Ndalama izo zikusakazikira ku nkhondo ni zinandi chomene.

•   “Chaka chamara ndalama izo zikasakazikira ku nkhondo pa charu chose zikafika madola ya ku America 2.2 tililiyoni.”—The Washington Post, February 13, 2024.

 Nkhondo izi zasakaza vinthu vinandi chomene padera pa ndalama. Mwachiyelezgero: Nkhondo ya ku Ukraine.

•   Ŵasilikari. Ŵakaswiri ŵakugomezga kuti ŵasilikari pafupifupi 500,000 ŵali kukomeka panji kupwetekeka kufuma apo nkhondo yikambira vyaka ivyo vyajumpha.

•   Ŵanthu. Mwakuyana na lipoti la United Nations, ŵanthu ŵakujumpha 28,000 ŵali kukomeka panji kupwetekeka. Kweni mulara munyake wa mu wupu wa United Nations wakayowoya kuti: “Ntchakusuzga chomene kumanya chiŵelengero cheneko cha ŵanthu awo ŵali kukomeka pa nkhondo iyi.” a

 Ŵanthu ŵanandi pa charu chose chapasi ŵakusuzgika chomene chifukwa cha nkhondo iyi.

•   114 miliyoni. Ichi ntchiŵelengero cha ŵanthu awo ŵali kuchimbira kuleka vikaya vyawo chifukwa cha nkhondo kufika mu September 2023.

•   783 miliyoni. Ichi ntchiŵelengero cha ŵanthu awo ŵakusuzgika uheni chomene na gwang’wang’wa. “Nkhondo ntchinthu chikuru chomene icho chikupangiska ŵanthu ŵanandi pa charu chose kuti ŵasoŵenge chakurya.”—World Food Programme.

 Kasi yizamuŵapo nyengo apo nkhondo zizamumara? Kasi pali chigomezgo chilichose kuti pa charu chapasi pazamuŵa mtende? Kasi yizamuŵapo nyengo apo ŵanthu wose pa charu chapasi ŵazamuŵa na vyakukhumbikwa vyose pa umoyo? Kasi Baibolo likuti wuli?

 Baibolo likayowoyerathu kuti mu malo ghanandi muzamuchitika nkhondo. Likayowoya ivi pakuzunura za hachi na wakukwerapo wake, ivyo vikwimira nkhondo.

•   “Hachi linyake likiza. Hachi ili likaŵa liswesi. Uyo wakakhalapo wakazomerezgeka kuwuskapo mtende pa charu chapasi kuti ŵanthu ŵakomanenge. Ndipo wakapika lupanga lukuru.”—Chivumbuzi 6:4.

 Pamanyuma pa hachi ili pakizaso mahachi ghanyake ghaŵiri agho ghakwimira njara na nyifwa pa charu chose ivyo vikuchitika chifukwa cha masoka ghanyake. (Chivumbuzi 6:5-8) Kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na uchimi wa mu Baibolo uwu kweniso chifukwa icho tikumanyira kuti ukufiskika mazuŵa ghano, ŵerengani nkhani ya mutu wakuti “Kasi Ŵanalume Ŵanayi Awo Ŵakwera pa Mahachi Mbanjani?”

 Sonosono apa vyuma vya pa charu chose chapasi vizamusakazikiraso ku nkhondo yayi. Kweni ivi vizamuchitika na munthu yayi. Baibolo likuti:

•   Chiuta wazamulekeska “nkhondo pa charu chose.”—Salimo 46:9.

•   Chiuta wazamumazga masuzgo ghose agho ghakwiza chifukwa cha nkhondo. Baibolo likuti: “Wazamufyura masozi ghose ku maso ghawo, ndipo nyifwa yizamuŵakoso yayi. Kuzamuŵavya kutengera panji kulira, kutampha nesi vyakuŵinya. Vinthu vyakale vyafumapo.”—Chivumbuzi 21:4.

•   Chiuta wazamuwoneseska kuti waliyose wakukhala mwamtende. Iyo wakuti: “Ŵanthu ŵane ŵakhalenge mu malo gha mtende, mu malo gha bata na malo gha chimango.”—Yesaya 32:18.

 Mwakuyana na uchimi wa mu Baibolo nkhondo na vinyake ivyo vikuchitika mazuŵa ghano, vikulongora kuti nyengo ya mtende yaneng’enera.

 Kasi Chiuta wazamuchita wuli kuti pa charu chapasi pazakaŵe mtende? Iyo wazamuchita ivi kwizira mu boma lakuchanya panji kuti Ufumu wake. (Mateyu 6:10) Kuti muwumanye makora Ufumu uwu kweniso ivyo uzamuchita, wonelerani vidiyo ya mutu wakuti Kasi Ufumu wa Chiuta Ni Vichi?