Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

 SAK A YIIBU

A “ra tũuda Wẽnnaam”

A “ra tũuda Wẽnnaam”

1, 2. Tʋʋm-bʋg la a Nowe ne a zakã rãmb ra tʋmda, la zu-loe-bʋs la b yã-yã?

A NOWE tʋmame hal t’a bãgdã fãa zabdẽ, t’a roog n na n tẽeg a sɛɛga. Mams-y y yamẽ a sẽn zao ra-giig n vʋʋsdẽ, la a magd n get koglgã bedrmã sẽn na n yɩ to-to. A wʋmda sũudã b sẽn yẽnegdã yũugu, la tʋʋma teed rãamde. A tool n nee a kom-dibli wã, tɩ b ned kam fãa tar ne a tʋʋmd koglgã kaab yĩnga. Yaa sẽn na maan yʋʋm wʋsg la a kom-dibli wã ne b pagbã, n paas yẽ meng pagã tʋmd wʋsgo, n sõngd ne koglgã kaabo. B sẽn zoe n maanã waoogame, la sẽn ketã me pa paood ye.

2 Tẽngã nebã tagsame tɩ b zutã kae ye. B sẽn wa n kaad koglgã t’a tar zẽkrã, nebã ra tar-b-la yaalg bala, b sẽn yeel tɩ sa-kẽeng n na n ni dũniyã gill zugã yĩnga. B ra tagsdame t’a Nowe sẽn keoogd-b wakat fãa tɩ sa-kẽeng n watã yaa gom-vɩɩdo, la tɩ pa tõe n yɩ sɩd ye. B ra sokda b meng bõe yĩng tɩ ned na n sãam a sẽka, la a kɩt t’a zak rãmb sãam b sẽka, n tʋm tʋʋmd sẽn pa na n naf-ba. La a Nowe Wẽnnaamã sẽn yaa a Zeova wã ra pa tagsd woto ye.

3. B sẽn yeel t’a Nowe ra tũuda Wẽnnaamã rat n yeelame tɩ bõe?

3 Biiblã yeta woto: “A Nowe ra tũuda Wẽnnaam.” (Karm-y Sɩngr 6:9.) Rat n yeelame bal t’a Nowe saka a Wẽnnaamã hal sõma, la a ra nong-a ne a sũur fãa, n da yaa a zoa hakɩka. Yʋʋm tusa loogr poore, Biiblã yeelame tɩ ne a Nowe tẽebã, “yẽ ninga bʋʋd dũniyã nebã zutu.” (Heb. 11:7) Wãn to la a maan dẽ? A sẽn tall tẽeb to-to wã zãmsda tõnd bõe?

Rao sẽn yɩ nin-tɩrg dũni-wẽng pʋgẽ

4, 5. Maana wãn tɩ wẽnemã ra tolg n loog nug a Nowe wakatẽ wã?

4 A Nowe vɩɩmda dũni-wẽng pʋgẽ, tɩ nebã wẽnem ra tar paasgo. A yaab a Enok wakatẽ wã tɩ wẽnemã ra zoe n yaa wʋsgo, la yẽ me yɩɩ nin-tɩrg sẽn tũ Wẽnnaam sõma. A Enok ra pĩnd n togsa nebã tɩ daar n wat tɩ Wẽnnaam na n sãam wẽn-kɩɩsdbã. La a Nowe wakatẽ wã tɩ wẽn-kɩɩsgã maneg n yãngame. Sɩd me, Wẽnnaam nifẽ, dũniyã nebã ra lebga bõn-põaasa, bala b ra maanda taab pãnga. (Sɩng. 5:22; 6:11; Ziid 14, 15) Bõe n kɩt tɩ wẽnemã ra maneg n paas woto?

 5 Malɛgsã b sẽn boond tɩ Wẽnnaam kom-dibli wã kẽer n lebg tõatba. A ye n da zoe n lebg tõata, n kãneg Wẽnnaam la a belg a Ãdem ne a Hawa tɩ b kɩɩs Wẽnnaam. Rẽ tɛka, b boond-a lame t’a Sʋɩtãana. A Nowe wakatẽ wã, malɛgs a taab me n kɩɩs Wẽnnaam noore, n pʋg a Sʋɩtãana. B basa Wẽnnaam sẽn kõ-b tʋʋmd ning saasẽ wã, n sig tẽngã zug n tedg n lebg ninsaalba, n dɩgs pʋg-neeb n maan b pagba. Malɛg-kãensã sẽn da yaa wuk-m-mens rãmb la rat-m-yembr dãmbã kɩtame tɩ wẽnemã ra tar paasgo.—Sɩng. 6:1, 2; Ziid 6, 7.

6. Nefilim dãmbã kɩtame tɩ b zãmaanã neb manesem lebg wãn to, la bõe la a Zeova yãk yam n na n maane?

6 Sẽn paase, malɛgsã sẽn dog kamb ninsã ra yaa toore. B ra yaa wogd la bɛda, n tar pãng wʋsgo. Biiblã pʋgẽ b boond-b lame tɩ nefilim dãmb bɩ nin-wobdo. Nefilim rat n yeelame tɩ ned sẽn lubd neb a taaba. Nin-kãensã sẽn da maand b taabã pãngã kɩtame tɩ zãmaan-kãng nebã wẽn-kɩɩsgã maneg n yãnge. Pa zaalem la Biiblã sẽn yeel tɩ Naandã nifẽ, ninsaalbã wẽnem ra yaa wʋsg dũniyã zugu, la tɩ wakat fãa, ninsaalbã yam ne b sũy tagsg fãa yaa wẽng balã ye. A Zeova yãka yam tɩ yʋʋm 120 zugẽ, a na n menesa zãmaan-kãng nin-wẽnsã gilli.Karm-y Sɩngr 6:3-5.

7. Bõe n kɩt tɩ pa yɩ nana ne a Nowe ne a pagã tɩ b tõog n sõng b kom-dibli wã tɩ b ra rɩk b zãmaanã neb zʋgo?

7 Tags-y n ges-y kamb wubr sẽn tog n yɩ toog to-to dũni-wẽng a woto pʋgẽ. Yaool n yaa wakat kãng la a Nowe sẽn wub a kambã. A pagã ra yaa pʋg-sõngo. A Nowe sẽn wa n tar yʋʋm  500 t’a pagã roga kom-dibli a tãabo, a Sɛm, a Kam ne a Zafɛt. * A Nowe ne a pagã ra tog n naaga taab n sõng b kambã tɩ b ra rɩk neb a taabã zʋg-wẽnsã ye. Naoor wʋsgo, kom-dibli wã nonga neb sẽn yaa “gãndaado,” bɩ neb ‘yʋy sẽn yi.’ Nefilim dãmbã yaool n da yaa woto. A Nowe ne a pagã ra pa tõe tɩ b kambã ra wʋm kibay sẽn gomd nefilim dãmbã gãnda-tʋʋmã yell ye. La b ra tõe n sõng-b lame tɩ b bãng a Zeova sõma, n bãng t’a kisa wẽnem. Dẽnd b ra tog n sõnga b kom-dibli wã tɩ b bãng t’a Zeova sũur sãamda a sẽn ne tɩ dũniyã pida ne kɩɩsg la wẽnemã.—Sɩng. 6:6.

A Nowe ne a pagã ra tog n sõnga b kom-dibli wã tɩ b ra rɩk zãmaanã neb zʋg-wẽnsã ye

8. Wãn to la roagdb nins sẽn tar yamã rɩkd a Nowe ne a pagã togs-n-taare?

8 Rũndã-rũndã, roagdbã tõe n bãng n kʋma a Nowe ne a pagã sõma. Tõnd zãmaanã me pida ne wẽnem, tɩ wʋsg yaa kɩɩsdba. Sags kẽer pʋsẽ, kom-bɩɩsã mi n maana sul n tʋmd gãnda-tʋʋma. Baa filim la reem a taab sẽn yaa kambã yĩng mi n pida ne nen-kɛglem tʋʋma. Roagdb nins sẽn tar yamã maanda b sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ b kambã ra rɩk kɩɩsdbã togs-n-taar ye. B sõngd-b lame tɩ b bãng t’a Zeova yaa Wẽnnaam sẽn nong laafɩ, la t’a na n wa menesa wẽnem buud fãa. (Yɩɩl 11:5; 37:10, 11) Baa ne dũniyã sẽn pid ne wẽnemã, roagdbã tõeeme tɩ b kambã yɩ kom-tɩrse. A Nowe ne a pagã tõogame. B kambã yɩɩ nin-tɩrse, n kẽ kãadem ne pagb sẽn nong a Zeova n lʋɩɩsd a raabã taoore.

“Bɩ f maan koom koglg f meng yĩnga”

9, 10. a) Bõe la a Zeova yeel a Nowe, t’a vɩɩmã toeem fasɩ rẽ tɛka? b) Bõe la a Zeova wilg a Nowe koglgã kaab yĩnga, la bõe yĩng t’a ra tog n ka koglgã?

9 Daar a ye, bũmb la a Zeova yeel a Nowe, tɩ toeem a vɩɩmã fasɩ. A yeela a tʋm-tʋmd a Nowe a sẽn nongã tɩ yẽ yãka yam n na n sãam dũniyã. La a paase: “Bɩ f maan koom koglg f meng yĩnga, . . . ne raad sẽn yaa sõma.”—Sɩng. 6:14.

10 Koglgã pa yɩ batayo, wa neb kẽer sẽn tagsdã ye. A taoorã ne a poorã pa sɩleng ye. A yaa bed-kẽenga. A Zeova wilga a Nowe koglgã zãntlmã, a woglmã, a yalmã la a pʋgẽ wã sẽn tog n yɩ to-to, la a yeel-a t’a bolg a pʋgã ne a poorã ne sũudu. A togsa a Nowe koglgã kaab võore, n yeel woto: “Mam na n waa ne sãoong sa-kãseng dũniyã zugu, . . . Bũmb nins fãa sẽn be dũniyã zugã na n kiime.” La a Zeova maana kaool ne a Nowe, n yeel-a: “Bɩ foom ne f kom-dibli wã la f pagã ne f kambã pagb me wa kẽ koglgã pʋgẽ.” Sẽn paase, a Nowe ra tog n kẽesa rũmsã buud  toor-toorã, yãang ne raoogo. Sẽn da be-b koglgã pʋgẽ wã bal n da na n põse.—Sɩng. 6:17-20.

A Nowe ne a zakã rãmb sõnga taab n tʋm tʋʋmd ning Wẽnnaam sẽn da bobl-bã

11, 12. Tʋʋm-bʋg la a Nowe ra tog n tʋme, la a maana wãna?

11 Koglgã kaab ra na n yɩɩ tʋʋm-kẽenga, bala yaa bedre. A woglmã taa metr 133, t’a yalmã ta metr 22, t’a zãntlmã ta metr 13. A bedrmã yɩɩda tõnd rũndã-rũndã batayo bɛdã. La rẽ yĩnga, a Nowe yeelame tɩ tʋʋmdã yaa toogo, n toeem yɛl kẽer sẽn na yɩl tɩ yɩ nana ne-a, wall a tolg n zãgs bɩ? Biiblã yetame: “Bũmb nins fãa Wẽnnaam sẽn yeel yẽ t’a maanã, yẽ maaname.”—Sɩng. 6:22.

12 Tʋʋmdã kaoosa yʋʋma. Tõe tɩ taa yʋʋm 40 bɩ 50. B ra segd n kɛɛ tɩɩse, n vu raadã n wa zĩigẽ wã, n bog la b ru n yaool n ka. B ra tog n ka-a lame tɩ yɩ rot a tãab sẽn dog taab zutu, tɩ roog fãa tar ro-pʋse. B ra tog n yãka kʋɩleng zĩig me. Yaa vẽeneg tɩ koglgã ra segd n talla võy a yĩngrã. A zugẽ wã, b ra tog n maana bũmb tẽn-sʋkã tɩ saagã koom tũud be n sigda.—Sɩng. 6:14-16.

13. Tʋʋm-bʋg sẽn wõnd yaa toog n yɩɩd koglgã kaab la a Nowe ra tara, la nebã maana wãna?

13 Tarẽ-n-tarẽ, b wa n kaa koglgã t’a zẽke. A Nowe sũur tog n da yaa noogo, a sẽn paam t’a zakã rãmb sõngd-a wã. Tʋʋmd a to sẽn wõnd da yaa toog n yɩɩd koglgã kaab la a Nowe ra tara. Biiblã yeelame t’a Nowe ra yaa “tɩrlem koe-moonda.” (Karm-y 2 Pɩɛɛr 2:5.) Ne raoodo, a lʋɩɩ taoor n keoog a zãmaanã neb sẽn yaa wẽn-kɩɩsdbã tɩ sãoong sa-kãseng n wate. Nebã maana wãna? Kaoosg zugẽ, a Zezi Kirist goma rẽ yell n yeel tɩ “bãmb ka bãng” ye. A yeelame tɩ sẽn da pak-b yaa b daar fãa yɛlã, rat n yeel tɩ rɩɩbã, rãamã yũub la pagbã peesgo. B pa kelg a Nowe ye. (Mat. 24:37-39) Sãmbg kae tɩ neb wʋsg yaala yẽ ne a zakã rãmba. Tõe tɩ kẽer kẽes-a-la rabeem la b nams-a wʋsgo. Tõeeme meng tɩ b makame n na n sãam b tʋʋmdã.

Baa ne nebã sẽn da ne vẽeneg t’a Zeova ningda a Nowe barkã, b yaal-a lame n pa kelg a koɛɛgã ye

14. Yam-bʋg la zagsã rãmb tõe n dɩk a Nowe ne a zakã rãmb mak-sõngã pʋgẽ?

14 La a Nowe ne a zakã rãmb pa tol n bas tʋʋmdã ye. Baa ne b zãmaanã neb manesmã sẽn da tõe n kɩt tɩ b tags tɩ tʋʋmd ning b sẽn lʋɩɩs taoorã yaa toogo, wall t’a pa tar yõodã, b kell n tʋma ne b sũy fãa n pa bas ye. A Nowe ne a zakã rãmb talla tẽeb hakɩka, tɩ zagsã rãmb tõe n dɩk yam rẽ pʋgẽ rũndã-rũndã. Sɩd me, d vɩɩ sasa ning Biiblã sẽn boond tɩ “yaoolem wakatã.” (2 Tɩm. 3:1) A Zezi yeelame tɩ tõnd wakatã, nebã manesem na n yɩɩ wa sasa ning a Nowe sẽn wa n kaad koglgã. Dẽnd tõnd sã n wa moond koɛɛgã tɩ nebã pa rat n kelge, n yaand tõnd wall b  pʋd n namsd tõndo, yɩta sõma tɩ d tẽeg a Nowe yelle. Bala pa sɩng ne tõnd ye.

Bɩ f kẽ koglgã pʋgẽ

15. A Nowe sẽn wa n kolg yʋʋm 600, bõe n maane?

15 B tʋma yʋʋm wʋsgo, tɩ koglgã kolg saab masã. La a Nowe sẽn wa n kolg yʋʋm 600, a neb a sẽn nong n maan kaalem. A ba a Lamɛk kiime. * Yʋʋm a nu poore, a Lamɛk ba a Metusela sẽn yaa a Nowe yaab raoogã me kiime. A Metusela paama yʋʋm 969. Biiblã sẽn gomd neb nins yellã fãa sʋka, yẽ n paam yõ-wok n yɩɩda. (Sɩng. 5:27) A Metusela ne a Lamɛk fãa vɩɩmda d yaab a Ãdem zãmaanẽ wã.

16, 17. a) A Nowe sẽn wa n tar yʋʋm 600, bõe la a Zeova yeel-a? b) Bilg-y bũmb ning sẽn maane, t’a Nowe ne a zakã rãmb pa tol n yĩmi.

16 A Nowe sẽn wa n tar yʋʋm 600, Wẽnnaam a Zeova yeel-a-la woto: “Bɩ foo ne f pagã la f zakã rãmb fãa kẽ koglgã pʋgẽ.” Wakat kãnga, Wẽnnaam yeel-a lame me t’a kẽes rũms buud fãa koglgã pʋgẽ. Rũm-sõma wã, rat n yeel tɩ rũms nins b sẽn tõe n tall n maan maoongã sʋka, a ra segd n yãka yopoe-poe, la a yãk yiib-yiib sẽn ket-bã sʋka.—Sɩng. 7:1-3.

 17 A Nowe ne a zakã rãmb pa tol n yĩm bõn-kãngã ye. B ra nee rũmsã sẽn kaoog zĩig fãa n watẽ. Rũms kẽer kẽndame, tɩ sãnda yɩgda, t’a taab vũnumdẽ. Kẽer yaa bɛda, tɩ sãnda yaa bõonese. Kẽer me yaa rũm-toose, tɩ sãnda ka tar yell ye. Sẽn na yɩl tɩ rũng fãa kẽ a zĩigẽ, a Nowe ra tog n belma kẽere, la a yɩ dem-dem ne sãnda. Dẽnd pa yɩ nana ye. La kibarã yeelame tɩ b ‘waa a Nowe nengẽ . . . n kẽ koglgã pʋgẽ.’—Sɩng. 7:9.

18, 19. a) Wãn to la d tõe n sõng neb nins sẽn pa tẽed bũmb ning sẽn maan a Nowe wakatã? b) Bõe yĩng t’a Zeova sẽn maan to-to n fãag rũmsã wilgd t’a sɩd yaa yam-kãseng soaba?

18 Neb kẽer sokda b mens woto: ‘Maana wãn tɩ rũms toor-toorã tõog n wa kẽ koglgã pʋgẽ? B maana wãn n tõog n zĩnd be ne laafɩ?’ Bãng-y tɩ pa toog ne ãndũniyã fãa Naandã t’a kɩt tɩ rũmsã sak yẽ sẽn datã, baa rũm-toosã, sã n mik tɩ yaa tɩlae. Tẽeg-y tɩ yaa a Zeova meng n naan rũmsã. Vugri, a kɩtame tɩ mog-miuugã welg zĩis a yiibu. A kɩtame me tɩ wĩntoogã yalse. Dẽnd bũmb ning fãa sẽn maan a Nowe wakatẽ wã tɩ wõnd yaa yel-soalmã pa toog ne Wẽnnaam ye. Yaa vẽeneg t’a tõee rẽ. La a sɩd maaname.

19 Yaa sɩd tɩ Wẽnnaam ra tõe n maana bũmb a to n fãag rũmsã. La a sẽn maan to-to wã wilgdame t’a yaa yam soaba. Tẽegda tõnd tɩ sɩngrẽ wã, a ra basa yard ne ninsaala, n yeel t’a ges bõn-vɩɩsã fãa sẽn be dũniyã zugã yelle. (Sɩng. 1:28) Rũndã-rũndã, roagdbã wʋsg tũnugda ne a Nowe kibarã n wilgd b kambã t’a Zeova nonga rũmsã ne ninsaalbã a sẽn naanã.

20. Sẽn wa n ket rasem a yopoe tɩ sa-kãsengã wa wã, tõe t’a Nowe ne a zakã rãmb ra maanda bõe?

 20 A Zeova wa n yeela a Nowe tɩ keta rasem a yopoe tɩ sa-kãsengã wa. Pa tog n yɩ nana ne-b wakat kãng ye. Tags-y n ges-y b tʋʋm-toogã! B ra tog n kẽesa rũmsã fãa, n bao rɩɩb n bĩng bãmb mensã la rũmsã yĩnga, la b kẽes bũmb nins fãa sẽn yaa tɩlae ne-bã. A Nowe pagã la a bi-pagbã ra tʋmda wʋsg sẽn na yɩl tɩ koglgã pʋgẽ zĩndg tall yamleoogo.

21, 22. a) Bõe yĩng t’a Nowe wakatẽ nebã yam-kaalgã pa bõn-sãang ne-do? b) Wakat bʋg la wa n lebg tɩlae tɩ nebã bas a Nowe ne a zakã rãmb yaalgo?

21 La bõe la neb a taabã ra maanda? B kell n “ka bãnge,” baa ne b sẽn da ne vẽeneg t’a Zeova sõngda a Nowe a tʋʋmã fãa pʋgẽ la a ningd-a barkã. Rũmsã kẽeda koglgã pʋgẽ, tɩ b yasẽ bal n getẽ. B sẽn maan yam-kaalgã pa bõn-sãang ne tõnd ye. Rũndã-rũndã me, baa ne nebã sẽn ne yel-kãsems nins sẽn wilgd tɩ d vɩɩ dũni-kãngã yaoolem wakatã, b maanda yam-kaalgo. Wa tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr sẽn pĩnd n togsã, neb sẽn laad b taab n sɩd be, n yaand sẽn kelgd-b Wẽnnaam keoogrã. (Karm-y 2 Pɩɛɛr 3:3-6.) A Nowe wakatẽ wã me, b yaala yẽ ne a zakã rãmba.

22 Wakat bʋg la b yaalgã sa-yã? Kibarã yetame t’a Nowe ne a zakã rãmb la rũmsã sẽn kẽ koglgã pʋgẽ n sa, “Zu-soabã paga” kʋɩlengã. Yaandbã kẽer sã n da yasa yambẽ, b sẽn yã bõn-kãngã a Zeova sẽn maanã, b muma b noyã. Rẽ wa n pa sek b na mum b noyã me, saagã sẽn wa n sɩngã, lebga tɩlae. Saagã ra tara kiigr, n tar kiigr, n tar kiigr bala, hal tɩ koomã lim tẽngã fãa, wa a Zeova sẽn da yeelã.—Sɩng. 7:16-21.

23. a) Bõe yĩng tɩ d miẽ t’a Nowe wakatẽ nin-wẽnsã kũum pa yɩ a Zeova noogo? b) Bõe yĩng tɩ d tog n modg n tall a Nowe tẽebã buudu?

23 Rẽ yĩnga, nin-wẽnsã kũum yɩɩ a Zeova noog bɩ? Ayo! (Eze. 33:11) A ra kõ-b-la weer tɩ b tõe n tek yam n maan sẽn yaa tɩrga. B sɩd ra tõe n tekame bɩ? A Nowe tʋʋm-tʋmdɩ wã la a yel-manesmã wilgdame tɩ b ra tõe n tekame. A Nowe sẽn tũ a Zeova, n sak-a bũmb fãa pʋgẽ wã wilgame tɩ bãmb me ra tõe n põsame. Rẽ n so tɩ b yeel tɩ ne a tẽebã, a ninga bʋʋd a wakatẽ nebã zutu. Bala a tʋʋmã wilga vẽeneg t’a zãmaanã neb tʋʋmã yaa wẽnse. A tẽebã kɩtame tɩ yẽ ne a zakã rãmb paam n põse. Y sã n tall a Nowe tẽebã buudu, tõe n kɩtame tɩ yãmb ne neb nins y sẽn nongã paam n põse. Wa a Nowe, y tõe n tũu a Zeova, n yɩ a zoa, tɩ y zoodã kaoos wakat sẽn kõn sa.

^ sull 7 Wakat kãng tɩ nebã ra vɩ n kaoosdame n yɩɩd rũndã. Yaa a Ãdem ne a Hawa beegrã wakat sẽn da nan pa zãagã yĩng la zãmaan-kãng nebã sẽn da tar yõ-wok la keelem n yɩɩd tõndã.

^ sull 15 A Lamɛk pʋda a bi-riblã yʋʋr t’a Nowe. Tõe tɩ rat n yeelame tɩ “vʋʋsg” bɩ “belsgo.” A Lamɛk pĩnd n togsame t’a Nowe na n tʋma tʋʋmd sẽn zems ne a yʋʋrã. A yeelame t’a na n sõnga ãdem-biisã tɩ b paam vʋʋsg bɩ yolsgo, kãab wẽng sẽn da be tẽngã zug tɩ b tar toogã yĩnga. (Sɩng. 5:28, 29) La a Lamɛk pa yã a gomdã pidsg ye. Tõe t’a Nowe ma wã, la a ba-biisã kii sa-kãsengã sasa.