N̄kpọ esikak ndusụk owo akaha. Ndi emekere ke utọ n̄kpọ emi ekeme ndiwọrọ fi? Ekpedi ntre, ibuotikọ emi ekeme ndin̄wam fi!

•  Nso isinam n̄kpọ akak owo akaha?

•  Ntak emi ekpebehede fi

•  Se akpanamde

•  Se ubọkn̄ka fo ẹtịn̄de

•   Ndinam se ikponde ikan owo. N̄kaiferi kiet emi ekerede Julie ọdọhọ ke se ededi emi inamde, ke ẹsisụk ẹtak ke ndidọhọ, ‘nam ọfọn akan oro, sịn idem kan oro.’ Enye ọdọhọ ke oro ekeme ndinam ibifịk ababa owo.

•   Se ẹsion̄ode ẹdi. Fon, tablet, ye mme n̄kpọ ntre ẹkeme ndinam owo ododụn̄ ke Intanet. Emi ekeme ndinam nduọkodudu idụhe, ndien ama aka ko, ayakak fi ke idem akaha.

•   Ataba-idap. N̄kaiferi kiet emi ekerede Miranda ọdọhọ ete: “Ediwak uyen ndidi ufọkn̄wed ke ubọk, utom ke ubọk, se ẹnamde ẹnem idem esịt kpa ke esịt oro, isiyakke mmọ ẹbak ẹdụk idap. Mmọ isinyụn̄ idehe idap ẹbịghi. Esidi mfịn ntre, n̄kpọn̄ ntre, onyụn̄ etie nte mmọ ikemeke ndinyan̄a.” Utọ uwem oro esiwak ndinam akakak owo ke idem akaha.

 Bible owụt ke ọfọn owo esisịn idem anam utom. (Mme N̄ke 6:​6-8; Rome 12:11) Edi Bible idọhọke idọduọ inyịne ke utom tutu nnyịn idọn̄ke enyịn ke n̄kpọ efen aba; ukpọk ini ndise mban̄a idem nnyịn idụhe.

 Ashley ọdọhọ ete: “Enyene usen kiet emi n̄ketiede tọn̄ọ eyo ekesierede tutu eyo okụt ndiaha udia ke ntak ediwak n̄kpọ emi n̄kenyenede ndinam. Mma ndikụt ke ifọnke edi se ẹdọdọhọ nnam ami nnyịme, tutu ndọn̄ke enyịn ke idem mi aba.”

 Imosụk ise Bible ọdọhọde ke “odu-uwem ebua ọfọn akan okpo ekpe.” (Ecclesiastes 9:4) Ama edi anam emi, anam oko, enye etie nte ikakke fi emekeme ndikere ke ikop idem nte ekpe. Emekeme ndinọmọ idemfo ata idiọk idiọk edieke esinamde n̄kpọ yak akakak fi ke idem kpukpru ini.

•   Kpep ndisịn utom. Bible ọdọhọ ke “ọniọn̄ odu ye mbon nsụkidem.” (Mme N̄ke 11:2) Mbon emi ẹsụhọrede idem ẹdiọn̄ọ ukeme mmọ, isinyụn̄ inamke se ikponde ikan mmọ.

   Jordan ọdọhọ ete: “Owo emi esidomode ndinam kpukpru n̄kpọ, inyụn̄ ikemeke ndisịn utom ke n̄kpọ esiwak ndikak n̄kaha. Utọ owo oro esinam se ikande ukeme esie. Ebebịghi, awawara, ayakak enye tutu enye ikemeke ndinam aba.”

•   Side idap ọfọn. Bible ọdọhọ ke “esisịt nduọkodudu ọfọn akan ekese ọkpọsọn̄ utom ye edifehe mbịne ofụm.” (Ecclesiastes 4:6) Idap esinam mfre owo ana sụn̄. Edi ata ediwak uyen isidehe idap isịm hour itiaita, usụkkiet, m̀mê duop okoneyo nte akpanade mmọ ẹde.

   Brooklyn ọdọhọ ete: “Ini utom ekesifịkde mi, n̄kesidehe idap ọfọn. Edi usen n̄kpede idap ọfọn, edem usen oro eyenem mi ke idem, nyonyụn̄ n̄keme ndinam n̄kpọ ọfọn.”

•   Nam n̄kpọ ke nde ke nde. Bible ọdọhọ ete: “N̄kọkibuot owo nsịnifịk itreke ndinyene ufọn.” (Mme N̄ke 21:5) Ama ekpep ndinam n̄kpọ ke ini, onyụn̄ obon n̄kpọ ke nde ke nde, oro ayan̄wam fi ke ofụri eyouwem fo.

   Vanessa ọdọhọ ete: “Ama ewewet se edinamde ye ini edinamde, n̄kpọ idisiwakke ndikak fi n̄kaha. Ama ọdiọn̄ọ kpukpru se oyomde ndinam, ọyọdiọn̄ọ se edibemde iso inam ye se ediyakde ana kan̄a. Idikakke fi ikaha.”