1. Ngo ma ogengo jo me ot pa Adam ki Kawa me donyo i poto me Eden, dok ngo ma Abel onongo mito ma kato gin mo keken?

ABEL obedo ka neno romine ka gicamo lum mot i wi cere. Ci, gwok oneno mac mo ma nen yuyu ka mo mabor ki romine. En ongeyo ni lak pala ma lyel mac aye tye ma tiko wire kunu, ma gengo yo ma donyo i poto me Eden. Lunyodone yam gukwo kunu, ento lunyodone nyo lutinogi dong pe gitwero donyo kunu. Go kong yamo me otyeno ma tye ka kodo kun kuto wi Abel ka en ilo wiye me neno malo kun tamo i kom Lacwecce. Tika wat ma oballe i kin dano ki Lubanga-ni dok biyubbe kare mo? Pe onongo tye gin mo ma Abel mito ma kato meno.

2-4. I yo ango ma Abel loko kwedwa i kare-ni?

² Abel loko kwedwa wa i kare-ni. In tika iwinyo dwane? Iromo wacci gin ma kit meno pe twere pien latin awobi me aryo pa Adam-mi oto wacon. Kome ma kikano i ngom bene dong pe, odoko ngom cokcok cencwari ma romo 60 angec. Madok i kom jo muto, Baibul pwonyowa ni: “Pe gingeyo gin mo.” (Latit. 9:5, 10) Medo i kom meno, Abel pe omedo ki loko kadi nyig lok mo acel ma kicoyo i Baibul. Dong en twero lok kwedwa nining?

³ Lakwena Paulo oloko i kom Abel kit man: “En oto, ento pi niyene omiyo pud loko.” (Kwan Jo Ibru 11:4.) Abel loko pi ngo? Pi niye. Abel obedo dano me acel ma obedo ki niye. En onyuto niye matek adada ma omiyo lanenne pud tye ma kwo, lanen mo maber ma watwero lubone i kare-ni. Ka wanongo pwony ki i niyene kun wayelle me lubone, ci bedo calo Abel tye ka lok kwedwa i kare-ni dok i yo ma gudo kwowa.

⁴ Ngo ma watwero pwonyone ki i kom Abel ki i niyene kadi bed kiloko manok i kome i Baibul? Kong wanenu.

5. Tyen lok pa Yecu ma okubo Abel ki “acakki piny” nyo lobo obedo ngo? (Nen bene lok ma tye piny.)

⁵ Kinywalo Abel i kare macok ki acakki pa dano. Lacen Yecu  okubo Abel ki “acakki piny” nyo lobo. (Kwan Luka 11:50, 51.) Yecu onongo nen calo tye ka lok i kom lobo pa dano ma kiromo larogi ki i bal. Kadi bed Abel obedo dano me angwen mukwongo kwo, ento nen calo en obedo dano me acel ma Lubanga oneno ni kiromo larone ki i bal. * Abel odongo labongo ngati mo ma onyuto bote lanen maber me apora.

6. Abel obedo ki kodi lunyodo ango?

⁶ Kadi bed lobo onongo pud ocakke acaka, kumu madit onongo tye ma olyere ka wi dano calo pol ma ocido. Lunyodo pa Abel, Adam ki Kawa, onongo nen calo gubedo dano ma cal wanggi leng, dok gitye ki kero madit. Ento gurweny woko i yo me kwo, dok gin bene onongo gingeyo meno. Gin kong gubedo labongo roc, ma onongo gitye ki gen me bedo nakanaka. Gujemo i kom Lubanga Jehovah ci giryemogi woko ki i pacogi me Paradic i poto me Eden. Gurwenyo kwo me bedo labongo roc ki dong bedo nakanaka pi keto mitigi me bedo anyim ma kato gin mo keken—kadi wa anyim pa lutinogi.—Acak. 2:15–3:24.

7, 8. Gin ango ma Kawa owaco i kare ma kinywalo Kain, dok ngo ma oromo bedo ni onongo tye i tamme?

⁷ I kare ma kiryemogi ki i poto me Eden, Adam ki Kawa gunongo kwo odoko tek. Ento i kare ma gunywalo latingi me acel, gucako nyinge ni Kain, nyo ni “Gin mo ma Kinywalo,” ci Kawa owacci: “Atyeko nongo latin laco ma Rwot [Jehovah] okonya kwede.” Lok doge nyuto ni en nen calo onongo tye ki tam i kom cikke  ma Jehovah ocikke kwede i poto ca, ma owaco ni ‘lakwar’ nyo latin pa dako mo nino mo bineko Larac ma orwenyo Adam ki Kawa omiyo gutimo bal. (Acak. 3:15; 4:1) Kawa tika otamo ni en aye ebedo dako ca ma kiloko i kome con ki dong ni Kain aye obedo ‘lakwar’ dako-ni?

⁸ Ka otamo kumeno, ci otamo marac. Rac dong loyo, ka en gin ki Adam guniango Kain ki tam meno i kare ma en dongo, ci nongo dong gumedo kado i kom awaka ma en tye kwede ameda. I nge kare mo, Kawa dok onywalo latin awobi mukene, ento nyinge pe dok obedo ki tyen lok mapek kit mukwongo. Gucako nyinge ni Abel, ma tyen lokke tye ni “Alu yamo,” nyo “Konnye pe.” (Acak. 4:2) Mono yero nying meno onongo nyuto gen manok ma gubedo kwede, ma bedo calo gengi onongo nok i kom Abel ma kato Kain? Meno dong byek keken.

9. Ngo ma lunyodo me kare-ni gitwero pwonyone ki bot lunyodowa me acel?

⁹ Lunywal me kare-ni ginongo pwony madit ki i kom lunyodo me acel ca. Tika lokki ki ticci bimedo awaka pa lutinoni, ki mitigi me bedo dito, ki dong bedo luworo? Nyo mono ibipwonyogi me maro Lubanga Jehovah ki dok me moko wat maber kwede? Ki twon cwer cwiny madit, lunyodowa mukwongo pe gutiyo ticgi maber. Kadi bed kit meno, gen onongo tye pi likwayogi.

10, 11. Kain ki Abel gucako timo tic ango, dok kodi kit ango ma Abel odongo?

¹⁰ I kare ma awobe-ni gitye ka dongo, Adam nen calo opwonyogi ki tic me pito jo me pacogi. Kain okwanyo tic me pur; Abel okwanyo tic me gwoko romi.

¹¹ Ento, Abel otimo gin mo ma pire tek loyo meno. Pi mwaki mapol, en odongo niyene—ma obedo kit mamwonya ma Paulo ocoyo pire lacen. Tam kong! Abel odongo labongo ngati mo ma onyuto bote lanen maber me apora. Dong, en odongo niye i kom Lubanga Jehovah nining? Kong wanenu jami adek ma nen calo okonye me jingo niyene matek.

12, 13. Ngiyo cwec pa Jehovah oromo bedo ni okonyo Abel me dongo niyene nining?

¹² Cwec pa Jehovah. Ada, Jehovah olamo lobo, ma oweko okuto ki ocok otwi dok omiyo pur odoko tek. Ento, lobo pud oceko cam muromo ma opito jo ot pa Abel. Dok lam man pe omako kom lee, winyi, rec, godi, kulu, nam; nyo jami ma tye i dan polo, pol, ceng, dwe, ki lakalatwe. Ka mo keken ma Abel obedo ka nenone, en obedo ka neno jami ma nyuto mar, ryeko, ki ber pa Lubanga Jehovah, ma ocweyo jami ducu. (Kwan Jo Roma 1: 20.) Labongo akalakala mo, lwodo lok i kom jami ma kit meno ojingo niye pa Abel.

¹³ Abel i ada obedo ka tamo i kom Jehovah. Go kong calle i wi ka en tye ka kwayo romine. Tic pa lakwat onongo mito woto wot adada. En otero romine ki mar i wi cere, i nota kulu, ki loka kulu—kun cawa ducu bedo ka yenyo lum ma olot nyen, kulu maber me mato pii, kabedo maber ma romi buto iye me yweyo. I kin lee ma Lubanga ocweyo, romo aye onongo nen calo lee ma pe twero gwokke kene loyo. Bedo calo kicweyogi wek dano aye okwagi dok ogwokgi. Abel gwok oneno ni mitte ni en bene omyero enong tira, ki gwok ki bot ngat mo maryek dok tek loyo dano mo keken. En myero obed ni oketo tamme i lega, ci niyene odongo macalo adwogine.

14, 15. Cikke pa Jehovah omiyo jami ango me alwoda bot Abel?

¹⁴ Cikke pa Jehovah. Adam ki kawa myero obed ni gutito bot awobegi gin ma otimme i poto me Eden ma omiyo kiryemogi woko. Pi meno, Abel obedo ki lok mapol me alwoda.

¹⁵ Jehovah owacci elamo lobo. Abel onongo twero neno okuto ki ocok madwong ma omoko lok meno. Jehovah bene owacci Kawa bibedo ki arem i kare me nyodo kacel ki nywal. I kare ma kibedo ka nywalo lutino mukene ma gulubo kor Abel, en oneno ni lok meno bene ocobbe ada. Jehovah oneno con ni Kawa bimito mar pa cware tutwal dok ni Adam oket tamme i kome mukato kare woko, ma man bimiyo cware loyo wiye. Abel oneno ki wange ka jami magi timme i kom wonne ki minne. I jami ducu, Abel oneno ni lok pa Jehovah genne adada. Pi meno, Abel obedo ki tyen lok madit me bedo ki niye i kom cikke pa Lubanga i kom ‘lakwaro,’ nyo latin, ma nino mo biyubo jami ma oballe cakke i Eden.—Acak. 3:15-19.

16, 17. Ngo ma Abel oromo bedo ni opwonyo ki i kom lukerubi pa Jehovah?

¹⁶ Lutic pa Jehovah. Abel pe oneno lanen maber bot dano mo keken, ento pe dano keken aye onongo obedo cwec ma tye  ki ryeko ma lamal i lobo i kare meno. I kare ma kiryemo Adam ki Kawa ki i poto ca, Jehovah oyenyo yo me gengogi ki lutinogi pe me donyo i Paradic ma tye i lobo. Me gengo donyogi, Jehovah oketo lukerubi—lumalaika me rwom ma malo ma gitye ki pala lucwan ma lake lyel mac dok tiko wire kumeno.—Kwan Acakki 3:24.

¹⁷ Tem goyone kong kit ma neno lukerubi maca ogudo kwede Abel i kare ma en pud awobi. Kit ma onongo ginen kwede i kom me dano ma guruko, onyuto bot Abel ni gitye ki teko madit. Dok “pala lucwan” meno ma lyel mac dok tiko wire-ni, onongo bene medo lworo. I kare ma Abel tye ka dongo, itamo ni nino mo en onongo ni kom lukerubi-ni odoko nyap ma omiyo guweko ka ma gigwoko? Pe. Dye ceng ki dye wor, mwaka ki mwaka, cwec ma giryek dok gitek ca gubedo ka tiyo tic ma kimiyogi i kabedo meno. Abel opwonyo ni Lubanga Jehovah tye ki lutic ma lugen dok kitgi atir. Abel oneno bedo lagen ki lawiny ki i kom lukerubi meno ma en pe oneno ki i kom jo me pacogi. Labongo akalakala mo, lanen pa lumalaika maca ojingo niyene.

18. Guti ango ma watye kwede me dongo niye i kare-ni?

¹⁸ Lwodo lok i kom jami ducu ma Jehovah onyuto madok i kome kun tiyo ki cwec, cikkene, ki dong lanen pa Lumalaikane, oweko niye pa Abel omedde ki jing matek. Lanen ma en oweko loko kwedwa, pe kumeno? Tutwalle jo matino guromo nongo cuko cwiny me ngeyo ni giromo dongo niye me ada i kom  Lubanga Jehovah, kadi bed lupacogi pe ginyuto lanen maber. Cwec me aura ma orumowa, Baibul ma watye kwede, kacel ki lanen me niye pa jo mapol, miyo wabedo ki guti me dongo niye i kare-ni.

19. Lok ada madit ango ma Abel oniang iye motmot?

¹⁹ I kare ma niye pa Abel i kom Jehovah omedde ki dongo, en oyenyo yo me ketone i tic. Kadi bed kit meno, ngo ma dano adana twero miyone bot Lacwe polo ki lobo? Ngene kene ni Lubanga pe mito kit mic nyo kony mo ki bot dano. Motmot, Abel oniang lok ada mo madit: Ka emiyo bot Jehovah gin maber loyo ma etye kwede ki cwiny matir, ci biyomo cwiny Wonne ma lamar.  

20, 21. Kain ki Abel gumiyo mot ango bot Jehovah, dok en odok iye nining?

²⁰ Abel oyubbe me miyo romine mogo macalo mot. En oyero maberre loyo, ma onongo obedo litino kayo, dok motte onongo kwako ringo ma en tamo ni ber loyo. Ki tungcel, Kain bene oyenyo laa ki cwak pa Lubanga, ki yubo motte ki i ginapitane. Ento cwiny ma en onongo tye kwede pe obedo calo pa Abel. Apokapokane onen ka maleng i kare ma omego aryo-ni gumiyo motgi.

²¹ Oromo bedo ni awobe aryo pa Adam-mi gutiyo ki keno tyer ki mac pi tyero motgi, gwok nyo i ka wang lukerubi, ma gubedo luwang Jehovah i lobo kany i kare meno. Jehovah odok iye! Wakwano ni: “Ci Rwot [Jehovah] ojolo Abel ki motte.” (Acak. 4:4) Baibul pe waco kit ma Lubanga omiyo cwakke onen kwede ka maleng.

22, 23. Tyen lok ango ma omiyo Jehovah ojolo mot pa Abel kun nyuto cwakke i kome?

²² Pingo Lubanga ocwako Abel? Mono obedo pi motte? Abel omiyo mot makwo, ma ywe, kun onyo remone. Tika Abel oniang kit ma mot ma kit meno pire bibedo tek kwede? Cencwari mapol i nge kare pa Abelgi, Lubanga otiyo ki tyer me wod romo ma bal mo pe i kome me cung pi tyer pa Wode ma pe ki roc, “Latin romo pa Lubanga,” ma onongo kibionyo remone. (Jon 1:29; Nia 12:5-7) Ento, pol pa lok meno onongo kato ngec ki niango pa Abel mabor ata.

²³ Gin ma wangeyo ka maleng aye ni Abel otyero gin maber loyo ma en onongo tye kwede. Jehovah ojolo motte kun nyuto cwakke i kome. Abel otimo man pi mar i kom Jehovah ki niye matut i kome.

24. (a) Pingo waromo wacone ni mot pa Kain onongo pe rac? (b) I yo ango ma tam pa Kain onongo cal ki tam pa jo mapol me kare-ni?

 ²⁴ Ki tung bot Kain dok obedo pat. Jehovah “pe ojolo Kain ki motte.” (Acak. 4:5) Pe ni pien mot pa Kain onongo tye ki bal mo; Cik pa Lubanga lacen oye miyo mot me ginapita. (Levi 6:14, 15) Ento Baibul loko i kom Kain ni “gin ma en otiyo ducu obedo rac.” (Kwan 1 Jon 3:12.) Kain gwok nyo obedo ki tam calo jo mapol i kare-ni, ni nyuto lworo i kom Lubanga i yo ma nen ki woko romo. Niyene ki marre manok i kom Jehovah otugi nen woko i ticce.

25, 26. Jehovah ociko Kain ningo, ento ngo ma Kain otimo?

²⁵ I kare ma Kain oneno ni pe enongo cwak pa Jehovah, tika en onongo pwonnye ki i lanen pa Abel? Pe. Cwinye otugi pong ki akemo i kom omine. Jehovah oneno gin ma tye i cwiny Kain ci otemo lok kwede ki cwiny me kica. En ociko Kain ni yo ma en okwanyo-ni tere i timo bal madit, ci omiye gen ni ‘gibiye’ en ka oloko kite.—Acak. 4:6, 7.

²⁶ Kain ocayo lok ma Lubanga ocike kwede. En olwongo omine matidi ma onongo gene-ni wek gicit kwede i poto. I kare ma gitye kunu, Kain olwenyo i kom Abel, ci oneko woko. (Acak. 4:8) Ka ineno mot, ci inongo ni Abel aye obedo dano me acel ma kiuno pi lok me dini, dok obedo dano me acel ma kineko pire. En oto, ento wi Jehovah pe owil i kome.

27. (a) Pingo watwero bedo ki gen ni kibicero Abel? (b) Ngo ma myero watim me rwatte ki Abel i nino mo?

²⁷ Kadi bed pe otimme atir atir, ento remo pa Abel okok bot Lubanga Jehovah pi culo kwor, nyo ngolo kop atir. Lubanga oneno ni ngolo kop atir otimme, kun miyo pwod i kom Kain pi balle. (Acak. 4:9-12) Ma pire tek kato, lok i kom niye pa Abel loko kwedwa i kare-ni. Mwaka me kwone—ma nen calo obedo kine ka miya acel—obedo cek mada pi dano me kare ca, ento Abel otiyo ki kwone i yo maber. En oto kun ngeyo ni etye ki cwak kacel ki mar pa Wonne me polo, Jehovah. (Ibru 11:4) Watwero bedo ki gen ni Jehovah oketo en i tamme, kun kuro cer me bedo kwo i paradic i lobo. (Jon 5:28, 29) In mono ibirwatte kwede kunu? Ka imoko tammi me winyo lok pa Abel ka en loko kun ilubo lanenne me niye, ci ibirwatte kwede.