1-3. (a) Nchifukwa wuli Estere wachitanga mantha wachiluta kuchikumana ndi murumu waki? (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga ngakukwaskana ndi Estere?

ESTERE wangujikhwimiska wachifika pabalaza la nyumba yachifumu, ku Susa. Vinthu vo venga m’nyumba iyi venga vakuchitiska mantha chifukwa mwenga viboliboli va ng’ombi za mapapa, vinyaki venga va ŵanthu akuponya muvu mwakugwiriskiya nchitu uta. M’vimati va nyumba iyi mungujambulika nkharamu. Yenga so ndi vipilala va mya yakusema ndi viboliboli vinyaki vakutowa. Nyumba iyi yinguzengeka pamtunthu pafupi ndi Mapiri nga Zagros ndipu yalereskanga ku Msinji wa Chaospes. Vinthu vosi ivi vilongo kuti ko Estere walutanga kwenga kunyumba ya munthu wamazaza ngaki. Munthu uyu wenga murumu waku Estere yo wangujidana kuti “karonga mukuru.”

² Ahaswerusi wenga munthurumi wakwenere cha kutorana ndi Estere. Ahaswerusi wapambananga kutali ndi munthurumi yo msungwana wakugomezgeka wachiyuda watingi wayanjengi kutorana nayu. * Iyu wanguyezga cha chakuwoniyapu cha anthurumi amampha nge Abrahamu yo wangujiyuyuwa Chiuta wati wamulunguchizga kuti wavwiyi muwolu waki Sara. (Chiy. 21:12) Fumu Ahaswerusi yamuziŵanga cha Yehova, Chiuta waku Estere, kweniso Dangu Laki. Ahaswerusi waziŵanga ŵaka dangu la Aperese kusazgapu dangu lakukanizga chinthu cho Estere wenga pafupi kuchita. Kumbi lenga dangu wuli? Lenga dangu lakuti munthu weyosi yo wawoneke pamasu pa fumu ya Aperese kwambula kudanika watenere kubayika. Estere wakanga kwa fumu chinanga kuti wangudanika cha. Wachifika pamalu ngakuti fumu yingamuwona, watenere kuti waŵanaŵananga kuti nyifwa yaki yenga yeniyo.—Ŵerengani Estere 4:11; 5:1.

³ Nchifukwa wuli wanguŵika umoyu waki pangozi viyo? Kumbi tingasambiranji pa chivwanu chaku Estere? Tiyeni tikambiskani dankha vo vinguchitika kuti Estere wakasaniriki kuti ndi fumukazi ku Perese.

4. Konkhoskani mbiri yaku Estere, nanga nchifukwa wuli wajanga ndi Mordikayi?

⁴ Estere wenga mwana mulanda. Tiziŵa vinandi cha vakukwaskana ndi apapi ŵaki wo angumudana zina lachihebere lakuti Hadasa lo ling’anamuwa kuti “miritili,” chimiti chakubiriŵira cha maluŵa ngakutowa. Apapi aku Estere ŵati ŵafwa, Mordikayi yo wenga mwana wa awiski ara, wangumuchitiya lisungu mwana uyu ndi kumuto kuti wajengi nayu. Estere wenga mzichi waki kweni Mordikayi wenga mura ukongwa. Mordikayi wajanga nayu umampha ukongwa Estere nge mwana waki.—Est. 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Kumbi Mordikayi wangumulera wuli Estere? (b) Kumbi Estere ndi Mordikayi ajanga wuli ku Susa?

⁵ Mordikayi ndi Estere ajanga ku Perese nge akapolu, ndipu Ayuda wosi atinkhikanga ukongwa chifukwa cha chisopa chawu kweniso Dangu lo alondonga. Mordikayi wayanjanga kusambiza Estere vakukwaskana ndi Yehova, Chiuta walisungu yo wangutaskapu ŵanthu Ŵaki kanandi ŵaka, ndipu wanguziŵataska so kunthazi, ndipu ivi vinguchitiska kuti Estere wamuyanjengi ukongwa mzichi waki. (Ŵal. 26:44, 45) Ivi vilongo kuti Estere ndi Mordikayi ayanjananga ndi kugomezgana ukongwa.

⁶ Viwoneka kuti Mordikayi wenga ndi udindu panyumba ya fumu ku Susa ndipu kanandi wajanga pageti, limoza ndi ateŵeti anyaki a fumu. (Est. 2:19, 21; 3:3) Tiziŵa cha vo Estere wachitanga wachikuwa, kweni watere kuti waphweriyanga panyumba ndipuso Mordikayi yo wenga mura. Nyumba yawu yitenere kuti yenga kuchigaŵa ko kwenga nyumba za ŵanthu akavu kusirya linyaki la msinji. Akhumba wayanjanga kuluta ku msika ku Susa ko akusula golidi ndi siliva kweniso amalonda anyaki aguliskanga vinthu vaŵu. Estere walotangaku cha kuti vinthu venivi wazakuviseŵeresanga ŵaka kunthazi chifukwa waziŵanga cha kuti umoyu waki wazamusintha.

7. Nchifukwa wuli Vashite wangutuzgika paudindu waki nge fumukazi, nanga chinguchitika nchinthu wuli?

⁷ Zuŵa linyaki m’msumba wa Susa mwenga mtokutoku wakukwaskana ndi vo vinguchitika kunyumba ya fumu. Karonga Ahaswerusi wangunozge nduna zaki dghera la vakurya vapachanya ndi vinyu ndipu wangudaniska  muwolu waki wakutowa, Fumukazi Vashite mweniyo pa nyengu iyi waryiyanga kwakuyija ndi anthukazi anyaki. Kweni Vashite wangukana kuluta. Fumu yinguchita soni kweniso yingukwiya ukongwa ndipu yingufumba nduna zaki vo yingachita ndi Vashite. Vo nduna zingumuka vinguchitiska kuti fumu yikambi kuti Vashite ndi fumukazi so cha ndipu asankhengi munyaki kuti wasere m’malu mwaki. Ateŵeti a fumu angwamba kupenjapenja amwali akutowa m’charu chosi kuti fumu yizisankhepu fumukazi yifya.—Est. 1:1–2:4.

8. (a) Nchifukwa wuli Mordikayi wafipanga mtima Estere wachikuwa? (b) Kumbi tingagwiriskiya wuli nchitu fundu ya m’Bayibolo pa nkhani ya kutowa kwa kubwalu? (Wonani so Nthanthi 31:30.)

⁸ Tikhoza kuvwisa mo Mordikayi wavwiyanga wachiwona mzichi waki nyengu zosi. Iyu wakondwanga kweniso kufipa mtima kuwona kuti po mzichi waki wakuliya, wawoneka wakutowa ukongwa. Bayibolo likamba kuti, ‘Mwali yo wenga wakuma ndipuso wakutowa.’ (Est. 2:7) Bayibolo likamba kuti kutowa kwa kubwalu kutuŵa kwakukondweska asani munthu we ndi zeru kweniso ngwakujiyuyuwa. Asani ngwambula kujiyuyuwa wakhoza kuja wathamu, wakujikuzga kweniso wankharu zinyaki ziheni. (Ŵerengani Nthanthi 11:22.) Kumbi muzomerezga kuti venivi ndivu vichitika nadi? Kumbi kutowa kwaku Estere kungumuwovya pamwenga kungumuchitiska kuti waje wathamu? Tiwonengi.

9. (a) Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitika ateŵeti a fumu ŵati awona Estere, nanga nchifukwa wuli kupatukana ndi Mordikayi kutenere kuti kwenga kwakusuzga? (b) Nchifukwa wuli Mordikayi wanguzomerezga kuti Estere watorani ndi munthu yo walekanga kusopa Yehova? (Sazgiyanipu fundu za m’bokosi.)

⁹ Ateŵeti a fumu ŵati awona Estere, angumuto kunyumba kwaku Mordikayi ndi kumuŵika pagulu la amwali anyaki wo angusaniya, ndipu anguluta nayu kunyumba yachifumu yo yenga kusirya linyaki la msinji. (Est. 2:8) Vitenere kuti venga vakusuzga kuti Estere ndi Mordikayi apatukani chifukwa ajanga nge mwana ndi wiski. Mordikayi wakhumbanga cha kuti mwana waki watorani ndi munthu yo walekanga kusopa Yehova chinanga yingaŵa fumu kweni mo vinthu venge pa nyengu iyi, pengavi chakuti wangachitapu. * Estere watenere kuti wanguvwiya ndi mtima wosi vo Mordikayi wangumukambiya wechendatoreki. Wachiluta kunyumba yachifumu ku Susa, watenere kuti wajifumbanga mafumbu nganandi. Kumbi waziŵanga kuti wamuja wuli?

10, 11. (a) Kumbi Estere watingi wayambengi jalidu nili chifukwa chakuti wajanga ndi amwali akupambanapambana? (b) Kumbi Mordikayi wangulongo wuli kuti wamufipiyanga mtima ukongwa Estere?

¹⁰ Vinthu vingusinthiya limu pa umoyu waku Estere. Wajaliyanga limoza ndi “ŵamwali ŵanandi” wo angutoleka m’vigaŵa vakupambanapambana  va Ufumu wa Perese. Amwali yaŵa ŵenga akupambana midawuku, vineneru kweniso mo awoniyanga vinthu. Hege ndiyu wasunganga amwali yaŵa kuti atozgeki ndi mafuta kwa chaka champhumphu. (Est. 2:8, 12) Venga vambula kusuzga kuti amwali anyaki ayambi kujikuzga kweniso kuchita vinthu mwamaphara, chifukwa chakuti amwali yaŵa ajanga pamalu ngamoza. Kumbi Estere wanguchita wuli?

¹¹ Mordikayi wamufipiyanga mtima ukongwa Estere. Bayibolo likamba kuti zuŵa lelosi wayendanga chakufupi ndi nyumba ya anthukazi kuti waziŵi mo Estere wajaliyanga. (Est. 2:11) Nge wiski, Mordikayi watenere kuti wakondwanga ukongwa asani wavwa kuti Estere waja umampha. Nchifukwa wuli wakondwanga?

12, 13. (a) Kumbi ŵanthu amuwonanga wuli Estere? (b) Kumbi nchifukwa wuli Mordikayi wangukondwa kuziŵa kuti Estere wasumuwa cha kuti ndi Myuda?

¹² Jalidu laku Estere lingumukondweska ukongwa Hege mwakuti wangumupaska asungwana 7 kuti amuteŵetiyengi kweniso malu  ngamampha ukongwa m’nyumba ya anthukazi. Bayibolo likamba so kuti, “Estere wangusaniya wezi kwaku wosi wo ŵamuwonanga.” (Est. 2:9, 15) Kumbi kutowa kwaki ndiku kunguchitiska kuti ŵanthu wosi amuyanji? Chenga chifukwa chenichi pe cha.

¹³ Mwakuyeruzgiyapu, Bayibolo likamba kuti, “Estere wangukambapu cha vakukwaskana ndi ŵanthu amtundu waki kweniso abali ŵaki chifukwa Mordikayi wangumuchinyiya kuti wangasumuwanga cha.” (Est. 2:10, NW.) Mordikayi wangukambiya Estere kuti wangakambiyanga munthu weyosi cha kuti ndi Myuda, chifukwa waziŵanga kuti ŵanthu a ku Perese aŵatinkhanga ukongwa Ayuda. Mordikayi wangukondwa ukongwa kuziŵa kuti Estere wangulutirizga kuja wakuvwiya chinanga kuti pa nyengu iyi wenga kwakuyija.

14. Kumbi ŵana a mazuŵa nganu angamuyezga wuli Estere?

¹⁴ Ŵana a mazuŵa nganu nawu angakondweska apapi ŵawu pamwenga ŵanthu wo atiŵalera asani angayezga Estere. Yiwu angagwiriskiya nchitu vo apapi ŵawu akuŵasambiza kuti aleki kwezga mijalidu  yo ŵanthu aheni achita chinanga kuŵevi apapi ŵawu. Asani achita viyo, akondweska mtima wa Awiskewu akuchanya nge mo Estere wanguchitiya.—Ŵerengani Nthanthi 27:11.

15, 16. (a) Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitiska kuti karonga wamwanji Estere? (b) Nchifukwa wuli vatingi viŵengi vakusuzga kuti Estere walutirizgi kujiyuyuwa?

¹⁵ Nyengu yakuti Estere wakawoneke kwa karonga yati yakwana, wangupaskika mwaŵi wakusankha chechosi cho wakhumbanga, akhumba venga vinthu vakuti wajidyoŵe. Kweni mwakujiyuyuwa, iyu wangupempha ŵaka vinthu vo Hege wangumukambiya. (Est. 2:15) Estere waziŵanga kuti kutowa ndiku kungachitiska kuti karonga wakhorwi nayu cha; kweni mtima wakujiyuyuwa ndiwu wakukhumbika ukongwa. Kumbi Estere wanguŵanaŵana nadi umampha?

¹⁶ Bayibolo limuka kuti: “Ndipu karonga wangumwanja Estere kuruska ŵanthukazi wosi, ndipu wangusaniya wezi ndi ulemu mumasu ngaki kuruska ŵanyaki, viyo wangumvwarika mphumphu ya ufumukazi pa mutu waki ndi kumuŵika fumukazi mumalu ngaku Vashite.” (Est. 2:17) Vatingi viŵengi vakusuzga kuti mwali wachiyuda wakujiyuyuwa uyu walutirizgi kujiyuyuwa chifukwa sonu wenga fumukazi, muwolu wa munthu wa mazaza pacharu chosi. Kumbi udindu uwu ungumuchitiska kuti sonu wayambi kujikuzga? Awa.

17. (a) Kumbi Estere wangulongo wuli kuti wangulutirizga kuvwiya Mordikayi? (b) Kumbi chivwanu chaku Estere chingatiwovya wuli mazuŵa nganu?

¹⁷ Estere wangulutirizga kusunga chisisi nge mo Mordikayi wangumulunguchizgiya. Iyu wajilongonga pakweru cha kuti waziŵana ndi Ayuda. Kweniso Mordikayi wati wasumuliya Estere chiŵembu cho ŵanthu angunozge Ahaswerusi, Estere wangukambiya karonga vosi vo Mordikayi wangukamba ndipu ŵanthu wo akhumbanga kubaya karonga angubayika. (Est. 2:20-23) Wangulongo so chivwanu mwaku Chiuta waki mwa kuja ndi mtima wakujiyuyuwa kweniso wakuvwiya. Mazuŵa nganu nasi tingachita umampha ukongwa kwezga Estere, chifukwa ŵanthu anandi avwiya cha kweniso mbakugaruka. Kweni ŵanthu wo ŵe ndi chivwanu chauneneska awona kuti kuvwiya nkhwakuzirwa ukongwa nge mo Estere wakuwoniyanga.

18. (a) Nchifukwa wuli Mordikayi wangukana kugwadiya Hamani? (Wonani so mazu ngam’mphata.) (b) Kumbi ŵanthu achivwanu mazuŵa nganu atimuyezga wuli Mordikayi?

¹⁸ Karonga Ahaswerusi wangusankha Hamani kuja nduna yira mu ufumu waki. Hamani wanguja wachiŵi kwa Karonga Ahaswerusi. Karonga wangujalikiska dangu lakuti weyosi yo wawona nduna iyi wayigwadiyengi. (Est. 3:1-4) Dangu ili linguchitiska kuti Mordikayi wasuzgiki. Iyu waziŵanga kuti wakhumbika kuvwiya dangu la fumu kupatuwaku lo lingamuchitiska kuti waleki kutumbika Chiuta. Kumbukani kuti Hamani wenga “Muagagi.” Ivi vilongo kuti wenga  mphapu yaku Agagi, fumu ya Aamaleki yo yingubayika ndi Samuele mchimi waku Chiuta. (1 Sam. 15:33) Aamaleki ŵenga ŵanthu aheni ukongwa mwakuti angujipanga kuja arwani aku Yehova ndi Ayisraele. Ivi vinguchitiska kuti Chiuta wawukhete limu mtundu wa Aamaleki. * (Mar. 25:19) Kumbi Myuda wakugomezgeka watingi wagwadiyengi nadi munthu wa mtundu wo Chiuta wanguwukheta? Mordikayi wanguchitapu cha venivo. Iyu wangukana kugwadiya Hamani. Mazuŵa nganu napu, ŵanthu achivwanu azomerezgeka kubayika chifukwa chakulondo fundu yakuti: ‘Titenere kuvwiya Chiuta kwakuruska munthu.’—Mac. 5:29.

19. Kumbi Hamani wakhumbanga kuchitanji, nanga wanguchita wuli kuti wanyengere karonga?

¹⁹ Hamani wangukwiya ukongwa. Iyu wapenjanga nthowa yakubayiya Mordikayi pe cha, kweni mtundu waku Mordikayi wosi. Hamani wangukambiya fumu vinthu viheni vakukwaskana ndi Ayuda ndi chilatu chakuti fumu yiwoni kuti Ayuda mbanthu abwekabweka ukongwa. Iyu wanguwuzumbuwa zina cha mtundu wa Yuda kweni wangukamba ŵaka kuti mbanthu “ŵakuparanyikiya kubwalu kwa charu ndi wakusapariya mukati mu ŵanthu.” Chakofya ukongwa nchakuti wangukamba so kuti mbanthu ambula kuvwiya dangu la karonga kweniso ndi mtundu wakugaruka. Wangukamba so kuti waperekengi ndalama zinandi kuti zigwiriskikiyi nchitu pakubaya Ayuda wosi a mu ufumu waku Ahaswerusi. * Ahaswerusi wangupaska Hamani mpheti yachifumu kuti wadindi pa dangu lo lajalikiskika.—Est. 3:5-10.

20, 21. (a) Kumbi vo Hamani wangukamba vinguŵakwaska wuli Ayuda wosi wo ajanga m’vigaŵa va Ufumu wa Perese ndi Mordikayi? (b) Kumbi Mordikayi wangumutumanji Estere?

²⁰ Mathenga ngangukwera mahachi liŵiliŵi ndi kumemeza uthenga wakubayika kwa Ayuda, m’chigaŵa chosi cha ufumu wa Perese. Uthenga uwu wati wafika ku Yerusalemu, utenere kuti unguŵakwaska ukongwa Ayuda wo angutuwa ku ukapolu ku Babiloni ndipu pa nyengu iyi angutangwanika ndi nchitu yakuzenga so mpanda wa msumba wawu. Akhumba Mordikayi nayu wati wavwa nkhani yakofya iyi waŵaŵanaŵaniyanga so ŵanthu ŵenaŵa limoza ndi abwezi ŵaki kweniso abali ŵaki wo ŵenga ku Susa. Iyu wangusuzgika maŵanaŵanu ukongwa ndipu wangukeruwa vakuvwala vaki ndi kuvwala chigudulu, kujipaka vyotu kweniso kuliya mwakukambulizga mumsumba.  Kweni Hamani wanguluta kuchimwa ndi karonga, ndipu vamukwaskanga ndi kumukwaska so cha kuti wachitiska chitima Ayuda anandi ndi anyawu wo ŵenga ku Susa.—Ŵerengani Estere 3:12–4:1.

²¹ Mordikayi wanguziŵa kuti wakhoza kuchitapu kanthu kuti Ayuda ataskiki. Kweni kumbi nchitu wuli cho watingi wachitengi? Estere wati wavwa kuti Mordikayi wasuzgika maŵanaŵanu, wangumutumiziya vakuvwala, kweni Mordikayi wangukana ndi kupembuzgika viyo. Akhumba wadandawulanga kuti nchifukwa wuli Yehova Chiuta waki wanguzomerezga kuti mzichi waki Estere wasiyani ndi iyu kwachija fumukazi ya karonga wambula kusopa Yehova. Pavuli paki wangwamba kuwamu. Mordikayi wangutumiza uthenga kwaku Estere kuti wakakambiskani ndi karonga, ndi chilatu chakuti ŵanthu “ŵa mtundu ŵaki” ataskiki.—Est. 4:4-8.

22. Nchifukwa wuli Estere wachitanga mantha kuchikumana ndi karonga yo wenga murumu waki? (Wonani so mazu ngam’mphata.)

²² Estere watenere kuti wangufipa mtima ukongwa wati walonde uthenga wo. Yapa chivwanu chaki chingweseka ukongwa. Iyu wangumubisa cha Mordikayi kuti wachitanga mantha. Wangumukumbuska so dangu la fumu lakuti asani munthu wawoneke pamasu pa fumu kwambula kudanika watenere kubayika. Munthu walekanga kubayika pijapija asani fumu yamusoske nthonga yagolidi. Asani tingakumbuka vo vinguchitikiya Vashite wati wakana kuluta kwa fumu  yati yamudana, tikhoza kuwona kuti Estere wengavi chifukwa chakuŵanaŵaniya kuti wangapona asani wangaleka kuvwiya dangu la fumu. Estere wangumukambiya so Mordikayi kuti iyu waja mazuŵa 30 kwambula kudanika ndi fumu. Kuleka kudanika kwa mazuŵa 30 kunguchitiska kuti waŵanaŵanengi kuti akhumba fumu yikusintha maŵanaŵanu ndipu yikuleka kumuyanja. *—Est. 4:9-11.

23. (a) Kumbi Mordikayi wangukamba mazu nanga ngo ngangovya Estere kuja ndi chivwanu? (b) Nchifukwa wuli titenere kwezga Mordikayi?

²³ Kweni Mordikayi wangwesesa mbwenu kumovya Estere kuti waje ndi chivwanu. Wangumusimikizgiya kuti asani iyu wangatondeka kovya ŵanthu a mtundu waki, utaski wa Ayuda ukhoza kutuliya kunyaki. Viwoneke limu kuti Estere watingi waponengi cha asani Ayuda angwamba kubayika. Yapa, Mordikayi wangulongo kuti wenga ndi chivwanu chakukho mwaku Yehova yo watingi wazomerezgengi cha kuti ŵanthu Ŵaki abayiki pamwenga so kuti malayizgu Ngaki ngaleki kufiskika. (Yos. 23:14) Pavuli paki, Mordikayi wangufumba Estere kuti: “Kumbi njani waziŵa vini iwi waza ku ufumu uwu chifukwa cha nyengu nge ndi iyi?” (Est. 4:12-14) Mordikayi ngwakwenere nadi kumwezga. Iyu wangugomezga Yehova Chiuta ndi mtima wosi. Kumbi ndivu nasi tichitengi?—Nthanthi 3:5, 6.

24. Kumbi Estere wangulongo wuli kuti wenga ndi chivwanu kweniso chiganga?

²⁴ Nyengu yakuti Estere wasankhi chakuchita yingukwana. Iyu wangutuma Mordikayi kuti wakambiyi ŵanthu a mtundu waki wosi kuti afungi kurya kwa mazuŵa ngatatu kweniso wangumaliza ndi mazu ngakulongo kuti wenga ndi chivwanu kweniso chiganga ngakuti:  “Asani nkhufwa, ndifwengi ŵaka.” (Est. 4:15-17) Estere watenere kuti wanguromba ukongwa kwa mazuŵa ngatatu yanga kuluska mo warombiyanga nyengu zosi. Sonu nyengu yakuti Estere wachitepu kanthu yati yakwana, wanguvwala chakuvwala chaki chamampha ukongwa cha ufumukazi ndi kujitoweska kuti wakawoneki umampha ukongwa pamasu pa karonga. Pavuli paki wanguluta kuchikumana ndi karonga.

25. Konkhoskani vo vinguchitika Estere wachiluta kuchiwoneke kwa murumu waki.

²⁵ Nge mo takonkhoske kali kukwamba kwa nkhani iyi, Estere wanguluta kunyumba ya karonga. Pa nyengu iyi watenere kuti wafipanga mtima ndi kuromba chamumtima. Iyu wangusere m’nyumba yachifumu mo wanguwona Ahaswerusi waja pampandu waki wachifumu. Akhumba wamulereseskanga chisku kuti wawoni asani wakwiya pamwenga cha. Asani Estere wangulindizgapu kuti fumu yimuwoni dankha watenere kuti wanguwona kuswera ukongwa. Kweni pati papita kanyengu, murumu waki wangumuwona. Ahaswerusi wanguzizwa ukongwa kweni wangumukwiyiya cha. Iyu wangumusoske nthonga yaki yagolidi.—Est. 5:1, 2.

26. Nchifukwa wuli Akhristu auneneska akhumbika kuja ndi chiganga nge Estere, nanga nchifukwa wuli nchitu yaki yingumaliya penapa cha?

²⁶ Karonga wangunozgeka kuvwisiya vo Estere wakhumbanga kukamba. Estere wenga wakugomezgeka kwaku Chiuta ndipuso wanguŵika umoyu waki pangozi kuti wavikiliyi ŵanthu aku Chiuta. Iyu nchakuwoniyapu chamampha ukongwa kwa ateŵeti aku Chiuta wosi wo akhumba kuja ndi chivwanu, kwamba kali mpaka sonu. Mazuŵa nganu, Akhristu auneneska akondwa ukongwa kuvwa nkhani za ŵanthu a chivwanu nge yaŵa. Yesu wangukamba kuti Akhristu auneneska azamuziŵika ndi chanju chakutuliya pasi pamtima. (Ŵerengani Yohane 13:34, 35.) Kuti tije ndi chanju chaviyo, titenere kuja ndi chiganga nge Estere. Chinanga kuti Estere wanguchita chiganga kuti wavikiliyi ŵanthu aku Chiuta, kweni nchitu yaki yingumaliya penapa cha. Kumbi watingi wamukonkhoskiyengi wuli karonga kuti wavwani kuti Hamani yo wenga nduna yaki yira, ndiyu wangunozge chiŵembu Ayuda? Kumbi watingi wachitengi wuli kuti ŵanthu a mtundu waki ataskiki? Mafumbu yanga ngamukikengi m’Mutu 16.