1. Jona o be a lebanwe ke leeto la mohuta mang, gona o be a ikwa bjang ka lefelo leo a bego a eya go lona?

JONA o be a tlo ba le nako e ntši ya go nagana. O be a le kgauswi le go tšea leeto la dikhilomithara tša ka godimo ga tše 800, e lego leeto leo le bego le tla mo tšea mo e ka bago kgwedi a sepela ka maoto, mohlomongwe gaešita le go feta moo. Sa pele, o be a swanetše go kgetha go tšea tsela ya go kgaoletša goba e bolokegilego eupša e le e telele gomme ganyenyane-ganyenyane a tshele meedi e bile a namele le dithaba. O be a swanetše go dikologa Leganata le legolo la Siria, a tshele dinoka tše dikgolo tše bjalo ka Noka ya Eforate ke moka a nyake moo a ka latšago hlogo gona bathong ba šele metseng le metsaneng ya Siria, Mesopotamia le Asiria. Ge matšatši a dutše a eya, o be a naganišiša ka lefelo leo a yago go lona leo a bego a le boifa kudu, e lego motse wa Ninife woo a bego a dutše a o batamela ge a sepela.

2. Jona o ithutile bjang gore a ka se sa tšhabela kabelo ya gagwe?

² Go na le selo seo Jona a bego a tloga a se tseba: O be a ka se gomele morago gomme a tšhabela kabelo ye. O ile a leka seo pele. Go etša ge re bone kgaolong e fetilego, ka go se fele pelo Jehofa o ile a ruta Jona a diriša ledimo ka lewatleng ke moka ka mohlolo a mo phološa ka hlapi e kgolo. Matšatši a mararo ka morago, hlapi yeo e ile ya hlatšetša Jona lebopong la lewatle, ka nako yeo a maketše le go hlakahlakana.​—Jona, dikgao. 1, 2.

3. Jehofa o bontšhitše Jona seka sefe, gona ke potšišo efe e rotogago?

³ Ge Jehofa a be a laela Jona ka lekga la bobedi gore a ye Ninife, ka boikokobetšo moporofeta yo o ile a leba bohlabela gomme  a tšea leeto leo le letelele. (Bala Jona 3:1-3.) Lega go le bjalo, na o ile a dumelela tayo ya Jehofa e mo fetoša ka mo go feletšego? Ka mohlala, Jehofa o ile a mmontšha kgaugelo, a mo phološa gore a se ke a kgangwa ke meetse, a se mo otle ka baka la borabele bja gagwe a ba a mo nea sebaka se sengwe sa gore a phethe kabelo ya gagwe. Ka morago ga dilo tše ka moka, na Jona o ile a ithuta go bontšha batho ba bangwe kgaugelo? Gantši kgaugelo ke seka seo go lego thata gore batho ba sa phethagalago ba ithute sona. Anke re boneng seo re ka ithutago sona go tšwa go seo Jona a ilego a lebeletšana le sona.

4, 5. Ke ka baka la’ng Jehofa a ile a bolela ka Ninife gore ke “motse o mogolo,” gona seo se re ruta’ng ka yena?

⁴ Jona ga se a ka a lebelela Ninife ka tsela yeo Jehofa a bego a e lebelela ka yona. Re bala gore: “Ninife yona Modimo o be a e lebelela e le motse o mogolo.” (Jona 3:3) Pego ya Jona e tsopola Jehofa ka makga a mararo a bolela ka “motse o mogolo wa Ninife.” (Jona 1:2; 3:2; 4:11) Ke ka baka la’ng motse wo e be e le o mogolo, goba o le bohlokwa go Jehofa?

 ⁵ Ninife e be e le motse wa bogologolo, e le o mongwe wa metse ya mathomo yeo Nimirode a ilego a e hloma ka morago ga Meetsefula. E be e le o mogolo, e le toropo yeo go bonagalago e be e akaretša ditorotswana tše mmalwa, yeo e bego e nyaka gore motho a sepele matšatši a mararo go tloga mathomong a yona go fihla mafelelong a yona. (Gen. 10:11; Jona 3:3) Ninife e be e kgahliša kudu, e na le ditempele tše dikgolo, merako e megolo gotee le meago e mengwe. Eupša ga go le setee sa dilo tše seo se ilego sa dira gore motse wo o be bohlokwa go Jehofa Modimo. Seo se bego se le bohlokwa go yena e be e le batho. Ka nako yeo, Ninife e be e na le badudi ba bantši kudu go feta ba metseng e mengwe. Gaešita le ge batho bao ba be ba dira dilo tše mpe, Jehofa o ile a ba kwela bohloko. O rata motho yo mongwe le yo mongwe e bile o kganyoga gore batho ka moka ba itshole gomme ba ithute go dira se se lokilego.

6. (a) Ke ka baka la’ng Jona a ile a tšhošwa ke Ninife? (Bona le mongwalo wa tlase.) (b) Taba ya gore Jona o ile a dira boboledi e re ruta’ng ka yena?

⁶ Ge mafelelong Jona a fihla Ninife, a ka ba a ile a tšhošwa kudu ke go ba motseng wo o nago le badudi ba ka godimo ga ba 120 000. * O ile a sepela letšatši ka moka, a tsenelela ka gare ga motse wo woo o nago le batho ba bantši, mohlomongwe a nyakana le lefelo leo le swanelegago la ka gare ga motse moo a ka thomago go bolela molaetša wa gagwe. O be a tla boledišana bjang le batho ba? Na o be a ithutile go bolela leleme la Baasiria? Goba na Jehofa o be a mo file bokgoni bjoo ka mohlolo? Ga re tsebe. Mohlomongwe Jona o ile a bolela molaetša wa gagwe ka leleme la gabo la Seheberu gomme motho yo mongwe a tolokela Baninife. Go sa šetšwe seo se diregilego, molaetša wa gagwe o be o le bonolo e bile ba bantši ba be ba ka se o rate, o be o re: “Go šetše feela matšatši a masomenne gore Ninife e fedišwe.” (Jona 3:4) O o boletše ka sebete le ka makga a mantši. Ka go dira bjalo, o ile a bontšha go ba le sebete le tumelo, e lego dika tšeo Bakriste lehono ba swanetšego go ba le tšona go feta le ge e le neng pele.

7, 8. (a) Batho ba Ninife ba ile ba arabela bjang molaetšeng wa Jona? (b) Kgoši ya Ninife e ile ya dira’ng ka morago ga go kwa molaetša wa Jona?

⁷ Jona o ile a tanya šedi ya Baninife. Ka ntle le pelaelo o be a nagana gore ba be ba tla mo swara gampe le go mo galefela ka baka la molaetša wa gagwe. Go e na le moo, go ile gwa direga selo seo se makatšago. Batho bao ba ile ba mo theetša! Molaetša wa gagwe o ile  wa phatlalala bjalo ka mollo wa hlaga. Go se go ye kae, motse ka moka o be o bolela ka boporofeta bja Jona bja kahlolo. (Bala Jona 3:5.) Bahumi le badiidi, batho ba tiilego le ba fokolago, bafsa le ba bagolo ka moka ba be ba bontšha moya o swanago wa go itshola. Ba ile ba ikona dijo. Kapejana, kgoši e ile ya kwa gore batho ba a itshola.

⁸ Kgoši le yona e ile ya itshola ge e ekwa molaetša wa Jona. Ka ge e boifa Modimo, e ile ya ema sedulong sa bogoši, ya apola diaparo tša bogoši ya apara mankgeretla go swana le batho ba yona, ya ba “ya dula meloreng.” Kgoši le “matona a yona,” goba bakgomana, ba ile ba phetha ka gore go ikona dijo moo batho ba bego ba šetše ba go thomile e be taelo ya semmušo. E ile ya laela gore batho ka moka ba apare mekotla, gaešita le diruiwa. * Ka boikokobetšo e ile ya dumela gore setšhaba sa yona se na le molato wa go dira bobe le bošoro. Go bontšha gore e dumela gore Modimo wa therešo o be a tla ba bontšha kgaugelo ge a bona go itshola ga bona, e ile ya re: ‘Modimo a ka . . . gomiša bogale bja gagwe, ra se ke ra fedišwa.’​—Jona 3:6-9.

9. Baswayadiphošo ba ile ba belaela’ng ka Baninife, eupša re tseba bjang gore ba be ba fošitše?

⁹ Baswayadiphošo ba bangwe ba belaela ge e ba Baninife ba ka ba ba ile ba fetoga ka lebelo ka tsela yeo. Lega go le bjalo, diithuti tša Beibele di ile tša bolela gore karabelo ya mohuta woo e be e dumelelana le go rata ditumelakhwele le go se tsepame ga batho ba ditšo tše bjalo mehleng ya bogologolo. Go oketša moo, re a tseba gore baswayadiphošo bao ba be ba fošitše ka gobane Jesu Kriste ka morago o ile a bolela ka go itshola ga Baninife. (Bala Mateo 12:41.) O be a tseba seo a bego a bolela ka sona, ka gobane o phetše legodimong gomme o bone ge ditiragalo tšeo di dutše di direga. (Joh. 8:57, 58) Therešo ke gore ga se ra swanela go phetha ka gore ga go kgonege gore batho ba itshole​—go sa šetšwe gore ke ba babe gakaakang. Ke Jehofa feela a ka tsebago seo se lego ka pelong ya motho.

10, 11. (a) Jehofa o ile a arabela bjang ge Baninife ba be ba itshola? (b) Ke ka baka la’ng re ka kgodišega gore Jehofa o be a se a dira phošo ka kahlolo ya gagwe?

¹⁰ Jehofa o ile a arabela bjang ge Baninife ba be ba itshola? Jona  ka morago o ile a ngwala gore: “Modimo wa therešo a bona mediro ya bona, gore ba lahlile tsela ya bona e mpe; ka gona Modimo wa therešo a šegama ka baka la masetlapelo ao a bego a boletše gore o tla ba tlišetša wona; a se ke a a tliša.”​—Jona 3:10.

¹¹ Na se se bolela gore Jehofa o ile a lemoga gore kahlolo ya gagwe malebana le Baninife e be e fošagetše? Aowa. Beibele e bolela gore kahlolo ya Jehofa e phethagetše. (Bala Doiteronomio 32:4.) Go be go se sa hlokagala gore Jehofa a galefele Baninife. O ile a bona gore batho bao ba fetogile le gore kotlo yeo a bego a tlo ba tlišetša yona e be e se sa ba swanela. Ye e be e le nako ya gore Modimo a ba bontšhe kgaugelo.

12, 13. (a) Jehofa o bontšha bjang gore o na le tekatekano, o fetofetoga le maemo e bile o na le kgaugelo? (b) Ke ka baka la’ng boporofeta bja Jona e be e se bja maaka?

¹² Jehofa ga se Modimo yo a sa fetofetogego, yo a se nago kwelobohloko goba gaešita le yo šoro bjalo ka ge baetapele ba bodumedi gantši ba umaka. Ka mo go fapanego, ke yo a lekalekanego, yo a fetofetogago le maemo e bile o na le kgaugelo. Ge a dirile phetho ya gore o tla otla batho ba kgopo, o thoma ka go diriša baemedi ba gagwe ba lefaseng go lemoša batho, ka gobane o fagahletše go bona batho ba kgopo ba dira seo Baninife ba se dirilego​—ba itshola gomme ba fetoša ditsela tša bona. (Hes. 33:11) Jehofa o boditše moporofeta wa gagwe Jeremia gore: “Nako le ge e le efe yeo nka bolelago ka setšhaba le mmušo gore ke se tumole le go se šwalalanya gotee le go se senya gomme sona sa sokologa bobeng bja sona bjoo ke bo boletšego ka sona, le nna nka itsholela bošula bjoo ke bego ke naganne go se dira bjona.”​—Jer. 18:7, 8.

¹³ Na boporofeta bja Jona e be e le bja maaka? Aowa; bo phethile morero wa bjona wa go lemoša batho seo se bego se tla direga ge e ba ba sa itshole. Temošo yeo e be e le mabapi le ditsela tše mpe tša Baninife, tšeo mafelelong ba ilego ba di tlogela gomme ba itshola. Ge Baninife ba be ba ka thomološa ditsela tša bona tše mpe, kahlolo ya Modimo e be e tla ba wela. Se ke seo se ilego sa direga ka morago.​—Tsef. 2:13-15.

14. Jona o ile a arabela bjang ge Jehofa a be a bontšha Baninife kgaugelo?

¹⁴ Jona o ile a arabela bjang ge phedišo e sa tle ka nako yeo a bego a letetše gore e tle ka yona? Re bala gore: “Jona yena a selekwa ke seo o šoro gomme a tuka bogale.” (Jona 4:1) Jona o ile a ba a rapela ka tsela yeo e bego e kwagala eka o phošolla Ramatlaohle! Jona o ile a šišinya gore nkabe a ile a itulela gae. O ile a bolela gore o be a dutše a tseba gore Jehofa o be a ka se fediše Ninife, gaešita le gore se ke sona seo mathomong se mo dirilego gore a tšhabele Tarashishi. Ke moka o ile a kgopela go hwa, a bolela le gore go kaone ge a ka hwa, a se hlwe a phela.​—Bala Jona 4:2, 3.

15. (a) Ke’ng seo se ka bago se galefišitše le go gateletša Jona? (b) Jehofa o ile a dirišana bjang le moporofeta wa gagwe yo a gateletšegilego?

 ¹⁵ Ke’ng seo se bego se tshwenya Jona? Re ka se kgone go tseba dilo ka moka tšeo Jona a bego a di nagana, eupša re a tseba gore Jona o ile a botša batho ka moka ba Ninife molaetša wa kahlolo. Ba ile ba mo kgolwa. Ga bjale kahlolo e be e se sa tla. Na o be a boifa go kwerwa goba go bitšwa moporofeta wa maaka? Go sa šetšwe gore boemo e be e le bofe, ga se a ka a thabišwa ke go itshola ga batho goba ke kgaugelo ya Jehofa. Go e na le moo, go bonagala a ile a nyama kudu, a ikwela bohloko e bile a bona botumo bja gagwe bo senyegile. Lega go le bjalo, go bonagala Modimo wa Jona yo a nago le kgaugelo a ile a bona se sengwe se sekaone go moporofeta yo yo a gateletšegilego. Go e na le go otla Jona ka baka la go se hlomphe, Jehofa o ile a mmotšiša potšišo e botho yeo e bego e nyaka gore a ntšhe sa mafahleng, e rego: “Na o na le lebaka le le kwagalago la gore o tuke bogale?” (Jona 4:4) Na Jona o ile a araba? Beibele ga e re nee karabo.

16. Ba bangwe ba ka ikhwetša ba sa dumelelane le Modimo ka ditsela dife, gomme re ithuta’ng mohlaleng wa Jona?

¹⁶ Go bonolo go ahlola Jona ka baka la boitshwaro bja gagwe, eupša re swanetše go gopola gore go tlwaelegile gore batho bao ba sa phethagalago ba ganetšane le Modimo. Ba bangwe ba nagana gore Jehofa a ka ba a ile a thibela kotsi goba a ahlola ba kgopo ka go akgofa gaešita le gore nkabe ga bjale a fedišitše tshepedišo ye ka moka ya dilo. Mohlala wa Jona o re gopotša gore ge re sa dumelelane le Jehofa Modimo, ke rena bao re sa bonego dilo gabotse​—e sego Jehofa.

17, 18. (a) Jona o ile a dira’ng ka morago ga go tloga Ninife? (b) Mehlolo ya Jehofa e akaretšago go dirišwa ga sehlare sa mokhure e ile ya kgoma bjang Jona?

¹⁷ Moporofeta yo yoo a nyamilego o ile a tloga Ninife gomme a leba ka bohlabela, e sego gae, moo dithaba tša gona di bego di okametše tikologo yeo. O ile a aga mošašana, a dula ka go wona gore a lete gomme a lebelele Ninife. Mohlomongwe o be a sa na le kholofelo ya gore o tla bona motse woo o fedišwa. Jehofa o be a tla ruta bjang monna yo wa hlogo e thata gore a be le kgaugelo?

¹⁸ Ka bošego botee feela, Jehofa o ile a dira gore mokhure o mele. Ge Jona a tsoga, o ile a bona sehlare se se se kgahlišago sa matlakala a magolo sa moriti o mobotse wa go phala mošašana o fokolago woo yena a o agilego. O ile a thaba kudu. “Jona a thabela mokhure woo kudu,” mohlomongwe a lebelela go ba gona ga wona ka mohlolo e le pontšho ya gore Modimo o a mo šegofatša le go mo amogela. Lega go le bjalo, Jehofa o be a nyaka go direla Jona mo gontši go feta go fo mo phološa phišong le go befelweng  ga gagwe. O be a nyaka go kgoma pelo ya Jona. Ka gona, Modimo o ile a dira mehlolo e mengwe. O ile a diriša seboko go hlasela le go bolaya sehlare seo. Ke moka o ile a tsoša “phefo e fišago ya bohlabela” go fihlela Jona “a nyaka a idibala” ka baka la phišo. Jona o ile a nyama gape, gomme a kgopela Modimo gore a hwe.​—Jona 4:6-8.

19, 20. Jehofa o ile a nea Jona mabaka bjang a diriša sehlare sa mokhure?

¹⁹ Jehofa o ile a botšiša Jona gape ge e ba a na le lebaka le le kwagalago la go befelwa, lebakeng le a befedišitšwe ke go hwa ga sehlare sa mokhure. Go e na le go itshola, Jona o ile a itokafatša ka go bolela gore: “Ke na le lebaka le le kwagalago la gore ke tuke bogale moo ke nyakago le go hwa.” Ga bjale e be e le nako ya gore Jehofa a rute Jona thuto.​—Jona 4:9.

²⁰ Modimo o ile a nea Jona mabaka, a re moporofeta yo o kwešwa bohloko ke go hwa ga sehlašana seo se metšego ka bošego botee, seo Jona a sa kago a se bjala goba go dira gore se gole. Ke moka Modimo o ile a phetha ka gore: “Bjale o re nna ke se kwele motse o mogolo wa Ninife bohloko, woo o nago le badudi  ba fetago dikete tše lekgolo-masomepedi (120 000) bao le gatee ba sa tsebego phapano magareng ga seatla sa bona sa le letona le sa le letshadi, re sa bale diruiwa tše dintši tša moo?”​—Jona 4:10, 11. *

21. (a) Jehofa o ile a diriša mohlala ofe go ruta Jona? (b) Pego ya Jona e ka re thuša bjang go itlhahloba?

²¹ Na o bona ntlha e bohlokwa thutong ye ya Jehofa? Jona ga se a dira selo go hlokomela sehlare seo. Ka lehlakoreng le lengwe, Jehofa e be e le Mothopo wa bophelo go Baninife bao gomme o be a ba hlokomela go swana le ge a hlokomela dibopiwa ka moka lefaseng. Jona o be a ka tšeela bjang sehlare seo setee godimo kudu go feta maphelo a batho ba 120 000 go akaretša le diruiwa tša bona ka moka? Na ga se ka baka la gore Jona o ile a itumelela go ba le boithati? Go ba gona, o ile a kwela sehlare seo bohloko ka ge se be se mo hola. Na go befelela ga gagwe Baninife ga se gwa tlišwa ke boithati​—kganyogo ya go tuma le ya go nyaka gore go bonagale gore o be a bolela therešo? Pego ya Jona e ka re thuša go itlhahloba. Ke mang go rena yo a se nago dika tše bjalo tša boithati? Ruri re swanetše go thabela gore ka go se fele pelo Jehofa o re ruta gore re naganele ba bangwe, re be le kwelobohloko gotee le kgaugelo go swana le yena!

22. (a) Go bonagala Jona a kgomilwe bjang ke thuto e bohlale ya Jehofa ya mabapi le kgaugelo? (b) Ke’ng seo rena ka moka re swanetšego go ithuta sona?

²² Na Jona o ile a ithuta phihlelong ye? Puku yeo e bitšwago ka leina la gagwe e re šia ka potšišo ya Jehofa​—ge e le gabotse e se na karabo. Baswayadiphošo ba bangwe ba ka tshwenyega ka gore Jona ga se a araba. Lega go le bjalo, therešo ke gore o arabile. Puku ye ka boyona ke karabo. Ka ge re bona, go na le bohlatse bja gore Jona o ngwadile puku ye yeo e bitšwago ka leina la gagwe. E fo nagana moporofeta yo a ngwala pego ye, a dutše gagabo a bolokegile. Re ka nagana ka monna yo a godilego, yo bohlale le yo a ikokobeditšego a šikinya hlogo ge a dutše a hlalosa diphošo tša gagwe, borabele bja gagwe le manganga a gagwe a go gana go bontšha kgaugelo. Go molaleng gore Jona o ithutile dilo tša bohlokwa thutong e bohlale ya Jehofa. O ithutile go ba le kgaugelo. Na le rena re tla ithuta go ba le kgaugelo?​—Bala Mateo 5:7.