1-3. (a) Go be go le bjang ge Esitere a be a batamela sedulo sa bogoši sa monna wa gagwe? (b) Kgoši e ile ya arabela bjang ge Esitere a mo etela?

ESITERE o ile a batamela sedulo sa bogoši ka go nanya, pelo ya gagwe e itia ka lebelo. Akanya gateetee go eba le setu kgorong e kgolo ya kgoši ya mošate wa Peresia kua Shushani, go homotše kudu moo Esitere a bego a kgona go kwa mešitwana ya gagwe le go gwaša ga diaparo tša gagwe tša bogoši. O be a swanetše go tsepamiša kgopolo gomme a se ke a šitišwa ke bobotse bja kgoro ya kgoši, dikokwane tše di kgahlišago gotee le siling yeo e dirilwego ka dikota tšeo di betlilwego gabotse kudu tša metsedara tšeo di tšwago Libanoni yeo e lego kgole. Esitere o ile a dula a tsepamišeditše kgopolo ya gagwe go monna yo a dutšego sedulong sa bogoši, e lego monna yoo bophelo bja gagwe bo bego bo ithekgile ka yena.

² Kgoši e be e mo tsepeletše ge a dutše a batamela, ke moka ya mo šupa ka molamo wa yona wa gauta. Yeo e be e le tiro e bonolo, eupša e ile ya phološa bophelo bja Esitere, ka gobane ka yona kgoši e ile ya mo lebalela molato wo a bego a sa tšwa go o dira wa go tšwelela pele ga kgoši e se ya mmitša. Ge a dutše a batamela sedulo sa bogoši, Esitere o ile a bontšha tebogo ka go otlolla letsogo la gagwe gomme a kgwatha hlogwana ya molamo woo.​—Esitere 5:1, 2.

³ Dilo ka moka tša Kgoši Ahasiwerosi di be di bontšha gore o be a humile kudu e bile a na le matla. Seaparo sa bogoši sa dikgoši tša Peresia tša mehleng yeo se be se bitša tšhelete yeo e lekanago le diranta tše dimilione tše makgolo. Lega go le bjalo, Esitere o be a kgona go bona selo se sengwe go monna wa gagwe; gore ruri o tloga a mo rata. O itše: “Bothata ke eng, wena mohumagadi Esitere, le gona ke eng seo o nyakago go se kgopela? Anke o newe le ge e ka ba seripa sa mmušo!”​—Esitere 5:3.

4. Esitere o be a lebanwe ke ditlhohlo dife?

⁴ Esitere o be a šetše a bontšhitše tumelo le sebete ka tsela e makatšago; o be a tlile pele ga kgoši go tlo šireletša batho ba gabo leanong la go ba bolaya ka moka. Go fihla ga bjale o be a atlegile, eupša o be a sa tlo lebana le ditlhohlo tše dikgolo. O be a swanetše go kgodiša kgoši ye ya go ikgantšha gore moeletši wa yona yo e mmotago kudu e be e le monna yo kgopo yoo a radiilego kgoši gore e ahlolele batho ba  gabo Esitere lehu. O be a tla e kgodiša bjang, gona re ka ithuta’ng tumelong ya gagwe?

5, 6. (a) Esitere o ile a diriša bjang molao wa motheo wo o hwetšwago go Mmoledi 3:1, 7? (b) Tsela yeo Esitere a ilego a bolela le monna wa gagwe e ile ya bontšha bjang bohlale?

⁵ Na Esitere o be a swanetše go utollela kgoši mathata ka moka moo pele ga batho bohle? Ge a be a ka dira bjalo o be a tla e theola seriti gomme a nea moeletši wa yona Hamani nako ya go ikemela dilong tšeo a bego a mo latofatša ka tšona. Bjale Esitere o ile a dira’ng? Nywagakgolo pejana, Kgoši Solomone yo bohlale o ile a budulelwa go ngwala gore: “Selo se sengwe le se sengwe se na le nako ya sona e beilwego, . . . nako ya go homola le nako ya go bolela.” (Mmo. 3:1, 7) Re ka akanya ka tatago Esitere wa mogodiši e lego Morodekai yo a botegago, a ruta kgarebe ye melao e bjalo ya motheo ge a dutše a e godiša. Ka ntle le pelaelo Esitere o be a kwešiša bohlokwa bja go kgetha ka kelohloko “nako ya go bolela.”

⁶ Esitere o itše: “Ge e ba wena kgoši o bona e le mo gobotse, anke  lehono wena kgoši o tle le Hamani monyanyeng wo ke go diretšego wona.” (Esitere 5:4) Kgoši e ile ya dumela gomme ya re Hamani a bitšwe. Na o kgona go bona tsela e bohlale yeo Esitere a boletšego ka yona? O ile a nea monna wa gagwe seriti gomme a rulaganya lefelo le le kaone la go mo utollela dilo tšeo a tshwenyegilego ka tšona.​—Bala Diema 10:19.

7, 8. Monyanya wa mathomo wa Esitere o be o le bjang, gona ke ka baka la’ng a ile a diega go bolela le kgoši?

⁷ Ga go pelaelo gore Esitere o ile a lokišeletša monyanya woo ka kelohloko, a kgonthišetša gore go apewa dijo tšeo kgoši e di ratago. Monyanyeng woo go be go na le beine e bose ya go dira gore boemo e be bjo bo thabišago. (Ps. 104:15) Ahasiwerosi o ile a thaba kudu a ba a šušumeletšega go botšiša Esitere gape gore o be a kgopela eng. Na ye e be e le nako ya go bolela?

⁸ Esitere o be a sa nagane bjalo. Go e na le moo, o ile a laletša kgoši le Hamani gore ba tle monyanyeng wa bobedi letšatšing le le latelago. (Esitere 5:7, 8) Ke ka baka la’ng a ile a diega go bolela? Gopola gore batho ba gabo Esitere ka moka ba be ba swanetše go bolawa go ya ka taelo ya kgoši. Ka ge ka moka ba be ba le kotsing, Esitere o be a swanetše  go kgonthišetša gore o bolela ka nako ya maleba. Ka gona o ile a leta, e le ge a bula sebaka se sengwe sa go bontšha monna wa gagwe kamoo a mo hlomphago ka gona.

9. Go se fele pelo go na le mehola efe gomme re ka ekiša bjang mohlala wa Esitere tabeng ye?

⁹ Go se fele pelo ke seka seo se hwetšwago ka sewelo e bile se bohlokwa. Gaešita le ge a be a gateletšegile e bile a fagahletše go botša kgoši seo se bego se direga, Esitere ka go se fele pelo o ile a letela nako ya maleba. Re ka ithuta mo gontši mohlaleng wa gagwe, ka gobane ka moka ga rena re ka ba re kile ra bona diphošo tšeo di swanetšego go phošollwa. Ge e ba re nyaka go kgodiša motho yo a nago le matla a taolo gore a lokiše bothata bjo itšego, re swanetše go ekiša Esitere gomme re se ke ra fela pelo. Diema 25:15 e re: “Molaodi o fenywa ke go se fele pelo, leleme le boleta le ka roba lerapo.” Ge e ba ka go se fele pelo re letela nako e swanetšego le go bolela ka boleta go swana le Esitere, gaešita le kganetšo e thata bjalo ka lerapo e ka robega. Na Modimo wa Esitere e lego Jehofa o ile a šegofatša go se fele pelo le bohlale bja gagwe?

10, 11. Ke ka baka la’ng Hamani a ile a nyama ge a se na go tloga monyanyeng wa mathomo, gona mosadi wa gagwe le bagwera ba ile ba mo kgothaletša go dira’ng?

¹⁰ Go se fele pelo ga Esitere go ile gwa tšweletša ditiragalo tše di makatšago tšeo di ilego tša latelana. Hamani o ile a tloga monyanyeng wa mathomo “a thabile e bile pelo ya gagwe e kwele bose,” ka ge kgoši le mohumagadi ba be ba kgethile go laletša yena. Lega go le bjalo, ge Hamani a feta kgorong ya mošate o ile a bona Morodekai, yena Mojuda yoo a bego a sa dutše a gana go mo nea tlhompho e kgethegilego. Ka ge re bone kgaolong e fetilego, mabaka a Morodekai a be a sa tswalane felo le go hloka tlhompho eupša a be a dumelelana le letswalo la gagwe gotee le tswalano ya gagwe le Jehofa Modimo. Lega go le bjalo, Hamani o ile “a napa a befelela Morodekai.”​—Esitere 5:9.

¹¹ Ge Hamani a be a botša mosadi wa gagwe le bagwera ba gagwe ka se, ba ile ba mo kgothaletša gore a dire kota e telele ya botelele bja dimithara tša ka godimo ga tše 22, le gore a kgopele kgoši gore e mo dumelele go fega Morodekai go yona. Hamani o ile a rata kgopolo yeo gomme gateetee a laela gore go dirwe kota yeo.​—Esitere 5:12-14.

12. Ke ka baka la’ng kgoši e ile ya laela gore go balwe dipego tša ditaba tša Mmušo woo ka go hlaboša gomme e ile ya kwa’ng go tšona?

¹² Go sa le bjalo, kgoši e ile ya lala e hlobaela. Beibele e re botša gore “kgoši ya felelwa ke boroko,” ka gona ya laela bahlokomedi ba yona gore ba e balele dipego tša ditaba tša Mmušo woo ka go hlaboša. Ditaba tšeo di be di akaretša pego ya maanomabe a go bolaya Ahasiwerosi. E ile ya gopola taba yeo; le gore batho bao ba bego ba nyaka go e bolaya ba ile ba swarwa gomme ba bolawa. Lega go le bjalo, go thwe’ng ka Morodekai e lego monna yoo a bego a pepentšhitše maanomabe ao? Gateetee ge e lemoga se, kgoši e ile ya botšiša gore Morodekai o ile a putswa bjang. Karabo e bile efe? Monna yoo o be a se a putswa ka selo.​—Bala Esitere 6:1-3.

13, 14. (a) Dilo di ile tša thoma bjang go se sepelele Hamani gabotse? (b) Mosadi wa Hamani le bagwera ba gagwe ba ile ba mmotša’ng?

¹³ E huduegile, kgoši e ile ya kgopela bahlankedi ba kgoro bao ba bego ba le gona gore ba e thuše go lokiša phošo ye. Hamani o be a le kgorong ya kgoši​—go bonagala a be a tsogetše moo ka gobane o be a fagahletše go hwetša tumelelo ya kgoši ya go bolaya Morodekai. Eupša pele Hamani a ka dira kgopelo ya gagwe, kgoši e ile ya mmotšiša gore e swanetše go direla eng monna yo e nyakago go mo godiša. Hamani o ile a tšea gore kgoši e be e naganne ka yena. Ka gona Hamani o ile a kgetha kgodišo ya manobonobo a re: Apeša monna yoo diaparo tša kgoši, gomme mokgomana a mo sepediše Shushani ka pere ya kgoši, a rete monna yoo a goeletše e le gore a kwewe ke batho bohle. Akanya ka ponagalo ya sefahlego sa Hamani ge a be a ekwa gore monna yoo a swanetšego go godišwa e be e le Morodekai! Le gona ke mang yoo kgoši e ilego ya mo laela gore a rete Morodekai? Ke Hamani!​—Esitere 6:4-10.

 ¹⁴ Hamani ka go kgokgona o ile a phetha seo go yena e bego e le modiro woo o mo šišimišago ke moka a akgofela gae a gateletšegile. Mosadi wa gagwe le bagwera ba gagwe ba ile ba re phetogo ye ya ditiragalo e ka ba le ditlamorago tšeo di sa kgahlišego; o be a tla palelwa ke go lwa le Morodekai wa Mojuda.​—Esitere 6:12, 13.

15. (a) Go se fele pelo ga Esitere go bile le mafelelo afe a mabotse? (b) Ke ka baka la’ng e le gabohlale gore re bontšhe “moya wa go leta”?

¹⁵ Ka ge Esitere a ile a se fele pelo gomme a leta letšatši letee gore a tle a botše kgoši seo a se kgopelago, se se ile sa dira gore Hamani a thee motheo wa go wa ga gagwe. Le gona na se ga se bontšhe gore Jehofa Modimo ke yena yo a ka bago a dirile gore kgoši e felelwe ke boroko? (Die. 21:1) Ga go makatše ge Lentšu la Modimo le re kgothaletša go bontšha “moya wa go leta”! (Bala Mika 7:7.) Ge re letela Modimo, re ka lemoga gore ditharollo tša gagwe tša mathata a rena di feta kgole tharollo le ge e le efe yeo re ka bago re e naganne.

16, 17. (a) “Nako ya go bolela” ya Esitere e ile ya fihla neng? (b) Esitere o be a fapane bjang le mosadi wa pejana wa kgoši, e lego Wasithi?

¹⁶ Esitere ga se a ka a leka go se fele pelo ga kgoši gape; monyanyeng wa gagwe wa bobedi, o ile a swanelwa ke go bolela dilo tšohle. Eupša o be a tla dira seo bjang? Go ba gona, kgoši e ile ya mo nea sebaka gomme ya mmotšiša gape gore o kgopela eng. (Esitere 7:2) “Nako ya go bolela” ya Esitere e be e fihlile.

¹⁷ Re ka akanya ka Esitere a rapela Modimo wa gagwe ka setu pele a bolela mantšu a: “Ge e ba wena kgoši o nkgaugetše gomme o bona e le mo gobotse, gona ke kgopela gore o phološe moya wa ka le setšhaba sa gešo.” (Esitere 7:3) Ela hloko gore o ile a kgonthišetša kgoši gore o be a hlompha kahlolo ya yona mabapi le seo se bego se bonagala se  lokile. Ruri Esitere o be a sa swane le Wasithi, mosadi wa kgoši wa pejana, yoo a ilego a theola monna wa gagwe seriti ka boomo! (Esitere 1:10-12) Go feta moo, Esitere ga se a ka a nyatša bošilo bja kgoši bja go bota Hamani. Go e na le moo, o ile a lopa kgoši gore e mo šireletše kotsing yeo e bego e tla dira gore a bolawe.

18. Esitere o ile a utollela bjang kgoši bothata?

¹⁸ Kgopelo yeo ruri e ile ya kgoma kgoši le go e makatša. Ke mang yo a bego a ka leka go bea mohumagadi wa yona kotsing? Esitere o ile a tšwela pele ka gore: “Nna le setšhaba sa gešo re rekišitšwe gore re fedišwe, re bolawe re be re swielwe. Ge nkabe re be re rekišitšwe gore re fo ba makgoba a banna le bahlanka ba basadi, ke be ke tla homola. Eupša tlalelo ye ga se ya swanela ka ge seo se tla senyetša le wena kgoši.” (Esitere 7:4) Ela hloko gore Esitere o ile a bolela bothata ka go lebanya, eupša a tlaleletša ka gore o be a tla homola ge nkabe kotsi e be e fo ba ya go dirwa makgoba. Lega go le bjalo, o be a ka se homole ka taba ye ya go bolawa ga molokwanarite ka ge e be e tla kgoma kgoši kudu.

19. Re ka ithuta’ng go Esitere ka bokgoni bja go kgodiša?

¹⁹ Mohlala wa Esitere o re ruta mo gontši ka bokgoni bja go kgodiša. Ge e ba o ka swanelwa ke go botša moratiwa goba gaešita le motho yo a nago le matla a magolo a taolo bothata bjo bogolo, o ka thušwa ke go se fele pelo, tlhompho le go bolela ka go lebanya.​—Die. 16:21, 23.

20, 21. (a) Esitere o ile a pepentšha bjang Hamani, gona seo se ile sa dira gore kgoši e arabele bjang? (b) Hamani o ile a arabela bjang ge mahlajana a gagwe a be a pepentšhwa?

²⁰ Ahasiwerosi o ile a botšiša gore: “Ke mang a nyakago go dira tšeo, le gona o kae motho yoo a betilego pelo a nyaka go dira tšeo?” Akanya Esitere a šupa ka monwana ge a bolela gore: “Monna yoo wa moganetši e bile e le lenaba ke Hamani yo yo mobe.” Hamani o be a  tla arabela bjang? O ile a tšhoga o šoro. Bona ka leihlo la kgopolo ge sefahlego sa kgoši ye yeo e sa tsepamago se hwibila ge e lemoga gore moeletši wa yona yoo e mmotago o be a e radiile gore e saene taelo ya go bolaya mosadi wa yona yo a rategago! Kgoši e ile ya tšwa ka go akgofa gomme ya ya ka serapeng go yo theoša maswafo.​—Esitere 7:5-7.

²¹ Ge Hamani a pepentšhitšwe gore o na le mahlajana, o ile a itahlela dinaong tša mohumagadi. Ge kgoši e boa ka phapošing gomme e bona Hamani a llela Esitere bolaong bja gagwe, e ile ya latofatša Hamani e ferekane ka gore o be a leka go kata mohumagadi ka ngwakong wa kgoši. Seo se be se bolela lehu go Hamani. O ile a tšewa a khurumeditšwe sefahlego. Yo mongwe wa bahlankedi ba kgoši o ile a botša kgoši ka kota e telele yeo Hamani a bego a e diretše go tlo fega Morodekai go yona. Gateetee Ahasiwerosi o ile a laela gore Hamani a fegwe koteng yeo.​—Esitere 7:8-10.

22. Mohlala wa Esitere o ka re ruta bjang go se lahlegelwe ke kholofelo, go se swayaswaye diphošo goba go se felelwe ke tumelo?

²² Lefaseng la lehono leo le hlokago toka, go bonolo go akanya gore re ka se tsoge re bone dilo di dirwa ka toka. Na o kile wa ikwa ka tsela yeo? Esitere ga se a ka a lahlegelwa ke kholofelo, ga se a ka a swayaswaya diphošo e bile ga se a ka a felelwa ke tumelo. Ge nako e fihlile, o ile a bolela se se nepagetšego ka sebete e bile a bota gore Jehofa o tla dira seo se nyakegago. Anke le rena re direng se se swanago! Jehofa ga se a fetoga ga e sa le go tloga mehleng ya Esitere. O sa dutše a kgona go swara ba kgopo le baradia melabeng ya bona, go fo swana le ge a dirile ka Hamani.​—Bala Psalme 7:11-16.

23. (a) Kgoši e ile ya putsa Morodekai le Esitere bjang? (b) Boporofeta bja Jakobo bja ge a be a le kgauswi le go hwa bja mabapi le Benjamini bo ile bja phethagala bjang? (Bona lepokisi leo le le rego: “Boporofeta bo a Phethagala.”)

²³ Mafelelong, kgoši e ile ya tseba gore Morodekai ke mang, e ile ya tseba gore e be e se feela motho yo a ilego a mo šireletša ka potego leanong la go mmolaya eupša gape e be e le tatago Esitere wa mogodiši. Ahasiwerosi o ile a nea Morodekai maemo a Hamani a go ba tonakgolo. Kgoši e ile ya nea Esitere ntlo ya Hamani​—go akaretša le mahumo a gagwe a mantši—gomme Esitere a kgetha Morodekai gore a e hlokomele.​—Esitere 8:1, 2.

24, 25. (a) Ke ka baka la’ng Esitere a be a sa iketla ka morago ga gore leano la Hamani le pepentšhwe? (b) Esitere o ile a bea bophelo bja gagwe kotsing gape ka tsela efe?

 ²⁴ Ka ge bjale Esitere le Morodekai ba be ba šireletšegile, na mohumagadi o be a ka iketla? O be a ka dira bjalo ge feela a be a na le boithati. Lebakeng leo, taelo ya Hamani ya go bolaya Bajuda ka moka e be e romelwa dikarolong ka moka tša mmušo woo. Hamani o be a lahletše matengwa, goba Puri​—mohuta wa go dirišana le meoya—​gore a bone nako e loketšego ya go phethagatša tlhaselo ye e šoro. (Esitere 9:24-26) Go be go sa šetše dikgwedi gore letšatši leo le fihle, eupša le be le batamela ka lebelo. Na kotsi yeo e be e sa dutše e ka phengwa?

²⁵ Esitere ka go hloka boithati o ile a buša a bea bophelo bja gagwe kotsing, a tšwelela pele ga kgoši gape a se a bitšwa. Lebakeng le, o ile a llela batho ba gabo, a kgopela monna wa gagwe gore a fetole taelo yeo e šoro. Eupša melao yeo e ntšhitšwego ka leina la kgoši ya Peresia e be e sa kgone go fetolwa. (Dan. 6:12, 15) Ka gona kgoši e ile ya nea Esitere le Morodekai matla a go ngwala molao o mofsa. Go ile gwa romelwa taelo ya bobedi, yeo e bego e nea Bajuda tshwanelo ya go itwela. Banamedi ba dipere ba ile ba kitimela karolong e nngwe le e nngwe ya mmušo woo, ba išetša Bajuda ditaba tše tše dibotse. Ba bantši ba ile ba boela ba ba le kholofelo. (Esitere 8:3-16) Re ka akanya ka Bajuda ba mmušong woo o mogolo ka moka ba itlhama le go itokišeletša ntwa, e lego seo ba bego ba ka se tsoge ba kgonne go se dira ge e be e se ka taelo yeo e mpsha. Lega go le bjalo, se bohlokwa kudu ke gore na “Jehofa wa madira” o be a tla ba le batho ba gagwe?​—1 Sam. 17:45.

26, 27. (a) Jehofa o ile a dira gore batho ba gagwe ba fenye manaba a bona bjang ka tsela e kgolo le ka mo go feletšego? (b) Go bolawa ga barwa ba Hamani go ile gwa phethagatša boporofeta bofe?

 ²⁶ Mafelelong ge letšatši leo le bego le beilwe le fihla, batho ba Modimo ba be ba itokišitše. Gaešita le bahlankedi ba bantši ba Peresia ba be ba le ka lehlakoreng la bona ga bjale, ka ge ditaba tša mabapi le tonakgolo e mpsha e lego Morodekai wa Mojuda di ile tša fihla kgole le kgauswi. Jehofa o ile a dira gore batho ba gagwe ba fenye ka tsela e kgolo. Ka ntle le pelaelo o ile a šireletša batho ba gagwe ka go dira gore ba fenye manaba a bona. *​—Esitere 9:1-6.

²⁷ Go feta moo, Morodekai o be a ka se hlokomele ntlo ya Hamani a šireletšegile mola barwa ba lesome ba monna yoo yo mobe ba sa phela. Le bona ba ile ba bolawa. (Esitere 9:7-10) Ka go re’alo go ile gwa phethagala boporofeta bja Beibele, ka gobane pejana Modimo o be a ile a bolela e sa le pele ka phedišo e feletšego ya Baamaleke bao ba ilego ba ipontšha e le manaba a kgopo a batho ba gagwe. (Doit. 25:17-19) Barwa ba Hamani e ka ba e be e le ba bangwe ba batho ba mafelelo ba setšhaba seo se bego se ahlotšwe.

28, 29. (a) Ke ka baka la’ng e be e le thato ya Jehofa gore Esitere le batho ba gabo ba tšee karolo dintweng? (b) Ke ka baka la’ng mohlala wa Esitere e le tšhegofatšo go rena lehono?

²⁸ Esitere o ile a swanelwa ke go rwala boikarabelo bjo boima e sa le yo monyenyane​—bjo bjalo ka go nea ditaelo tša dintwa le dikahlolo. Seo se ka ba se be se se bonolo. Eupša thato ya Jehofa e be e le gore batho ba gagwe ba se ke ba fedišwa; setšhaba sa Isiraele se be se swanetše go tšweletša Mesia yo a holofeditšwego e lego mothopo o nnoši wa kholofelo bakeng sa batho ka moka! (Gen. 22:18) Bahlanka ba Modimo lehono ba thabela go tseba gore ge Mesia e lego Jesu, a be a etla lefaseng, o ile a thibela balatedi ba gagwe go tloga ka nako yeo gore ba se ke ba tšea karolo dintweng.​—Mat. 26:52.

²⁹ Lega go le bjalo, Bakriste ba lwa ntwa ya moya; Sathane o tloga a fagahletše go fediša tumelo ya rena go Jehofa Modimo. (Bala 2 Bakorinthe 10:3, 4.) Ruri ke tšhegofatšo go ba le mohlala wa Esitere! Go swana le yena, anke re bontšheng tumelo ka go diriša ga rena bokgoni bja go kgodiša ka bohlale le ka go se fele pelo, ka sebete sa rena gotee le ka go ikemišetša ga rena go emela batho ba Modimo ka go hloka boithati.