Naa Vhuporofita Nga Ha Messia Vhu Sumbedza Uri Yesu O Vha E Messia?
Phindulo I Bvaho Bivhilini
Ee. Musi a tshee kha ḽifhasi, Yesu o khunyeledza vhuporofita ho vhalaho nga ha “Muḓodzwa Mu-ranga-phanḓa,” ane a ḓo vha “Mutshidzi wa Shango.” (Daniele 9:25; 1 Yohane 4:14) Na nga murahu ha lufu lwawe, Yesu o bvela phanḓa a tshi khunyeledza vhuporofita sa Messia.—Psalme 110:1; Mishumo 2:34-36.
“Messia” zwi amba mini?
Ipfi ḽa Luheberu ḽine ḽa ri Ma·shiʹach (Messia) na ipfi ḽa Lugerika ḽine ḽa ri Khri·stos (Kristo) oṱhe a amba “Muḓodzwa.” Nga zwenezwo, “Yesu Kristo” zwi amba “Yesu Muḓodzwa,” kana “Yesu Messia.”
Zwifhingani zwa Bivhili, musi muthu o nangiwa uri a vhe kha vhuimo ho khetheaho, o vha a tshi ḓodzwa nga u sheliwa mapfura kha ṱhoho. (Levitiko 8:12; 1 Samuele 16:13) Yesu o vha o nangwa nga Mudzimu uri a vhe Messia, vhune ha vha vhuimo ho khetheaho vhukuma. (Mishumo 2:36) Naho zwo ralo, nṱhani ha u ḓodza Yesu nga mapfura, Mudzimu o mu ḓodza nga muya mukhethwa.—Mateo 3:16.
Naa ndi vhathu vhoṱhe vhane vha nga kona u khunyeledza vhuporofita nga ha Messia?
Hai. Samusi fingerprint kana mitalo ine ya vha kha minwe i sa fani na ya muṅwe muthu, na vhuporofita ho ḓadzeaho vhu re Bivhilini vhu sumbedza uri hu na Messia muthihi kana Kristo. Naho zwo ralo, Bivhili i ri “hu ḓo vuwa Vhokristo vha mazwifhi na vhaporofita vha mazwifhi nahone vha ḓo ita zwiga zwihulu na zwithu zwi mangadzaho, arali zwi tshi konadzea vha xedza na vho nangiwaho.”—Mateo 24:24.
Naa Messia a nga bvelela tshifhingani tshiḓaho?
Hai. Bivhili yo dzula yo amba uri Messia u ḓo vha muḓuhulu wa Khosi Davida wa Isiraele. (Psalme 89:3, 4) Naho zwo ralo, mivhigo ya kale ya tshifhingani tsha Vhayuda ya misini ya Davida yo xela, zwavhuḓi-vhuḓi yo fheliswa musi Vharoma vha tshi kunda Yerusalema nga 70 C.E. a U bva nga tshenetsho tshifhinga, zwo vha zwi sa konadzei uri muṅwe muthu a ṋee vhuṱanzi ha uri u bva muṱani wa musanda wa Davida. Nga hu fanaho, naho yeneyo mivhigo ya tshifhingani tsha kale yo vha i hone tshifhingani tsha Yesu, na maswina awe ho ngo hanedzana na mafhungo a uri ndi muḓuhulu wa Davida.—Mateo 22:41-46.
Huna vhuporofita vhungana nga ha Messia Bivhilini?
A zwi konadzei u amba tshivhalo tsho teaho tsha vhuporofita nga ha Messia. Sa tsumbo, nḓila ya u vhala uri ndi vhungana i nga fhambana. Tshipiḓa tshi re kha Yesaya 53:2-7 tsho amba nga vhuporofita ho vhalaho ha malugana na Messia. Vhaṅwe vha nga dzhia enea mafhungo oṱhe sa vhuporofita vhuthihi, ngeno vhaṅwe vha tshi nga a khethekanya vha a dzhia sa zwipiḓa zwa vhuporofita vhunzhi.
Vhuṅwe vhuporofita nga ha Messia he ha khunyeledzwa nga Yesu
Vhuporofita |
Vhu wanala kha |
U ḓadzea |
|---|---|---|
Vhana vha Abrahamu |
||
Vhaḓuhulu vha Isaka murwa wa Abrahamu |
||
U bebwa ha lushaka lwa Isiraele lwa Yuda |
||
O bva kha mutevhe wa Khosi Davida |
||
O bebwa nga musidzana |
||
O bebwa Betlehema |
||
O vhidzwa nga dzina Immanuele b |
||
Mathomo avhuḓi |
||
Vhana vhaṱuku vho vhulahwa musi a kha ḓi tou bva u bebwa |
||
O vhidzwa e Egipita |
||
O vhidzwa Munazareta c |
||
O livhiswa nga muruṅwa |
||
O ḓodzwa sa Messia nga 29 C.E. d |
||
O ṱanganedzwa nga Mudzimu sa Murwa Wawe |
||
O fhisetshela nnḓu ya Mudzimu |
||
Muḓivhadzi wa mafhungo maḓifha |
||
U huwelela khagala ngei Galilea ho vha tshedza tshihulu |
||
Mushumi wa vhuṱolo a fanaho na Mushe |
||
U fana na Mushe, o amba mihumbulo ya Mudzimu |
||
O fhodza malwadze a vhanzhi |
||
Ho ngo livhisa ṱhogomelo kha ene muṋe |
||
O pfela vhuṱungu vhathu vho tsikeledzeaho |
||
O dzumbulula khaṱhulo ya Mudzimu |
||
Mueletshedzi wavhuḓi |
||
O ḓivhadza dzina ḽa Yehova |
||
O amba nga zwifanyiso |
||
Murangaphanḓa |
||
Vhanzhi a vho ngo mu tenda |
||
Tombo ḽi khukhulaho |
||
Ho ngo ṱanganedzwa nga vhathu |
||
O vhengiwa hu si na tshiitisi |
||
O dzhena Yerusalema nga mbongolana |
||
O rendwa nga vhana |
||
O ḓa nga dzina ḽa Yehova |
||
O fheṱiwa nga khonani ye a vha a tshi i fhulufhela |
||
O fheṱiwa nga nṱhani ha maseṱha a 30 a tsimbi-tseṱha e |
||
Khonani dzo mu shandukela |
||
Ho ambiwa vhuṱanzi ha mazwifhi nga hae |
||
O fhumula phanḓa ha vhapikisi |
||
O pfelwa mare |
||
O rwiwa kha ṱhoho |
||
O rwiwa |
||
Ho ngo hana musi vha tshi mu tambudza |
||
Vharangaphanḓa vha muvhuso vho mu langana |
||
O ombelwa zwanḓa na milenzhe kha danda |
||
Vhathu vho kovhekana zwiambaro zwawe |
||
O vhalwa na vhaitazwivhi |
||
O goḓiwa na u semiwa |
||
O tambulela vhaitazwivhi |
||
O vhonala o ḽaṱwa nga Mudzimu |
||
O ṋewa zwithu zwi vhavhaho uri a nwe |
||
O farwa nga ḓora musi a sa athu fa |
||
O livhisa vhutshilo hawe kha Mudzimu |
||
U fa hawe |
||
O ita uri hu vhe na tshirengululi u itela u phumula tshivhi |
||
Marambo ho ngo vunḓea |
||
O Ṱhavhiwa |
||
O vhulungwa na vhapfumi |
||
O vuswa vhafuni |
||
Mufheṱi o dzhielwa vhudzulo |
||
O dzula kha tshanḓa tsha u ḽa tsha Mudzimu |
a McClintock na Strong’s Cyclopedia dzo amba uri: “A zwi timatimisi uri bugu ya madzina ya tshaka dza Yuda na miṱa yavho a yo ngo xela musi muḓi wa Yerusalema u sa athu u fheliswa, fhedzi yo xela musi wo no fheliswa.”
b Dzina ḽa Luheberu Immanuele ḽi ambaho “Mudzimu U Na Riṋe,” ḽi sumbedza mushumo wa Yesu sa Messia. U vha hone hawe kha ḽifhasi na mishumo yawe zwo sumbedza uri Mudzimu u tikedza vhashumeli vhawe.—Luka 2:27-32; 7:12-16.
c Ipfi “Nazareta” ḽi bva kha ipfi ḽa Luheberu neʹtser, zwine zwa amba u “aṋwa.”
d U itela u wana zwidodombedzwa zwa mutevhe wa mafhungo a Bivhili zwi ambaho nga ha u swika ha Messia nga 29 C.E., sedzani thero “Nḓila ye Vhuporofita ha Daniele ha Dzula ho Amba Ngayo Malugana na u Ḓa ha Messia.”
e Hovhu vhuporofita vhu kha bugu ya Sakaria, fhedzi Mateo muṅwe wa vhaṅwali vha Bivhili o ri zwo “ambiwa nga muporofita Yeremia.” (Mateo 27:9) Zwi vhonala u nga bugu ya Yeremia yo vhewa u thoma kha zwipiḓa zwa Maṅwalo zwine zwa vhidziwa “Vhaporofita.” (Luka 24:44) Mateo o shumisa “Yeremia”a tshi khou ambela kha bugu dzoṱhe, u katela na bugu ya Sakaria.
You May Also Like
Fhaṱuwani!
Mufumakadzi Wa Muyuda U Ṱalutshedza Uri Ndi Ngani O Sedzulusa Zwine A Zwi Tenda
Ndi mini zwo thusaho Vho Racquel Hall uri vha vhe na vhuṱanzi ha uri Yesu ndi Messia we vha vha vha tshi khou ṱoḓa u ḓivha nga hae nga maṱo matswuku?
PFUNZO DZA BIVHILI
Lingedzani Heyi Ngudo Ya Bivhili
Gudani Bivhili nga mahala ni tshi khou thuswa nga muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova.