Like nga Zezi kleli mɔ akoto’m be nantili su’n, i su wie yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be mian be ɲin be nanti su-ɔ. Ndɛ akpasua nga nun’n, é wá kán ninnge sɔ’m be nun wie’m be ndɛ.

1.   Ɲanmiɛn. Ɲanmiɛn Kpli m’ɔ yili like kwlaa’n yɛ e su i-ɔ. Ɔ kwla like kwlaa yo, yɛ i dunman’n yɛle Zoova. (Jue Mun 83:19; Sa Nglo Yilɛ 4:11) Abraamun nin Moizi nin Zezi be Ɲanmiɛn’n niɔn.​—Ezipt Lɔ Tulɛ 3:6; 32:11; Zan 20:17.

2.   Biblu’n. E lafi su kɛ ndɛ nga Biblu’n nun ndɛ’n ti ndɛ mɔ Ɲanmiɛn kan kle klɔ sran mun-ɔn. (Zan 17:17; 2 Timote 3:16) E lafi fluwa ablesiɛn-nin-nsiɛn (66) nga be o Biblu’n nun’n, be nun ndɛ’m be kwlaa be su. I bue nga be flɛ i “aenguɛ laa’n” nin-o, i bue nga be flɛ i “aenguɛ uflɛ’n” nin-o, e lafi be kwlaa be nun ndɛ’n su. Be flɛ Inivɛsite lɔ fluwa klefuɛ kun kɛ Jezɔnun Davidi Bedun. Ɔ seli kɛ ndɛ nga Biblu’n kɛn i sakpasakpa’n i su yɛ like nga Zoova i Lalofuɛ’m be lafi su’n, ɔ taka-ɔ. Kɛ be wun Biblu’n nun ndɛ kun’n, be kaman lɛ seman kɛ i bo’n yɛle nga. a

    E fa ndɛ kwlaa nga Biblu’n kan’n su. E si kɛ sa wie mɔ be juli laa’n, annzɛ sa nga cɛn wie lele’n bé wá jú’n, yɛ Biblu’n kan be ndɛ-ɔ. Asa ekun’n, e si kɛ ndɛ wie’m be o lɛ’n be ti sa wie’m be nzɔliɛ.​—Sa Nglo Yilɛ 1:1.

3.   Zezi. Like nga Zezi kleli’n, ɔ nin ajalɛ ng’ɔ kleli’n, i su yɛ e nanti-ɔ. E lafi su kɛ Zezi ti Ɲanmiɛn Wa naan i yɛ ɔ ti e Defuɛ’n niɔn. (Matie 20:​28; Sa Nga Be Yoli’n 5:​31) I sɔ’n ti’n, e ti Klisifuɛ. (Sa Nga Be Yoli’n 11:26) Sanngɛ kɛ e suannin Biblu’n nun like’n, e wunnin kɛ Ɲanmiɛn m’ɔ kwla like kwlaa yo’n, nɛ́n i yɛle Zezi. E wunnin i ekun kɛ Biblu’n nun ndɛ ba kun sa kleman kɛ Ɲanmiɛn nin Zezi nin Ɲanmiɛn Wawɛ’n be ti sran kunngba.​—Zan 14:28.

4.   Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n. Ɔ nunman Klisifuɛ’m be awlɛn’n nun. Sanngɛ ɔ ti awa kun m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ-ɔ. Awa sɔ’n wá sín klɔ sran’m be awa’m be osu’n nun, kpɛkun ɔ́ yó naan like nga Ɲanmiɛn sunnzunnin kɛ ɔ́ yó i asiɛ’n su’n, ɔ kpɛn su. (Daniɛl 2:44; Matie 6:9, 10) Ɔ cɛ kaan sa’n, Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n wá yó sɔ sakpasakpa. Afin Biblu’n kle kɛ e o “mɛn’n i awieliɛ blɛ” nun.​—2 Timote 3:1-5; Matie 24:3-14.

    Zezi m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n i su famiɛn’n niɔn. Ɔ boli i famiɛn dilɛ’n i bo afuɛ 1914 nun.​—Sa Nglo Yilɛ 11:15.

5.   Sran’m be ti ɲanlɛ’n. E ti tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili’n ti’n, cɛn wie lele’n, sran’m be su yoman sa tɛ kun, yɛ be su wuman kun. (Matie 20:28; Sa Nga Be Yoli’n 4:12) Sran ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ ɲán tɛ sɔ’n i su ye’n, ɔ fata kɛ ɔ kle kɛ ɔ lafi Zezi su. Kpɛkun ɔ fata kɛ ɔ kaci i nzuɛn’n yɛ be yo i batɛmun. (Matie 28:19, 20; Zan 3:​16; Sa Nga Be Yoli’n 3:​19, 20) Sran ng’ɔ lafi Ɲanmiɛn su’n, be wun i sɔ liɛ’n i ayeliɛ’n nun. (Zaki 2:​24, 26) Sanngɛ “Ɲanmiɛn i aklunye’n” i ti yɛ maan sran kun kwla ɲɛn i ti-ɔ, nán sa kpa ng’ɔ yo’n ti-ɔ.​—Galasifuɛ Mun 2:16, 21.

6.   Ɲanmiɛn su lɔ tranlɛ’n. Ɲanmiɛn Zoova nin Zezi Klisi nin anzi nanwlɛfuɛ mun yɛ be o ɲanmiɛn su lɔ-ɔ. b (Jue Mun 103:19-21; Sa Nga Be Yoli’n 7:55) Asa ekun’n, sran akpiakpi ya sran akpiakpi ablanan-nin-nnan (144.000) bé cɛ́n yɛ trán ɲanmiɛn su lɔ yɛ be nin Zezi bé dí famiɛn lɔ.​—Daniɛl 7:​27; 2 Timote 2:12; Sa Nglo Yilɛ 5:​9, 10; 14:​1, 3.

7.   Asiɛ’n su tranlɛ’n. Ɲanmiɛn yili asiɛ’n naan klɔ sran’m be tran su tititi. (Jue Mun 104:5; 115:16; Akunndanfuɛ’n 1:4) Ɲanmiɛn wá yrá be nga be fɛ i ndɛ’n su’n be su. Ɔ maan be su tɔman tukpacɛ kun, yɛ bé ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Blɛ sɔ’n nun’n, asiɛ’n káci lika klanman kpa.​—Jue Mun 37:11, 34.

8.   Klunwi’n nin afɛ’n. Kɛ Ɲanmiɛn i anzi’m be nun kun yoli ɲin kekle’n, yɛ klunwi yolɛ’n nin afɛ’n boli i bo. (Zan 8:44) Anzi sɔ’n i ɲin kekle ng’ɔ yoli’n ti’n, be wa flɛli i kɛ “Satan” nin “Suɛn tɔnfuɛ.” I yɛ ɔ lakali yasua nin bla klikli nga Ɲanmiɛn yili be’n kɛ be yo ɲin kekle wie-ɔ. Ɲin kekle nga be kusu be yoli’n ti’n, be mma nin be anunman’m be kwlaa be wun ɲrɛnnɛn dan. (Bo Bolɛ 3:1-6; Rɔmunfuɛ Mun 5:12) Kɛ ɔ ko yo naan sran’m b’a wun kɛ suɛn yɛ Satan tɔnnin Ɲanmiɛn’n ti’n, Ɲanmiɛn yacili sran’m be lɛ naan be wun ɲrɛnnɛn nin afɛ’n. Sanngɛ ɔ su yaciman be lɛ naan be wun be ɲrun sa trilili.

9.   Wie’n. Be nga be wuli’n, be nunman nguan nun kun. (Jue Mun 146:4; Akunndanfuɛ’n 9:4-5, 10) Be nunman sin fɛtɛ wie nun be fɛman lɔ.

    Ɲanmiɛn wá cɛ́n sran miliaa kpanngban kpa be nguan. (Sa Nga Be Yoli’n 24:15) Sanngɛ kɛ Ɲanmiɛn ko cɛn sran kun’n, sɛ i waan ɔ nantimɛn i mmla’m be su’n, ɔ́ núnnún i mlɔnmlɔnmlɔn. Yɛ ɔ su cɛnmɛn i kun.—Sa Nglo Yilɛ 20:14, 15.

10.   Awlobo tranlɛ’n. Aja’n i su mmla nga Ɲanmiɛn kpɛli i bo bolɛ nun’n i su yɛ e di-ɔ. Yɛle kɛ bla kun yɛ ɔ fata kɛ yasua kun jɛ i-ɔ. Sɛ be nun kun kunndɛ bla annzɛ bian i wiengu bo’n, yɛ be kwla yra-ɔ. (Matie 19:4-9) E lafi su kɛ afɔtuɛ nga be o Biblu’n nun’n, be uka awlobo nunfuɛ mun naan b’a tran fɛfɛ.​—Efɛzifuɛ Mun 5:22–​6:1.

11.   E Ɲanmiɛn sulɛ’n. E kotoman waka nda annzɛ like uflɛ kɛ foto sa fi bo e mɛnmɛnmɛn i. (Mmla’n 4:​15-​19; 1 Zan 5:​21) E Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, ninnge nga e yo be’n be nun cinnjin wie mun yɛ:

    •   E srɛ Ɲanmiɛn.​—Filipufuɛ Mun 4:6.

    •   E kanngan Biblu’n nun yɛ e suan nun like.​—Jue Mun 1:1-3.

    •   E bu Biblu’n nun like nga e suan’n i su akunndan kpa.​—Jue Mun 77:13.

    •   E yo aɲia mun e fa srɛ Ɲanmiɛn likawlɛ, e fa suan Biblu’n nun like, e to jue, e kan Ɲanmiɛn su mɔ e lafi’n i ndɛ, yɛ e fa wla e wiengu nga be ti Zoova i Lalofuɛ’n nin sran wie mun ekun be fanngan.​—Kolɔsufuɛ Mun 3:​16; Ebre Mun 10:23-​25.

    •   E bo “Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n i jasin fɛ’n.”​—Matie 24:14.

    •   E uka be nga be sa mian’n.​—Zaki 2:​14-17.

    •   E kplan e Ɲanmiɛn sulɛ sua mun, ɔ nin lika nga e di e jasin bolɛ’n i su junman mun lɔ’n. Yɛ e nian lika sɔ’m be lika naan b’a saciman.​—Jue Mun 127:1.

    •   Kɛ sanvuɛsa tɔ e niaan be su’n, e nian be lika.​—Sa Nga Be Yoli’n 11:27-​30.

12.   E anuannzɛ’n. E takatakali asɔnun bo kpanngban kpa. Yɛ asɔnun kwlaa nun’n, sran akpasua kun mɔ be flɛ be kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’n, be yɛ be nian asɔnun’n su-ɔ. Sanngɛ sran sɔ’m be timan be liɛ ngunmin, yɛ be tuaman be kalɛ. (Matie 10:8; 23:8) Kɛ é yó e aɲia mun’n, e yiman blusu, yɛ e yiman cɛlɛ. (2 Korɛntifuɛ Mun 9:7) Sika nga sran’m be klunklo su be mɛn i nvialiɛ nun’n, i ti yɛ e kwla di e junman’m be kwlaa-ɔ.

     Zoova i Lalofuɛ’m be Ɲrun Dinfuɛ’m be ti sran akpasua kun. Be ti Klisifuɛ, yɛ be ɲin w’a ti kpa Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. E anuannzɛ’n i bo bia’n su lɔ yɛ be o-ɔ. Be yɛ be kle ajalɛ kwlaa nga Zoova i Lalofuɛ nga be o mɛn wunmuan’n nun’n be nanti su’n niɔn.​—Matie 24:45.

13.   E bo m’ɔ ti kun’n. Ndɛ kunngba’n yɛ e kwlaa e lafi su-ɔ. (1 Korɛntifuɛ Mun 1:10) E aniɛn’n, nin e wunnɛn kplo’n, nin e finwlɛ’n timan kun. E nun wie’m be ti yalɛfuɛ, yɛ wie’m be le sika. Sanngɛ e kplin e ɲin naan y’a bubuman e wun nun. (Sa Nga Be Yoli’n 10:34, 35; Zaki 2:4) Kannzɛ bɔbɔ e bo ti kun’n, sanngɛ ɔ le sran kun nin i like ng’ɔ klo i-ɔ. Zoova i Lalofuɛ’m be tinuntinun be jran be klun akunndan mɔ Biblu’n tinngɛli i’n i su yɛ be fa ajalɛ-ɔ.​—Rɔmunfuɛ Mun 14:​1-4; Ebre Mun 5:​14.

14.   E nzuɛn’n. Sa kwlaa nun’n, e mian e ɲin e kle kɛ e klo sran. (Zan 13:34, 35) Like nga Ɲanmiɛn klomɛn i’n, e yoman. I wie yɛle kɛ e faman mmoja e wlaman e kplo’n nun. (Sa Nga Be Yoli’n 15:28, 29; Galasifuɛ Mun 5:​19-​21) E ti wɛtɛɛfuɛ. Yɛ e faman e wun wlanman alɛ kunlɛ nun. (Matie 5:9; Ezai 2:4) Lika kwlaa nga e tranlɛ’n, e kle kɛ e ɲin yi siefuɛ mun. Sɛ mmla nga be kpɛ’n ɔ nin Ɲanmiɛn liɛ’n be sansanman be wun’n, e nanti su.​—Matie 22:21; Sa Nga Be Yoli’n 5:​29.

15.   Wafa nga e nin e wiengu mun e tran’n. Zezi seli kɛ: “Klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa.” Ɔ seli ekun kɛ Klisifuɛ’m be “timan mɛn’n nunfuɛ.” (Matie 22:39; Zan 17:16) I sɔ’n ti’n, e mian e ɲin e “yo like ng’ɔ ti kpa’n e man sran kwlaa.” Sanngɛ e faman e wun wlaman politiki ndɛ’n nun kaan sa. Asa ekun’n, e nin Ɲanmiɛn sulɛ onga mun e juman e yoman like fi likawlɛ. (Galasifuɛ Mun 6:10; 2 Korɛntifuɛ Mun 6:14) Sanngɛ kannzɛ ajalɛ nga sran’m be fa’n ti sɛ ti sɛ’n, e bu be sran.​—Rɔmunfuɛ Mun 14:12.

 Sɛ a kunndɛ kɛ á sí Zoova i Lalofuɛ’m be su ndɛ wie mun ekun’n, a kwla kɔ e ɛntɛnɛti adrɛsi’n su, annzɛ e biolo’m be nun kun nun, annzɛ a kwla tran e aɲia kun bo e Ɲanmiɛn sulɛ sua kun nun. Sɛ a klo kusu’n, a kwla bo su kle Zoova i Lalofuɛ nga be o ɔ tranwlɛ lɔ’n be nun kun.