We nũĩkĩĩaa kana Ngai nĩwe woombie syĩndũ syonthe? Ethĩwa nũĩkĩĩaa ũu, ndwĩ weka; andũ aingĩ ma mũika (na andũ aima) methĩawa na woni ta waku. Ĩndĩ ve angĩ maasya atĩ syĩndũ ila syĩ thayũ, nthĩ, ndata, na syĩndũ ingĩ ta isu syeekie kwĩyumĩlya oou mana na ti “Mũndũ wĩ Ũtonyi kwĩ Onthe” waavangĩthya ũndũ ũsu.

 We nĩwĩsĩ? Mavinda maingĩ ala maĩkĩĩaa syĩndũ syeekie kũmbwa na ala maĩkĩĩaa syeekie kwĩyumĩlya masembeaa kũweta kĩla maĩkĩĩaa matesĩ nesa nĩkĩ maĩkĩĩaa ũu.

•   Andũ amwe maĩkĩĩaa syĩndũ syeekie kũmbwa no ũndũ mamanyĩiwʼe ũu kanisanĩ.

•   Andũ aingĩ maĩkĩĩaa syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya no ũndũ kĩu nĩkyo mamanyĩiwʼe sukulu.

 Ilungu ii iatĩanĩe niũkũtetheesya ũlũlũmĩlye mũĩkĩĩo waku wa kana syĩndũ nĩsyoombiwe, na ũyĩthĩwa ũtonya kũelesya angĩ kĩla ũĩkĩĩaa nesanga. Ĩndĩ ve ĩkũlyo ya vata mũnango waĩle kwamba kwĩkũlya:

 Nĩkĩ yĩu nĩ ĩkũlyo ya vata? Nũndũ Mbivilia nĩkwĩkĩĩte vinya ũtũmĩe kĩlĩko kyaku, kana ‘ũtonyi waku wa kũsũanĩa.’ (Alomi 12:1, NWT) Ũu nĩ kwasya kana ndwaĩle kũĩkĩĩa kana kwĩ Ngai ũsukumĩtwe nĩ maũndũ aa:

•  ũndũ ũkwĩwʼa (Nĩkaa o kũsũanĩa kana no nginya vethĩwe ve mũndũ wĩ vinya kwĩ onthe)

•  ũndũ wĩwʼaa andũ angĩ mayasya (Atũi makwa nĩ andũ ma ndĩni)

•  kũthingʼĩĩwʼa nĩ andũ ala angĩ (Asyai makwa mamanyĩisye kũĩkĩĩa kwĩ Ngai, na ndyaĩle kũleana namo)

 Vandũ va ũu, we mwene nĩwaĩle kũĩkĩĩa vyũ kana Ngai e kwʼo, na nĩwaĩle kwĩthĩwa na itumi nzeo sya kũĩkĩĩa ũu.

 Kwoou kyo nĩ kyaũ kĩkũĩkĩĩthasya kana Ngai e kwʼo? Ve kĩlungu kĩ na makũlyo kĩ na kyongo, “Nĩkĩ Nĩĩkĩĩaa Kana kwĩ Ngai?” kĩtonya kũũtetheesya ũlũlũmĩlye mũĩkĩĩo waku. O na no ũtetheke wasũanĩa ũndũ andũ angĩ ma mũika masũngĩĩte ĩkũlyo yĩu.

 “Yĩla neethukĩĩsya mwalimũ aimanyĩsya ũndũ mwĩĩ wa mũndũ ũthũkũmaa, ũu ũtumaa nĩthĩwa nde na nzika kana kwĩ Ngai. Kĩla kalungu ka mwĩĩ ke vata mwĩĩnĩ, o na nginya tũla tũnini. O na mwĩĩ witũ wĩthĩawa ũendeee kũtethya maũndũ maingĩ o na tũteũmanya. Kwa wʼo ki mwĩĩ wa mũndũ nĩwaũsengyʼa mũno!”—Teresa.

 “Yĩla noona ngolova ndaasa vyũ, ngalĩ, kana meli, nĩkũlasya-ĩ, ‘Nũũ ũla waseũvisye syĩndũ ii?’ Kwa ngelekanyʼo, no nginya ngalĩ ĩkaseũvwʼa nĩ andũ oĩ mũno nũndũ yĩthĩawa na twĩndũ twingĩ na tũnini twaĩle kũkwatanwʼa nesa nĩ kana ngalĩ ĩthi. Na kwoou ethĩwa ve mũndũ ũseũvasya ngalĩ no nginya vethĩwe ve ũla woombie andũ.”—Richard.

 “Kũmanya kana andũ oĩ mũno makuie myaka maana maingĩ mayĩsa kũelewa kĩlungu o kĩnini kya nthĩ, ndata, na syĩndũ ingĩ ta isu, kũũtetheeasya kũelewa kana kũsũanĩa syĩndũ isu iyaaũmbwa nĩ mũndũ wĩ kĩlĩko ti ũndũ wosanĩte na akili o na vanini!”​—Karen.

 “O ũndũ naendeeie kwĩmanyĩsya maũndũ ma saenzi nowʼo naendeeie kũmanya kana ũmanyĩsyo wa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya ti wa wʼo. Kwa ngelekanyʼo, syĩndũ mbingĩ ila syĩ kwʼo iatĩĩaa mĩao ya ĩsavu nesa vyũ. Nake mũndũ nĩ wa mwanya katĩ wa syĩndũ ila ingĩ. Ũndũ ũmwe ũĩkĩĩthasya ũu nĩ wendi wake wa kũmanya we nũũ, aumie va, na aendete va. Andũ ala maasya syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya maeleasya maũndũ kwosana na ũndũ nyamũ syĩkaa ĩndĩ nĩmaemiwe vyũ nĩ kũelesya kĩla kĩtumaa mũndũ ethĩwa e kĩvathũkanyʼo na nyamũ. Nyie nĩwʼaa yĩ laisi mũno kũĩkĩĩka kana kwĩ Mũmbi wa syĩndũ kwĩ kũĩkĩĩa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya.”​—Anthony.

 Nata ala ũsomaa namo makaũthekeea nũndũ ũĩkĩĩaa kĩndũ ũtesa kwona? Na nata makakwĩa atĩ saenzi nĩĩkĩĩthĩtye kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya?

 Mbee, ndũkaye nzika na kĩla ũĩkĩĩaa. Ndũketĩkĩle kũtelemwʼa kana kwĩwʼa nthoni. (Alomi 1:​16) Ĩkalaa ũlilikene kana:

1.   Ndwĩ weka, andũ aingĩ no maĩkĩĩaa kana kwĩ Ngai. Amwe moo nĩ andũ oĩ mũno na asomu. Kwa ngelekanyʼo, ve andũ ma saenzi maĩkĩĩaa kana kwĩ Ngai.

2.   Mavinda amwe yĩla andũ mekwasya maiĩkĩĩaa Ngai, kĩla methĩawa maiweta nĩ kana maimũeleawa. Vandũ va kwonanyʼa nesa nĩkĩ maĩkĩĩaa kĩla maĩkĩĩaa, mambĩĩaa kũkũlya makũlyo ta: “Ethĩwa kwĩ Ngai, nĩkĩ ũekete ũthũku ũendeee?” Vandũ va kũtũmĩa kĩlĩko, mekaa ũtwi kwosana na ũndũ mekwĩwʼa.

3.   Andũ methĩawa me na “ũkya wa ngoo.” (Mathayo 5:3) Ũndũ ũmwe wonanasya ũu nĩ kana andũ nĩmethĩawa na vata wa kũmũĩkĩĩa Ngai. Kwoou ethĩwa mũndũ easya kũi Ngai, nĩwe mwene, na tuuwe wĩ na mũio wa kũelesya nĩ kyaũ kĩla kĩtumaa ethĩwa na woni ũsu.​—Alomi 1:​18-​20.

4.   Kũĩkĩĩa kwĩ Ngai nĩkwosanĩte na kĩlĩko vyũ. Nĩ ũndũ ũĩkĩĩthĩtwʼe nesa vyũ kana thayũ ndwamba kwĩyumĩlya na kwoou kũĩkĩĩa kwĩ Ngai nĩ ũndũ waĩle. Vai ũndũ ũtonya kũĩkĩĩthya nesa vyũ kana thayũ no umane na syĩndũ ite thayũ.

 Kwoou ũtonya kwasya ata mũndũ akakwĩa kũi Ngai? Kwasũanĩa makũlyo amwe ũtonya kũkũlwʼa.

 Mũndũ akakwĩa: “No andũ mate asomu maĩkĩĩaa kana kwĩ Ngai.”

 No ũmũsũngĩe ũkamwĩa: “Kwa wʼo we nũĩkĩĩaa woni ũsu wĩthĩawa na andũ aingĩ? Nyie ndiĩkĩĩaa ũu. O na nthĩnĩ wa ũkunĩkĩli ũmwe weekiwe, mavulovesa ma saenzi mbee wa 1,600 kuma yunivasĩtĩ nene nĩmakũlilwʼe makũlyo, na ũtalonĩ ũsu weethĩaa 1 katĩ wa 3 ndekwasya ndaĩkĩĩaa Ngai, kana e na nzika ethĩwa Ngai e kwʼo. a We no wasye mavulovesa asu ti asomu aĩ nũndũ nĩmaĩkĩĩaa kwĩ Ngai?”

 Mũndũ akakwĩa: “Ethĩwa Ngai e kwʼo, nĩkĩ kwĩ mathĩna maingĩ mũno ĩũlũ wa nthĩ?”

 No ũmũsũngĩe ũkamwĩa: “Nũtonya kwĩthĩwa ũyasya ndũeleawa ũndũ Ngai wĩkaa maũndũ, kana o ũkethĩwa ũyasya; Ngai ti ta wosaa ĩtambya. Nĩ wʼo? [Eteela aũsũngĩe.] Nĩ na ũsũngĩo mũseo wa ĩkũlyo yĩu ya nĩkĩ kwĩ mathĩna maingĩ. Ĩndĩ nĩ kana ũelewe, nũseo ũkamba kũmanya maũndũ mana Mbivilia ĩmanyĩasya. We no wende kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ?”

 Kĩlungu kĩla kĩatĩĩe nthĩnĩ wa ilungu ii iatĩanĩe nĩkyonanĩtye nĩkĩ kwasya syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya kũieleasya nesa vala twaumie.