1. ¿Kasa mojuka maʼin atuma naaʼin Pedro?

NNOJOTKAJASAʼA motuin naaʼin Pedro wanaa sümaa niirakaain maʼin Jesuu nümüin. ¿Niʼrüinche Pedro mojuin naaʼin Jesuu jee jashichin nia? Nnojotsü watüjaain aaʼu tia. Saashin tü Wiwüliakat, ojununtaashi Jesuu sünain niirakaain maʼin nümüin Pedro (Luc. 22:61). Sükajee niirakaanüin amüin nutuma Jesuu, niyaawata aaʼu mojuin maʼin tü naainjakat. Ekeraajüsü tü nümakat paala Jesuu jee tü nnojoluinjatkat alatüin naashin Pedro. Mojusü maʼin naaʼin Pedro soʼu tia, malaaka joo naattajaain naaʼu Jesuu.

2. ¿Kasa nütüjaka Pedro nünainjee Jesuu? ¿Kasa shikirajaka anain waya tü alatakat nümüin Pedro?

² ¿Mepisatche tü naainjakat Pedro? Nnojo, akaaliinjünüshi nia süpüla nunouteʼerüin nukuwaʼipa. Naaʼinrüinjaʼa tia süka anain maʼin nunoula. Jee nütüjaa aaʼu nünainjee Jesuu kasain sünainpünaain motoo aaʼin saainjala wayuu. Müshiʼiya wayakana, watüjaainjatü aaʼu tia. Sükaaliinjeena waya tü kasa alatakat nümüin Pedro süpüla wayaawatüin saaʼu kasain sünainpünaain motoo aaʼin saainjala wayuu.

3, 4. (1) ¿Kasa nüsakitka anain Pedro? ¿Jamüsü makaʼa nünüiki? (2) ¿Jamüsü wanaawaka naaʼin Pedro namaa na wane wayuukana naashin Jesuu?

³ Chajachi Pedro Capernaum maʼaka aipirua kashi süpülapünaa tia, nüsakinnaka Jesuu nutuma Pedro: «Senyotkalee, ¿jeʼratuainjatü motoka amaa taaʼin tü kasa mojusü naaʼinrakat wanee tawala? ¿Akaratshitua?». Kamaneeshi maʼin Pedro naaʼinruʼu süka müin nünüiki. Na nekiipüʼükana na judíokana, apünüintuainjatü neʼe motuin naaʼin saainjala wanee wayuu. Nüküjaka Jesuu nümüin Pedro wanee pütchi ponokot naaʼin: «Tamüshi paala pia: Nnojotsü akaratshituainjatüin neʼe. Motuinjatü paaʼin akaratshitua shikii akaratshimüin» (Mat. 18:21, 22, TNM).

⁴ ¿Shiache nüküjeeka Jesuu yaawainjatüin watuma naainjala wanee wayuu? Nnojottaa, nnojotsü shiain tia. «Akaratshitua», müshi paala Pedro. «Akaratshitua shikii akaratshimüin», nümaka Jesuu  nümüin. Müshi nia nümüin süka motowalinjatüin naaʼin waneepia naainjala wanee wayuu müleka shiimainre alin nia nüpüla (1 Cor. 13:4, 5). Shia nüküjeeka nümüin Pedro wanaawain naaʼin namaa na wane wayuukana, yaawasü natuma saainjala wayuu. Müsü aka saaʼin wanee nojuyaala natuma. Na wayuu ashatakana nukuwaʼipa Maleiwa, nnojotsü müinjatüin nakuwaʼipa. Motowalinjatü naaʼin waneepia naainjala wanee wayuu kaainjalakai noulia (paashajeʼera 1 Juan 1:7-9).

5. ¿Jamüsü süpüla watüjaain saaʼu kasain sünainpünaain motoo aaʼin saainjala wayuu?

⁵ Nnojotsü jamüin nünüiki Pedro nümüin Jesuu. ¿Ojutuusüche suluʼumüin naaʼin tü nümakat Jesuu? Eesüjaʼa watüjaale saaʼu kasain sünainpünaain motoo aaʼin saainjala wayuu müleka wayale choʼujaain amüin motuukain aaʼin waainjala. Shia alataka tia nümüin Pedro maʼaka jeʼra oora süpülapünaa outuin Jesuu. Suʼunnaa tia, choʼujaasü maʼin nümüin Pedro motuin naaʼin Jesuu tü naainjalakat.

6. ¿Kasa naainjaka Pedro wanaa sümaa nuʼlojooinjatüin Jesuu nooʼui na aluwataaushiikana? ¿Kasakaʼa naainjain Jesuu?

⁶ Süchikijee aikat tia, müichia nnojoluin eʼnnüin Jesuu sünain katüin noʼu saʼaka wayuu. Wainmayülia kasa nnojotka natüjaain aaʼu na aluwataaushiikana. Niiʼiyataka Jesuu namüin nnojoluinjatüin pülayaain naaʼin. Müshijeseʼe nuʼlojooin nooʼui, tia naainjapuʼuin neʼe wanee achepchiee eekai mojuin maʼin. Nnojotsü paala anashiin nümüin Pedro tia. Niyouta achikirü suʼlojoonüin nuuʼui nutuma Jesuu, shiasaʼa nüküjapa Jesuu nümüin jamüin naainjaka tia, nuchuntaka Pedro nümüin nuʼlojooin najapü otta nikii. Nnojoishi aashichijaain Jesuu nümüin, nüküjain namüin na nikirajüinkana jamüin naainjaka tia (Juan 13:1-17).

7, 8. (1) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojolin naashichijaain Jesuu nooʼomüin Pedro? (2) ¿Kasa maa niiʼiyataka aka Jesuu anain maʼin nia?

⁷ Süchikijee neʼe tia, naainjataain neʼe Pedro wanee kasaʼaya. Aaʼayajiraashii na aluwataaushiikana süchiki jaralin miyoʼushin naʼakajee. Eejachijaʼa Pedro sünain tia aaʼayajirawaakat. Nnojoipajaʼa aashichijaain Jesuu namüin, anasü nünüiki namüin saaʼu waneepiain naya nümaa. Nüküjapejeʼe namüin napüteechin nia nümüiwaʼa. Niasaʼa Pedro, nusoutaka sünain maa: «Jaʼitakajeʼe ouktajachin taya pümaa, nnojoireejaʼa süpüla taattajaainjachin paaʼu». Nümakalaka Jesuu nümüin: «Shiimüin tü tamakat pümüin: Süpülapünaa niʼyalajüin wane kaliina soʼu aikat tüü, apünüintueechi taya punujulajüin achiki sünain piʼraajüin taya». Naashin Pedro, nnojotsü alatajatüin tia nümüin otta alanaʼaleesia sünain lotuin nukuwaʼipa niakai noulia na wane aluwataaushiikana (Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Luc. 22:24-28; Juan 13:36-38).

 ⁸ Anamiashaata maʼin Jesuu nnojoika naashichijaain namüin na aluwataaushiikana. Wainma tü kasa shapaakalü atuma naaʼin Jesuu soʼu tia, shiapajaʼa jülüjain naaʼin Jesuu tü akuwaʼipaa anasü eekat nanain. Nütüjaa aaʼu Jesuu naattajaainjachin Pedro naaʼu, nümakalaka nümüin: «Achuntüshi taya nümüin Maleiwa süpüla püchecherüinjatüin paaʼin sünain tü pünoulakat» (Luc. 22:32). ¡Anataʼaleeshijaʼa maʼin Jesuu! Nütüjaa aaʼu nunouteʼereerüin nukuwaʼipa Pedro jee niʼyataajeechin nümüin Maleiwa nüchikuaʼa.

9, 10. (1) ¿Jamüshi nüchiaanaka Pedro chaa Getsemaní? (2) ¿Kasa wayaawataka sünainjee tü naainjakat Pedro?

⁹ Mapa chaa Getsemaní, kojuyatua nüchiaanüin Pedro. Nuchuntuin Jesuu nümüin niakai nümaa Santiago otta Juan eejüinjatüin naaʼin sümaʼinruʼu yalain nia sünain oʼuraajaa. Shapaasü maʼin naaʼin Jesuu jee choʼujaasü maʼin nümüin yalain nümaa na naʼaleewainkana. Atunkapejeʼe neʼe naya otta kojuyatua nüchijireʼerüin naya Jesuu. Nnojotsü kasajatüin nümüin Jesuu tü naainjakat otta nnojoishi aashichijaain nia nooʼomüin, müshi neʼe namüin: «Mayaainje keeʼireein jaaʼin tü tachekakat jüpüleerua, isasü jüchiki» (Mar. 14:32-41).

¹⁰ Süchikijee neʼe tia, antüsü watta saalii wayuu kasimoʼusü, kachajaruutsesü otta eesü wunuʼu nalüʼüjain. Soʼu maʼin tia, niisattüinjatü nukuwaʼipa wanee wayuu otta eejüinjatü naaʼin. ¿Kasakaʼa naainjain Pedro? Niyuʼluin tü nüchajaruutsekat jee nüchotookat nücheʼe Malco, nüchepchia chi nekiipüʼükai na sacerdoote judíokana. Nnojoishijaʼa aashichijaain Jesuu nümüin saaliijee tia, nüchiaain nia jee niʼitaain najapü saaʼu nücheʼe chi wayuukai süpüla anain shia. Jee nüküjaleeinya namüin na nikirajüinkana nnojoliinjanain natkaain. Müshiʼiya wayakana, nnojoishii waya sünainpünaain atkawaa (Mat. 26:47-55; Luc. 22:47-51; Juan 18:10, 11). ¡Kojuyatua naainjain Pedro kasa mojusü! Waneereje wayuu Jesuu, aashichijaashije nia. Sutuma tü kasa alatakat nümüin Pedro, wayaawata aaʼu waainjawalin kasa mojusü waneepia (paashajeʼera Santiago 3:2). Nnojoishi eein wanee wayuu lotokai akuwaʼipa jee machuntuinkai motuinjatüin naaʼin Maleiwa naainjala. Nnojotpejeʼe shiain neʼe naainjain Pedro tia, isayülia wanee kasa keemaleeka maʼin.

11, 12. (1) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu meimmoluin Pedro? (2) ¿Jamüsü nnojotka nikeraajüin Pedro tü nümakat paala?

¹¹ «Tayale jüchajaain, juuʼulaa noʼunaiwa na wayuu yaakana tamaa», müshi Jesuu namüin na achajaakana nüchiki. Süka nnojoluin kasakainjachin Jesuu nutuma Pedro, aʼluwataashi nia namaa na wanee nikirajüinkana Jesuu.

¹² Nüshaʼwalaapünaaka Pedro nümaa Juan. Eeshiijaʼa chajanale naya süʼütpünaa nipia Anás, chi nekiipüʼükai na sacerdoote judíokana. Chajachi antinnüin Jesuu palajana süpüla nüsakiijünüin.  Nülateʼennapa Jesuu suluʼumüin wanee piichi, oʼunushi Pedro nümaa Juan süpüla nananajüin nüchiirua «kaʼyataluʼujee» (Mat. 26:58; Juan 18:12, 13). Nnojoishi mmoleʼein Pedro, ichaʼasaʼa nia oʼunuin süchiirua wainma wayuu chajaruutamaajatü jee wunuʼumaajatü. Soto waaʼin nüchotooin paala nücheʼe wanee achepchiee. ¿Jamakaʼa nünanajaka neʼe Jesuu kaʼyataluʼujee? «Nnojoleechi pia tapütüin, jaʼitakajeʼe ouktüin taya paaʼu», mataashi nümakai paala (Mar. 14:31).

13. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla woushikajaain nüchiirua Kürisüto?

¹³ Maaʼulu yaa, wainma na wayuu oushikajaakana süchiirua nukuwaʼipa Jesuu kaʼyataluʼujee, nounjulajüin süchiki wayuuin anoujashii naya. Nnojotpejeʼe anain tia naashin Pedro sünain tü karaloʼuta nüshajakat mapa. Pejeinjana waya nünain Jesuu. Washatüinjatü nukuwaʼipa waneepia, jaʼitairü kasain alatüin wamüin (paashajeʼera 1 Pedro 2:21).

14. ¿Jalajachi Pedro sümaʼinruʼu yalajachin atumaa Jesuu suluʼu tü piichikat?

¹⁴ Wattashi antüin Pedro nipialuʼumüin Caifás,chi nekiipüʼükai na sacerdootekana. Pounuataayai nipia chia wayuukai, nnojotsü eein wanee eekai müin aka saaʼin chaa Jerusalén. Kapaatiasesü tia piichikat sümaa kapuettoʼusein shia. Nüntapa Pedro chamüin, anooipaʼashi nia süka nnojolin nikerotinnüin. Nia ekerotoka Juan süka niʼraajüin chi nekiipüʼükai na sacerdootekana, naashajaaka sümaa tü aaʼinmajütkat soʼu tü paatiakat süpüla shikerotirüinjachin Pedro. Nnojoishi makatüin Pedro nümaa Juan jee nnojoishi nia ekerotuin suluʼumüin tü piichikat eejachire Jesuu. Suluʼujachi nia tü paatiakat sünain aatulujaa süʼütpaʼa wanee siki chuwatüsü namaa waneinnua nüchepchia chi sacerdootekai. Jee yala suluʼu tü piichikat antayaa müsü tü wayuuirua aküjüinjatkat alawaa nüchiki Jesuu (Mar. 14:54-57; Juan 18:15, 16, 18).

15, 16. ¿Jamüsü shikeraajia tü nüküjakat Jesuu nüchiki Pedro?

¹⁵ Süka chuwatüin maʼin tü sikikat, ayaawatünüshi Pedro sutuma tü majayüt ekerotirakat paala nia. Sümakalaka nümüin: «Piaʼayaʼasa wane nümaapüʼükai Jesús chi Galileajeʼewaikai». Ainkuusü naaʼin Pedro sutuma tia. Nuunjulajaka süchiki niʼraajüin Jesuu jee nnojotsü nütüjaain aaʼu tü saashajaakalü achiki tia majayütkat naashin. Nuʼunaka Pedro soʼuluʼumüin tü paatiakat. Shiʼrakalaka joo nia wanee majayülia. Sümakalaka: «Aluʼusa chia, nümaapüʼüshi Jesús chi Nazaretjeʼewaikai». Nümakalaka Pedro: «Taküjaleenja jümüin tü shiimüinkat nuʼupala Maleiwa sünain nnojolin teʼraajüin chira wayuukai» (Mat. 26:69-72; Mar. 14:66-68). Piantua naattajaain Pedro naaʼu Jesuu. Eesüjaʼa naapüle niʼyalajüin wanee kaliina. Süka shapaain naaʼin, nnojotsüjaʼa sotuin naaʼin tü nümakat paala Jesuu maʼaka jeʼra oora süpülapünaa tia.

¹⁶ Nüchajaain sukuwaʼipa Pedro süpüla nnojolinjachin niyaawatünüin, sürütkaaka müin waneirua wayuu nünainmüin. Eejachi  wanee nüpüshi Malco, chi nüchotookai acheʼe paala Pedro. Nümakalaka nümüin: «Teʼrüinsa pia nümaa suupünaa tü wunuʼuliakat». Nümakalaka Pedro: «Taküjüin tachikua jümüin nuʼupala Maleiwa sünain nnojolin teʼraajüin chira wayuukai». Apünüintuaichi naattajaain naaʼu Jesuu. Akootoleʼerajaa müshia wanee kaliina nüchikuaʼa (Juan 18:26, 27; Mar. 14:71, 72).

17, 18. (1) ¿Kasa naainjaka Pedro nütüjaapa saaʼu mojuin tü naainjakat? (2) ¿Kasa eeka süpüla jülüjain naaʼin Pedro?

¹⁷ Nujuʼitaakalaka Jesuu yaa kaʼyataluʼu nünain Pedro jee nujununntaakalaka sünain niirakaain nümüin. Niyaawataka saaʼu Pedro mojuin maʼin tü kasa naainjakat nümüin Jesuu. Ojuʼitüshi nia yalejee sünain mojuin maʼin naaʼin jee wattashi nia suluʼupünaa wanee kaaye. Nnojotsü warattuuin maʼin tü Kashikat wanaa sümaa tia. Süka parattüin tü nüʼwüirakat Pedro, nnojotsü niʼrüin tü wopukot nüpüleerua. Miyoʼu maʼin niʼira sünain aʼyalajaa süka mojuin maʼin naaʼin (Mar. 14:72; Luc. 22:61, 62).

¹⁸ Wayaleje müin aainjala, eesüje jülüjale waaʼin nnojoleerüin motuin naaʼin Jesuu tü waainjakat. Shiajaʼa eera jülüjaka naaʼin Pedro tia. ¿Moteetche naaʼin Jesuu tü naainjakat Pedro?

19. ¿Jamüsü naaʼin Pedro sutuma tü naainjakat? ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojolin nuuʼulaain suulia anoujaa?

¹⁹ Nnojotsü jaralüin atüjaain saaʼu jamüin maʼin naaʼin Pedro wanaa sümaa tia. Mojukajasaʼa maʼin naaʼin nütüjaapa saaʼu müliain Jesuu atumawaa süpülapünaa outaa. Mojuleepajaʼa naaʼin Pedro süka mojuin naaʼin Jesuu nutuma. ¿Oʼulaajeeiche nia suulia anoujaa sünainjee tia? Saashin tü Wiwüliakat, nnojotsü naainjain tia, arütkaashi nia nanainmüin na wane nikirajüinkana Jesuu (Luc. 24:33). «Malakanache waya», eeshijaʼa namajiraale süka napütüin Jesuu nümüiwaʼa soʼu aikat tia. Shiasaʼa sutuma kottuin naya, amüliajiraashii naaʼin.

20. ¿Kasa shikirajaka anain waya nnojoluin nükayalain Pedro?

²⁰ Anasü tü naainjakat Pedro süka nnojolin nükayalaain. Kaainjarale wanee wayuu nuulia Maleiwa, nnojotsü shiainjatüin naaʼinmaain maʼin tü kasa mojusü naainjakat, shia naaʼinmaainjatka nunoutuin nukuwaʼipa jee nuuʼulaain suulia naainjala (paashajeʼera Proverbios 24:16). Shiimain kanoulain maʼin Pedro süka nnojolin nükayalaain noulia na nuwalayuukana mayaainjeʼe mojuin maʼin naaʼin. Mojule  maʼin waaʼin saalii tü waainjalakat, eeshiijaʼa nnojorüleje wacheküin kottüin waya namaa na wawalayuukana. Nnojotpajaʼa anain waaʼinrüle tia (Prov. 18:1). Süpüla süchecheraainjatüin wanoula, nnojoliinjana waya wattaluʼuin noulia na wawalayuukana (Heb. 10:24, 25).

21. ¿Kasa naapaka achiki Pedro süka kottiraain nia namaa na nuwalayuukana?

²¹ Süka nümaajachin Pedro na nuwalayuukana, naapüin süchiki nnojoluichipain Jesuu eejachire paala nojoitünüin eerejeʼe süttüsüin shia nümaa. Nuwataaka Pedro nümaa Juan chamüin eejachire niʼitaanüin. Süka jintülin Juan nuulia Pedro, nia antaka palajana. Nnojoipejeʼe nia ekerotuin süka niʼrüin jutatüin tü woowirakat. Eekajasaʼa Pedro, ekerotoleeshia eemüin nojoitünüin Jesuu eerejeʼe mapüsain maʼin nia. Kasataayaai eein napüla, maluʼusat tü woowirakat (Juan 20:3-9).

22. ¿Jamüsü sülataka nuulia Pedro tü mojuukalü aaʼin?

²² Nnojotsü nunoujain Pedro nüsoʼiraain aaʼin Jesuu. Nnojotsü nunoujain nanüiki na jieyuu aküjakana tia, eerejeʼe naküjalain shia waneinnua aapiee namüin (Luc. 23:55–24:11). Shiasaʼa aliikapa kaʼika, nnojoluitpa mojuin maʼin naaʼin Pedro. Asoʼiraasü naaʼin Jesuu otta niaichipa wanee meʼrujusai pülashi maʼin. Eeʼiyataashi nia namüin na aluwataaushiikana. Eeʼiyataapejeʼe nia palajana nümüin Pedro saashin tü Wiwüliakat. Müshii na aluwataaushiikana süchiki tia: «Shiimaʼinya sünain nüsoʼiraain aaʼin chi Senyotkai, je eeʼiyataaichipa nümüin Simón» (Luc. 24:34). Müshia chi aluwataaushikai Pablo, müsü nünüiki süchiki tia: «Süchikijee nüsoʼiraain aaʼin, niiʼiyataakalaka nümüin Pedro, ooʼulaka mapa, namüin na waneeirua Aluwataaushikana» (1 Cor. 15:5). Tia ashajuushikat, aashajaasü süchiki niiʼiyataain Jesuu nümüin Pedro nümüiwaʼa, süka jamüin, niainya neʼe Pedro chi Simón sümakai amüin tü Wiwüliakat.

23. Kaainjarale wanee anoujashi, ¿jamüsü sotuinjatka naaʼin nukuwaʼipa Pedro?

²³ Nnojotsü süküjain wamüin tü Wiwüliakat kasain alatüin soʼu niiʼiyataain Jesuu nümüin Pedro. Eesüjaʼa süpüla talatüin naaʼin Pedro süka nüsoʼiraain aaʼin Jesuu otta süka eein süpüla nüküjain nümüin mojuin maʼin naaʼin saaʼujee tü naainjakat. Shia keeʼireeka maʼin naaʼin Pedro motuin naaʼin Jesuu tü naainjalakat. Nülatitpajaʼa Jesuu sooʼopünaa naaʼin tia. Kaainjarale wanee anoujashi maaʼulu yaa, sotuinjatü naaʼin nukuwaʼipa Pedro, sotuinjatü naaʼin moteerüin naaʼin Maleiwa tü naainjalakat. Soto waaʼin nüshatüin Jesuu nukuwaʼipa chi Nüshikai, niakai motusü naaʼin saainjala wayuu (Isa. 55:7).

24, 25. (1) ¿Jamüsü nukuwaʼipa Pedro soʼu tü ai nulojokolü oʼu shiroku tü palaakat Galilea? (2) ¿Kasa naainjaka Pedro niyaawatapa aaʼu niain Jesuu kasirüin atuma naya?

²⁴ Nuchuntuin Jesuu namüin na aluwataaushiikana noʼunuinjanain Galileamüin süpüla nantiraain nümaa chaʼayaa. Nantapa  chamüin, oʼunüshi Pedro sünain ejimejaa namaa waneinnua nikirajüin Jesuu. Chajachijaʼa nia nüchikuaʼa shiroku tü palaa eepuʼule nia nümaiwa sünain olojoo jime. Anataasü naaʼin sutuma naapüin shipisana tü wüinkat sünain tü anuakat otta sutuma naapaain süchikuaʼa tü kusukat. Eetaayaai neʼe kasain nasirüin soʼu aikat tia (Mat. 26:32; Juan 21:1-3).

²⁵ Shiasaʼa wattachon maalü naleʼejapa, eeshi wanee wayuu shaʼwatüin sotpaʼa tü palaakat. Nümakalaka chi wayuukai namüin: «[Jujuta] tü jukusüinkat wopujeeruʼu sünain tü anuakat». Najutaka shia, ¡kasitka naya 153 jime! Niyaawatapa Pedro niain Jesuu  aashajaain namaa, numuttaka shirokumüin tü palaakat, katünaka nia nünainmüin Jesuu. Yalapa naya sotpaʼa tü palaakat nikirüin naya Jesuu jime asijuushi. Naashajaaka nümaa Pedro (Juan 21:4-14).

26, 27. (1) ¿Jamüshi nüsakinnaka Pedro apünüintua nutuma Jesuu? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu shiimain motuin naaʼin Jesuu naainjala Pedro?

²⁶ Niiʼiyatüin Jesuu tü wattakat saalii jime nümüin Pedro sünain maa nümüin: «¿Alatüsü taalin püpüla suulia tüüirua?». ¿Alanaʼaleesüche sujutü tü olojookot jime nümüin Pedro suulialeʼeya naalin Jesuu nüpüla? Nnojoipejeʼe joujachin maʼin naattajaain apünüintua naaʼu Jesuu. Shiasaʼa jooluʼu, noʼupala na nuwalayuukana, nüsakirüin nia Jesuu apünüintua shiimainre alin nia nüpüla. Nüküjain Pedro shiimain alin Jesuu nüpüla. Nüküjaka joo Jesuu nümüin niiʼiyatüinjatüin shiimain tü nümakat sükajee naaʼinmajüin maʼin na naʼanneetsekana Jesuu jee sükajee nükatchinrüin tü nanoulakat (Luc. 22:32; Juan 21:15-17).

²⁷ Sükajee tia naainjakat Jesuu nüka Pedro niiʼiyatüin ayatüin kojutuin nia nümüin jee nümüin chi Nüshikai. Jalouishi maʼin Pedro namüin na anoujashiikana süka nükaaliinjain nia Jesuu. Weʼrüin mayaa, motuin naaʼin Jesuu naainjala Pedro. Nnojotsüjaʼa eera motuin naaʼin Pedro tü naainjakat Jesuu nüpüleerua.

28. ¿Jamüsü pansaaka nukuwaʼipa Pedro sümaa nünülia?

²⁸ Ayatüshia aʼyataain Pedro nümüin Maleiwa soʼu wainma juya. Nükatchinrüin nanoula na nuwalayuukana maʼaka nuchuntuin paala shia Jesuu nümüin. Nnojoishi nia aashichijaain namüin na anoujashiikana otta aishii naya nüpüla. Tü anülieekat Pedro, «ipa» maluʼulu. Pansaasü maʼin nukuwaʼipa Pedro sümaa tü anüliee eʼitaanakat nünain nutuma Jesuu, ichesü maʼin nunoula jee nia wanee wayuu loto akuwaʼipachi jee laülaa aaʼinchi nia. Wayaawata aaʼu tia sutuma tü nümakat suluʼu tü piamasü karaloʼuta nüshajakat. Jee müsia weʼrüin nnojoluin motuin naaʼin Pedro kasain sünainpünaain motoo aaʼin saainjala wayuu maʼaka naainjain shia Jesuu (paashajeʼera 1 Pedro 3:8, 9 otta 4:8).

29. ¿Jamüsü süpüla püshatüin sukuwaʼipa nunoula Pedro otta pümüliajülin maʼaka naaʼin Jesuu?

²⁹ Müshiʼiya wayakana watüjaainjatü aaʼu kasain sünainpünaain motoo aaʼin saainjala wayuu. ¿Achuntawaishiche pia weinshi motuinjatüin naaʼin Maleiwa paainjala? ¿Shiimainche pümüin motuin naaʼin Maleiwa paainjala? ¿Motusüche paaʼin saainjala wayuu? Paainjüle tia, püshateerü sukuwaʼipa nunoula Pedro. Otta amülialaajeerü paaʼin saalin wayuu maʼaka naaʼin Jesuu.