1, 2. Nchinthu wuli cho chinguchitika pa zuŵa lakuzirwa ukongwa m’mbiri ya umoyu waku Eliya?

MDIMA uchiyamba, Eliya watchimbiyanga mu vuwa. Iyu wenga wakukota kweni ulendu wa ku Yeserele ko wakanga wenga utali ukongwa. Kweni wangulekezga cha kutchimbiya chifukwa “janja la Ambuya lenga paku” iyu. Pa nyengu iyi, wenga ndi nthazi zakuti chiwiyi wenga wechendajepu nazu. Eliya wangutchimbiya mpaka kujumpha mahachi nga pa galeta lo Fumu Ahabu yingukwerapu.—Ŵerengani 1 Ŵakaronga 18:46.

² Sonu yapa Eliya wenga yija m’msewu. Ŵanaŵaniyani kuti muwona Eliya watchimbiya m’chivuwa chikulu cho chitimutondekeska kulereska umampha, kweniso waŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa zuŵa lo. Yapa Yehova, Chiuta waku Eliya, wangupunda nadi ndipu kusopa kwauneneska kungukankhuskika. Eliya waliwonanga so cha Phiri la Karmele, lo Yehova wangumukiyapu rombu laki ndi kulongole nthazi zaki mwa kubaya ŵanthu wosi wo asopanga Bala, chifukwa chakuti lenga patali kweniso mitambu yinguchitiska kuti kuje mdima. Achimi anandi a Bala anguziŵika kuti ŵenga aheni vo vinguchitiska kuti abayiki. Sonu Eliya wanguromba kwaku Yehova kuti wamaliski chilala cho chinguchitiska kuti m’charu muje masuzgu kwa vyaka vitatu ndi hafu. Vuwa yinguza nadi!—1 Ŵakar. 18:18-45.

3, 4. (a) Nchifukwa wuli Eliya watenere kuti wangukondwa ukongwa wachiluta ku Yeserele? (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga?

³ Eliya wati watchimbiya m’vuwa mtunda wa makilomita 30, watenere kuti wakhazganga kuti vinthu visinthengi. Iyu wawonanga kuti nyengu yakuti ŵanthu asinthiyi yakwana. Ahabu wakhumbikanga kusintha. Chifukwa chakuti wanguwona vosi vo vinguchitika, Ahabu wakhumbikanga kuleka kusopa Bala, kukambiya muwolu waki Fumukazi Yezebelu kuti nayu waleki kweniso kuleka kubaya ateŵeti aku Yehova.

⁴ Asani vinthu vichitika mo isi tikhumbiya, kanandi tisekere. Tiŵanaŵana kuti vinthu viyendengi umampha pe nyengu zosi pamwenga so kuŵanaŵana kuti masuzgu ngidu ngosi ngamaliya limu. Tingazizwa cha asani Eliya wanguŵanaŵana viyo chifukwa chakuti nayu “wenga munthu wakusankhwa nge ndisi.” (Yak. 5:17) Kweni uneneska ngwakuti, masuzgu ngaku Eliya ngangumaliya limu cha. Pavuli pa maora ngamanavi ŵaka, Eliya wanguchita mantha ukongwa ndipu wangusuzgika maŵanaŵanu mpaka kuŵanaŵana kuti nkhanthu kufwa. Kumbi nchinthu wuli  cho chingumuchitiska kuti wavwi viyo, nanga Yehova wangumuwovya wuli mchimi waki kuti waje so ndi chivwanu kweniso chiganga? Tiyeni tiwoni.

5. Kumbi Ahabu wangwamba kutumbika Yehova wati wawona vo vinguchitika Paphiri la Karmele? Kumbi tiziŵa wuli venivi?

⁵ Kumbi Ahabu wangulongo kuti wasintha wati wafika ku Yeserele? Bayibolo likamba kuti: “Ahabu wangutauliya Yezebelu vosi vo Eliya wanguchita, ndi mo wangubayiya ŵamchimi ndi lipanga.” (1 Ŵakar. 19:1) Yapa Ahabu wangukonkhoskapu cha kuti Yehova Chiuta waku Eliya ndiyu wabaya achimi aboza. Ahabu wawonanga vinthu mwaumunthu ndipu vo wangukamba vilongo kuti wanguwona kuti vosi vo vinguchitika, ‘Eliya ndiyu wanguchita.’ Iyu wamutumbikangapu cha Yehova Chiuta. Sonu kumbi muwolu waki wabwekabweka wanguchita wuli wati wavwa nkhani iyi?

6. Kumbi ndi uthenga wuli wo Yezebelu wangutumiza kwaku Eliya, nanga wang’anamuwanganji?

⁶ Yezebelu wangukwiya ukongwa. Iyu wangutumiza uthenga kwaku Eliya wakuti: “Viyo so ndimu ŵachitiyi ŵachiuta kwaku ini, ndi kuruskaku so, asani umoyu waku ndirekengi kuwuchita ulaka mbumoyu wa yumoza waku wo pa nyengu nge ndi iyi la mawa.” (1 Ŵakar. 19:2) Mazu yanga ngalongo kuti Yezebelu wawofyanga Eliya kuti wamubayengi. Yapa Yezebelu walapizganga kuti asani waleka kubaya Eliya kufika mawa laki pakukhumba kuwezge chifukwa chakubayika kwa achimi a Bala, mbwenu iyu mweneku wafwi. Sonu ŵanaŵaniyani kuti muwona Eliya wachiyuskika po wangugona ku Yeserele pa usiku wo kwenga chivuwa champhepu. Yo wangumuyuska wenga muthenga waku Yezebelu yo wanguza kuzikamba mazu ngabwekabweka yanga. Kumbi Eliya wanguchita wuli penapa?

7. Kumbi Eliya wanguvwa wuli ndi uthenga wakofya wakutuliya kwaku Yezebelu, nanga wanguchitanji?

⁷ Asani Eliya waŵanaŵananga kuti kulimbana ndi kusopa Bala kwamala, mbwenu watenere kuti wanguchuluka kuwona kuti ŵeche kulimbana nayu. Yezebelu wangusinthapu cha maŵanaŵanu ngaki. Pa nyengu iyi ndipu Yezebelu wabaya kali achimi akugomezgeka anandi ndipu vawonekanga kuti yo wangujaku kuti wabayiki wenga Eliya. Kumbi Eliya wanguchitanji Yezebelu wati wamuwofya kuti wamubayengi? Bayibolo likamba kuti: “Wangofyerwa.” Kumbi Eliya wanguŵanaŵanapu kuti Yezebelu wamutambuzgengi wuli pakumubaya? Asani ndivu waŵanaŵananga ukongwa, tikayika cha kuti vingumuderuwa nthazi. Kwali vinthu venga wuli, Bayibolo likamba kuti Eliya wanguthaŵa kuti ‘wapozomoski umoyu waki.’—1 Ŵakar. 18:4; 19:3.

8. (a) Kumbi vo vinguchitikiya Petro viyanana wuli ndi vo vinguchitikiya Eliya? (b)  Kumbi tingasambiranji kwaku Eliya ndi Petro?

⁸ Mteŵeti waku Yehova yo wangusuzgikapu ndi mantha ndi Eliya pe  cha. Pati pajumpha vyaka vinandi, wakutumika Petro nayu wanguzisanirika ndi suzgu lenili. Mwakuyeruzgiyapu, Yesu wati wamuzomerezga kuti ayende limoza pamaji, wakutumika Petro ‘wanguwona chimphepu.’ Iyu wanguchita mantha ndipu wangwamba kubira. (Ŵerengani Mateyu 14:30.) Vo vinguchitikaya Eliya ndi Petro vititisambiza chinthu chakukhumbika ukongwa. Kuti tileki kuderuka nthazi, tingazomerezganga cha kuti tiŵanaŵaniyengi ukongwa vinthu vo vititichitiska mantha. Tikhumbika kuŵika maŵanaŵanu ngidu kwaku Yehova yo watitichiska ndi kutiwovya.

9. Konkhoskani ulendu waku Eliya ndi vo ŵaŵanaŵananga wachithaŵa.

⁹ Chifukwa cha mantha, Eliya wanguthaŵiya chakumwera, mtunda wa makilomita 150 kufika ku Beer-sheba, kamsumba ko kenga kumphaka ya charu cha Yuda. Wati wafika, wangusiya mteŵeti waki ndi kusere m’dondu we yija. Bayibolo likamba kuti, “wangwenda lwendu la zuŵa limoza.” Mwaviyo, tikhoza kuŵanaŵana kuti wangunyamuka ulendu uwu chiwumbu chayamba ŵaka kutema ndipu wawoneka kuti wangupinga chakurya chechosi cha pamwenga vinthu vinyaki vakuti vikamuwovyi. Maŵanaŵanu kweniso mantha vingumuchitiska kuti wayendi mwakusuzgikiya ukongwa m’mapiri, muvimadondu kweniso mu lumwi lakuti phwamu. Lumwi lichisere, Eliya wanguvukiya limu. Wati wamaliya limu wanguja pasi msina mwa kamiti ka mweyu ko kenga pafupi kuti kamupaskeku mduzi m’charu chambula vimiti mo wenga.—1 Ŵakar. 19:4.

10, 11. (a) Kumbi Eliya wajiwonanga wuli pa nyengu yo warombanga kwaku Yehova? (b) Mwakugwiriskiya nchitu malemba ngo nge kukumaliya kwa ndimi 11, konkhoskani mo ateŵeti aku Chiuta anyaki anguvwiya ŵati akumana ndi masuzgu.

¹⁰ Eliya wanguromba mwakulongo kuti wamala zeru. Iyu wangupempha kuti nkhanthu wafwi ŵaka. Iyu wanguti: “Pakuti kuti nde wamamphaku cha kuruska ŵada.” Iyu waziŵanga kuti apapi ŵaki wo akufwa angachita chechosi cha. (Wak. 9:10) Mwaviyo, Eliya wangujiwona kuti ndi munthu wambula kukhumbika mwakuti pengavi chifukwa chakuti wajaliyi ndi umoyu. Lekani wangukamba kuti: “Mbwenu kwafiskika.”

¹¹ Kumbi tizizwa kuvwa kuti munthu waku Chiuta uyu wangusuzgika maŵanaŵanu viyo? Palivi chifukwa chakuzizwiya. Bayibolo likonkhoska ateŵeti aku Yehova anandi anthurumi ndi anthukazi wo angusuzgikapu maŵanaŵanu viyo mpaka kuŵanaŵana kuti nkhanthu kufwa. Anyaki mwa ŵanthu yaŵa ndi Rabeka, Yakobo, Mosese ndi Jobu.—Chiy. 25:22; 37:35; Maŵ. 11:13-15; Jobu 14:13.

12. Kumbi mungamuyezga wuli Eliya asani mwasuzgika ukongwa maŵanaŵanu?

 ¹² Mazuŵa nganu tija mu “nyengu zizitu” zakusuzga ukongwa, mwaviyo chinanga mbateŵeti aku Chiuta akugomezgeka akumana ndi masuzgu ngakuderuwa nthazi. (2 Tim. 3:1) Asani namwi mungakumana ndi masuzgu ngaviyo yanga, yezgani vo Eliya wanguchita. Rombani kwaku Chiuta mwakutuliya pasi pamtima. Ndipu Yehova ndi “Chiuta wasangarusku losi.” (Ŵerengani 2 Ŵakorinte 1:3, 4.) Kumbi wangumupembuzga nadi Eliya?

13, 14. (a) Kumbi kuporote mwa mungelu, Yehova wangulongo wuli kuti wafipiyanga mtima mchimi waki? (b) Nchifukwa wuli tipembuzgika kuziŵa kuti Yehova waziŵa umampha weyosi waku isi kusazgapu vo titondeka kuchita?

¹³ Kumbi muŵanaŵana kuti Yehova wanguvwa wuli pakuwona mteŵeti waki wakwanjiwa yo wangugona msina mwa kachimiti kamweyu mchipalamba, wachipempha kuti wafwi? Tiyeni tiwoni dankha vo vinguchitika kuti tiziŵi mo wanguvwiya. Eliya wati wagona tulu takufwa natu, Yehova wangumutumizgiya mungelu. Mungelu wanguyuska Eliya mwa kumusukunya kamanakamana ndi kukamba kuti: “Yuka . . . uryi.” Eliya wanguyuka nadi, ndipu mungelu wangumupaska chiŵandi chakufunda kweniso maji. Kumbi Eliya wangumuwonga mungelu uyu? Bayibolo likamba ŵaka kuti mchimi uyu wangurya ndi kumwa pavuli paki wanguwere pakugona. Akhumba wangutondeka kuwonga chifukwa watondekanga ndi kulongoro viyo. Kaya venga wuli, mungelu wangumuyuska so kachiŵi ndipu utenere kuti wenga mulenjilenji. Wangumukambiya so kuti: “Yuka . . . uryi,” ndipu wangusazgiyapu so mazu ngakuti, “Vinu ulendu ukakuŵiyanga uzitu.”—1 Ŵakar. 19:5-7.

¹⁴ Yehova wangovya mungelu uyu kuziŵa ko Eliya wakanga. Waziŵanga so kuti Eliya wayendengi ulendu utali ukongwa mwakuti mwanthazi zaki pe watingi wafiskengi cha. Te ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuti titeŵete Chiuta yo waziŵa vo tingafiska ndi vo tingaleka kufiska kuruska mo taŵesi titijiziŵiya. (Ŵerengani Sumu 103:13, 14.) Kumbi chakurya ichi chingumuwovya wuli Eliya?

15, 16. (a) Kumbi chakurya chakutuliya kwaku Yehova chingumuwovya wuli Eliya? (b) Nchifukwa wuli titenere kuwonga chifukwa cha mo Yehova waryiskiya ateŵeti ŵaki mazuŵa nganu?

¹⁵ Bayibolo likamba kuti: “Wanguyuka wangurya ndi kumwa, ndipu wanguruta mu nthazi ya kurya kuwa mazuŵa machumi nganayi msana ndi usiku ku Horebu, phiri laku Chiuta.” (1 Ŵakar. 19:8) Eliya wangufunga kurya kwa mazuŵa 40, msana ndi usiku nge mo wanguchitiya Mosese yo wangujaku vyaka 600 iyu wechendawi kweniso Yesu yo wanguziwaku pati pajumpha vyaka pafufupi 1,000. (Chit. 34:28; Luka 4:1, 2) Chakurya cho wangurya yapa chinguchitiska kuti masuzgu ngaki ngosi ngamali cha kweni chingumugutiska mwakuziziswa. Ŵanaŵaniyani kuti muwona Eliya wachiyenda mwakusuzgikiya m’bozwa zuŵa lelosi mpaka kumala mwezi ndi hafu!

¹⁶ Mazuŵa nganu napu Yehova wapaska chakurya ateŵeti ŵaki,  kweni wapereka chakurya chayichu munthowa yakuziziswa cha. Watitipaska chakurya chakukhumbika ukongwa cho chititiwovya kuja nayu pa ubwezi. (Mat. 4:4) Kusambira vakukwaskana ndi Chiuta m’Bayibolo kweniso m’mabuku ngo ngakonkhoska Bayibolo kuyanana ŵaka ndi kurya chakurya cho chingatiwovya kuti tilutirizgi kumuteŵete. Chakurya ichi chingachitiska kuti masuzgu ngidu ngosi ngamali cha, kweni chingatiwovya kuti tikunthiyepu masuzgu ngo pakutija tatingi tingakunthiyengepu cha. Chititovya so kuti tizisaniyi ‘umoyu wamuyaya.’—Yoh. 17:3.

17. Kumbi Eliya wanguluta pani, nanga nchinthu wuli cho chinguchitiska kuti malu yanga ngaje ngakuzirwa?

¹⁷ Eliya wangwenda mtunda wa makilomita pafufupi 320 mpaka ku Phiri la Horebe. Paphiri ili panguchitika vinthu vakuzirwa ukongwa chifukwa chakuti mphenipo Yehova Chiuta wanguwoneke kwaku Mosese kuporote mwa mungelu pa nyengu yo chivwati chakoliyanga motu. Pavuli paki, Yehova wanguzichitiyapu phanganu la Dangu ndi mtundu wa Yisraele. Eliya wangusaniya mduzi mumphanji.

18, 19. (a) Kumbi mungelu waku Yehova wangumufumba kuti wuli Eliya, nanga wangumuka kuti wuli? (b) Kumbi Eliya wanguzumbuwa vifukwa vitatu nivi vo vingumuchitiska kuti wasuzgiki maŵanaŵanu?

¹⁸ Eliya we Paphiri la Horebe, wanguvwa “mazu” ngaku Yehova kuporote mwa mungelu wachimufumba kuti: “Uchitanji kunu, Eliya?” Fumbu ili lingufumbika mwachanju ukongwa mwakuti Eliya wanguwona kuti wenga mwaŵi waki wakukambiya vakukhosi kwaki, ndipu ndivu wanguchita nadi. Iyu wanguti: “Ndachitiya sanji weniukongwa Ambuya, Chiuta wa maŵanja; pakuti a Yisraele ŵajowo phanganu linu, ŵabwanganduliya pasi viguŵa vinu va sembi, ŵabaya ŵamchimi ŵinu ndi lipanga, ndipu ini, ini pe ndija ndajaku, ndipu ŵapenja umoyu wangu, kuti akoso.” (1 Ŵakar. 19:9, 10) Vo Eliya wangukamba yapa vilongo kuti penga vifukwa vitatu vo vingumuchitiska kuti wasuzgiki maŵanaŵanu.

¹⁹ Chakwamba, Eliya wanguwona nge kuti wangusuzgikiya paŵaka pa nchitu yosi yo wangugwira. Chinanga kuti Eliya ‘wanguchita sanji ukongwa’ pakuteŵete Yehova mwa kukankhuska zina laku Chiuta lakupaturika kweniso kwesesa kovya ŵanthu kuti aziŵi kuti Yehova ndiyu Chiuta wakwenere kumusopa, kweni iyu wanguwona kuti uheni ulutiya limu panthazi. Ŵanthu angulutirizga kuleka kugomezgeka ndi kugaruka ndipu kusopa kwaboza kungusapaliya. Chachiŵi, Eliya wajivwanga kuti we yija. Iyu wangukamba kuti: “Ini pe ndija ndajaku,” nge kuti iyu pe m’charu cho ndiyu wenga mteŵeti waku Yehova wakumaliya. Chachitatu, wenga ndi mantha. Achimi aku Yehova anyaki anandi ndipu abayika mwakuti iyu waŵanaŵananga waka kuti kwaja kubaya iyu. Chenga chinthu chipusu cha kuti Eliya wakonkhoski maŵanaŵanu yanga, kweni wanguzomerezga cha kuti kunyada pamwenga soni vimutondekeski kukonkhoska mo wavwiyanga. Eliya wanguromba ndi kukonkhoske Chiuta waki vosi vo venga m’mtima mwaki. Mazuŵa nganu napu ŵanthu wosi akugomezgeka atenere kwezga chakuwoniyapu chaki.—Sumu 62:8.

20, 21. (a) Konkhoskani vo Eliya wanguwona wati wama pakhomu la mphanji Paphiri la Horebe. (b) Kumbi nthazi zakuziziswa zaku Yehova zingumusambizanji Eliya?

 ²⁰ Kumbi Yehova wangumuwovya wuli Eliya wati wamukonkhoske vo vamuchitiskanga mantha ndi kumusuzga maŵanaŵanu? Mungelu wangukambiya Eliya kuti wami pakhomu la mphanji. Eliya wanguvwiya chinanga kuti waziŵanga cha kuti kuwengenji. Mwamabuchibuchi kunguza chimphepu chanthazi. Kutenere kuti kwenga chiwawa chikulu chifukwa chenga chimphepu chanthazi ukongwa mwakuti chinguswa mapiri ndi majarawi. Ŵanaŵaniyani kuti muwona Eliya wajala kumasu uku wako mwanthazi chakuvwala chaki chizitu cha chikopa cho chiputa ndi mphepu. Eliya watondeka so kutchintha chifukwa charu chindengandenga ndi chidiririsi. Pavuli paki kutuza chimotu cho vitimuchitiska kuti wathaŵiyi m’mphanji chifukwa cha chifundizi chikulu.—1 Ŵakar. 19:11, 12.

²¹ Bayibolo lititikambiya kuti Yehova wenga mu vakuziziswa vanthazi vo wanguchita cha. Eliya waziŵanga kuti Yehova ndi Chiuta wauneneska ndipu wayananapu cha ndi Bala yo ŵanthu agomezganga kuti ndi chiuta “wakwendesa mitambu,” pamwenga yo wachitiskanga kuti vuwa yiwi. Yehova ndiyu Mweneku wanthazi zosi zo zisanirika m’chilengedu kweniso we ndi nthazi kujumpha chechosi cho wakulenga. Chinanga nkhuchanya naku wakwanaku cha. (1 Ŵakar. 8:27) Kumbi vosi vo Eliya wanguwona vingumuwovya wuli? Kumbukani kuti Eliya wangusanirika ku Horebe chifukwa cha mantha. Chifukwa chakuti Yehova Chiuta wenga nayu, kweniso wanguwona nthazi zakuziziswa zaku Yehova, pengavi chifukwa chakuti Eliya wawope Ahabu ndi Yezebelu.—Ŵerengani  Sumu 118:6.

22. (a) Kumbi “mazu ngakuvwika kamanakamana” ngangumuwovya wuli Eliya kuti waziŵi kuti ngwakukhumbika? (b) Kumbi “mazu ngakuvwika kamanakamana” ngatenere kuti ngangutuliya kwaku yani? (Wonani so mazu ngam’mphata.)

²² Motu wati wakapu, kunguti yii ndipu Eliya wanguvwa “mazu ngakuvwika kamanakamana.” Mazu yanga ngangumuwovya kuti wakonkhoski so kachiŵi vakukhosi kwaki. * Akhumba ivi vingumuwovya so ukongwa. Tikayika cha kuti Eliya wanguchiskika so ukongwa ndi vo wanguvwa mu “mazu ngakuvwika kamanakamana.” Yehova wangusimikizgiya Eliya kuti ngwakukhumbika ukongwa. Kumbi wanguchita wuli venivi? Chiuta wangulongo chilatu chaki cha munthazi cha kumaliska kusopa Bala mu Yisraele. Ivi vilongole limu kuti nchitu yo Eliya wangugwira yinguwa paŵaka cha,  chifukwa chilatu chaku Chiuta cha kumaliska kusopa Bala chingumaliya penipo cha. Pachanya paku cho, Yehova wangulutirizga kugwiriskiya nchitu Eliya nge mchimi waki chifukwa wangumutuma kuti wawere so kunchitu yaki ndipu wangumupaska ulongozgi.—1 Ŵakar. 19:12-17.

23. Kumbi ndi vinthu viŵi nivi vo Yehova wanguchitiya Eliya chifukwa chakuti wajivwanga kuti we yija?

²³ Pe vinthu viŵi vo Yehova wanguchitiya Eliya chifukwa chakuti wajivwanga kuti we yija. Chakwamba, wangukambiya Eliya kuti wakapunguliyi mafuta pamutu paku Elisha yo wazamusere m’malu mwaki nge mchimi. Mnyamata uyu wangusankhika kuti wawovyanengi ndi Eliya kwa vyaka vinandi. Yapa Yehova wangumuŵanaŵaniya ukongwa Eliya! Chachiŵi, Yehova wangumusumuliya uthenga wakukondweska wakuti: ‘Ndasiyamu vikwi vinkhondi ndi viŵi (7,000) mu Yisraele, makongonu ngaku ŵeniwo ngalivi kujikamiya Bala ndi mlomu wosi waku wo ulivi kumufyofyontha.’ (1 Ŵakar. 19:18) Uwu mbukaboni wakuti Eliya wenga yija cha! Eliya wangusisipulika limu wati wavwa kuti penga ŵanthu akugomezgeka masawuzandi nganandi wo anguleka kusopaku Bala. Kuti chivwanu cha ŵanthu yaŵa chilutirizgi kuja chakukho, vathembanga kuti Eliya walutirizgi kuteŵete Yehova mwakugomezgeka mu nyengu yakusuzga iyi. Eliya watenere kuti wangukondwa ukongwa wati wavwa mazu yanga kutuliya kwa mthenga waku Yehova yo wangukamba “mazu ngakuvwika kamanakamana,” kutuliya kwaku Chiuta waki.

24, 25. (a) Kumbi “mazu ngakuvwika kamanakamana,” tingangavwa m’nthowa wuli mazuŵa nganu? (b) Nchifukwa wuli tingasimikizga kuti Eliya wanguchiskika ndi chovyu cho Yehova wangumupaska?

²⁴ Nge Eliya, mazuŵa nganu isi nasi tikhoza kuchita mantha chifukwa cha nthazi za m’chilengedu, ndipu mphakuvwika. Chilengedu chilongo nthazi za Mulengi. (Ŵar. 1:20) Yehova wechekugwiriskiya nchitu nthazi zaki zikulu pakovya ateŵeti ŵaki akugomezgeka. (2 Mik. 16:9) Kweni tisambira vinandi vakukwaskana ndi Chiuta m’Mazu ngaki, Bayibolo. (Ŵerengani Yesaya 30:21.) Tikhoza kukamba kuti Bayibolo lingayanana ndi “mazu ngakuvwika kamanakamana,” asani tizomerezga kuti litilongozgengi pa umoyu widu. Yehova watiligwiriskiya nchitu pakutilunguchizga, kutichiska ndi kutisimikizgiya kuti watitanja.

²⁵ Kumbi Eliya wanguchiskika nadi ndi chovyu cho Yehova wangumupaska pa Phiri la Horebe? Hinya wanguchiskika! Wangwamba kuteŵete Chiuta mwachiganga kweniso kukambiya ŵanthu kuti aleki kusopa achiuta aboza. Asani nasi titanja ukongwa mazu ngaku Chiuta “mu uchiska wa malemba,” vitiwovyengi kuti tiyezgi chivwanu chaku Eliya.—Ŵar. 15:4.