1, 2. (a) Dekrir vwayaz Rit ek Naomi e zot sagrinasyon. (b) Dan ki fason vwayaz Rit ti diferan avek sa ki pour Naomi?

RIT pe mars akote Naomi lo en semen dezerte anler lo laplenn Moab. Dan sa gran laplenn kot i souvan vante, zot zis zot de tousel prezan. Zis mazin Rit pe vwar zot lonbraz pe vin pli long dan refleksyon soley apremidi. I get son belmer pe marse. I mazinen si i pa’n ler pour zot rod en landrwa pour pas lannwit. I vreman kontan Naomi e i anvi fer tou pour pran swen avek li.

² Zot tou le de zot dan en gran sagrinasyon. I fer plizyer lannen depi ki Naomi i en vev e la aprezan i dan dey akoz i’n perdi son de garson, Kilionn ek Malonn. Rit osi i dan en sagrinasyon akoz Malonn ti son msye. Zot de Naomi zot pe al dan menm landrwa. Zot pe al dan lavil Betleenm, Izrael. Me, dan en sans, zot vwayaz i diferan. Naomi pe retourn kot li. Tandis ki Rit li, i pe al dan en landrwa ki i pa ni menm konnen. I pe kit son fanmir, son pei, enkli tou son koutim ek son bann bondye deryer li.​—Lir Rit 1:3-6.

3. Ki kestyon nou pou reponn ki pou ed nou imit lafwa Rit?

³ Kwa ki ti’n kapab pous en zenn madanm pour fer en desizyon parey en sel kou? Ki mannyer Rit ti pou ganny lafors pour rekonmans en nouvo lavi e pran swen avek Naomi? Anmezir nou egzamin larepons, nou pou trouv bokou keksoz ki nou kapab imite atraver lafwa Rit, sa madanm Moabit. (Vwar osi bwat “ En pti trezor artistik.”) Premyerman, annou vwar akoz sa de madanm ti pe fer sa gran traze pour al Betleenm.

4, 5. (a) Akoz fanmir Naomi ti al Moab? (b) Ki defi Naomi ti fer fas avek ler i ti Moab?

⁴ Rit ti grandi Moab, en pti pei lo kote les Lanmer Mor. I ti en rezyon avek bann plato anler lo montanny avek bann ranpar kot i ti napa bokou pye dibwa. “Dan lakanpanny Moab,” later ti fertil pour bann fermye menm kan lafamin ti pe afekte Izrael.  Anfet, se akoz sanmenm ki Rit ti arive zwenn Malonn ek son fanmir.​—Rit 1:1.

⁵ Akoz lafamin, Elimelek, msye Naomi ti deside ki li, son madanm ek son de garson ti bezwen kit zot pei natal e al reste Moab konman bann etranze. Sirman, sa deplasman ti’n bezwen annan en lefe lo lafwa sak manm fanmir, akoz bann Izraelit ti bezwen regilyerman al kot sa landrwa sen ki Zeova ti’n swazir pour al ador li. (Det. 16:16, 17) Naomi ti reisi kontinyen annan en lafwa for. Me, sa pa ti anpes li sagren ler son msye ti mor.​—Rit 1:2, 3.

6, 7. (a) Petet, akoz Naomi ti konsernen kan son de garson ti marye avek bann madanm Moabit? (b) Akoz lafason ki Naomi ti tret son bann belfiy i en bon legzanp?

⁶ Tre probab, Naomi ti soufer ankor pli tar ler son de garson ti marye avek de madanm Moabit. (Rit 1:4) I ti konnen ki Abraam, granpye nasyon Izrael, ti fer tou sa ki i ti kapab pour rod en madanm ki ti ador Zeova pour son garson Izaak, parmi son prop pep. (Zen. 24:3, 4) Pli tar, Lalwa Moiz ti defann bann Izraelit marye zot garson ouswa zot fiy avek bann etranze, pangar pep Bondye ti a ganny enfliyanse pour ador zidol.​—Det. 7:3, 4.

⁷ Toudmenm, Malonn ek Kilionn ti marye avek bann madanm Moabit. Me ki swa Naomi ti konsernen ouswa dezapwente, i ti fer sir ki i ti montre Rit ek Orpa, son de belfiy, vre labonte ek lanmour. Petet, i ti pe swete ki zot osi zot ti pou ador Zeova parey li en zour. An tou le ka, Rit ek Orpa, tou le de ti kontan Naomi en kantite. Sa bon relasyon ki ti egziste ant zot trwa ti ed sa bann madanm kan maler ti tap zot. Avan ki Rit ek Orpa ti’n kapab ganny zanfan, zot tou le de zot ti vin vev.​—Rit 1:5.

8. Kwa ki ti’n kapab fer Rit vin pros avek Zeova?

⁸ Eski larelizyon ki Rit ti grandi ladan ti prepar li pour en tel trazedi? I difisil pour mazinen ki sa ti le ka, akoz bann Moabit ti ador plizyer bondye e sa enn ki ti sef dan tou ti apel Kemos. (Nom. 21:29) I paret ki dan larelizyon bann Moabit sa lepok, i ti annan bann pratik vyolan e kriyel ki ti enkli sakrifis zanfan. Sirman, nenport kwa ki Rit ti’n kapab aprann avek Malonn ouswa Naomi konsernan Zeova sa Bondye lanmour ek mizerikord ki pep Izrael ti adore, ti vreman diferan avek sa ki i ti konnen oparavan. Zeova ti diriz avek lanmour, me pa avek vyolans. (Lir Deterononm 6:5.) Dan sa moman latristes, i kapab ki Rit ti vin pli pros ankor avek Naomi e i ti pare pour ekout sa madanm aze ler i ti koz lo Zeova sa Bondye tou pwisan, son bann travay merveye, son lanmour ek mizerikord ki i ti demontre dan lafason ki i ti tret son pep.

9-11. (a) Ki desizyon Naomi, Rit ek Orpa ti fer? (b) Ki nou aprann atraver sa maler ki ti tap Naomi, Rit ek Orpa?

 ⁹ Naomi ti anvi konnen ki ti pe pase dan son pei. En zour, i ti tande petet atraver en marsan ki ti pe vwayaze ki i ti nepli annan lafanmin Izrael. Zeova ti’n rekonmans beni son pep. Ankor enn fwa, Betleenm ti port byen son non ki vedir, “Lakaz Dipen.” Naomi ti deside retourn kot li.​—Rit 1:6.

¹⁰ Ki Rit ek Orpa ti pou fer? (Rit 1:7) Zot ti’n vin pros avek Naomi akoz zot ti pe pas dan menm sityasyon ki li. Me i paret ki Rit an partikilye ti ganny atire par labonte Naomi ek son lafwa solid dan Zeova. Sa trwa vev ti kit Moab pour al Zida ansanm.

¹¹ Sa resi dan liv Rit i rapel nou ki dimoun bon konman move i fer fas avek maler ek lanmor. (Ekle. 9:2, 11) I montre nou osi ki ler en dimoun ki nou kontan i mor, i byen pour nou rod rekonfor ek konsolasyon avek lezot, sirtou avek sa bann ki rod refiz dan Zeova, sa Bondye ki Naomi ti adore.​—Prov. 17:17.

12, 13. Akoz Naomi ti anvi Rit ek Orpa i retourn kot zot olye al avek li e ki mannyer sa de zenn madanm ti reakte premye kou?

¹² Anmezir zot ti kit Moab deryer, en lot keksoz ti konmans trakas Naomi. I ti pe mazin sa de zenn madanm lo son kote e sa lanmour ki zot ti’n demontre anver li ek son de garson. I pa ti anvi vin en fardo an plis pour zot. Si zot ti kit zot pei natal e vin avek li, ki i ti pou kapab fer pour zot Betleenm?

¹³ Finalman, Naomi ti deside koze: “Ale, zot tou le de, retourn kot lakour zot manman. Ki Zeova i demontre labonte leker anver zot, zis parey zot in demontre anver sa bann zonm ki aprezan in mor e anver mwan.” I ti osi eksprim son lespwar ki Zeova ti pou rekonpans zot e ki zot ti pou kapab remarye e konmans en nouvo lavi. Sa resi i dir ki “apre sa, i ti anbras zot, e zot ti konmans plere asodlarm.” I pa difisil pour konpran akoz Rit ek Orpa ti santi zot sitan atase avek sa madanm bonker ki pa ti egois.  Sa de zenn madanm ti kontinyen persiste an dizan: “Non, me nou pou retourn avek ou, kot ou pep.”​—Rit 1:8-10.

14, 15. (a) Kot kwa Orpa ti retournen? (b) Ki mannyer Naomi ti esey persyad Rit pour kit li?

¹⁴ Me, i ti difisil pour Naomi sanz son nide. I ti ensiste avek zot ki i pa ti pou kapab fer bokou pour zot Izrael vi ki i ti napa ni msye pour pran swen avek li, ni garson ki zot ti kapab marye avek e ki sa sityasyon pa ti pou kapab sanze. I ti dir zot ki i ti byen sagren akoz i pa ti pou kapab pran swen avek zot. Orpa ti dakor avek sa ki Naomi ti dir. I ti annan en fanmir laba Moab, en manman ek en lakour. I ti paret pli fer sans pour li reste Moab. Alor, byen tris, i ti anbras Naomi pour dir li orevwar e i ti pran son semen e ale.​—Rit 1:11-14.

¹⁵ Me ki Rit ti fer? Parol Naomi ti aplik pour li osi, non! Pourtan, nou lir: “Tandis ki Rit, i ti reste avek li.” Petet, Naomi ti’n fini rekonmans marse ler i ti remarke ki Rit ti pe swiv li. Naomi ti esey persyad li an dizan: “Gete! Ou belser i en vev e i’n retourn kot son pep ek son bann bondye. Retourn avek ou belser ki en vev.” (Rit 1:15) Parol Naomi i revel en detay enportan pour en lekter. Orpa pa ti retourn zis kot son pep, me osi kot “son bann bondye.” I pa ti en problenm pour li reste en adorater Kemos ek lezot fo bondye. Eski koumsa ki Rit ti santi?

16-18. (a) Dan ki fason Rit ti demontre lanmour fidel? (b) Ki nou kapab aprann avek Rit konsernan lanmour fidel? (Vwar osi bann portre sa de madanm.)

¹⁶ Anmezir i ti koz avek Naomi lo sa semen dezerte, Rit ti asire dan son leker ki i ti’n fer sa bon desizyon. Son leker ti ranpli  avek lanmour pour Naomi e pour sa Bondye ki Naomi ti servi. Alor, Rit ti dir: “Pa ensiste avek mwan pour abandonn ou, e pour aret swiv ou. Akoz kot ou ale mon pou ale, e kot ou pas lannwit mon pou pas lannwit. Ou pep pou vin mon pep, e ou Bondye mon Bondye. Kot ou mor mon pou mor, e se la kot mon pou ganny antere. Ki Zeova i fer parey avek mwan e i azout ankor avek si okenn keksoz apard lanmor ki devret separ mwan avek ou.”​—Rit 1:16, 17.

¹⁷ Parol Rit i sitan remarkab, ki ziska la konmela, plis ki 3,000 an pli tar, i pa ankor ganny oubliye. Son parol i revel en kalite presye e sa se lanmour fidel. Sa lanmour ki Rit ti santi ti sitan for e sitan fidel ki Rit ti pou reste avek Naomi nenport ki landrwa i ti ale. Zis lanmor ki ti pou kapab separ zot. Pep Naomi ti pou vin son pep akoz Rit ti’n pare pour kit deryer tou sa ki i ti konnen Moab, menm bann bondye Moabit. Kontrerman avek Orpa, Rit ti senserman kapab dir ki i ti anvi ki Zeova, Bondye Naomi, i vin son Bondye osi. *

¹⁸ Alor, zot ti kontiny zot vwayaz, zis zot de tousel safwasi, lo sa gran traze pour al Betleenm. Dapre estimasyon, sa vwayaz ti’n kapab pran apepre en semenn. Sirman, zot tou le de zot ti ganny en serten rekonfor avek kanmarad pour fer fas avek zot latristes.

19. Dan ki fason ou krwar nou kapab imit lanmour fidel Rit dan nou fanmir, antre zanmi e dan kongregasyon?

¹⁹ Bokou dimoun i eksperyans sagrinasyon dan sa lemonn. Dan nou letan, ki Labib i dekrir konman bann “letan difisil,” nou fer fas avek tou sort kalite maler, ensi ki latristes. (2 Tim. 3:1) Alor, sa kalite ki Rit ti annan i pli enportan ankor ki zanmen. Lanmour fidel i sa kalite lanmour ki reste atase avek en dimoun e ki napa nanryen ki pou kapab separ sa de dimoun. Sa kalite lanmour i vreman en lafors pwisan pour fer sa ki byen dan sa move lemonn. Nou bezwen li dan maryaz, nou bezwen li dan lanmitye e nou bezwen li dan kongregasyon. (Lir 1 Zan 4:7, 8, 20.) Si nou devlop sa kalite lanmour, savedir nou pe imit legzanp remarkab ki Rit in kite.

20-22. (a) Ler i ti Moab, ki mannyer lavi ti ete pour Naomi? (b) Ki move pwennvi Naomi ti annan konsernan son maler? (Vwar osi Zak 1:13.)

²⁰ Byensir, koz lo lanmour fidel i diferan avek demontre sa  kalite an aksyon. Rit ti annan sa loportinite pour demontre lanmour fidel, pa zis anver Naomi, me osi anver Zeova, sa Bondye ki i ti’n swazir pour li servi.

²¹ Alafendefen, sa de madanm ti ariv Betleenm, en vilaz ki ti apepre 10 kilomet sid avek Zerizalenm. I paret ki Naomi ek son fanmir ti enportan en lepok dan sa pti lavil, akoz tou dimoun ti pe koz lo retour Naomi. Tou lizye ti lo li e bann madanm ti pe dir: “Naomi sa?” I evidan ki i ti’n sanz bokou depi ki i ti’n al Moab, son figir ek lekor ti montre ki i ti’n soufer bokou e i ti’n dan lapenn pour plizyer lannen.​—Rit 1:19.

²² Naomi ti dir son bann fanmir ek lezot madanm ki ti son vwazen dan lepase akoz ki son lavi ti anmer. I ti menm santi ki son non ti devret ganny sanze sorti Naomi ki vedir “Agreab,” pour vin Mara ki vedir “Anmer.” Pov Naomi! En pe parey Zob avan li, i ti krwar ki Zeova ki ti responsab pour sa bann maler ki i ti’n pas atraver.​—Rit 1:20, 21; Zob 2:10; 13:24-26.

23. Ki Rit ti konmans mazin lo la e ki provizyon i ti annan dan Lalwa Moiz pour bann pov? (Vwar osi not anba lo paz.)

²³ Anmezir sa de madanm ti etablir zot Betleenm, Rit ti rod pli bon fason pour li pran swen avek son lekor ek Naomi. I ti’n aprann ki dan Lalwa ki Zeova ti donn son pep Izrael, i ti annan en provizyon ranpli avek lanmour pour bann pov. Zot ti annan drwa pour al dan plantasyon pandan letan rekolt, pas deryer bann ki rekolte e anmas sa ki zot ti kit deryer ensi ki sa ki ti pous lo bor e lo kwen plantasyon. *​—Lev. 19:9, 10; Det. 24:19-21.

24, 25. Ki Rit ti fer ler i ti ariv dan plantasyon Boaz e ki mannyer sa travay pour anmas restan dan plantasyon ti ete?

²⁴ I ti’n ariv letan pour rekolte lagrenn lorz ki dapre nou kalandriye i apepre Avril. Rit ti al dan plantasyon pour vwar lekel ki ti pou les li travay dapre provizyon ki i ti annan pour bann vev. Par azar, i ti ariv  dan plantasyon en zonm ki ti apel Boaz, en propriyeter byen ris e fanmir Elimelek, defen msye Naomi. Menm si dapre Lalwa, i ti annan drwa pour anmas restan rekolt, toudmenm, i ti demann sa zenn onm ki ti ansarz travayer permisyon pour travay. Sa zenn onm ti donn li permisyon e apre sa Rit ti konmans travay.​—Rit 1:22–2:3, 7.

²⁵ Zis mazin Rit pe pas deryer bann travayer. Letan ki zot ti koup lorz avek zot fosiy an ros, Rit ti bese pour anmas sa ki ti’n tonbe ouswa ki ti’n ganny kit deryer, fer bann pti ta e anmenn zot dan en landrwa kot lorz ti pou ganny bate pour tir lagrenn. I ti en travay ki ti fatigan e pran letan. I ti vin pli difisil anmezir soley ti apiy kote. Pourtan, Rit ti kontinyen travay, i ti arete zis ler pour li eswiy transpirasyon lo son fron e pour pran en pti dezennen kot “lakaz,” ki tre probab ti en pti lakaz an fey ki ti donn lonbraz bann travayer.

26, 27. Ki kalite dimoun Boaz ti ete e ki mannyer i ti tret Rit?

²⁶ Tre probab, Rit pa ti swete ouswa ekspekte ganny remarke, me i ti le ka. Boaz ti vwar li e i ti demann sa zenn onm ki ti ansarz lekel sa madanm. Boaz ti en zonm ki ti annan en lafwa remarkab e premye parol ki i ti dir son bann travayer, ki serten petet ti bann labourer ki ti fer en pti zournen ouswa bann etranze ti: “Ki Zeova i avek ou.” Zot osi zot ti reponn parey. Sa zonm aze ki ti kontan Zeova ti pran en lentere dan Rit, konman en papa.​—Rit 2:4-7.

 ²⁷ Boaz ti apel Rit “mon fiy” e i ti konsey li pour kontinyen vin dan son plantasyon pour anmas restan rekolt e pour reste pros avek bann zenn madanm ki kot son lakour pour evite ki i ganny sifoke avek okenn zonm ki ti pe travay laba. Boaz ti fer sir ki Rit ti annan manze pour dezennen. (Lir Rit 2:8, 9, 14.) Me, pli enportan ankor, i ti rod fason pour felisit li e ankouraz li. Ki mannyer?

28, 29. (a) Ki kalite repitasyon Rit ti annan? (b) Parey Rit, ki mannyer ou kapab pran refiz dan Zeova?

²⁸ Ler Rit ti demann Boaz, ki li konman en etranze ti’n fer pour merit son faver, Boaz ti dir li ki i ti’n tann tou sa ki i ti’n fer pour son belmer Naomi. Manke, Naomi ti’n koz an byen lo Rit avek bann madanm Betleenm e son parol ti’n tonm dan zorey Boaz. I ti konnen osi ki Rit ti’n konmans ador Zeova akoz i ti dir: “Ki Zeova i rekonpans ou pour ou aksyon, e ki Zeova, Bondye Izrael, sa enn ki ou’n vin rod refiz anba son lezel i donn ou en saler parfe.”​—Rit 2:12.

²⁹ Sa parol ti sirman ankouraz Rit, pa i vre! Anfet, i ti’n deside pour pran refiz anba lezel Zeova, parey en pti poul ti pou’n ganny proteze par son mer poul. I ti remersye Boaz akoz son fason koze ti’n reasir li. Apre sa, i ti kontinyen travay ziska lo tar apremidi.​—Rit 2:13, 17.

30, 31. Ki nou kapab aprann avek Rit konsernan travay, lapresyasyon ek lanmour fidel?

³⁰ Rit ti demontre son lafwa an aksyon e sa i en zoli legzanp pour nou tou ozordi ki pe fer fas avek bann difikilte dan sa lemonn ki ranpli avek problenm ekonomik. I pa ti mazinen ki lezot i dwa li, alor i ti apresye tou sa ki i ti ganny ofer. I pa ti santi li onte pour travay dir e en kantite pour pran swen avek sa enn ki i ti kontan, menm si sa travay ti demann limilite. Avek gran ker, i ti aksepte e aplik bann bon konsey konsernan konman pour travay an sekirite e avek bann bon frekantasyon. Pli enportan ankor, i ti konnen kote i ti kapab pran refiz e sa ti avek Zeova, son Papa ki donn proteksyon.

³¹ Si nou demontre lanmour fidel parey Rit e swiv son legzanp limilite, travay dir e demontre lapresyasyon, nou pou trouve ki nou lafwa osi pou vin en bon legzanp pour lezot. Me, dan ki fason Zeova ti pran swen avek Rit ek Naomi? Nou pou diskit sa dan lot sapit.