1. Ngoi wa la ayeke peut-être sioni ngoi ahon atanga ni kue na yâ ti gigi ti Pierre?

PIERRE ayeke girisa lâ oko ape ngoi so lê ti lo na ti Jésus atingbi tere. Lo bâ na lê ti Jésus mbeni ye so afa so bê ti Seigneur ti lo anzere na tere ti lo ape? E hinga ape. Bible atene gi atene “Seigneur aturnê, lo bâ Pierre”. (Luc 22:61). Tâ gi na ngoi ni so, Pierre aga ti bâ so lo sara mbeni kota faute. Lo sara tâ gi ye so Jésus atene na lo kozo, so lo Pierre ni lo ke lani ngangu lo tene ni yeke sara ni ape so: Lo londo ti bere Seigneur ti lo. Na bango ye so, vundu ahon ndo ti Pierre mingi. So ayeke peut-être mbeni ngoi so ayeke sioni ahon tanga ti angoi kue na yâ ti gigi ti lo.

2. (a) Pierre ayeke na bezoin ti manda nyen? (b) Nyen la e lingbi ti manda na lege ti ye so asi na lo so?

² Ti Pierre awe la? Oko ape. So Pierre ayeke mbeni zo ti kota mabe, lege ayeke zi ande na lo ti leke peko ti sioni ye so lo sara so nga ti manda mbeni kota ye na mbage ti Seigneur ti lo, Jésus. Kota ye ni so ayeke pardon. E nga kue, a lingbi e manda ye dä. Ni la, zia e bâ tongana nyen si Pierre amanda ni.

3, 4. (a) Tënë wa la Pierre ahunda na Jésus? (b) Pierre apensé ti lo nyen la? (c) Jésus atene nyen so afa so sarango ye ti azo ti ngoi ti lo la si Pierre ayeke na ni so?

³ Anze omene kozoni, na gbata ti lo Capernaüm, Pierre aga na tere ti Jésus na lo hunda tënë so na lo, lo tene: “Seigneur, a lingbi ita ti mbi asara siokpari na tere ti mbi juska fani oke si mbi pardone lo? Juska fani mbasambala awe?” Lani, amokonzi-nzapa ti ngoi ni kâ afa so a lingbi zo apardone mba ti lo fani ota senge. Me so Pierre atene ti lo fani mbasambala so, peut-être lo pensé so lo sara ti lo nzoni mingi la. Me Jésus atene na lo: “Mo pardone lo gi juska fani mbasambala pëpe, me juska fani bale-mbasambala na mbasambala.”—Mat. 18:21, 22.

⁴ Jésus aye ti tene so a yeke nzoni Pierre asû na mbeti wungo ti asiokpari kue so mbeni zo asara na tere ti lo? Oko ape. Na changengo  fani 7 ti Pierre na fani 77, Jésus aye ti fa so ndoye ayeke gue na e pëpe ti fa na li ti e wani fani oke si e yeke pardone azo (1 aCor. 13:4, 5). Jésus afa so tâ gi sarango ye ti azo ti ngoi ti lo la si Pierre ayeke na ni so, ala yeke bâ mawa ti azo ape nga ala yeke nduru ti pardone amba ti ala ape, mo bâ mo tene ala yeke sû wungo ni sungo na mbeti. Me ti azo so aye ti sara tongana Nzapa, a yeke ti ala ti pardone lakue.—Diko  1 Jean 1:7-9.

5. Na ngoi wa la si e ga ti bâ so pardon ayeke kota ye mingi?

⁵ Pierre ague na tënë ni ayo ape. Lo ngbâ gi ge. Me ye so Jésus afa na lo so, lo mä yâ ni kue la? Mingi ni ka, a yeke na ngoi so e wani e bezoin mingi ti tene a pardone e si e ga ti bâ so pardon ayeke kota ye biani. Tongaso, zia e bâ aye so asi na Jésus na ngoi so lo ga nduru ti kui. A yeke na ngoi ni so la si Pierre asara afaute mingi, me Seigneur ti lo apardone lo lakue.

6. (a) Pierre asara nyen na ngoi so Jésus ayeke gi ti fa na abazengele ti lo nene ti sarango tere kete? (b) Jésus asara ye tongana nyen na mbage ti lo?

⁶ A yeke na bï la, ndangba bï kozo ti tene a fâ Jésus. Ambeni ye mingi angbâ ti tene lo fa na abazengele ti lo, na tapande a lingbi lo fa na ala ye na ndo ti sarango tere kete. Lo wani lo mû tapande ni na lege so lo sukula gere ti ala, mbeni kua so ndangba zo ti kua la ayeke sara ni. Tongana lo si na Pierre, Pierre ahunda tënë na lo na ndo ti ye so lo yeke sara so. Tongana Jésus afa na lo ndani, lo ke. Na pekoni, lo tene na Jésus ti sukula gi gere ti lo oko ape, me nga maboko ti lo na li ti lo. Jésus akanga bê, lo fa na lo yeke nene ti ye so lo yeke sara so.—Jean 13:1-17.

7, 8. (a) Pierre akiri asara nyen si Jésus akanga bê na lo dä? (b) Jésus asara nyen ti fa so lo ngbâ lakue ti sara nzoni na Pierre na ti pardone lo?

⁷ Kete na pekoni, Pierre akiri asara mbeni ye so Jésus akanga bê na lo dä. Pierre na amba ti lo abazengele ni apapa ti hinga zo wa la si ayeke kota ahon mba. So ye ti kamene! Me Jésus akiri afa ye na ala na nzoni bê, na lo gonda ala même ndali ti nzoni ye so ala sara so, so ala ngbâ lakue be-ta-zo na Seigneur ti ala. Ye oko, lo tene na ala so ala yeke dö ande lo, ala yeke kpe. Pierre atene so ni yeke kpe ti ni ape, même tongana kuâ ni aga. Me Jésus atene na lo so tâ gi na bï ni so Pierre ni ayeke bere ande Seigneur ti lo fani ota kozoni si koli-kondo atoto lege use. Pierre akiri ake na Jésus, na lo pika kate lo tene même si amba ti ni kue akpe, ni yeke ngbâ ti ni lakue na tere ti Jésus.—Mat. 26:31-35; Marc 14:27-31; Luc 22:24-28; Jean 13:36-38.

⁸ Ngonzo asara Jésus na tere ti Pierre? Ti bâ ni nzoni, na yâ ti ngangu ngoi so kue, Jésus angbâ lakue ti bâ gi anzoni ye na yâ ti abazengele ti lo so ala yeke ti ala azo ti siokpari. Lo hinga so Pierre ayeke  bere lo, me lo tene: “Mbi voro tere na Nzapa ndali ti mo si mabe ti mo awoko pëpe. Ti mo, tongana mo kiri awe, kpengba aita ti mo.” (Luc 22:32). Jésus ahinga so Pierre ayeke hunda ande pardon, na lo yeke kiri ti sara na Nzapa be-ta-zo. So tâ pendere bibe si Jésus afa so! Lo sara nzoni na Pierre na lo pardone lo.

9, 10. (a) Na yaka ti Gethsémané, Pierre akiri asara nyen so akpa ape? (b) So Pierre asara faute fani mingi adabe ti e na nyen?

⁹ Tongana ala si na yaka ti Gethsémané, fani ota Pierre asara mbeni ye so akpa ape. Jésus ahunda fade na lo nga na Jacques na Jean ti lango ape na ndembe so lo yeke sambela. Vundu ahon ndo ti Jésus na lo bezoin ti tene a mû maboko na lo, me lakue lango ahon na Pierre na amba ti lo ni. Tongaso, Jésus atene mbeni tënë so afa so lo hinga ye so asi na ala so na so lo pardone ala, lo tene: “Biani, yingo aye ti sara ye, me mitele awoko.”—Marc 14:32-41.

¹⁰ Mo ye ti bâ! gbâ ti azo asi. Ala yeke na wâ, na a-épée nga na anduru keke na maboko ti ala. Ngoi ti tene zo asara ye na hange la. Me hio, Pierre amû épée, lo ye ti dë na li ti Malchus, me a gue a dë gi mê ti lo. Malchus ayeke mbeni ngbâa ti kota prêtre. Jésus asuku na Pierre yeke na lo sava mê ti Malchus ni. Lo fa na adisciple ti lo ndani so a lingbi ala kiri sioni teti sioni ape (Mat. 26:47-55; Luc 22:47-51; Jean 18:10, 11) Pierre asara afaute mingi awe so Seigneur ti lo apardone ni. Ye so afa na e so e nga kue e yeke sara siokpari lege mingi. (Diko Jacques 3:2.) E kue e bezoin ti tene lâ oko oko Nzapa apardone e. Me, bï ni ade ti hunzi na Pierre ape. Lo yeke sara ande mbeni kota faute.

11, 12. (a) Na peko ti so a gbu Jésus, Pierre asara nyen so afa so lo yeke kamême zo ti mbeto ape? (b) Me ngbanga ti nyen ye so Pierre asara so ayeke ti lo nde na ti so lo tene kozo so?

¹¹ Jésus atene na gbâ ti azo ni, lo tene so tongana a yeke ndali ti lo la si ala ga so, a lingbi ala zia abazengele ti lo ague. Pierre alingbi ti sara ye oko ape na ngoi so azo ni agbë Jésus na kamba. Na pekoni, lo na amba ti lo abazengele ni akpe.

¹² Na kpengo ni, Pierre na Jean ague asi nduru na da ti ngbene Kota Prêtre Anne. Kâ la si a gue na Jésus kozo ti hunda tënë na lo. Na pekoni, azo ni amû Jésus na ndo so ala hon na lo. Pierre na Jean amû peko ti ala, me ala “ngbâ a yo.” (Mat. 26:58; Jean 18:12, 13). Pierre ayeke zo ti mbeto pëpe, ngbanga ti so ti mû peko ti azo ni so ahunda ti duti koli kamême. Atâa so azo ni ayeke na a-épée nga na akeke na tïtî ala, Pierre adë mê ti mbeni oko fade. Me ge so tënë so Pierre atene ni yeke ngbâ na tere ti Seigneur ti ni juska na kuâ so, e bâ ni ape.—Marc 14:31.

13. Tâ mungo peko ti Christ ayeke so wa?

 ¹³ Laso nga, ambeni zo mingi ayeke mû peko ti Christ, me ala “ngbâ a yo” tongana ti Pierre. Na lege wa? Na lege so ala yeke sara ni na hondengo ni. Me Pierre lo wani lo tene na pekoni so tâ mungo peko ti Christ ayeke ti sara kue ti ngbâ gi nduru na tere ti lo, ti sara ye tongana lo na yâ ti aye kue, atâa aye ti pekoni ayeke so wa.—Diko 1 Pierre 2:21.

14. Na bï ni so a yeke fâ ngbanga na li ti Jésus, Pierre asara ti lo nyen?

¹⁴ Na nda ni, Pierre asi na yanga ti gbagba ti mbeni kota da ti yâ ti Jérusalem kue. A yeke da ti Kota Prêtre Caïphe. Lo yeke kota zo na yâ ti kodoro ni nga lo yeke na mosoro mingi. Mara ti ada so ayeke ka na mbeni kota lacour so da ni angoro tere ni kue, nga yanga ti gbagba ayeke dä. Tongana Pierre aye ti lï na yâ ti gbagba ni, a ke na lo. Me Jean, so ahinga kota prêtre ni, alï ti lo fade awe. Tongaso, lo ga lo tene na zo ti batango yanga ti gbagba ni ti zia Pierre alï. Âmanke Pierre angbâ na tere ti Jean ape, nga lo lï na yâ ti da ni ape ti ngbâ na tere ti Seigneur ti lo. Lo ngbâ ti lo na yâ ti lacour ni, ndo so si ambeni ngbâa nga na ambeni wakua ayeke lango wâ ti tomba na dê na tere ti ala. Pierre ayeke bâ tongana nyen la si atémoin ti wataka nde nde ayeke lï na peko ti tere ti bi atënë ti mvene ndenge na ndenge na li ti Jésus.—Marc 14:54-57; Jean 18:15, 16, 18.

15, 16. Prophétie so Jésus atene fade na Pierre atene lo yeke bere ni ande fani ota aga tâ tënë tongana nyen?

¹⁵ Na tere ti wâ ni, maseka-wali so azia si Pierre alï fade so abâ Pierre ngbii na lo hinga lê ti lo. Tongaso, lo tene: “Mo kue mo yeke fade na tere ti Jésus, zo ti Galilée so!” Pierre aku tere ti lo na tënë so ape, tongaso lo bere, lo tene ni hinga Jésus ape. Lo tene nga na maseka ni so ni hinga li ti ni na tënë so lo yeke tene so ape. Lo zia ndo ni, lo gue lo luti nduru na yanga ti gbagba ni. Lo sara kue ti tene azo ahinga lê ti lo ape. Me mbeni maseka-wali nde abâ lo si lo tene: “Koli so kue ayeke lani na tere ti Jésus, zo ti Nazareth so.” Pierre adeba tere ti lo, lo tene: “Mbi hinga ti mbi koli so oko pëpe!” (Mat. 26:69-72; Marc 14:66-68). Peut-être a yeke na peko ti berengo Jésus ti use ni so la si mbeni koli-kondo atoto, me li ti Pierre ayeke kirikiri si lo girisa na ndo ti tënë so Jésus atene na lo kozo so.

¹⁶ Kete na pekoni, Pierre ayeke gi mbeni ndo nde ti hon dä, si azo ahinga lo ape. Me ambeni zo so aluti na tere ti wâ ni na yâ ti lacour ni aga nduru na tere ti lo. Mbeni oko ayeke fami ti Malchus, ngbâa so Pierre adë fade mê ti lo so. Lo tene na Pierre: “Mbi bâ mo fade na tere ti lo kâ na yâ ti yaka, mvene la?” Ti fa na ala so a yeke lo ape, Pierre adeba tere ti lo ngangu, lo tene zia si sioni aga na ndo ti ni tongana mvene la ni tene so. Fani ota ni ti tene Pierre abere la. Gi so lo hunzi ti sara tënë so, mo ye ti bâ! koli-kondo atoto. Lege  use ti tene Pierre amä ni na bï ni so la.—Jean 18:26, 27; Marc 14:71, 72.

17, 18. (a) Na ngoi so Pierre aga ti bâ so lo bere Seigneur ti lo, a sara lo nyen? (b) Pierre apensé peut-être na nyen?

¹⁷ Andâ Jésus ayeke ti lo fade awe na ndo ti véranda ni so ayeke bâ ndo na ndo ti lacour ni. Na ngoi so la si lê ti lo na ti Pierre atingbi, tongana ti so e sara fade tënë ni na tongo nda ti chapitre so. Pierre aga ti bâ tâ sioni so lo londo ti sara so: lo bere Seigneur ti lo. Ye so asara lo nzoni ti kete ape. Tongaso lo kpe, lo sigigi na yâ ti gbagba ni, lo hon na yâ ti alege ti yâ ti gbata ni so nze asu na ndo ni so. Ngu ti lê ayeke montê na lê ti lo. Ndo avuko kue na tere ti lo, na pekoni lo tï na toto, lo toto ngangu.—Marc 14:72; Luc 22:61, 62.

¹⁸ Na mara ti faute tongaso so, zo ayeke pensé so lo lingbi ande na pardon lâ oko ape. Âmanke Pierre apensé nga tongaso, lo tene Jésus ayeke pardone siokpari ti lo so lâ oko ape. Tâ tënë la?

19. (a) Sioni so Pierre asara so asara nyen na lo? (b) Nyen la afa so lo tene ape so ti ni awe?

¹⁹ Na ndade ni, tongana Pierre abâ ye so azo asara na Jésus, vundu ti lo akiri akono mingi. Lo doit ti regretté mingi tongana lo bâ so azo ni asara sana na Jésus mingi si lo kui na pekoni. Même gi ti pensé na sioni so lo sara na Seigneur ti lo tâ na ndangba lango ti lo tongana zo adoit ti sara lo nzoni ti kete ape. Me atâa vundu ti lo ni ayeke kota tongana nyen, Pierre atene ape so ti ni awe. E tene tongaso ngbanga ti so mbaï ni afa na e so hio lo kiri na tere ti amba ti lo adisciple ti Jésus (Luc 24:33). Kite ayeke pëpe so abazengele ni kue aregretté ye so ala sara na ngangu bï ni so, na ala kue agi ti dë bê ti mba.

20. Nzoni desizion so Pierre amû so afa nyen na e?

²⁰ E lingbi ti tene so ye so Pierre asara so ayeke na lege ti ndara biani. Tongana mbeni wakua ti Nzapa atï, kota ye ni ayeke sioni ti faute ti lo ni ape, me ngangu so lo yeke na ni ti londo ti ngbâ ti gue na devant. (Diko aProverbe 24:16.) Pierre afa so lo yeke na tâ mabe na lege so lo ngbâ na tere ti aita ti lo, atâa vundu ti lo ni. Tongana e sara mbeni ye so azia vundu na bê ti e wala so e regretté ni si e gboto tere ti e yamba na amba ti e, e lingbi ti wara sioni na pekoni (aProv. 18:1). Nzoni ye ti sarango ni ayeke ti ngbâ gi nduru na aita ti e ti yingo na ti gi ti leke songo ti e na Nzapa.—aHéb. 10:24, 25.

21. Ndali ti so Pierre ayeke na tere ti aita ti lo, sango wa la lo mä?

 ²¹ Ndali ti so Pierre ayeke na tere ti aita ti lo ti yingo, lo mä mbeni sango so ayengi ala ngangu. A wara kuâ ti Jésus na yâ ti dû ti kuâ ni ape. Na mango tënë so, Pierre na Jean akpe loro, ala gue ti bâ dû ti kuâ ni so a kpo nzoroko dä fade. Jean, so lo de peut-être maseka mingi, asi kozo. A kanga fade dû ti kuâ ni na lo bâ so yanga ti dû ni azi, me lo lï ape. Tongana Pierre asi, même so pupu ahunzi na yâ ti kate ti lo, lo gue droit, lo lï na yâ ni. Lo ye ti bâ! ndo avuru.—Jean 20:3-9.

22. Nyen la asara si vundu nga na kite ti Pierre kue agirisa?

²² Na ngoi so Pierre amä kpâ so Jésus azingo na kuâ, lo mä na bê na ni? Oko ape! Même tongana ambeni wali, adisciple ti Jésus, aga atene a-ange asi na ala fade na atene na ala so a zingo Jésus na kuâ awe so, lo mä na bê na ni ape. (Luc 23:55–24:11) Me gi na yâ ti oko lango ni so, vundu ti Pierre nga na kite ti lo ni kue agirisa. Jésus azingo biani na kuâ, na lo yeke mbeni ngangu yingo fadeso! Lo si na abazengele ti lo kue. Me kozoni na so, lo sara fade mbeni ye nde. Na oko lango ni so, abazengele ni atene: “Seigneur alondo awe biani, na Lo si na Simon!” (Luc 24:34). Angu mingi na pekoni, bazengele Paul nga kue asara tënë ti pendere lango ni so, lo tene so Jésus asi na “Céphas, na nda ni, Lo si na ala bale-oko na ndo ni use.” (1 aCor. 15:5). Céphas na Simon ayeke ambeni iri ti Pierre la. Biani, na lango ni so, Jésus asi na lo, na ngoi so peut-être lo yeke gi lo oko.

23. A yeke nzoni aChrétien so laso atï na yâ ti siokpari agirisa ye so asi na Pierre so ape ngbanga ti nyen?

²³ Bible afa pëpe tënë so Jésus na Pierre atene na mba. Gi ala use la ahinga ni. Me tere ti Pierre adoit ti nzere mingi ti bâ so Seigneur ti lo so lo ye lo mingi so ayeke na fini, na ye so azi lege na lo ti fa vundu ti lo na lo na ti hunda pardon na lo. Lo bezoin tâ pardon ti Jésus ni mingi. E hinga biani na bê ti e so Jésus apardone siokpari ti lo ni kue kue kue. A-Chrétien so laso atï na yâ ti siokpari, a yeke nzoni ala girisa ye so asi na Pierre so ape. Zia e tene lâ oko ape so Nzapa ayeke pardone e oko pëpe, ên-ën. Ye so Jésus asara so afa tâ gi sarango ye ti Babâ ti lo, Lo so ayeke “pardone zo” kue kue kue.—És. 55:7.

24, 25. (a) Na bï ni so Pierre ague ti gbu susu na Kota ngu ti Galilée, ye ni apasêe tongana nyen? (b) Na yanga ti ndapre ni, tongana Jésus asara si adisciple ti lo agbu susu, Pierre asara nyen?

²⁴ Jésus atene na abazengele ti lo ti gue na Galilée, teti kâ la si lo yeke wara tere na ala. Tongana ala si na Galilée awe, Pierre ague ti gbu susu na yâ ti Kota ngu ti Galilée ni. Ambeni mba ti lo nga kue ague oko na lo. Tongana Pierre asi na yanga ti ngu ni, tere ti lo adoit ti nzere. Lo kono na ndo so. Nga, toto ti angö ni, toto ti amapo ni  so ayeke pika na tere ti angö ni asara lo nzoni, même gbungo agbanda ni na yâ ti maboko ti lo. Ye oko, akoli so agbu susu oko na bï ni so ape.—Mat. 26:32; Jean 21:1-3.

²⁵ Me na yanga ti ndapre ni, mbeni koli aluti na yanga ti sese ni kâ na lo tene na ala ti bi gbanda ti ala ni na mbeni mbage ti ngö ni. Ala bi ni na ala gbu gbâ ti susu. Wungo ni asi 153. Pierre ahinga zo ni so awe. Tongaso, lo huru, lo tï na yâ ti ngu ni na lo gue juska na yanga ti sese ni. Tongana akota kamarade ti Jésus so asi na yanga ti ngu ni awe, lo mû na ala susu so lo zö ni na charbon awe so si ala te. Fadeso lo yeke sara tënë na Pierre.—Jean 21:4-14.

26, 27. (a) Jésus amû lege na Pierre ti sara nyen fani ota? (b) Nyen la afa biani so Jésus apardone Pierre biaku?

 ²⁶ Jésus ahunda na Pierre, lo tene: “Mo ye mbi [Seigneur ti mo] ahon aye so?” So ti tene ahon gbâ ti asusu so? Pierre ayeke zia ande si kua ti gingo susu ahon ndoye so lo yeke na ni ndali ti Jésus? Tongana ti so Pierre abere lani Seigneur ti lo fani ota, Jésus amû nga lege na lo fani ota ti fa dandara na lê ti amba ti lo so lo ye lo Jésus ni. Tongana Pierre atene so lo ye lo, Jésus afa na lo ye so a lingbi lo sara ti fa na ndoye so: a lingbi lo zia kusala ti Nzapa aga na kozo ndo ahon aye kue, lo mû kobe na angasangbaga ti Christ, wala adisciple ti lo so angbâ be-ta-zo na lo, lo kpengba ala nga lo bâ lege ti ala.—Luc 22:32; Jean 21:15-17.

²⁷ Na lege ti tënë so, Jésus afa na Pierre so lo na Babâ ti lo ayeke na bezoin ti lo lakue. Lo Pierre ni lo yeke duti ande na kota kusala ti sara na yâ ti congrégation so Christ ayeke fa lege na ni. Ye so afa biani so Jésus apardone Pierre biaku, atâa kota siokpari so lo sara so! Bê ti Pierre adoit ti si na singila mingi, na lo manda ye dä biani.

28. Nyen la afa so Pierre asara ye alingbi na iri ti lo ni?

²⁸ Teti angu mingi, Pierre asara kusala so Jésus amû na lo so, lo zia lege ni ape. Lo kpengba aita ti lo ti yingo, tongana ti so Jésus atene na lo tâ gi na peko ti so lo zingo na kuâ. Na nzoni bê nga na kangango bê, Pierre ayeke bâ lege ti adisciple ti Jésus nga lo yeke mû kobe na ala. Koli so azo ahinga lo lani na iri ti Simon so ayeke sara ye fadeso alingbi na iri so Jésus amû na lo so, so ayeke Pierre, wala Ngbongboro tênë. Mabe ti Pierre akpengba tongana mbeni ngbongboro tênë, na lo ga mbeni pendere tapande na popo ti aita ti lo. Ye so afa ni biani ayeke apendere mbeti use so Pierre asû ni so ayeke na yâ ti Bible. Ambeti ni afa so Pierre agirisa lâ oko ape ye so Jésus afa na lo na ndo ti tënë ti pardon.—Diko 1 Pierre 3:8, 9; 4:8.

29. Tongana nyen la e lingbi ti fa so e sara ye na mabe tongana ti Pierre na ti Seigneur ti lo so ayeke nduru ti pardone zo?

²⁹ Zia e nga kue e manda ye dä. Lâ oko oko, e yeke hunda na Nzapa ti pardone gbâ ti afaute so e sara so? E yeda na gbe ti bê ti e so lo pardone e biani? Nga, e hinga so pardon ayeke na ngangu ti sara si e ga nzoni na lê ti Nzapa? Ka tongana mbeni zo asara sioni na e, e yeke pardone lo nga kue? Tongana e sara tongaso, andâ e yeke sara ye na mabe tongana ti Pierre la, nga na ti Seigneur ti lo so ayeke nduru ti pardone zo.