoma ne bɔle bɛ hɔle mɔɔ bɛannwu bɛ bo zo fee a. Noko bolɛ ne mɔɔ rabɔle ananze ne la rayɛle boka kpole na ɔvale azɛlɛ ne amuala azo. 36  “Ɛlalɛ ne ɛne, akee yɛbahile ɔ bo yɛahile belemgbunli. 37  Wɔmɔ, O belemgbunli—arelemgbunli nu belemgbunli mɔɔ anwuma Nyamenle ne ɛva belemgbunlililɛ,+ tumi, anwosesebɛ nee anyunlunyia ɛmaa wɔ, 38  na yeva menli mɔɔ wɔ ɛleka biala, nee ɛbɔ nu nane yɛɛ anwomanyunlu nloma yewula ɛ sa nu, na yeyɛ kɛ ɛli tumi wɔ bɛ muala bɛ nwo zo la+—wɔmɔ a ɛle nvutuke etile ne a.+ 39  “Noko belemgbunlililɛ bieko vi ɛ nzi bara,+ ye tumi ɛndwu wɔ ɛdeɛ ne; akee belemgbunlililɛ bieko, mɔɔ tɔ zo nsa, mɔɔ le kɔbele la bara, ɔbali tumi wɔ azɛlɛ ye kɔsɔɔti azo.+ 40  “Na belemgbunlililɛ ne mɔɔ tɔ zo nna la ɛdeɛ, ɔ nwo bayɛ se kɛ bulalɛ.+ Na kɛ mɔɔ bulalɛ bubu na ɔsɛkye debie gyɛne biala, ɛhɛe, ɔle kɛ bulalɛ mɔɔ sɛkye ninyɛne la, ɔbabubu na yeazɛkye ɛhye mɔ amuala bɔkɔɔ.+ 41  “Na kɛ mɔɔ ɛnwunle kɛ ɔ gyakɛ taboa ne mɔ nee mrɛlɛsɛka ne mɔ foa bie le nwovolɛ ndɛtɛlɛ na foa bie le bulalɛ la, zɔhane ala a belemgbunlililɛ ne anu bahyɛ a, noko bulalɛ ne ɛsesebɛ ne bie baha nu, kɛ mɔɔ ɛnwunle kɛ bulalɛ ne nee ndɛtɛlɛ ne ɛli afonla la. 42  Na kɛ mɔɔ ɔ gyakɛ taboa ne mrɛlɛsɛka ne mɔ foa bie le bulalɛ na foa bie le ndɛtɛlɛ la, zɔhane ala a belemgbunlililɛ ne foa bie bayɛ se na foa bie ayɛ bɛtɛɛ a. 43  Kɛ mɔɔ ɛnwunle kɛ bulalɛ nee ndɛtɛlɛ ɛli afonla la, bɛ nee menli ne* bɛali afonla; noko bɛnrɛbeta nwo, bɛnrɛyɛ ko,* kɛ mɔɔ bulalɛ nee ndɛtɛlɛ ɛngola ɛnfonla la. 44  “Wɔ arelemgbunli zɔhane mɔ mekɛ zo, anwuma Nyamenle ne bava belemgbunlililɛ bie azie ɛkɛ+ mɔɔ bɛnrɛzɛkye ye ɛlɛ a.+ Na bɛnrɛva belemgbunlililɛ ɛhye bɛnrɛmaa menli gyɛne biala.+ Ɔbabubu arelemgbunlililɛ ɛhye mɔ amuala na yeabɔ bɛ bo zo,+ na ɔ ngomekye a ɔbagyinla ɛkɛ ne dahuu a,+ 45  kɛ mɔɔ ɛnwunle kɛ bolɛ mɔɔ tɛ ɛsalɛ a kpukele la vi boka ne azo na ɔrabubule bulalɛ ne, kɔbele ne, ndɛtɛlɛ ne, dwɛtɛ fufule ne yɛɛ nvutuke ne la, zɔhane ala a ɔbazi a.+ Nyamenle Kpole ne ɛmaa belemgbunli ɛnwu mɔɔ bazi kenle bie la.+ Ɛlalɛ ne le nɔhalɛ, na bɛkola bɛfa bɛ nwo bɛto ye ngilenu ne azo.” 46  Akee Belemgbunli Nɛbukadenɛza butule ɔ nyunlu aze wɔ Daneɛle anyunlu na ɔlile ye eni. Na ɔhanle kɛ bɛmaa ye ahyɛlɛdeɛ na bɛyela ayilevuanlɛ bɛmaa ye. 47  Belemgbunli ne zele Daneɛle kɛ: “Nɔhalɛ nu, wɔ Nyamenle ne le nyamenle ne mɔ Nyamenle nee arelemgbunli ne mɔ Awulae yɛɛ Ɔda fealeranu edwɛkɛ ali, ɔluakɛ wɔhola wɔla fealeranu edwɛkɛ ɛhye ali.”+ 48  Akee belemgbunli ne kpogyale Daneɛle zo na ɔmaanle ye ahyɛlɛdeɛ ngɛnlɛma dɔɔnwo, na ɔmaanle ɔlile tumi wɔ Babelɔn maanzinli* ne kɔsɔɔti azo+ na ɔyɛle ye arane mgbanyima ne mɔ anu kpanyinli mɔɔ nea Babelɔn nrɛlɛbɛvolɛma ne mɔ kɔsɔɔti anwo zo a. 49  Daneɛle zɛlɛle belemgbunli ne, na ɔmaanle ɔkpale Hyeedelake, Mihyake nee Abɛdenɛgo+ kɛ bɛnlea Babelɔn maanzinli* ne anu ninyɛne zo, noko Daneɛle zonlenle wɔ belemgbunli ne suakunlu ɛkɛ.

Ɔbodwɛkɛ

Hibulu aneɛ nu, “ye sunsum yɛle.”
Ɛhye kile, menli ekpunli bie mɔɔ bɛbe wɔ abisadeɛ nee nwɔlɔra nu ɛnleɛnleanlɛ nu la.
Hibulu aneɛ nu, “me sunsum ɛyɛ.”
Bɛlimoale bɛhɛlɛle Da 2:4b kɔdwu 7:28 wɔ Elam aneɛ nu.
Anzɛɛ ɔkola ɔkile, “ɛleka mɔɔ bɛgua ewula; bɛgua tiefi.”
Anzɛɛ “ewiade.”
Elam aneɛ nu, “nwonane.”
Anzɛɛ “ɔvi dahuu ɔhɔdwu dahuu.”
Anzɛɛ “ndɛtɛlɛ mɔɔ bɛgua anzɛɛ bɛpɛ.”
Anzɛɛ “alesama amra,” ɛhye kile, koahweabanema.
Anzɛɛ “bɛnrɛbɔ nu.”
Anzɛɛ “maangyeba.”
Anzɛɛ “maangyeba.”