တၢ်မၤလိ ၁၈
အဝဲ “ဆိကမိၣ်ဝဲလၢအသး”
၁, ၂. တဲဖျါထီၣ် နီၢ်မၤရံ အတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအဂ့ၢ်တက့ၢ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်မၤရံ အတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤန့ၣ် ကီခဲဝဲလၢအဂီၢ်လဲၣ် တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
မ့ၢ်လၢ နီၢ်မၤရံ အိၣ်ဒီးအဟုးအသးအဃိ ဖဲအဝဲဒိးကသ့ၣ်ယီၤအခါ အိၣ်ဝဲတမုာ်ဘၣ်. အဝဲဘၣ်ဒိးဝဲကသ့ၣ်ယီၤ တဘျုးနၣ်ရံၣ်ညါအဃိ တၢ်ဘှံးအသးလံ. စီၤယိၤသး လဲၤဝဲလၢနီၢ်မၤရံ အမဲာ်ညါဒီးပိာ်ထီၣ်ဝဲကျဲလၢ ကလဲၤဝဲဆူဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤတၢ်လၢကျဲအခါ နီၢ်မၤရံ တူၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ အဖိဟူးဝးဝဲလၢအဟၢဖၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.
၂ နီၢ်မၤရံ အိၣ်ထီၣ်ဒီးအဟုးအသး တဘျုးလါလံ. (လူၤကၣ် ၂:၅) ဖဲအဝဲလဲၤခီဂာ်ဝဲ စံာ်ပျီတဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်အခါ ပှၤလၢအထူစံာ် ဒီးပှၤသူၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်အီၤဒီးကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပိာ်မုၣ်လၢအအိၣ်ဒီး အဟုးအသးတဂၤအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဘၣ်လဲၤတၢ်က့ၤတၢ်လၢ တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤလၢအယံၤလဲၣ်. နီၢ်မၤရံဘၣ်ဟးထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်နစၤရ့းဒီး ဘၣ်လဲၤဝဲဆူ တၢ်လီၢ်လၢအယံၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၃. နီၢ်မၤရံ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါဒ်လဲၣ်, ဘၣ်ဃးဒီးနီၢ်မၤရံန့ၣ် ပကမၤလိတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် နီၢ်မၤရံ လၢအမ့ၢ်ပှၤယူဒၤမုၣ်လၢအသးစၢ်တဂၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲမူဒါလၢအလီၤဆီတခါလီၤ. နီၢ်မၤရံ ဘၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအဖိခွါ ဒီးလၢခံန့ၣ် အဝဲကကဲထီၣ်ဝဲ မ့းၡံအၤန့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁:၃၅) ခဲအံၤန့ၣ် နီၢ်မၤရံ အဟုးအသးအမုၢ်အလါဘၣ်ထီၣ်ဝဲလံ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တမံၤမံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ပိာ်ထီၣ်ဝဲကျဲဆူ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤတၢ် လၢကျဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ် နီၢ်မၤရံ အတၢ်နာ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤလီၤ. ဒ်သိး အတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီဘိအဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်. ခဲအံၤပကကွၢ်သကိး တၢ်သံကွၢ်အံၤအတၢ်စံးဆၢန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤဆူ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်
၄, ၅. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤယိၤသးဒီးနီၢ်မၤရံ ဘၣ်က့ၤဝဲဆူဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်လဲၣ်. (ခ) ကဲစၢ်အီၤကူစတူး ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်အဃိ ဝံအတၢ်စံးပာ်ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်.
၄ ပှၤလၢအဘၣ်လဲၤတၢ်က့ၤတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲနီၢ်မၤရံ ဒီးစီၤယိၤသးခံဂၤဧိၤဘၣ်. ကဲစၢ်အီၤကူစတူး ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢ ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်က့ၤဆဲးလီၤအမံၤလၢ တၢ်လီၢ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤယိၤသး နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်အံၤအခါ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “စီၤယိၤသးဟးထီၣ်ဝဲဖဲ ဝ့ၢ်နစၤရ့းလၢ ကီၢ်ကၤလံၤလါ, ဒီးလဲၤဝဲဆူဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်လၢ ကီၢ်ယူဒၤ, ဝ့ၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲစီၤဒၤဝံးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အလီၢ်လီၤ. စီၤယိၤသးလဲၤဝဲဖဲန့ၣ်, မ့ၢ်လၢအဝဲမ့ၢ်စီၤပၤဒၤဝံးအစၢၤအသွဲၣ်တဂၤအဃိန့ၣ်လီၤ.”—လူၤကၣ် ၂:၁-၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.
မံကၤ ၅:၂ တက့ၢ်.) ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် လဲၤကတုၤလၢ သဝီဖိတဖျၢၣ်အံၤအဂီၢ် ဘၣ်လဲၤခီဂာ်ဝဲ ၡၤမရံအတၢ်လူၢ်တၢ်တြီၤ ၈၀ မံးလာ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် တဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်စီၤပၤဒၤဝံး အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်အကျဲလီၤ. မ့ၢ်လၢစီၤယိၤသး ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအဃိ ကဘၣ်လဲၤဆဲးလီၤဝဲအမံၤလၢ သဝီဖိတဖျၢၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
၅ ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ကဲစၢ်အီၤကူစတူး ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်အတီၤဘၣ်. ပူၤကွံာ်အနံၣ် ၇၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ်ဝံတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ မ့းၡံအၤ ကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အပူၤလီၤ. ဒီးဝ့ၢ်ဖိလၢ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်လၢ အအိၣ်ယံၤဝဲဒီးနစၤရ့း ထဲနွံမံးလာ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲတဖျၢၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဝံတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ မ့းၡံအၤကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ “ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် အ့ဖရးသး” အပူၤလီၤ. (ဖး၆, ၇. (က) ဖဲနီၢ်မၤရံလဲၤဝဲလၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီခဲဝဲလၢအဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနီၢ်မၤရံ ကဲထီၣ်စီၤယိၤသးအမါဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်မနုၤအဃိ အတၢ်ဆၢတဲာ်တဒ်သိးလၢညါလၢၤဘၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)
၆ စီၤယိၤသး ပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤထွဲဝဲကဲစၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် မ့ၢ်နီၢ်မၤရံကဆီၣ်ထွဲအတၢ်ဆၢတဲာ်စ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ တဘျီအံၤန့ၣ် ကကီဝဲလၢနီၢ်မၤရံ အဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ဘၣ်လၢတၢ်ကိၢ်ခါလၢာ်ဝဲဒီး မူခိၣ်စးထီၣ်စူၤလီၤဝဲတစဲးတစဲးလံ. အဂၤတမံၤန့ၣ် ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်တဖျၢၣ်အံၤ အိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ တၢ်လီၢ်အကစီၤထီၣ်ထီဝဲ ၂,၅၀၀ ပ့ၣ်အဃိ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်လဲၤကတုၤဝဲအဂီၢ် ဘၣ်လဲၤဝဲတဘျုးသီ ဝံၤဒီးဘၣ်လဲၤထီၣ်ဝဲ တၢ်လူၢ်လၢာ်ဂံၢ်လၢာ်ဘါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နီၢ်မၤရံ ကအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဘှံးဝဲခဲအံၤခဲအံၤအဃိ တၢ်ဆၢကတီၢ်ကယံာ်ဝဲလၢ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတဘျီအံၤအဂီၢ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်သးစၢ်တဖၣ်လၢ အဟုးအသးဘၣ်မုၢ်ဘၣ်လါန့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဘူးဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး အတံၤသကိးတဖၣ်ဒ်သိး ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢအဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်မၤရံ ကလိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလၢ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတဘျီအံၤအဂီၢ်လီၤ.
လူၤကၣ် ၂:၄, ၅) နီၢ်မၤရံဖျီအသးဒီး စီၤယိၤသးဝံၤဝဲလံ. ဒ်ကစၢ်ယွၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်ဝဲအသိး နီၢ်မၤရံဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤအဝၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲထံၣ်ဝဲအဝၤ ဒ်အမ့ၢ်ဟံၣ်ခိၣ်တဂၤအဃိ အဲၣ်ဒိးဆီၣ်ထွဲဝဲအဝၤအတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. * နီၢ်မၤရံ ဒိကနၣ်အဝၤအကလုၢ်အဃိ ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ.
၇ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ လံာ်လူၤကၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ စီၤယိၤသးလဲၤဝဲ “ဒ်သိးကဆဲးလီၤမံၤဒီး အမါနီၢ်မၤရံ” န့ၣ်လီၤ. (၈. (က) တၢ်လၢအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် နီၢ်မၤရံအသးလၢ အကအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးတမံၤမံၤဧါ. (ခ) နီၢ်မၤရံ အဒိအတဲာ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၈ တၢ်လၢအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် နီၢ်မၤရံအသးလၢ အကအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးတမံၤမံၤဧါ. ဝံတဲဆိပာ်ဝဲလၢ မ့းၡံအၤကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်နီၢ်မၤရံသ့ၣ်ညါဝဲစ့ၢ်ကီးဧါ. လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်ဒီး ပှၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နီၢ်မၤရံစ့ၢ်ကီးကသ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. (မး. ၂:၁-၇; ယိၤဟၣ် ၇:၄၀-၄၂) နီၢ်မၤရံ မ့ၢ်ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါဝဲလံာ်စီဆှံ တၢ်ကွဲးအသးဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. (လူၤကၣ် ၁:၄၆-၅၅) ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ နီၢ်မၤရံ လဲၤပိာ်အဝၤအခံလၢ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲဒိကနၣ်အဝၤအကလုၢ်အဃိဧါ, မ့ၢ်လၢအဝဲဒိကနၣ် ပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိဧါ, မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညါဆိဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အဝံအတၢ်စံးပာ်အဃိဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်အံၤအဃိဧါ ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်မၤရံကဲထီၣ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအါတက့ၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဆီၣ်လီၤအသးတကဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်မၤရံအဒိအတဲာ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ပဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ.
ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်
၉, ၁၀. (က) ဖဲနီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး လဲၤဘူးကတုၤလၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ကဆိကမိၣ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ဘၣ်မံဝဲလၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၉ ဖဲနီၢ်မၤရံ ထံၣ်စိဃီၤဝဲ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်လၢအယံၤန့ၣ် အသးဖိကခုၣ်လီၤဝဲလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ် တၢ်လူၢ်တၢ်တြီၤ ဒီးခီဂာ်ဝဲ သ့ၣ်စၤယံးကရၢၢ်တဖၣ်အခါန့ၣ် ဘၣ်ဖဲပှၤဒဲးဝဲသ့ၣ်စၤယံးအသၣ် တချုးလၢာ်ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲ သဝီဖိဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်တဖျၢၣ်အံၤ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ဝံမံကၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲအသိးန့ၣ် ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အံၤ ဆံးတလၢအဃိ ပှၤတဂံၢ်ဃုာ်အီၤလၢ ယူဒၤအဝ့ၢ်တဖၣ်အကျါဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢညါန့ၣ် တၢ်လီၢ်အဝဲအံၤမ့ၢ် စီၤဘိၤဧး, နီၢ်နၤဧမံ, ဒီးစီၤဒၤဝံး အဒ့ပီၤလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁၀ နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ သဝီဖိတဖျၢၣ်အံၤ ပှဲၤဝဲဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်လီၤ. ပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် ဟဲက့ၤတုၤဆိဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်ညါ ဒ်သိးကဆဲးလီၤအမံၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤတမှံၤအဒၢးန့ၣ် ပှဲၤဝဲလံ. * မ့ၢ်လၢနီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ဃုတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဘၣ်ဘၣ်အဃိ ဘၣ်မံဝဲလၢဂီၤဖံးကရၢပူၤလီၤ. ဖဲနီၢ်မၤရံ အဟၢဖၢဆါထီၣ်အခါ အဝဲဘၣ်တူၢ်တၢ်လၢအတတူၢ်ဘၣ်ဝဲနီတဘျီဒံးဘၣ်. ဒီးစီၤယိၤသး ကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်လၢအမါအဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. နီၢ်မၤရံ ဘၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိလၢ ဂီၤဖံးကရၢပူၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဝဲလၢအဂီၢ်နီတစဲးဘၣ်.
၁၁. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤပိာ်မုၣ်လၢအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ နီၢ်မၤရံအဖီခိၣ်သ့ဝဲလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “ဖိဝဲၢ်ကိ” လဲၣ်.
၁၁ ပှၤပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် နၢ်ပၢၢ်စၢၤနီၢ်မၤရံ အတၢ်အိၣ်သးသ့ဝဲလီၤ. ပူၤကွံာ်အနံၣ် ၄,၀၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ခီဖျိလၢပန့ၢ်သါဘၣ် တၢ်ဒဲးဘးအဃိ ဖဲပိာ်မုၣ်တဖၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် အဖိအဆၢကတီၢ် အဟၢဖၢကဆါဝဲလီၤ. (၁ မိၤ. ၃:၁၆) နီၢ်မၤရံစ့ၢ်ကီး ဖဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲအဖိအခါန့ၣ် အဟၢဖၢကဆါဝဲဒိၣ်မးလီၤ. နီၢ်မၤရံ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်လူၤကၣ်တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲယိယိဖိလၢ နီၢ်မၤရံ “ဆံးစၢ်န့ၢ်အဖိဝဲၢ်ကိပိာ်ခွါ” လီၤ. (လူၤကၣ် ၂:၇) ခဲအံၤန့ၣ်နီၢ်မၤရံ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲအ “ဖိဝဲၢ်ကိ” လံ. ဒီးဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အသိး အဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်ကဒီးဝဲ အဖိလၢအဂၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲအစှၤကတၢၢ်ဃုဂၤလီၤ. (မၢ်ကူး ၆:၃) မ့မ့ၢ်အဖိခွါဝဲၢ်ကိတဂၤအံၤ လီၤဆီဒီးအဖိလၢအဂၤဒိၣ်မးလီၤ. ဖိဝဲၢ်ကိလၢ နီၢ်မၤရံ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အံၤ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤအ “တၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ် အပှၤဝဲၢ်ကိ” န့ၣ်လီၤ.—ကလီး. ၁:၁၅.
၁၂. နီၢ်မၤရံ ပုာ်မံလီၤအဖိဖဲလဲၣ်, ဒီးဂီၤဖံးကရၢန့ၣ် မၤအသးဒ်လဲၣ်.
၁၂ လၢခံန့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ နီၢ်မၤရံ “ဘိၣ်ဘံဃာ်အီၤလၢတၢ်ကံးညာ်, ဒီးပုာ်မံလီၤအီၤလၢ ဂီၤဖံးအီၣ်တၢ်အလီၢ်လီၤ.” (လူၤကၣ် ၂:၇) ဖဲပှၤတ့တၢ်ဂီၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤထီၣ်ပူ ဘၣ်ဃးဒီး ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဒုးဆိကမိၣ်ပှၤလၢ နီၢ်မၤရံအိၣ်ဘၣ်ဝဲမုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်လၢ ဂီၤဖံးကရၢပူၤဒီး မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢအဂ့ၤလၢ အဝဲကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိအဂီၢ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. နီၢ်မၤရံ ပုာ်မံလီၤ ဖိသၣ်လၢ ဂီၤဖံးအီၣ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ဂီၤဖံးအီၣ်ဆၣ်အကျိးပူၤလီၤ. ဒီးဂီၤဖံးကရၢန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢ အကဆှဲကဆှီဘၣ် ဒီးကလံၤဆှံတအိၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. မိၢ်ပၢ်တဖၣ်န့ၣ် တအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိလၢ ဂီၤဖံးအကရၢပူၤနီတဂၤဘၣ်. ကအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိလၢ တၢ်လီၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. စီၤယိၤသးဒီးနီၢ်မၤရံန့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအဖိခွါ လၢတၢ်လီၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ.
၁၃. (က) ဒ်တၢ်အိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်အသိး နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲ အဂ့ၤကတၢၢ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မိၢ်ပၢ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၃ အဝဲသ့ၣ် တဆိကမိၣ်ဝဲထဲ အတၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်. မ့ၢ်ကီလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. အဒိ ဒ်သိးဖိသၣ်ဖိအံၤကကလၢၤ ဒီး ကပူၤဖျဲးလၢတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အဂီၢ် နီၢ်မၤရံဘိၣ်ဘံအီၤလၢ တၢ်ကံးညာ်ဒီး ပုာ်မံလီၤအီၤကယီကယီလၢ ဂီၤဖံးအီၣ်ဆၣ်အကျိးပူၤလီၤ. နီၢ်မၤရံအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအကလုာ်ကလုာ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးကွၢ်ထွဲဝဲအဖိ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲလၢ တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကသိၣ်လိအဖိခွါ ဒ်သိးကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ. (ဖး ၅ မိၤၡ့ ၆:၆-၈ တက့ၢ်.) ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအါတက့ၢ် တပာ်ဒိၣ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါသနာ်က့ မိၢ်ပၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့တဖၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤအဖိ ဒ်သိးကပာ်ဆိကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟဲအိၣ်သကိးန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ
၁၄, ၁၅. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤကွၢ်သိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ဖိသၣ်လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲလဲၣ်. (ခ) ဖဲပှၤကွၢ်သိသ့ၣ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဂီၤဖံးအီၣ်ဆၣ်အကျိးပူၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၄ ဖဲတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်သီၣ်ထီၣ်ဝဲသတူၢ်ကလာ်လီၤ. ပှၤကွၢ်သိတဖၣ် အဲၣ်ဒိးထံၣ်ဝဲစီၤယိၤသးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖိသၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီတဂၤအံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဟဲနုာ်လီၤဝဲကရီဆူ ဂီၤဖံးအကရၢပူၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်သၣ်ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခုဒီးတၢ်သူၣ်ပိၢ်သးဝးလီၤ. ဒီးဖိသၣ်အမိၢ်အပၢ် ကဖုးဘၣ်အသးလီၤ. မ့ၢ်လၢပှၤကွၢ်သိတဖၣ်လၢ အကွၢ်ဝဲအသိလၢမုၢ်နၤခီဖဲပျီပူၤန့ၣ် ဟဲတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤကမၢကမၣ်အဂ့ၢ်အဃိလီၤ. * ဖဲမုၢ်နၤခီန့ၣ် မူခိၣ်ကလူးတဂၤ ဟဲလီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်အံၤအမဲာ်ညါဒီး ယဟိဝၤယွၤ အလၤကပီၤအိၣ်ဝးတရံးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. မူခိၣ်ကလူးစံးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ခရံာ် မ့တမ့ၢ် မ့းၡံအၤန့ၣ် ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အပူၤလံ, သုကထံၣ်ဘၣ်လၢ ဖိသၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဘိၣ်ဘံအီၤလၢတၢ်ကံးညာ် ဒီးမံလီၤဝဲလၢ ဂီၤဖံးအီၣ်ဆၣ်အကျိးပူၤန့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီးတၢ်လၢအလီၤဆီအဒိၣ်ကတၢၢ်တခါ ကဲထီၣ်အသးလီၤ. လၢတဖျးမဲာ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မူခိၣ်ကလူးဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်တဖု လီၣ်ဖျါထီၣ်အသးဒီး စံးထီၣ်ပတြၢၤဝဲ ကစၢ်ယွၤလီၤ.—လူၤကၣ် ၂:၈-၁၄.
လူၤကၣ် ၂:၁၇, ၁၈) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် ကွၢ်တလီၤဝဲ ပှၤကွၢ်သိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ပှၤကွၢ်သိလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤကွၢ်သိတဖၣ် ဟဲဟးအိၣ်သကိး အဝဲသ့ၣ်အခါ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ နီၢ်မၤရံအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၅ ပှၤကွၢ်သိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လဲၤဝဲချ့ချ့ဆူ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အပူၤလီၤ. ဒ်မူခိၣ်ကလူးတဲဝဲအသိး အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ဖိသၣ်လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် တပာ်ခူသူၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်တခါအံၤဘၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “အဝဲသ့ၣ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤအိၣ်ဝဲသကုၤဆးဒးလီၤ. ဒီးကယဲၢ်ပှၤလၢအနၢ်ဟူဝဲတဖၣ်, ကမၢကမၣ်လၢ တၢ်လၢပှၤကွၢ်သိစံးဘၣ်တဲဘၣ်အီၤအဃိလီၤ.” (ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်လၢ အသးတီဒီးဆီၣ်လီၤအသး
၁၆. နီၢ်မၤရံ မ့ၢ်ပှၤလၢအဆိကမိၣ်ထံတၢ်သ့ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်, ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်မၤရံ အတၢ်နာ်ဂၢၢ်ကျၢၤဝဲထီဘိလဲၣ်.
၁၆ ဖဲနီၢ်မၤရံ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ကဘှံးအသးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဒိကနၣ်ဝဲ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်အတၢ်ကတိၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. တကးဒံးဘၣ်– “နီၢ်မၤရံတိၢ်န့ၢ်ဝဲ, ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢအသးလီၤ.” (လူၤကၣ် ၂:၁၉) ပိာ်မုၣ်သးစၢ်အံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဆိကမိၣ်ထံတၢ်သ့ဂ့ၤဂ့ၤတဂၤလီၤ. နီၢ်မၤရံ သ့ၣ်ညါဝဲလၢတၢ်ကစီၣ်လၢ အဟဲလၢမူခိၣ်ကလူးအအိၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဒုးနၢ်ပၢၢ်အီၤလၢ အဖိခွါန့ၣ်မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ် ဒီးအဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဒိကနၣ်ဝဲ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးမၤနီၣ်ဃာ်ဝဲလၢ အသးကံၢ်ပူၤ ဒ်သိးအဝဲဆိကမိၣ်ထံက့ၤဝဲ တဘျီဝံၤတဘျီကသ့အဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢနီၢ်မၤရံ မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ လၢအတၢ်အိၣ်မူဒီတစိၤန့ၣ် အတၢ်နာ်ဂၢၢ်ကျၢၤဝဲထီဘိလီၤ.—ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁ တက့ၢ်.
၁၇. ပကွၢ်လိမၤဒိးနီၢ်မၤရံအဒိအတဲာ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၇ မ့ၢ်နအဲၣ်ဒိးကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်မၤရံ အဒိအတဲာ်ဧါ. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢအရ့ဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပမ့ၢ်တသးစၢၢ်ဆၢဘၣ်ဃး ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ်အံၤန့ၣ် အဘျုးတအိၣ်လၢပဂီၢ်အါအါဘၣ်. လံာ်စီဆှံအံၤတဒ်သိးဒီး လံာ်အဂုၤအဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ထံၣ်အီၤဒ် လံာ်တဘ့ၣ်လၢအဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်န့ၣ် ပကဖးအီၤထီဘိလီၤ. (၂ တံၤ. ၃:၁၆) ဒ်နီၢ်မၤရံအသိး ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးပၢၤဃာ်အီၤလၢပသးပူၤလီၤ. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံက့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပဖးအီၤလၢလံာ်စီဆှံပူၤ, ဒီးပမ့ၢ်သမံသမိးလီၤက့ၤပသး ဒ်သိးပကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် ပတၢ်နာ်ကဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝဲလီၤ.
တၢ်ကတိၤအဂၤလၢ အကဘၣ်မၤနီၣ်ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲး
၁၈. (က) ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီသီအခါန့ၣ် နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး မၤပိာ်ထွဲဝဲစီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒ်လဲၣ်. (ခ) ခီဖျိလၢ နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး လုၢ်ထီၣ်ဝဲတၢ်လုၢ်လၢ ထိၣ်လွံၢ်ဘုၣ်ခံဘ့ၣ် မ့တမ့ၢ် ကးက့ၣ်ဖိခံဘ့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၈ နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး မၤထွဲဝဲစီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ ဖဲဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ဃိးသီတသီန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိးကူးတရံးအီၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ယုၢ်န့ၢ်အမံၤလၢ ယ့ၣ်ၡူး ဒ်ကစၢ်ယွၤမၤလိာ်ဝဲအလူၤကၣ် ၁:၃၁) ဒီးဖဲဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ် ပှဲၤထီၣ်အသီ ၄၀ န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်လဲၤစိာ်အီၤဆူ ယရူၤၡလ့ၣ်အတၢ်လုၢ်ဟံၣ် လၢအအိၣ်ယံၤဒီးဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် ဃုမံးလာ်ဃၣ်ဃၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိအဃိ လုၢ်ထီၣ်ဝဲတၢ်လုၢ်လၢ ထိၣ်လွံၢ်ဘုၣ်ခံဘ့ၣ် မ့တမ့ၢ် ကးက့ၣ်ဖိခံဘ့ၣ် ဒ်စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ခီဖျိလၢ စီၤယိၤသးဒီးနီၢ်မၤရံ ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲ သိဖါတဒု ဒီးထိၣ်လွံၢ်ဘုၣ်တဘ့ၣ် ဒ်မိၢ်ပၢ်အဂၤတဖၣ်အသိး တသ့ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ကမဲာ်ဆှးဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အသးမ့ၢ်ဆံး သနာ်က့ တဟ့ၣ်ဝဲအၡူဘၣ်, ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤထွဲဝဲလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဖဲအဝဲသ့ၣ် လဲၤဝဲဆူတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအါမးလီၤ.—လူၤကၣ် ၂:၂၁-၂၄.
သိးလီၤ. (၁၉. (က) စီၤစူးမ့းအိၣ် တဲဝဲတၢ်ကတိၤလၢ နီၢ်မၤရံ ကအဲၣ်ဒိးတိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ်ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဖဲနီၢ်အၣ်နၤ ထံၣ်ဘၣ်ယ့ၣ်ၡူးအခါ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၉ ပှၤသးပှၢ်တဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤစူးမ့းအိၣ်န့ၣ် ဟဲလၢအဝဲသ့ၣ်အအိၣ် ဒီးဖဲအဝဲတဲတၢ်အခါ နီၢ်မၤရံ တိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ်ဝဲအတၢ်ကတိၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤစီၤစူးမ့းအိၣ်လၢ တချုးလၢအသံန့ၣ် အဝဲကထံၣ်ဘၣ်ဝဲမ့းၡံအၤလီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ ဖိသၣ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤ. စီၤစူးမ့းအိၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်စ့ၢ်ကီး နီၢ်မၤရံလၢ မုၢ်ကအိၣ်ဝဲတနံၤန့ၣ် နသးကဘၣ်ဒိဝဲဒိၣ်မး ဒီးကမၤအသးဒ်နးတဘ့ၣ်လၢအ ဆဲးဖျိနသးန့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၂:၂၅-၃၅) တၢ်ကတိၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲ ၃၃ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဒီးနီၢ်မၤရံ ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်အသးလၢအကီအခဲအံၤအခါ စီၤစူးမ့းအိၣ်အတၢ်ကတိၤ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးအဝဲလဲၤခီဖျိဝဲ ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲစီၤစူးမ့းအိၣ် တဲတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဝံမုၣ်နီၢ်အၣ်နၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲဖိသၣ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးတဲဘၣ်ယ့ၣ်ၡူး အဂ့ၢ်ဆူကယဲၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤပူၤဖျဲးအီၤန့ၣ်လီၤ.—ဖး လူၤကၣ် ၂:၃၆-၃၈ တက့ၢ်.
၂၀. စီၤယိၤသးဒီးနီၢ်မၤရံ လဲၤစိာ်ယ့ၣ်ၡူးလၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လဲၣ်.
၂၀ ဖဲစီၤယိၤသးဒီးနီၢ်မၤရံ ဆၢတဲာ်ဝဲလၢကလဲၤစိာ်ဝဲ ဖိသၣ်ဆူယဟိဝၤယွၤ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိလၢ ကစးထီၣ်မၤလိဖိသၣ်လၢ ကလဲၤဝဲဆူယဟိဝၤယွၤ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ်ထီဘိ တုၤလၢအနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်တစုန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်အိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဆူကစၢ်ယွၤအအိၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒီးတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. ပနာ်သ့လၢ ဖဲနီၢ်မၤရံက့ၤဝဲအခါန့ၣ် အတၢ်နာ်ကဆူၣ်န့ၢ်ဒံးလၢညါလီၤ. ဒီးမ့ၢ်လၢ အဝဲနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်အဃိ အဝဲကက့ၤဆိကမိၣ်ထံက့ၤဝဲ ဒီးတဲဘၣ်က့ၤပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
၂၁. ဒ်နီၢ်မၤရံအသိး ပတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၂၁ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤထွဲဝဲနီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး အဒိအတဲာ်အဃိ မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤသးခုဒိၣ်မးလီၤ. မိၢ်ပၢ်လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် လဲၤကိးဝဲအဖိလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ဒ်သိးကထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ထီဘိအဂီၢ်လီၤ. မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအါန့ၢ်ဒံးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တဲဘၣ်က့ၤပှၤအဂၤလီၤ. ပရ့လိာ်ဘၣ်ပသး ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပကွၢ်လိနီၢ်မၤရံ ဒီးပတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးအလီၢ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 7 တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတဘျီအံၤ ဒီးနီၢ်မၤရံအတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤဖဲအဝဲ “ဂဲၤဆၢထၢၣ်ဒီး လဲၤချ့သဒံး” ဆူနီၢ်အ့းလံၤစါဘ့းအအိၣ်အခါ လီၤဆီလိာ်သးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သးတက့ၢ်. (လူၤကၣ် ၁:၃၉) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်မၤရံ ဘၣ်တၢ်အဲၣ်တီဃာ်အီၤဒီး စီၤယိၤသးဝံၤဝဲလံ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဖျီဘၣ်အသးဒံးဘၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တချုးဖဲနီၢ်မၤရံလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်အခါ အဝဲတတၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီဆိဒီး စီၤယိၤသးဘၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဖျီအသးဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ စီၤယိၤသးလဲၤထီၣ်လၢ ကၤလံၤလါ အဃိဖျါလၢအဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတဘျီအံၤအဂီၢ်, ဒီးတမ့ၢ်နီၢ်မၤရံအတၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်.
^ လံာ်အဆၢ. 10 ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဝ့ၢ်ဖိတဖၣ် အိၣ်ဒီးပှၤတမှံၤအဒၢးလၢ ပှၤတမှံၤဒီး ပှၤလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် ကမံဝဲအဂီၢ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 14 ခီဖျိလၢ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ် ကွၢ်ဝဲအသိလၢ မုၢ်နၤခီဖဲပျီပူၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးတအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲ ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ်အတီၢ်ပူၤဘၣ်. မ့မ့ၢ် ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ်အဆၢကတီၢ် သိန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤလၢ ကရၢပူၤလၢ အအိၣ်ဘူးဒီး ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်လီၤ. ဒ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယ့ၣ်ၡူးကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ်ထီၣ်သီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.