•  Kĩla waĩle kũmanya

•  Ũndũ ũtonya kwĩka

•  Kĩla andũ angĩ ma mũika maasya

 Ethĩwa nũkwenda kũĩkĩĩwa, ĩthĩwa wĩ mũĩkĩĩku. Kũatĩĩa mĩao ya asyai maku no ũndũ ũmwe na kũĩva ĩkoani wĩ nayo. Kĩla asyai maku mendaa nĩ ũmewʼe, na o ũndũ ũũmewʼa mũno wĩana, nowʼo mekwĩthĩwa matonya kũũnenga ũthasyo mwingangĩ. No ũndũ ũmwe na mũndũ wĩthĩawa na kĩthito kya kũĩva kĩla ũkovete vengi. Vengi ĩsu ndĩemawa nĩ kũmũkovethya ĩngĩ na ĩngĩ. Ĩndĩ ethĩwa ndwĩ mũĩkĩĩku, ndũkasengʼe woona asyai maikũvata ũthasyo.

 Asyai maku mayĩsa ũkũĩkĩĩa na mũthenya ũmwe. No nginya asyai meyonee nesa wĩ mũndũ wa kwĩkwatwʼa, nĩ kana methĩwe matonya kũũnenga ũthasyo mwingangĩ.

 ŨNDŨ WEEKĨKIE: “O na ndavikĩtye myaka 20, nĩneesĩ maũndũ ala asyai makwa mekwenda nĩke. Kwoou namonethasya nĩnameka, o na kau neekaa kĩla nyie ngwenda nĩvithĩte. Nũndũ wa ũu, vai vinya mũno kwona maindĩkĩĩa. Ĩtina wa ĩvinda, nesie kwĩthĩa vai nzĩa ya mũkato: Kũkengana kũyĩsa kũtuma wongeleelwa ũthasyo. No nginya wĩthĩwe wĩ mũĩkĩĩku nĩ kana ũĩkĩĩwe.”—Craig.

 Neena wʼo, o na ethĩwa nũkũũmĩa. Vai mũndũ ũtavĩtasya, ĩndĩ kũkengana nĩ kana ũvithe mavĩtyo (kana kũvitha maũndũ amwe nĩ kana ũwʼo ndũkamanyĩke), kũtumaa asyai makola vyũ ũkũĩkĩĩa. Ĩndĩ woonanyʼa nesa kana wĩ mũndũ mũĩkĩĩku, asyai makeethĩa kaĩ wĩ mũndũ wĩtĩkĩlaa mavĩtyo make. Andũ maĩkĩĩaa mũndũ wa mũthemba ũsu.

 “Andũ maiekaa ũkũĩkĩĩa nũndũ wa kwĩka mavĩtyo. Maekaa ũkũĩkĩĩa nũndũ wa kũvitha mavĩtyo.”—Anna.

 Mbivilia yaĩtye: “Twĩenda kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku maũndũnĩ onthe.”—Aevelania 13:18.

•   Sũanĩa ũndũ ũũ: Yĩla asyai maũkũlya kũla ũendete na kĩla ũendete kwĩka, we nũmatavasya wʼo wʼonthe? Kana yĩla maũkũlya kũla ũendie na kĩla ũkwĩkaa kwʼo, nũmavithaa maũndũ amwe mekwenda kũmanya?

 Ĩthĩwa wĩ wa kwĩkwatwʼa. Atĩĩa mĩao yonthe ya mũsyĩ. Tethya wĩa wa mũsyĩ ũteũtindĩa. Ethĩwa wĩ na kũndũ waĩle kũthi, ndũkaselewe. Tethya wĩa wa sukulu nesa. Ĩnũka saa ila ũtavĩtwʼe.

 “Ethĩwa asyai nĩmakwĩtĩkĩlya ũtindanyʼe na anyanyau na makwĩa wĩnũke saa itatũ sya wĩoo iivika, wavika mũsyĩ saa inya na nusu ndũkekwatye aĩ nĩmeũkwĩtĩlya yĩla ĩngĩ ũtindanyʼe na anyanyau!”—Ryan.

 Mbivilia yaĩtye: “Nũndũ kĩla mũndũ akakua mũio wa maũndũ ala we mwene waĩlĩte kwĩanĩsya.”—Akalatia 6:5, maelesyo ma kwongeleela.

•   Sũanĩa ũndũ ũũ: We nũatĩĩaa saa, ũkamina mawĩa maku nesa, na ũkaatĩĩa mĩao, o na ĩla ũtendete?

 Ĩthĩwa na wũmĩĩsyo. Watuma asyai maeka ũkũĩkĩĩa, nũũkua ĩvinda yĩasa mayĩsya kũtwʼĩka nĩmambĩĩa ũkũĩkĩĩa ĩngĩ. Kwoou ĩthĩwa na wũmĩĩsyo.

 “Ve myaka mĩna nakililye navikya nasũanĩa asyai makwa nĩmeũmbongela ũthasyo, ĩndĩ mayaaĩka ũu, na kĩu nĩkyatumie nĩthata. Ndyeesĩ kana kwĩana ti o kwingĩvya myaka. Kwoou nĩnamakũlilye manenge mwanya wa kũmaĩkĩĩthya kana nĩ wa kwĩkwatwʼa. O na kau nĩnakuie ĩvinda, kĩu nĩkyatethisye. Na nĩnamanyie kana ti myaka ĩtumaa mũndũ akũĩkĩĩa; nĩ meko.”—Rachel.

 Mbivilia yaĩtye: “Endeeai kũĩkĩĩthya ũndũ inywʼĩ ene mũilye.”—2 Akolintho 13:5.

•   Sũanĩa ũndũ ũũ: Nĩ kana asyai maku makũĩkĩĩe (kana mambĩĩe ũkũĩkĩĩa ĩngĩ), nĩ maũndũ ta meva ũtonya kwĩka ‘ũĩkĩĩthye ũndũ we mwene ũilye’?

 KAŨNDŨ ŨTONYA KWĨKA: Vangĩĩa ũndũ mũna waĩle kwĩanĩsya, wĩthĩwe nĩ kũvika saanĩ, kũmina mawĩa, kana nĩ kwĩnũka saa ila ũtavĩtwʼe. Tavya asyai kĩla ũvangĩte, na ũimakũlya nĩ kyaũ mekwenda wĩke nĩ kana makũĩkĩĩe. Na ĩndĩ ũyĩkĩa kĩthito ũatĩĩe ũtao ũũ wa Mbivilia: ‘Umya mwĩkalĩle wa tene ũla wosanĩte na meko maku ma tene.’ (Aeveso 4:22) Ĩtina wa kavinda, asyai maku makoona maendeeo maku!