Skip to content

Skip to table of contents

Ciindi Ngomukwetene Limwi Najisi Cilengwa Cakweebelela Zintu Ziletela Muzeezo Wakoonana

Ciindi Ngomukwetene Limwi Najisi Cilengwa Cakweebelela Zintu Ziletela Muzeezo Wakoonana
  • “Ndakali kulimvwa mbuli kuti balumi bangu bakali kucita bumambe cakwiinduluka-induluka.”

  • “Ndakali kulimvwa kutundululwa, kubija akubula mulimo.”

  • “Kunyina ngondakali kukonzya kwaambila. Ndakaluumwine buyo kandipenga.”

  • “Ndakali kulimvwa mbuli kuti Jehova tandilanganyi pe.”

Majwi aali atala aawa atondezya mukaintu mbwapenga kuti mulumi keebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Inga ulimvwa kuti takamusyomi kabili mulumaakwe kwaambisya kuti wali kucita oobo cakusisikizya, ambweni kwamyezi naa myaka iili mbwiibede. Mukaintu umwi wakati, “Ndakali kulibuzya kuti, ‘Ino nguni mwaalumi ooyu uukkede munsi lyangu?’ Sena kuli zintu zimwi nzyandisisa?”

Cibalo eeci cakalembelwa mukaintu uuli aamulumi uujisi cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. a Cilabandika njiisyo zyamu Bbaibbele izikonzya kupa luumbulizyo, lugwasyo lwa Jehova, kumugwasya mumizeezo alimwi akumuuya. b

NCINZI OOYO WABISYILWA NCAKONZYA KUCITA?

Nokuba kuti tamukonzyi kweendelezya zintu zyoonse nzyacita mulumaanu, kuli zintu nzyomukonzya kucita kutegwa mucesye-cesye kunyema alimwi akuba aluumuno lwamumizeezo. Amulange-lange twaambo tutobela.

Mutani kulipi mulandu. Mukaintu ulakonzya kulimvwa kuti kuli ncaakacita icipa kuti mulumaakwe keebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Ba Alice c bakali kulimvwa kuti tiibakali babotu boobo pe. Bakali kulibuzya kuti, “Nkaambo nzi balumi bangu ncobanga balombozya kulanga bamakaintu bambi muciindi cakulanga ndime?” Bamakaintu bamwi balalipa mulandu akaambo kambobazyeendelezya zintu, bayeeya kuti mbabapa kuti zintu ziindile kubija. Ba Danielle bakaamba kuti, “Ndakali kulibona kuba mukaintu mubyaabi walo iwakali kulijaila cikwati akaambo kakuciindizya kunyema.”

Ikuti andinywe mbomulimvwa oobu, amuzyibe kuti Jehova kunyina namupa mulandu akaambo kamicito yabalumi banu. Jakobo 1:14 yaamba kuti: “Umwi aumwi ulasunkwa kwiinda mukoongelezyegwa akucegwa azisusi zyakwe mwini.” (Rom. 14:12; Flp. 2:12) Muciindi cakulipa mulandu, Jehova ulakukkomanina kusyomeka kwanu.—2Mak. 16:9.

Mukaintu ulakonzya kulimvwa kuti icipa mulumaakwe kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana nkaambo kakuti walo tali mubotu. Pele aayo taali masimpe. Basyaazibwene baamba kuti cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana cipa muntu kuba aluunyaunya lwiindilide.

Amuleke kuciindizya kulibilika. Ba Catherine bakaamba kuti balo ncibakali kuyeeya buyo ncakuti balumi babo bakali kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Ba Frances baamba kuti: “Ndilalibilika lyoonse ndabona buyo kuti balumi bangu tabako. Ndilalibilika kapati.” Bamakaintu bamwi balaamba mbocijazya nsoni kuti koli akati ka Banakristonyoko ibazyi penzi ndyajisi mulumaako. Bambi baamba kuti balimvwa kulendelelwa kayi bayeeya kuti kunyina uubumvwisya bukkale bwabo.

Ncizyalwa buya kulimvwa boobu. Nokuba boobo, kuti muntu wazumanana kuyeeya makani aaya, inga kwamwiindizya buyo kulibilika. Aboobo, amusole kubikkila maano kucilongwe canu a Jehova. Kucita boobu kuyoomugwasya kuba aluumuno lwamumizeezo.—Int. 62:2; Ef. 6:10.

Inga camugwasya kubala zibalo zyamu Bbaibbele zyabamakaintu ibakatyompedwe aabo ibakajana luumbulizyo kwiinda mukupaila kuli Jehova. Talili lyoonse naakali kubucinca bukkale bwabo, pele wakali kubapa luumuno lwamumizeezo. Mucikozyanyo Hana, “wakaluuside kapati” akaambo kabukkale bwakwe. Pele, naakamana “kupaila kwaciindi cilamfwu kubusyu bwa Jehova,” wakaba aluumuno, nokuba kuti tanaakazyi zintu mbozyakali kuyooba mubukkale bwakwe.—1Sam. 1:10, 12, 18; 2Kor. 1:3, 4.

Mulumi amukaintu beelede kulomba lugwasyo kubaalu

Amulombe lugwasyo kubaalu. Balakonzya kuba “busena bwakutijila muwo, busena bwakuyusila mvwula mpati yamuwo.” (Is. 32:2.) Balakonzya kumutondezya nywebo mucizyi ngomukonzya kwaambila mbomulimvwa akujana luumbulizyo.—Tus. 17:17.

SENA MULAKONZYA KUMUGWASYA MULUMAANU?

Sena mulakonzya kumugwasya mulumaanu kuleka cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana? Ambweni. Bbaibbele lyaamba kuti kutegwa tulwane penzi limwi likatazya kapati naa sinkondoma, “bobilo bali kabotu kwiinda omwe.” (Muk. 4:9-12) Basyaazibwene baamba kuti ciindi banabukwetene nobabelekela antoomwe, kanji-kanji ooyo uujisi cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana inga walizunda penzi eeli akupa kuti mukaintu wakwe atalike kumusyoma alimwi.

Bwini mbwakuti, cilakonzyeka ikuti naa ngomukwetene limwi ulikanzide kucileka cilengwa ncajisi cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Sena wakapaila kuli Jehova kutegwa amupe nguzu akulomba lugwasyo lwabaalu? (2Kor. 4:7; Jak. 5:14, 15) Sena kuli bubambe mbwaakabikka ibukonzya kumukwabilila kusunko eeli, mbuli kucesya-cesya ciindi ncabelesya fooni, tabbuleti azimwi zili boobu kutegwa atanjili muntenda? (Tus. 27:12) Sena ulilibambilide kutambula lugwasyo lwanu alimwi akusyomeka cakumaninina kulindinywe? Kuti kacili boobo, mulakonzya kumugwasya.

Munzila nzi? Amubone cikozyanyo eeci. Ba Felicia bakakwatana aba Ethan, balo ibakajisi cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana nobakacili bana. Ba Felicia balabagwasya balumi babo kuti cibaubile kubandika ambabo ciindi nobasunkwa kuyanda kutalika kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Ba Ethan bapandulula kuti: “Ndilabandika abakaintu bangu cakulikwaya. Balandigwasyilizya kulibikkila minyinza alimwi akundilingula lyoonse. Alimwi balandigwasya kutaciindizya kubelesya Intaneti.” Mubwini, ba Felicia tabalimvwi kabotu kuti ba Ethan beebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Baamba kuti “Pele, kunyema alimwi akucisa nkondimvwa takukonzyi kubagwasya kucileka cilengwa eeci cibyaabi. Twamana kulanga-langa buyumuyumu bwabo, inga balilibambilide kugwasyigwa.”

Lugwasyo luli boobu lulakonzya kumugwasya mulumi kucileka kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana akupa kuti mukaintu wakwe atalike kumusyoma alimwi. Amana buya, kuti mulumi kaangulukide kulyaambilila kulubizya kwakwe, uyootalika alimwi kumusyoma.

Sena muyeeya kuti inga mwabagwasya balumi banu munzila iikonzyenye? Kuti naa mboobo, ambweni inga mwabala akubandika cibalo eeci antoomwe. Weelede kuba ambaakani yakucileka cilengwa eeci akupa kuti mutalike alimwi kumusyoma mulumaanu. Muciindi cakuti kanyema mwayanda kubandika penzi eeli, mulumaanu weelede kusola kumvwisya penzi eeli mbolimujatikizya nywebo. Mbaakani yanu njakumugwasya kuba anguzu zyakuzunda penzi eeli alimwi akumupa coolwe cakuti kamumusyoma alimwi. Nyoonse nyobilo mweelede kuzyiba cipa muntu kulombozya kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana alimwi akubona mbwakonzya kulizunda. d

Kuti kamuyoowa kuti nomubandika inga mwaile kunyemezyanya, amulombe mwaalu umwi ngomukonzya kulikwaya kuti kaliko ciindi nomubandika. Amuzyibe kuti nokuba kuti ngomukwetene limwi wacileka cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana, cilakonzya kutola ciindi kutegwa mutalike kumusyoma alimwi. Mutatyompwi pe. Amubone kuyaambele nokuceya buyo ikwacitwa mucikwati canu. Amuzyibe kuti, ikuti mwazumanana kukkazika moyo, mukuya kwaciindi cikwati canu ciyooyuma alimwi.—Muk. 7:8; 1Kor. 13:4.

INO MBUTI KUTI WAZUMANANA?

Ikuti mulumi wanu walobokezya alimwi kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana naamana kutantamuka kwaciindi cili mbocibede, sena caamba kuti kunyina naakeempwa alimwi akuti takacikonzyi kucileka cilengwa eeco? Peepe. Ikuti naa wakaba acizibilizi cakweebelela zintu eezyi, cilakonzya kunoomukatazya kutantamuka cilengwa eeci buumi bwakwe boonse. Ulakonzya kulobokezya kweebelela nokuba kuti kwainda myaka minji kataciti oobo. Kutegwa eeco citakacitiki, weelede kulibikkila minyinza iikonzya kumukwabilila ncobeni ciindi nabelesya fooni alimwi akweeleba bukkale bukonzya kumusunka nokuba kuti sunko lilibonya kuti wakalizunda. (Tus. 28:14; Mt. 5:29; 1Kor. 10:12) Weelede kubukulusya “mizeezo iimweendelezya lyoonse” akwiiya ‘kusulaika bubi’ bwalo bubikkilizya kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana alimwi abukkale bumwi busofweede mbuli cilengwa cakulisobanya kubwaalumi naa kubukaintu. (Ef. 4:23; Int. 97:10; Rom. 12:9) Sena ulikanzide kuzitobela ntaamu eezyi? Ikuti kacili boobu, nkokuti uyoocikonzya kucileka cilengwa eeci. e

Amubikkile maano kucilongwe canu a Jehova

Ino mbuti kuti ngomukwetene limwi katatondezyi luyandisisyo lwakuyanda kuzunda penzi lyakwe? Mulakonzya kutyompwa, kunyema alimwi akulimvwa kulekelezyegwa. Pele mulakonzya kujana luumuno lwamumizeezo kwiinda mukuwaala makatazyo aanu kuli Jehova. (1Pet. 5:7) Amuzumanane kuswena kuli Jehova kwiinda mukuba aciiyo canu nobeni, kupaila alimwi akuzinzibala kuyeeya. Ikuti mwacita oobo, amuzyibe kuti awalo Jehova uyooswena kulindinywe. Mbubonya mbokulembedwe ku Isaya 57:15, Jehova ukkala abantu “batyompedwe,” kutegwa abagwasye kukatalukwa alimwi. Amusoleke kusikila mpomugolela kuba Munakristo uuli kabotu. Amulombe lugwasyo kubaalu. Alimwi amuzumanane kuba abulangizi bwakuti kumbele, mulumaanu uyoocikonzya kucinca.—Rom. 2:4; 2Pet. 3:9.

a Mucibalo eeci, tulabandika mulumi kuti ngonguwe weebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Nokuba boobo, bunji bwanjiisyo nzyotuyanda kubandika mucibalo eeci zilakonzya kumugwasya naba mulumi uujisi mukaintu weebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana.

b Kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana takali kaambo keelede kupa bantu kulekana.—Mt. 19:9

c Mazina acincwa.

d Makani aagwasya inga mwaajana a jw.org alimwi amumabbuku eesu. Mucikozyanyo, amubone cibalo cakuti “Pornography Can Shatter Your Marriage” a jw.org; acakuti “Mulakonzya Kwaazunda Masunko!” mu Ngazi Yamulindizi ya April 1, 2014, pp. 10-12; alimwi acakuti “Zyintu Ziletela Muzeezo Wakoonana—Sena Taakwe Mbozibede?” mu Ngazi Yamulindizi ya August 1, 2013, pp. 3-7.

e Akaambo kakuti kweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana ncilengwa cikatazya kapati kuleka, banabukwetene bamwi basala kuunka kuyoolomba lugwasyo kuli basyaazibwene kunze aalugwasyo lupegwa abaalu.