Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Ivyo Baibolo Likuyowoya pa Nkhani ya Kusintha Kwa Nyengo na Ivyo Vikwiza Kunthazi

Ivyo Baibolo Likuyowoya pa Nkhani ya Kusintha Kwa Nyengo na Ivyo Vikwiza Kunthazi

 “Pasono kusintha kwa nyengo nako kuli waka mu gulu la masoka gha chilengiwa. Nakuti charu chanangika uheni.”—The Guardian.

 Mtundu wa ŵanthu ukutambura na suzgo likuru ilo wambiska wekha. Ŵasayansi ŵanandi ŵakuzomerezga fundo yakuti ivyo ŵanthu ŵakuchita ndivyo vikupangiska kuti charu chiwotchenge chomene. Chifukwa cha kotcha uku, vyapangiska kuti nyengo yisinthe ndipo kukuchitika masoka ghakupambanapambana. Ghanyake mwa igho ni agha:

  •   Masoka agho ghakwamba chifukwa cha kusintha kwa nyengo, nga kotcha chomene, vilangalanga, na vimphepo vyakofya, ivyo paumaliro vingambiska kututuka kwa maji kweniso moto wakofya uwo ukwamba wekha.

  •   Maji ghakukhoma mu vigaŵa vinyake vya pa charu chapasi ghamba kusungunuka.

  •   Kututuka kwa maji gha mu nyanja.

 Kusintha kwa nyengo kwakhwaska charu chose. Pamanyuma pakuti yalongosora umo vinthu viliri mu vyaru 193, Nyuzipepera ya New York Times yikapeleka lipoti lakuti: “Charu chikulilira wovwiri.” Pakuwona chiŵelengero cha ŵanthu awo ŵakufwa kweniso awo ŵakusangana na masuzgo chifukwa cha kusintha kwa nyengo, wupu wa World Health Organization ukuti suzgo ili ni “suzgo lakofya chomene pa umoyo wa ŵanthu.”

 Ndipouli, tili na chifukwa chakupulikikwa icho tingagomezgera kuti kunthazi vinthu vizamusintha. Baibolo likayowoyerathu za vinthu ivyo vikuchitika mazuŵa ghano, kweniso chifukwa icho tikugomezgera kuti Chiuta wachitengepo kanthu na ivyo wachitenge kuti kunthazi vinthu vizakaŵe makora.

Kasi kusintha kwa nyengo kukufiska uchimi wa mu Baibolo?

 Enya. Kusintha kwa nyengo uko kukwamba chifukwa cha kotcha chomene kwa charu kukukolerana na ivyo Baibolo likayowoyerathu vya mu nyengo yithu yino.

 Uchimi: Chiuta ‘wazamuparanya awo ŵakunanga charu chapasi.’—Chivumbuzi 11:18.

 Baibolo likayowoyerathu vya nyengo iyo vyakuchita vya ŵanthu vizamunanga charu chapasi. Chifukwa cha kotcha chomene kwa charu, mazuŵa ghano ndipo ŵanthu ŵakunanga chomene charu kuluska kumasinda kose uku.

 Uchimi uwu ukulongora waka chifukwa chimoza icho tikwenera kuleka kukhazga kuti ŵanthu ŵangaponoska charu ichi. Manyani kuti Chiuta wazamunjilirapo uku ŵanthu ŵachali ‘kunanga charu chapasi.’ Nangauli ŵanthu ŵanyake ŵali na mtima uwemi ndipo ŵakukhumba kumarana nalo suzgo la kusintha kwa nyengo, kweni fundo njakuti palije icho ŵangachita kuti ŵalekeske ŵanthu kunanga charu.

 Uchimi: “Kuzamuwoneka vyakofya.”—Luka 21:11.

 Baibolo likayowoyerathu kuti mu mazuŵa ghithu ghano kuzamuwoneka “vyakofya,” panji kuti vinthu vyakutenthemeska. Kusintha kwa nyengo kwambiska masoka ghakofya pa charu chose chapasi. Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵanyake ŵakuchita wofi chomene kuti charu chinangikirengethu ndipo chiŵenge chakuti ŵanthu ŵangakhalamoso yayi

 Uchimi: “Mu mazuŵa ghaumaliro kuzamuŵa nyengo zinonono na zakusuzga. Pakuti ŵanthu ŵazamuŵa ŵakujitemwa, ŵakutemwa ndalama, . . . ŵambura kugomezgeka, . . . ŵanonono, . . . ŵakwendera mphiska, ŵakajilangi.”—2 Timote 3:1-4.

 Baibolo likayowoyerathu mikhaliro iyo ŵanthu ŵazamuŵa nayo iyo yizamupangiska suzgo la kusintha kwa nyengo. Maboma kweniso ŵamalonda ŵakudangizga chuma ndipo ŵalije navyo ntchito kuti kwali umoyo uzamuŵa wuli kunthazi. Nanga ŵangayezga kukolerana, kweni ŵakutondeka kupulikana chimoza pa nkhani ya ivyo ŵangachita kuti ŵamazge suzgo la kotcha chomene kwa charu.

 Uchimi uwu ukulongora kuti tileke kukhazga kuti ŵanthu ŵangasintha vyakuchita vyawo na kuvikilira charu. M’malo mwake, Baibolo likuti ŵanthu awo ŵakulongora makhaliro ghaheni “ŵalutilirenge kuŵa ŵaheni.”—2 Timote 3:13.

Chifukwa wuli tikukayika yayi kuti Chiuta wachitengepo kanthu?

 Baibolo likuvumbura kuti Yehova a Chiuta, Mlengi withu wakuchitemwa chomene charu kweniso awo ŵakukhalamo. Wonani mavesi ghatatu agha, agho ghakulongora kuti Chiuta wachitengepo kanthu.

  1.  1. Chiuta “wakachilenga waka yayi [charu], kweni wakachipanga kuti ŵanthu ŵakhalengemo”—Yesaya 45:18.

     Chiuta wazamufiska khumbo lake pa charu chapasi. (Yesaya 55:11) Wazomerezgenge yayi kuti chinangikirethu panji kufika na pakuti mungakhalaso munthu yayi.

  2.  2. “Kweni ŵakuzika ŵazamuhara charu chapasi, ŵazamukondwa chomene na mtende ukuru. Ŵarunji ŵazamuhara charu chapasi, ndipo ŵazamukhala mwenemumo muyirayira.”—Salimo 37:11, 29.

     Chiuta wakulayizga kuti ŵanthu ŵazamukhala pa charu chapasi muyirayira kweniso mwamtende.

  3.  3. “Kweni ŵaheni ŵadumulikenge mu charu chapasi.”—Zintharika 2:22.

     Chiuta wakulayizga kuti wazamuparanya wose awo ŵakulutilira kuchita viheni, kusazgapo na awo ŵakunanga charu chapasi.

Ivyo Chiuta wazamutichitira kunthazi

 Kasi Chiuta wazamufiska wuli ivyo wali kulayizga kuti wazamuchita pano pasi? Wazamuchita nthena kwizira mu boma ilo lizamuwusa charu chose chapasi, lakuchemeka Ufumu wa Chiuta. (Mateyu 6:10) Ufumu uzamuwusa kufuma kuchanya. Uzamukolerana dankha na maboma gha ŵanthu yayi kuti udumbiskane ivyo ŵangachita pa masuzgo agho ghali mu charu. M’malo mwake, Ufumu wa Chiuta uzamunjira mu malo mwa maboma gha ŵanthu.—Daniyeli 2:44.

 Ufumu wa Chiuta ni nkhani yiwemi ku ŵanthu wose kweniso chilengiwa chose. (Salimo 96:10-13) Wonani ivyo Yehova Chiuta wazamuchita kwizira mu Ufumu wake.

  •   Kuwezgerapo ivyo vili kunangika mu charu

     Ivyo Baibolo likuyowoya: “Mapopa na charu chambura maji vizamusekelera, chipalamba chizamukondwa na kuzota nga ni luŵa la safuroni.”—Yesaya 35:1.

     Ng’anamuro lake: Yehova wazamunozga charu chapasi, nanga ghangaŵa malo agho ŵanthu ŵali kughananga chomene.

  •   Kumarana na masuzgo agho ghakwamba chifukwa cha kusintha kwa nyengo

     Ivyo Baibolo likuyowoya: “[Yehova] wakuchetamiska chimphepo, majigha gha nyanja ghakukhala bata”—Salimo 107:29.

     Ng’anamuro lake: Yehova wali na nkhongono zakulongozgera chilengiwa. Ŵanthu ŵazamusanganaso na masoka agho ghakwiza chifukwa cha kusintha kwa nyengo yayi.

  •   Kusambizga ŵanthu umo ŵangapwelelera charu chapasi

     Ivyo Baibolo likuyowoya: “Nikupenge mahara na kukusambizga nthowa iyo ukwenera kwendamo.”—Salimo 32:8.

     Ng’anamuro lake: Yehova wakapeleka ku ŵanthu udindo wakupwelelera charu chapasi. (Genizesi 1:28; 2:15) Iyo wazamutisambizga umo tingachitira kuti tifiske makora udindo withu wakupwelelera charu, na kuleka kuchita vinthu ivyo vingananga chilengiwa.

a Yehova ni zina leneko la Chiuta. (Salimo 83:18) Wonani nkhani yakuti, “Kasi Yehova Ni Njani?