1, 2. (a) Alii ango ma Yona okelo i kome ki i kom lukwang yeya? (b) Lok i kom Yona-ni konyowa nining?

YONA oparo ni kono yo mo tye, kono ejuko woo pa piny woko. Pe onongo obedo kodo pa yamo keken ma mito codo tol ki yeco bongo ma kitweyo malo me kwango yeya; nyo twagge pa pii ma bino calo got, ka goyo but mel ma miyo kok calo mito kak iye aryo. Pe, woo matek mukato kare obedo woo me koko pa lukwang yeya ma onongo gitye ka yelle wek yeya pe olwiny woko. Yona onongo ngeyo atir ni joni cok to megi nono, kun bal-li mege!

² Ngo ma omiyo kwo pa Yona onongo tye ka mading kumeno? En otimo bal pe me winyo Lubangane, Jehovah. En onongo otimo ngo? Watgi ki Lubanga onongo mono dong pe twero yubbe? Lagamme twero miyowa pwony mapol. Me laporre, lok i kom Yona-ni konyowa me niang ni kadi wa jo ma gitye ki niye matek pud gitwero rweny—ki dok kit ma giromo yubo kwede bal ma otimme.

³ Ka dano tamo i kom Yona, polle gitamo i kom gorone, calo gorone me bedo labongo winy ki dit wic moni ca. Ento Yona bene otimo jami mabeco mapol. Wi opo ni, kiyero Yona me tic calo lanebi pa Lubanga Jehovah. Jehovah onongo pe twero yerre pi timo tic madit kumeno ka onongo en pe obedo lagen nyo obedo latim marac.

3-5. (a) Ka dano gitamo i kom Yona, polle gitamo i kom ngo? (b) Ngo ma wangeyo i kom Yona? (Nen bene lok ma tye piny.) (c) Ngo ma omiyo tic pa Yona macalo lanebi pe obedo yot nyo mit?

 ⁴ Baibul loko manok adada i kom lok ma mako Yona. (Kwan 2 Luker 14:25.) En oa ki i Gat-keper, ma tye mairo aryo ki nucu ki Najaret, boma ma Yecu odongo iye mwaki ma romo 800 lacen. * Yona otiyo calo lanebi i kare me loc pa Kabaka Jeroboam II ma oloyo kaka apar me Icrael. Kare pa Elia onongo dong okato mabor ata, ngat ma oleyo kakare, Elica, onongo oto woko i kare me loc pa won Jeroboam. Kadi bed Jehovah otiyo ki jo meno me jwero woro Baal woko, jo Icrael onongo dok gitye ka rweny tektek. Lobo Icrael onongo tye i te loc pa kabaka ma “obedo ka tiyo gin ma nen marac i wang Rwot [Jehovah].” (2 Luker 14:24) Dong tic pa Yona onongo pe romo bedo yot nyo mit. Ento en otiyo ticce maber.

⁵ Nino mo acel, gin mo otimme i kwo pa Yona ma obedo tek mada. En onongo tic ki bot Jehovah ma en onongo ni timone tek adada. Ngo ma Jehovah onongo mito ni en otim?

6. Tic ango ma Jehovah omiyo bot Yona, dok pingo onongo romo nen calo tic matek?

⁶ Jehovah owaco ki Yona ni: “A, icit Nineve, ma en gang madit, itit lok i kom jone, pi tim megi marac ma dong otyeko ngene wa bota.” (Yona 1:2) Pe tek me ngeyo gin ma omiyo tic-ci oromo nen calo gin matek. Nineve onongo tye cokcok mairo 500 tung kunyango, wot ma twero tero dwe ma romo acel ki tyen. Ento, wot–ti aye nen calo twora obedo tic mayot bote. Yona onongo myero oter kwena me ngolo kop pa Jehovah i Nineve, bot jo Aciria, ma gingene pi tim bwami ki nek alany. Ka en pe onongo kit jol mo ma konyo ki bot jo pa Lubanga, ci kit gen ango ma en twero bedo kwede ni lurok ata-ni bijolo lokke? Jamine onongo obibedo nining bot latic acel keken pa Jehovah i twon Nineve ma iye lac, ma kilwongo ni “gang ma oyo remo”?—Nak. 3:1, 7.

7, 8. (a) Yona onongo omoko tamme romene me ngwec ki i tic ma Jehovah omiye? (b) Pingo omyero pe water ni Yona obedo lalworo?

⁷ Yona gwok nyo obedo ka tamo tam ma kit meno. Pe wangeyo. Gin ma wangeyo aye ni en olwi woko. Jehovah onongo owacce ni ocit tung kunyango; ento Yona dok odok tung potoceng, kun cito ka mabor kit ma en twero. Ocito i dog nam, i wang  wat nyo kwang ma nyinge Jopa, ka ma onongo iye yeya ma cito Tarcic. Lukwan madongo mogo giwacci Tarcic onongo tye i lobo Spain. Ka kumeno, ci Yona onongo tye ka cito mairo ma romo 2,200 ki Nineve. Wot ki mel wa i tung agikki me Nam Madit onongo romo tero kadi mwaka acel kulu. Yona onongo omoko tamme me ngwec woko ki i tic ma Jehovah omiyo!—Kwan Yona 1:3.

⁸ Man mono miyo watero Yona ni obedo lalworo? Omyero pe wangol lokke oyotoyot. Kit ma wabineno kwede, en onongo obedo dano ma cwinye tek adada. Yona obedo dano ma tye ki roc dok oyelle ki goro mapol calo wan ducu. (Jab. 51:5) Anga ma peya lworo omako matek ki i kinwa?

9. Wan kicel kicel waromo tamo nining i kom tic ma Jehovah miyowa, dok lok ada ango ma omyero wiwa opo iye i kare ma kit meno?

⁹ Kicel kicel, romo nen ki botwa ni Lubanga miyowa tic matek, nyo tic ma pe twere. Waromo nongo ni tito kwena me Ker pa Lubanga, kit ma mitte bot Lukricitayo, obedo twon tic matek adada. (Mat. 24:14) Yot adada botwa pe me po i kom lok ada ma Yecu owaco ni: “Gin ducu twerre ki bot Lubanga.” (Mar. 10:27) Waniang peko pa Yona-ni, pien kine mukene wan bene watamo ni jami mukene ma Lubanga mito ni watim tek. Adwogi me ngwec pa Yona kono obedo nining?

10, 11. (a) Ngo ma Yona oromo bedo ni otamo i kare ma mel oweko wang kwang? (b) Peko ango ma opoto i kom mel ki lukwange?

¹⁰ Waromo goyo cal Yona ma tye ka nongo kabedo i mel, ma nen calo obedo mel me Poiniki, pi wot. Obedo ka neno kit ma lukwang mel gicako kwangone kwede me weko wang wat nyo kwang. Ma dong gitye i dye nam ma wang kwang orweny woko, Yona myero obed ni otamo ni dong eloyo ki i peko ma etye ka lworone-ni. Ento cutcut, pol ocako cido licuc me cwer.

¹¹ Yamo magwa otwago nam omiyo okeco ma piine tinge malo ma romo kato wi mel me kare-ni woko. Dong mel ma kome kibao, ma nen yogo yogo, dok tye i cwiny dye nam ma piine pyete wa malo ka dwogo ony piny, otero kare ma rom mene? Yona tika ongeyo i kare meno, lok ma en ocoyo lacen ni; “Rwot [Jehovah] ocwalo yamo madwong twatwal i nam”? Pe wangeyo. Gin ma en oneno aye ni, lukwang mel gucako kok bot lubangegi mapat pat, dok en ongeyo ni lubange-ni pe obikonyogi. (Levi 19:4) Lokke medde ni: “Mel onongo dong cok tur woko.” (Yona 1:4) Dong Yona onongo twero lega bot Lubanga ma en tye ka lwi ki bote-ni nining?

12. (a) Pingo pe omyero wangol lok oyotoyot i wi Yona pi nino i kare ma yamo tye magwar? (Nen bene lok ma tye piny.) (b) Jehovah onyuto lakel peko-ni nining?

 ¹² I kare ma oneno ni pe etye ki kero me timo gin mo, Yona ocito onongo ka mo me pyelo wiye piny. En otugi nino bokbok. * Lalo wi lukwang mel onongo Yona, ocoye kun wacce ni myero oleg bot lubangane, kit ma dano ducu tye ka timone. Ma lukwang mel guniang atir ni yamo kot-ti dok pat, gubolo kwir me niang anga ki i mel ma gwok nyo tye ka keligi peko-ni. Ngene kene ni cwiny Yona ocako poto i kare ma kwir ocako gonyo dano ki acel acel. Manok keken, labal ongene ka maleng. Jehovah aye obedo ka cwalo yamo kot-ti kun doro bolo kwir me poto i kom dano acel—Yona!—Kwan Yona 1:5-7.

13. (a) Ngo ma Yona otuco bot lukwang mel? (b) Ngo ma Yona owaco ki lukwang mel ni gutim, dok pingo?

¹³ Yona otito lok ducu bot lukwang mel. Owaco ni en latic pa Jehovah, Lubanga won twer ducu. Meno aye Lubanga ma en etye ka lwi ki bote dok ewango iye, ma man oketo kwogi ducu ka mading. Lokke otwoyo dog joni woko; Yona onongo twero neno lworo ma opong i wanggi. Gin gupenye gin ma omyero kitim i kome pi laro mel kacel ki kwogi. Ngo ma en owaco? Tamo i kom mwony i te pii ma ngic i nam ma okeco oromo bedo ni oonyo koyo i kom Yona. Ento en onongo twero weko joni ducu to kodi to malit-ti nining kun en ngeyo ni etwero larogi? Pi meno owaco botgi ni: “Wutinga, wubola woko i nam, ka wek nam okwe piwu; pien angeyo ni tagge me nam man matek twatwal-li obino i komwu pi an.”—Yona 1:12.

14, 15. (a) Wan watwero lubo lanen me niye matek pa Yona nining? (b) Lukwang mel gutimo ngo i nge lok pa Yona ni kibole i nam?

¹⁴ Meno pe obedo lok pa lalworo, pe kumeno? Myero obed ni oyomo cwiny Jehovah mada me neno tekcwiny pa Yona ki jallene i kare meno marac-ci. Kany aye waneno niye matek pa Yona. Waromo porone ki keto ber bedo pa jo mukene me bedo anyim ma kato megwa i kare-ni. (Jon 13:34, 35) Ka waneno ngat mo ma tye i peko, i yo me kom, i yo me cwiny, nyo tye ki par madit, tika wajalle me mine kony? Wayomo cwiny Jehovah mada ka watimo kumeno!

¹⁵ Lokke oromo bedo ni ogudo cwiny lukwang mel bene,  pien kong gukwero bolle woko! Ma ka meno, gutimo jami ducu ma gitwero me temo kwango mel i twon yamo magwa-ni—ento gutemme kwe. Yamo dok odoko rac omedde ameda. Gin guniang ni gin mukene me atima mapat dong pe. Gukwayo Lubanga pa Yona, Jehovah, me timogi kica, ci gutingo laco malo, gubole woko i nam.—Yona 1:13-15.

16, 17. Tit gin ma otimme i kom Yona i kare ma kibole ki i mel. (Nen bene cal ma kiketogi.)

¹⁶ Yona opoto i dye nam ma tye ka twagge. Gwok otemo yelle pe me lwiny, kun neno bwoyo ma mel weko i ngeye ma nyuto ni tye ka cito. Ento twon pii ma otinge malo obino oumo wiye piny. En olwiny kun cito acita piny, ma ngeyo ni kit gen mo dong pe.

¹⁷ Yona otito lacen kit ma ewinyo kwede i kare meno. Tam mapol ocako ngwec i wiye. En otamo ki cwercwiny ni pe dong ebineno ot maleng pa Jehovah ma tye i Jerucalem matwal. En onongo mito ni twora elwiny piny i te nam, cok ki lwit godi, ka  ma doo me te pii dwalle i kome. Meno aye nen calo omyero obed bur lyelle.—Kwan Yona 2:2-6.

18, 19. Ngo mutimme i kom Yona piny i te nam, gin makwo ango ma ocute, dok nga ma onongo tye i nge gin mutimme-ni? (Nen bene lok ma tye piny.)

¹⁸ Ento gin mo dok ongolle cok kunu—gin mo madit, macol, dok obedo gin makwo. Obino cok, ci otugi kemo i kome atir. Twon dog mo malac oyabbe i kome, ocute, ci omyonye woko!

¹⁹ Yona myero obed ni otamo ni man agikki me kwone. Ento Yona owinyo gin mo mapat adada. Owinyo ni pud ekwo! Pe kinyame, dok pe etung wa i to. Yamo me kwo onongo pud tye i kome, kadi bed onongo etye i gin mo ma i ada myero obed bur lyelle. Motmot, ginne ocungo wi Yona woko. Labongo akalakala, Lubangane, Jehovah, aye “omiyo rec madit omwonyo Yona woko i iye.” *—Yona 1:17.

20. Ngo ma watwero pwonyone ki i lega pa Yona ki i i rec madit ca?

²⁰ Dakika ki dakika okato, oo wa i cawa ki cawa. Wi Yona ocako pye ci olego bot Lubanga Jehovah ki ka mo ma iye col licuc. Watwero pwonyo lok mapol i kom Yona ki kwano legane i cura me aryo me buk pa Yona. Cura meno nyuto ni Yona onongo tye ki ngec mapol me Ginacoya, pien pol kare oloko i kom Jabuli. Dok bene nyuto kit acel mamwonya: ma en aye pwoc. Yona odolo te lokke ki waco ni: “An abimiyi gitum mera ki dwan me pwoc; gin ma dong atyeko kwongo pire bene abicobo. Lar tye bot Rwot [Jehovah].”—Yona 2:9.

21. Ngo ma Yona opwonyo i kom larre, dok pwony madit ango ma wiwa myero opo iye?

²¹ En ki kunu, ka ma ngat mo pe twero tamo pire—“i i rec”—aye Yona oniang ni Jehovah twero laro ngat mo keken ki ka mo keken, i cawa mo keken. Kadi ki kunu, Jehovah onongo ci olaro laticce ma tye i peko. (Yona 1:17) Jehovah keken aye  twero gwoko dano me bedo makwo dok maber pi nino adek dyeceng ki dyewor i i rec madit. Ber botwa me po i kare-ni ni Jehovah obedo “Lubanga ma omiyo kwo ki yweyo.” (Dan. 5:23) Kit ma Lubanga omiyowa yweyo ki kwowa-ni, omyero wanyute pwoc ki bedo luwiny bote.

22, 23. (a) Omitte ni Yona myero onyut pwocce cutcut nining? (b) Ngo ma watwero pwonyone ki bot Yona ka odok i kom bal ma watimo?

²² Ento Yona kono? Tika en opwonyo nyuto pwocce bot Jehovah ki bedo lawiny? Opwonyo. I nge nino adek dyeceng ki dyewor, rec madit-ti okelo ci “ongoko Yona woko i wi tera.” (Yona 2:10) Go kong—pe bene omitte ni Yona okwang me bino i wi tera! Ngene kene ni en oyenyo yone ki i wi tera kunu, ma pe kingeyo wa kabedone. Ma pe otero kare malac, omitte ni en myero onyut cwiny me pwocce-ni ka maleng. Yona 3:1, 2, waco ni: “Lacen lok pa Rwot [Jehovah] dok obino bot Yona pi tyen me aryone, ma wacci ‘A icit Nineve ma en gang madit, itit iye lok ma aciki pire.’” Ngo ma Yona otimo?

²³ Yona pe okwero. Wakwano ni: “Yona oa ocito Nineve, kit macalo Rwot [Jehovah] owacce.” (Yona 3:3) Ada, en obedo ki winy. Ngene kene ni, en opwonye ki i bal ma otimo. Wan bene omyero walub lanen me niye pa Yona i lok en-ni. Wan ducu watimo bal; wa roco roc. (Rom. 3:23) Ento tika wailo cingwa woko, kece wapwonnye ki i balwa ci wacako tic bot Lubanga ki winy?

24, 25. (a) Kiculo Yona lacen i kare me kwone nining? (b) Mot ango ma tye ka kuro Yona i anyim?

²⁴ Jehovah tika oculo Yona pi bedo lawiny? Oculo gire. Me acel, nen calo Yona oniang motmot ni lukwang mel ca pe guto. Yamo mager-ri opye cutcut i nge jalle pa Yona ni gibole i pii, ci lukwang mel magi “gulworo Rwot [Jehovah] twatwal”; dok gumiyo gitum bote ma ka miyone bot lubangegi me goba-ni.—Yona 1:15, 16.

²⁵ Mot ma dong dit loyo obino lacen adada. Yecu otiyo ki kare ma Yona obedo kwede i i rec madit ca calo gin ma nyuto kare ma en ebibedo kwede i lyel, nyo Sheol. (Kwan Matayo 12:38-40.) Cwiny Yona bibedo yom mada me niang mot madit meno ka kicere me kwo i lobo! (Jon 5:28, 29) Jehovah mito miyo boti mot bene. Calo Yona, tika ibipwonnye ki i balli ci ibedo ki cwiny me winy ki me jalle?