1, 2. ¿Jamüshii nuutkajeʼetka Samuel na israeliitakana? ¿Jamüsü choʼujaaka nayaawajaain suulia naainjala?

SHAʼWATATAASHI Samuel noʼupala na israeliitakana sümaa nünanajüin naya. Kakaliaichi nünüikimaajachin nia Maleiwa jee süsalain wayuu saainjala nutuma. Nuutkajeʼerüin napüshuaʼa na israeliitakana chaa Guilgal. Soʼujatü maayoʼu jee juunioʼu shiale. Joutaleʼujatü joo tiaya jee kettaasü sükalia süpüla sükotchojünüin tü trigokot. Koʼukoʼutshii joo na israeliitakana; jülüjasü naaʼin Samuel tü nünüikinjatkat namüin süpüla sujutuuinjatüin suluʼu naaʼin.

² Mojukalia maʼin tü nachunteekat na israeliitakana. Achuntushii wanee wayuu aluwataainjachika naaʼu. Nnojoishijaʼa mmata kojutuin Jeʼwaa natuma mülejeʼe nachuntuin wanee wayuu aluwataainjachika naaʼu, mojutsai Samuel namüinya. Nayoutuin niain Jeʼwaa aluwataain naaʼu. ¿Jameetche nünüiki Samuel süpüla natüjaain saaʼu na israeliitakana mojuin tü naaʼinrakat jee süpüla nayaawajaain suulia?

3, 4. (1) ¿Jamüsü nüküjaka Samuel süchiki tü naaʼinrapuʼukat jintüliiwaʼaya nia? (2) ¿Jamüsü anaka wekirajaale süchiki nukuwaʼipa Samuel?

³ «Laülaaichi joo taya, anuu kasuuipain tekii», müshi Samuel namüin na israeliitakana. Süka kasuuin nikii, kojutushi maʼin nia amüinyüü otta kaawainsü maʼin nünüikiya. «Eetüjüiya taya jümaa jintüliiwaʼaya jee ayatüshijaʼa taya jümaain maaʼulu», nümaka süchikijee (1 Sam. 11:14, 15; 12:2). Ayatayülia sotuin naaʼin Samuel tü naaʼinrapuʼukat jintüliiwaʼaya nia. Anatüjülia nukuwaʼipa, wayuu kanoulashi nia otta waneepiashi nia nümaa Maleiwa.

⁴ Nütüjaa aaʼulu Samuel katsüinjatüin nunoula suulia seemiajaʼalaain. Nnojotsü nüshatüin nakuwaʼipa na wayuu kaʼakakana nia, na nnojoliikana waneepiain nümaa Maleiwa otta na aaʼinrakana kasa mojusü. Süka naʼakain waya na yarüttakana akuwaʼipa jee na manoujainkana, choʼujaasü wakatsüinrüin wanoula suulia seemiajaain (paashajeʼera  Lucas 18:8). Sükaaliinjeena waya tü nukuwaʼipakat Samuel. Wekirajaa palajana süchiki tü naaʼinrakat jintüliiwaʼaya nia.

5, 6. ¿Jamüsü naatajatka nipijia Samuel suulia tepichi süpüshuaʼa? ¿Jamüsü nütüjaaka aaʼu Elqaná sümaa Ana naaʼinmajüneechin Samuel?

⁵ Naata maʼin nipijia Samuel suulia tepichi süpüshuaʼa. Süpütirüin nia tü niikat sülatapa suulia apünüin nuuyase. Nuʼttaka sünain aʼyatawaa chaa Siló, alatüsü suulia 30 kiloometüro oʼunushi yalejeechiki chamüin Ramá, chaa eejachire joʼuuin nia. Akaaliinjachonshi nia sünain aʼyatawaa suluʼu tü aʼwaajüleekat. Aapünüshi Samuel nümüin Jeʼwaa sutuma Ana tü niikat otta nutuma Elqaná. ¿Kasa apüla? Süpüla nazareoin nia süpüla kaʼikat süpüshuaʼa. * ¿Jamüshi neʼikajaaka Samuel wattamüin suulia nipia? ¿Maaliinsaiche nia napüla?

⁶ ¡Nnojottaa! Nütüjaa aaʼu Elqaná sümaa Ana naaʼinmajüneechin chi joʼuukai chaa Siló. Müshia Elí chi laülaakai napüleerua na sacerdootekana, jülüjashi naaʼin Samuel süka niʼyataajiraain nümaa. Süka eejatüin jieyuuirua, aaʼinmajünüshia nia natumaya (Éx. 38:8; Juec. 11:34-40).

7, 8. (1) ¿Kasa naaʼinraka juyawai Elqaná sümaa Ana süpüla natütüleʼerüin naaʼin Samuel? (2) ¿Kasa shikirajaka anain na kachonshiikana tü saaʼinrakat Ana nümaa Elqaná?

⁷ Nnojoipejeʼe motuin naaʼin Elqaná sümaa Ana chi nachonkai. Müsüinka Ana nümüin Jeʼwaa: «Kachonle taya wanee joʼuu toolo, taapeechi pümüin süpüla niʼyataainjachin pümüin». Sünaʼlaapa juyawai Ana nümüin chi süchonchonkai, akolojowaisü nümüin wanee kuluulu shiʼyapüjalaka, tü niʼyataayaainjatkat suluʼu tü aʼwaajüleekat. Naʼatapajawalin maʼin Samuel tü kaʼi nüntajachikalü oʼu chi nüshikai sümaa tü niikat, süka jamüin, natütüleʼerawalin naaʼin süpüla kojutuin nümüin tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa suluʼu tü aʼwaajüleekat.

⁸ ¿Kasa shikirajaka anain tia na kachonshiikana? Eeshii wayuu jülüjaka maʼin aaʼin naapüin wainma kasa namüin nachonnii suulialeʼeya jülüjain naaʼin anain nanoula. Tü alanaʼleekat maʼin ojutu nümüin Elqaná sümaa Ana, shia anainjatüin nanoula otta nunoula chi nachonkai, anasüjeseʼe nukuwaʼipa Samuel miyoʼupa nia (paashajeʼera Proverbios 22:6).

9, 10. (1) ¿Jamüsü sukumajia tü aʼwaajüleekat Maleiwa otta kasa akumajünaka aka? ¿Jamüsü kojutuka maʼin nümüin Samuel tü aʼwaajüleekat? (Paashajeʼera tü nootakat). (2) ¿Kasa aʼyatawaa eʼitaanaka najapuluʼu Samuel? ¿Kasa eeka süpüla naaʼinrüin na tepichikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Samuel?

⁹ Eeshijaʼa waraitapuʼule Samuel saaʼupünaa tü uuchi pejepünaakat sünain Siló nimiyoʼulaapa aaʼin. Niʼrüinjaʼa tü pueulokot jee müsia süpaʼa tü nasapüshiikat süraloʼujee tü uuchikat. Talatakajasaʼa naaʼin niirakaapa  chejee sümüin tü aʼwaajüleekat Jeʼwaa. Eetaasü maʼaka 400 juya alataka süchikijee sukumajünüin tia aʼwaajüleekat, nia shikiishika Moisés suʼunnaa sukumajünüin. Tia, shia eeinjanale nantapaatain na israeliitakana sünain aʼwaajaa Jeʼwaa. *

¹⁰ Kojutusü maʼin nümüin Samuel tü niʼyataainkat suluʼu tü aʼwaajüleekat Maleiwa. Aʼyataatüjüiya nia nümüin Jeʼwaa suluʼu tü aʼwaajüleekat jintüliiwaʼaya nia; kasheʼinshi nia wanee kuluulu liino, efod sünülia (1 Sam. 2:18). Tü efod nünainjatkat Samuel, shia wanee kuluulu matünasat jee pounuayaaka. Suluʼujee tia wayaawata aaʼulu nükaaliinjain Samuel na sacerdootekana. Mayaainjeʼe nnojolin sacerdootein nia, eʼitaanüsü najapuluʼu waneirua aʼyatawaa maʼaka saaʼin nujutalawalin wattaʼa maalü supuettoʼuse tü paatiakat otta naaʼinmajüinjachin Elí süka laülaaichin nia. Talatüshi maʼin Samuel süka niʼyataain suluʼu tü aʼwaajüleekat Jeʼwaa. Eepejeʼe kasa mojusü aainjünakat niʼrüin yala mojuka atuma naaʼin. ¿Kasa wayu tia?

11, 12. (1) ¿Kasa süküjaka tü Wiwüliakat nüchiki Hofní nümaa Finehás? (2) ¿Kasa wayu tü mojusü naainjakat Hofní nümaa Finehás? (Paashajeʼera tü nootakat).

¹¹ Jintüliiwaʼaya neʼe Samuel niʼrüin shiʼrülüin wayumüin wayuu sümaa saaʼinrüin kasa mojusü. Eejana piamashii nüchonnii Elí, Hofní nünülia wane jee müshia wane Finehás. Saashin tü Wiwüliakat, nnojoliishii «kasain anain apüla naya, mojutsai Jeʼwaa namüin» (1 Sam. 2:12). Nnojoishii kasain anain apüla naya süka mojutuin Jeʼwaa namüin. Neʼra amüinrü tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa, müshiijeseʼe kaainjalain naya nuʼupala.

¹² Niʼitaatüjülia Jeʼwaa tü sukuwaʼipainjatkat naʼyataain na sacerdootekana otta tü sukuwaʼipainjatkat naʼajüinjanapa mürüt nümüin. Jülüjainjatü maʼin naaʼin tü naainjüinjatkat naʼajapa mürüt nümüin Maleiwa, süka jamüin, shiain tü naapakat na israeliitakana süpüla motuin naaʼin Jeʼwaa tü naainjalakat. Sünainjee tia, wulesü nakuwaʼipa nuʼupala Jeʼwaa, nuʼunirüin nakuwaʼipa jee anashii naya nutuma. Sutuma tü naaʼinrakat Hofní nümaa Finehás, mojutsat namüin na wane sacerdootekana tü mürüt nasülajakat na israeliitakana nümüin Jeʼwaa. *

13, 14. (1) ¿Jamüsü naaʼin na anamiakana sutuma saainjünüin kasa mojusü suluʼu tü aʼwaajüleekat Maleiwa? (2) ¿Jamüsü nnojotka anain nutuma Elí tü niʼyataainkat suluʼu tü aʼwaajüleekat? ¿Jamüsü nnojotka anain nachiajaaya nüchonnii nutuma?

 ¹³ Mojukajasaʼa naaʼin Samuel saaliijee tü kasa mojusü aainjünakat nipialuʼu Jeʼwaa otta nnojolin jaralin achiajaayaain na kaainjaraliikana. Wattakajasaʼa naalii na israeliita mojukana aaʼin saaliijee tü aainjünakat namüin. Na makana maʼin atumawaa naya na müliakana otta na maʼletsekana. Mapa, nütüjaa aaʼulu Samuel namaʼüjiraain nakuwaʼipa na nüchonniikana Elí sümaa waneeirua jieyuu aʼyataakana soʼuluʼu tü aʼwaajüleekat Maleiwa. Eʼrüshii maʼin wayumüin sümüin tü nümakat Maleiwa süchiki tü amaʼüjirawaakat akuwaʼipaa (1 Sam. 2:22). Naʼatapajashaatain Samuel nunouteʼerüin Elí sukuwaʼipa tia.

¹⁴ Süka niain laülaain Elí napüleerua na sacerdootekana, niainjachi anouteʼeraka sukuwaʼipa tü kasa mojusü aainjünakat suluʼu tü aʼwaajüleekat. Otta niainjachi achiaaka na nüchonniikana saaliijee tü mojusü naainjakat. Nnojoishi niain neʼe Elí mojuin akuwaʼipa nümüiwaʼa, mojusia nakuwaʼipa na waneinnua nutumaya. Nnojotsü naaʼinrüin süpüshuaʼa tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa na sacerdootekana otta nüküjaʼalüin neʼe namüin na nüchonniikana mojuin tü naaʼinrakat (paashajeʼera 1 Samuel 2:23-25). Eetaayaai neʼe nüchiaain Elí na nüchonniikana saaʼujee tü naainjalakat nuʼupala Maleiwa.

15. ¿Kasa alatajatka nümüin Elí otta sümüin nüpüshi naashin Jeʼwaa? ¿Mojusüche naaʼin saaliijee tü alatajatkat namüin?

¹⁵ Süka macheʼein na nüchonniikana Elí süchiirua aaʼinraa kasa mojusü, nuluwataain Jeʼwaa wane nünüikimaajachi nünainmüin Elí süpüla nüküjain nümüin tü alatajatkat namüin. Kasaichin ee nünülia chia wayuukai, nnojotsü süküjain tü Wiwüliakat. Nümaka Jeʼwaa nümüin Elí: «Kojutushii maʼin pümüin na püchonniikana toulialeʼeya tayakai». Nüküjaka nümüin Elí outuinjanain na nüchonniikana soʼuleʼeya wanee kaʼi, mojuinjatü sukuwaʼipa nüpüshi otta nnojolinjachi eein wanee nuuʼuliwoʼu sacerdooteeinjachika nüchikumüin. Eeyaai neʼe mojuin naaʼin Elí otta na nüchonniikana saaliijee tia (1 Sam. 2:27–3:1).

16. (1) ¿Jamüsü sünüiki tü Wiwüliakat süchiki nukuwaʼipa Samuel nümaa Maleiwa? (2) ¿Jamüsü anaka saaʼin pümüin tü aküjünakat nüchiki Samuel jintüliiwaʼaya nia?

¹⁶ Nnojotsü nüshatüin Samuel tü kasa mojusü naaʼinrakat naya wayuukana. Mayaainjeʼe mojushaatain tü saaʼinrakat nüpüshi Elí, ayatüsia anain pütchi nüchiki Samuel. Saashin 1 Samuel 2:18, aʼyataatüjüiya Samuel nümüin Jeʼwaa suluʼu tü aʼwaajüleekat jintüliiwaʼaya nia. Shia naaʼinmaaka tü niʼyataainkat nümüin Maleiwa jintüliiwaʼaya nia. Müsü tü wetsiikulokot 21: «Ajaʼapülaashi chi jintüikai Samuel sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa». Aleewashi maʼin nia nümaa Maleiwa sülata sülata sümapa tü kaʼikalüirua. Aleewale maʼin waya nümaa Jeʼwaa, wayouteerü waaʼinrüin kasa mojusü.

17, 18. (1) ¿Kasa eeka süpüla naaʼinrüin na tepichikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Samuel naʼakale naya wayuu mojulaashii? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu anain tü naaʼinrakat Samuel?

 ¹⁷ Nnojotpejeʼe müin nünüiki Samuel: «Ichaʼasa chi laülaashikai napüleerua na sacerdootekana namaa nüchonnii kaainjalain maʼin nuʼupala Jeʼwaa, jaraika joo taya nnojoika taaʼinrüin tü keeʼireekat taaʼin». Nnojotsü süpüla washatüinjatüin tü kasa mojusü naaʼinrakat na waneinnua otta tü naaʼinrakat wanee wayuu kojutukai atumawaa. Wainma jimaʼalii jee majayünnüü ashatakana nukuwaʼipa Samuel otta shia naaʼinmaaka tü naʼyataainkat nümüin Jeʼwaa mayaainjeʼe naʼakain naya wayuu mojulaashii.

¹⁸ ¿Kasa anasü niʼraka Samuel saaʼujee tü naaʼinrakat? Müsü tü Wiwüliakat: «Ayatüshia emiyoʼulaain chi jintüikai Samuel sümaa anain nia noʼuluʼu Jeʼwaa otta noʼuluʼu na wayuukana» (1 Sam. 2:26). Kojutushi chi jintüikai sümüin wayuu. Müshia Jeʼwaa kojutushi maʼin nia nümüin süka waneepiain nia nümaa. Mayaainjeʼe nütüjaain saaʼu Samuel nüchekajüinjatüin Jeʼwaa tü shiʼralakat wayumüin tü mojulaasükalüirua chaa Siló, eesüjaʼa nüsakireʼerüle naaʼin joujeerüin naaʼinrüin tia. Alüʼütpejeʼe sükalia nutuma Jeʼwaa.

19, 20. (1) ¿Kasa alatakainka nümüin Samuel soʼu wanee ai? (2) ¿Jamapuʼusü nukuwaʼipa Samuel nümüin Elí? (3) ¿Jamüsü süpüla nütüjaainjatüin aaʼu Samuel jaralin ounejüin nia?

¹⁹ Alüʼütsü süpüla jaʼyuuin ooʼulaka chuwatayülia shierain tü candelabro sulujutkat tü aʼwaajüleekat Maleiwa. Maaʼinyatuuisü tü mmapaʼakat, nnojotsü kasain aapünüin eʼira, yüüü. Nuunejünaka joo Samuel, niayaa naaʼinruʼu Elí ounejaka nia, awataakaijasaʼa nia sünain anaʼlawaa nümüin Elí, laülaaichi otta moʼupaʼaichi Elí. Eeshijaʼa nuwataʼalaa nümüle chi  jintüikai sümaa masapaatsee. Kojutushi Elí nümüin Samuel jee jülüjashi nia naaʼin waneepia. Mayaainjeʼe nütüjaain saaʼu naainjain kasa mojusü Elí, ayütüshia kojutuin nia nümüin süka niain laülaain napüleerua na sacerdootekana (1 Sam. 3:2-5).

²⁰ Nüchijireʼerüin Samuel Elí sünain nümüin nümüin: «Anii taya antüin, ¿peenajüin taya?». Nusoutakalaka Elí nümüin: «Nnojoishi teenajüin pia, piisalaa püchikuaʼa». Apünüintua sülatüin tia nümüin Samuel. Soʼu apünüinka sukua, niyaawata aaʼu Elí jaralin eenajüin Samuel. Soʼu tia, nnojoipuʼushi ajütüin Jeʼwaa na nünüikimaajanakana sümüin tü nupueulosekat jee nnojoipuʼushi aashajaain nia namaa sükajee lapü. Niyaawatapejeʼe aaʼu Elí naashajaweein Jeʼwaa nükajee chi jintüichonkai, nümaka nümüin: «Piisalaa püchikuaʼa otta ‹anii taya›, meechi pia peenajünüle püchikuaʼa». Naapaka Samuel süchikuaʼa tü pütchikat sünain maa: «¡Samuel, Samuel!». Naaʼinrüinjaʼa tü nümakat Elí nümüin: «Anii taya, ¿kasa püküjeeka nümüin chi püchepchiakai?», müshi Samuel (1 Sam. 3:1, 5-10).

21. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla waapajüin nünüiki Jeʼwaa maaʼulu yaa? ¿Kasa weʼreetka suluʼujee tia?

²¹ Anataʼaleesüjaʼa süka eeichipain wanee wayuu jüüjüükai nümüin Maleiwa chaa Siló. Soʼujeʼereʼeya tia, aashajaʼawaishi Jeʼwaa nümaa Samuel, müshia Samuel jülüjawaisü naaʼin tü nünüikikat Jeʼwaa. ¿Jülüjasüche paaʼin nünüiki Jeʼwaa? Waapajüin nünüiki Jeʼwaa weinshi waashajeʼerapa tü Wiwüliakat. Nnojotsü choʼujaain naashajaain wamaa saʼwai. Waapajüle otta woonoole sümaa nünüiki Jeʼwaa, katchinjeerü wanoula. Tia, shia tü naaʼinrakat Samuel süpüla katchinjatüin nunoula.

22, 23. (1) ¿Kasa alataka süpüla shikeraajüin tü nümakat Samuel nümüin Elí? (2) ¿Kasa eʼnnaajünaka aaʼujee Samuel mapa?

²² Soʼujee aikat tia, aʼwanajaʼaleesia nukuwaʼipa Samuel; eeichipa süpüla niʼraajüin Jeʼwaa otta naʼaleewain nia. Nüneeküin nia Maleiwa süpüla nünüikimaainjachin nia otta pütcheʼejanain nia. Tü palajatkat kasa aluwataanaka anain Samuel nutuma Jeʼwaa shia nüküjainjatüin nümüin Elí tü alatajatkat sümüin nüpüshi. Kapüleesia nümüin Samuel naaʼinrüin tia, ayatapejeʼe nüküjain tia süka yalayalain naaʼin. ¿Jamüsüche naaʼin Elí sutuma tü münakat nümüin? Nnojotsü niyoutajaain amaa tü nümakat Maleiwa nümüin. Maʼaka jeʼra kaʼi süchikijee tia, ekeraajüsü tü nümakat Maleiwa. Soʼuleʼeya wanee kaʼi, oʼutüna aaʼinchi Hofní nümaa Finehás suʼunnaa nashutuin na israeliitakana naaʼu na filisteokana. Müshia Elí, outalaa müshi nia wanaa sümaa süküjünüin nümüin nalüʼüjain tü jurasükeetkat na neʼipolokona (1 Sam. 3:10-18; 4:1-18).

²³ Eʼnnaajünüshi maʼin Samuel mapa sünain nünüikimaajachin nia Maleiwa. Saashin tü Wiwüliakat, «eeshi waneepia Jeʼwaa nümaa» otta matüjüinsat oʼtchejawaa tü nümakat Samuel (paashajeʼera 1 Samuel 3:19).

24. ¿Kasa keeʼireeka naaʼin na israeliitakana mapa? ¿Jamüsü mojuka maʼin tü keeʼireekat naaʼin?

²⁴ ¿Oonooshiiche na israeliitakana sümaa nünüiki Samuel? ¿Waneepiashiiche naya nümaa Jeʼwaa? Yüüü, nnojorüleejaʼa. Nnojorülaa müsü naaʼin na israeliitakana sünain kekiipüʼüin naya wanee nünüikimaajachi Maleiwa. Keeʼireʼeraa müsü naaʼin eeinjachin wanee wayuu aluwataainjachika naaʼu. Naaʼinrüinjaʼa Samuel tü keeʼireekat naaʼin na israeliitakana süka nuluwataain nia Maleiwa. Naapirapajaʼa naya sünain mojuin maʼin tü naaʼinrakat. Nuutkajeʼerüin naya Samuel chaa Guilgal, nüküjaka namüin nnojolin niain nayoutuin niakai, nia nayoutaka Jeʼwaa süpüla aluwatawaa naaʼu.

25, 26. ¿Kasa naaʼinraka Samuel süpüla nayaawatüin saaʼu na israeliitakana mojushaatain tü naaʼinrakat?

²⁵ Maa chakalejeʼe waaʼin chaa eejanale nuutkajeʼerüin Samuel na israeliitakana. Yalajachi Samuel shaʼwatüin namülatuʼu na wayuukana, laülaaichi maʼin nia. Jashichijashii maʼin na wayuukana. Nüküjaka Samuel wayuuin kanoulashi nia otta waneepiain nia nümaa Jeʼwaa. Shiasaʼa süchikijee tia, nuchuntaka nümüin Jeʼwaa nüʼitirüinjatüin wanee juya müleʼu sümaa katürülaain shia (1 Sam. 12:17, 18).

²⁶ ¿Eesüche süpüla süʼitüin wanee juya müleʼu maʼin joutaleʼulu? Nnojotsü nanoujain tia na yalajanakana jutkatüin otta nemeeʼerainpalasü nünüiki Samuel. Koʼulaa müshiijaʼa naya neʼrapa süsirumajaain tü mmapaʼakat sümaa katsüin joutai neʼrüin saaʼu tü nayüüjasekat. Katürülasü maʼin juyakat sümaa süʼitüin maʼin. ¿Kasaka naaʼinrüin na israeliitakana? Mmotshaanashii naya neema Jeʼwaa otta neema Samuel. Nayaawatüitpa aaʼu mojushaatain maʼin tü naaʼinrakat (1 Sam. 12:18, 19).

27. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa napüleerua na ashatakana sukuwaʼipa nunoula Samuel?

²⁷ Sükajee tia kasa pülasü naaʼinrakat Jeʼwaa, asoutushi nia nümüin Samuel otta nayaawata aaʼu na israeliitakana mojuin tü naaʼinrakat. Anasü nukuwaʼipa Samuel nutuma Jeʼwaa jintüliiwaʼaya nia saaʼu kanoulain nia. Ayatayülia naaʼinrüin Jeʼwaa tia maaʼulu yaa naka na kanoulakana. Jamüshiijaʼa washatüle sukuwaʼipa nunoula Samuel, nükaaliinjeena waya Jeʼwaa otta aneerü wakuwaʼipa nutuma.