Yeqa uye kokuphakathi

IMIBUZO EBUZWA NGABASAKHULAYO

Kumele Wenzeni Nxa Uthunyezelwa Imilayezo Yokukwethusela?

Kumele Wenzeni Nxa Uthunyezelwa Imilayezo Yokukwethusela?

 Okumele ukwazi

 I-Inthanethi yenza ukwethusela abanye kube lula. Elinye ibhuku lithi i-Inthanethi yenza abantwana abalungileyo bacine besethusela abanye ngoba ubuso babo buyabe bungabonakali.

 Abanye abantu bayadeleleka. Laba bangagoqela abantu abalenhloni, abakhangelelwa phansi kumbe abatshiyene labanye.

 Ukuthunyezelwa imilayezo yokwethusela kuyalimaza. Kwenza abantu babe lesizungu futhi bahlale bekhathazekile. Kwenze lokuthi abantu abanengi becine bezibulala.

 Ongakwenza

 Qala uzibuze ukuthi, ‘Ngithunyezelwa imilayezo yokungethusela sibili yini?’ Kwezinye izikhathi abantu abathumeza imilayezo ebuhlungu bayabe bengahlosanga ukwenza njalo. Nxa lokho kungenzakala, yenza okulandelayo:

 “Ungaphangisi ukufuthelana ngaphakathi, ngoba ulaka luhlezi lugonwe yiziwula.”​—UmTshumayeli 7:9.

 Kodwa nxa umuntu ethumeza imilayezo yokwethusela kumbe eyokuyangisa omunye ku-inthanethi kuyabe kuyikumhlukuluza.

 Nxa umuntu ekuthumezela imilayezo yokukwethusela hlala ukhumbula ukuthi indlela ophendula ngayo ingenza izinto zibe ngcono kumbe zibe zimbi kakhulu. Zama lokhu okulandelayo.

 Ungamphenduli. IBhayibhli lithi: “Umuntu ololwazi ubeka kuhle amazwi akhe ngokunanzelela, njalo umuntu ozwisisayo kasilo icaphucaphu.”​—IZaga 17:27.

 Ibhuku okuthiwa yi-Cyberbullying and Cyberthreats litshengisa ukuthi isixwayiso lesi siyasebenza ngoba abantu abathumeza imilayezo yokwethusela bayabe behlose ukucaphula abanye.

 Umcijo yilo: Kwezinye izikhathi into engcono kakhulu ongayenza yikungaphenduli.

 Ungaphindiseli: IBhayibhili lithi: “Lingabuyiseli okubi ngokubi loba inhlamba ngenhlamba.”​—1 UPhetro 3:9.

 Ibhuku okuthiwa yi-Cyber-Safe Kids, Cyber-Savvy Teens litshengisa ukuthi isixwayiso lesi siyasebenza ngoba abantu abathumeza imilayezo yokwethusela bafuna ukucaphula abanye besekusenza ukuthi kube lula ngabo ukuqhubeka bebethusela. Ukuphindisela kungenza lawe ukhanye angani ulohlupho.

 Umcijo yilo: Ungayenzi izinto zibe nzima kakhulu.

 Yenza Okuthile. IBhayibhili lithi: “Linganqotshwa ngokubi.” (KwabaseRoma 12:21) Zikhona izinto ongazenza ukuze wenze labo abakuthumezela imilayezo yokukwethusela bayekele ukwenza njalo.

 Ngokwesibonelo:

  •    Blokha inamba zomuntu okuthumezela imilayezo yokukwethusela. Ibhuku okuthiwa yi-Mean Behind the Screen lithi: “Ongakubaliyo ngeke kukulimaze.”

  •   Gcina wonke amameseji lanxa ungawabali. Lokhu kugoqela ukugcina ama-e-mail leminye imilayezo oyithola ngezinye izindlela zempucuko.

  •   Tshela lowo okuthumezela imilayezo yokukwethusela ukuthi atshiye akwenzayo. Mthumezele umlayezo olamandla kodwa ungakhulumi kubi. Mhlawumbe ungathi:

    •  “Ungasathumezi futhi imilayezo.”

    •  “Ngicela ukhiphe lokho okuthumezileyo.”

    •  “Nxa ungehluleka ukuyekela okwenzayo ngizayenza okuthile ukuthi ukuyekele.”

  •   Ungazikhangeleli phansi. Ungagxili lapho obuthakathaka khona ukuze ungadeleleki. (2 KwabaseKhorinte 11:6) Abantu abathumeza imilayezo yokwethusela bathumezela abantu abadelelekayo.

  •   Tshela umuntu omdala. Qalisa ngokutshela abazali bakho. Ungatshela abewebhusayithi yalowo okuthumezela imilayezo yokukwethusela kumbe ikhampani yamafoni ayisebenzisayo. Nxa kungaba nzima kakhulu abazali bakho bangatshela abesikolo, amapholisa kumbe abomthetho.

 Umcijo yilo: Kukhona ongakwenza ukuze labo abakuthumezela imilayezo yokukwethusela bayekele ukwenza njalo kumbe ukuthi abakwenzayo kungakulimazi kakhulu.