Yesu wakati: “Mtundu uzamuwukirana na mtundu unyake, ufumu na ufumu unyake. Kuzamuŵa vindindindi vikuru, kweniso njara na nthenda zakwambukira mu malo na malo.” (Luka 21:10, 11) Vinthu ivi vikutovwira kumanya kuti “Ufumu wa Chiuta uli pafupi.” Kasi vinthu ivi vikuchitika nadi pa charu chose chapasi? Wonani ukaboni uwu.

1. NKHONDO

Mu 1914 kukaŵa nkhondo ya pa charu chose. Aka kakaŵa kakwamba kuti pa charu chapasi pachitike nkhondo yanthena iyi. Ŵanthu awo ŵakulemba mbiri ŵakuti mu chaka cha 1914 vinthu vikasintha chomene, chifukwa ndipo nkhondo yakwamba ya pa charu chose yikambira. Pa nyengo iyi ndipo ŵakamba kugwiliskira ntchito vilwero vyakofya chomene nga ni ŵakasinja, ndege zakunyamura mabomba, futi zankhongono, mphepo za poyizoni, na vilwero vinyake vyakofya. Kufuma apo, pakachitika nkhondo yachiŵiri. Pa nkhondo iyi ŵakamba kugwiliskira ntchito vilwero vyakofya chomene nga ni mabomba gha nyukiliya. Kwambira waka nyengo iyi, pa charu chapasi pakuchitika nkhondo zinandi izo zakoma ŵanthu mamiliyoni ghanandi.

2. VINDINDINDI

Buku linyake likuti pa chaka pakuchitika vindindindi pafupifupi 100. Ndipo vinandi mwa vindindindi ivi “vikusakaza chomene vinthu.” (Britannica Academic) Ndipo lipoti linyake ku United States likati “kuyana na ivyo vili kulembeka (kwambira cha m’ma 1900), tikukhazga kuti vindindindi vikuruvikuru 16 vichitikenge chaka chilichose.” Ŵanthu ŵanyake ŵakuti pasono vikuwoneka nga kuti vindindindi vikusazgikirasazgikira chifukwa chakuti pali nthowa ziphya zinandi zakumanyira vindindindi. Mulimose umo vingaŵira, kweni fundo njakuti pasono ŵanthu ŵakusuzgika chomene kweniso kufwa chifukwa cha vindindindi kuluska kumanyuma kose.

3. NJARA

Kanandi njara yikuŵako chifukwa cha nkhondo, vimbundi, masuzgo gha vyachuma, kuleka kukolora mwakukwana na vinyake. Lipoti la Wupu wa World Food Programme la 2018 likati: “Pa charu chose chapasi, ŵanthu 821 miliyoni ŵalije chakurya chakukwana ndipo ŵanthu 124 miliyoni pa ŵanthu aŵa, ŵakulwara chifukwa chakusoŵa chakurya.” Chaka chilichose, ŵana pafupi 3.1 miliyoni ŵakufwa na matenda agho ghakwiza chifukwa chakusoŵa chakurya. Mu 2011, pa ŵana 100 ŵaliwose awo ŵakafwanga, 45 ŵakafwanga chifukwa cha njara.

4. MATENDA

Buku la World Health Organization likuti: “Kwambira vyaka vya m’ma 2,000 kwaŵa nthena zakofya chomene zakwambukira. Padera pa kolera, yellow fever, na nthenda zinyake zakale, paliso nthenda zinyake ziphya nga ni SARS, Fuluwenza, MERS, Ebola na Zika.” Nangauli ŵasayansi na madokotala ŵasambira vinandi pa nkhani ya matenda, kweni ŵandasange munkhwala wakuchizgira matenda ghose agha.

5. MULIMO WAKUPHARAZGA UKUCHITIKA PA CHARU CHOSE

Yesu wakayowoyaso chimanyikwiro chinyake. Wakati: “Makani ghawemi agha gha Ufumu, ghazamupharazgika mu charu chose chapasi kuti uŵe ukaboni ku mitundu yose, penepapo ndipo umaliro wizenge.” (Mateyu 24:14) Nangauli masuzgo ghakuru ghakuchitika pa charu chapasi, kweni ŵanthu ŵakujumpha 8 miliyoni ŵakufuma mu mitundu yose ŵakupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta mu vyaru 240 kweniso mu viyowoyero vyakujumpha 1,000. Ivi vindachitikepo mu mbiri yose ya ŵanthu.

Vinthu ivyo Yesu wakayowoya kuti chizamuŵa chimanyikwiro, vikuchitika nadi mazuŵa ghano. Chifukwa wuli nkhani iyi njakuzirwa chomene kwa ise? Chifukwa ntchakuti Yesu wakayowoya kuti: “Para mukuwona vinthu ivi vikuchitika, manyani kuti Ufumu wa Chiuta uli pafupi.”​—Luka 21:31.

Usange tingasanda makora ivyo Yesu wakayowoya pamoza na nkhani zinyake za mu Baibolo, vikutovwira kumanya kuti Chiuta wakimika Ufumu wake kuchanya mu 1914. * Pa nyengo iyi, Chiuta wakimika Mwana wake Yesu Khristu, kuŵa Fumu. (Salimo 2:2, 4, 6-9) Sonosono apa, Ufumu wa Chiuta wambenge kulamulira pa charu chapasi, ndipo uzamuwuskapo maboma ghose gha ŵanthu, na kuzgora charu chapasi kuŵa paradiso kuti ŵanthu ŵakhalemo muyirayira.

Sonosono apa mazgu gha mu lurombo ulo Yesu wakasambizga ghafiskikenge. Lurombo ulu lukuti: “Ufumu winu wize. Khumbo linu lichitike pano pasi nga nkhuchanya.” (Mateyu 6:10) Kweni kasi Ufumu wa Chiuta wachita vichi kwambira mu 1914? Ndipo kasi Ufumu uwu uzamuchita vichi para wamba kuwusa ŵanthu pa charu chapasi?