1-3. (a) Kasi ni soka wuli ilo likaŵa pafupi kuwira nyumba ya Abigelu? (b) Kasi tisambirenge vichi vya mwanakazi uyu?

ZUŴA linyake Abigelu wakawona yumoza wa ŵantchito ŵake wakwiza kwa iyo ndipo wakuwoneka kuti wali na wofi ukuru. Mphake kuti munyamata uyu wakaŵa na wofi. Soka likaŵa pafupi kuŵawira. Pa nyengo yeneyira, ŵasilikari pafupifupi 400 ŵakizanga kwa iwo. Ŵasilikari aŵa ŵakakhumbanga kuzakakoma ŵanalume wose ŵa mu nyumba ya Nabala, mfumu wa Abigelu. Chifukwa wuli?

² Vyose ivi ntchifukwa cha nkharo ya Nabala. Munthu uyu wakaŵa wankhaza kweniso wamsinjiro. Kweni pa nyengo iyi wakambana na munthu wamaseŵera yayi. Wakachitira msinjiro mulongozgi wa ŵasilikari ŵakugomezgeka na ŵakusambizgika makora. Ntheura yumoza wa ŵantchito ŵa Nabala, panji wakaŵa muliska, wakiza kwa Abigelu. Wakagomezganga kuti Abigelu wachitengepo kanthu kuti waŵaponoske. Kweni kasi mwanakazi yumoza wakate wachitenge vichi ku ŵasilikari?

³ Chakwamba, tiyeni timanyeko vinyake vya mwanakazi uyu. Kasi Abigelu wakaŵa njani? Ntchivichi chikaŵachemera soka ili? Ndipo kasi tingasambirako vichi kwa Abigelu?

4. Kasi Nabala wakaŵa munthu wuli?

⁴ Abigelu na Nabala ŵakayananga yayi. Nabala wakatora mwanakazi muwemi chomene, kweni iyo wakaŵa mwanalume muwemi yayi kwa Abigelu. Munthu uyu wakaŵa musambazi. Ntheura wakajiwonanga kuti ngwakuzirwa chomene. Kweni kasi ŵanthu ŵakamuwonanga wuli? Mu Baibolo lose mulije munthu uyo wakuzunulika na mazina ghaheni nga ni Nabala. Zina lake lakuti Nabala likung’anamura “Muzeleza,” panji “Chindere.” Kasi zina ili ŵakamuthya mbapapi ŵake, panji kasi ŵanthu  ndiwo ŵakamupa chifukwa cha nkharo yake? Tikumanya yayi, kweni vyakuchita vyake vikalongora kuti zina ili likamuyananga nadi. Nabala wakaŵa “wankhaza na wankharo yiheni.” Ŵanthu ŵakamuwopanga na kumutinkha chifukwa chakuti wakaŵa wakusuzga kweniso muloŵevu.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Kasi Abigelu wakaŵa na nkharo wuli yiwemi? (b) Kasi Abigelu wakwenera kuti wakatorana na Nabala pa vifukwa wuli?

⁵ Abigelu wakaŵa wakupambana chomene na Nabala. Zina lakuti Abigelu likung’anamura kuti “Adada Ŵakondwa.” Ŵadada ŵanandi ŵakunotha para ŵali na mwana msungwana wakutowa. Kweni dada wavinjeru wakukondwa chomene para mwana wake wali na nkharo yiwemi. Kanandi munthu uyo ngwakutowa mu mawonekero wakutondeka kuŵa na umanyi, vinjeru, chikanga, panji chipulikano. Abigelu wakaŵa nthena yayi. Baibolo likumulumba chifukwa cha umanyi kweniso kutowa kwake.—Ŵerengani 1 Samuyeli 25:3.

⁶ Ŵanthu ŵanyake ŵangazizwa kuti vikenda wuli kuti mwanakazi wamahara uyu watengwe kwa mwanalume wawakawaka? Kumbukani kuti kale ŵapapi ŵanandi ŵakasangiranga ŵana ŵawo munthu wakutorana nayo. Ndipo usange ŵana ŵakhumbana ŵekha, ŵapapi ŵakeneranga kuzomerezga dankha. Kasi ŵapapi ŵa Abigelu ŵakakondwa na nthengwa iyi? Kasi vingaŵa kuti ndiwo ŵakamusangira Nabala chifukwa chakuti wakaŵa musambazi panji wakumanyikwa? Panji kasi ukavu ndiwo ukaŵapangiska? Tikumanya yayi, kweni Nabala wakaŵa mfumu muwemi yayi nangauli wakaŵa musambazi.

7. (a) Kasi ŵapapi ŵakwenera yayi kuchita vichi usange ŵakukhumba kuti ŵana ŵawo ŵawonenge nthengwa mwakwenelera? (b) Kasi Abigelu wakaŵikapo mtima kuchita vichi?

⁷ Ŵapapi ŵavinjeru ŵakusambizga ŵana ŵawo kuti ŵawonenge nthengwa mwakwenelera. Ŵakutuma ŵana ŵawo yayi kuti ŵatengwe ku ŵanthu ŵa ndalama nesi kuŵachichizga kuti ŵatore panji kutengwa uku ŵachali ŵachoko. (1 Kor. 7:36) Abigelu wakaŵa kuti watengwa kale, ntheura pakaŵavya chakuti wangachitapo. Kwali wakatengwa kwa Nabala pa vifukwa wuli, kweni iyo wakaŵikapo mtima kuzizipizga na kuchita ivyo wangakwaniska.

8. Kasi Nabala wakachitira msinjiro njani? Ndipo chifukwa wuli tingati uwu ukaŵa uchindere?

⁸ Ivyo Nabala wakachita vikamuŵinyaso chomene Abigelu. Nabala wakachitira msinjiro Davide, uyo wakaŵa muteŵeti wakugomezgeka wa Yehova. Ntchimi Samuyeli yikamuphakazga Davide, kulongora kuti Chiuta wakamusora kuti waŵe themba mu malo mwa Sauli. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Davide wakachimbiranga Themba Sauli, ilo likakhumbanga kumukoma chifukwa cha sanji. Ntheura wakakhalanga mu mapopa pamoza na ŵasilikari ŵake 600.

9, 10. (a) Kasi Davide na ŵanthu ŵake ŵakakhalanga wuli? (b) Chifukwa wuli Nabala wakeneranga kuwonga Davide na ŵanthu ŵake? (Wonaniso mazgu ghamusi mu ndime 10.)

 ⁹ Nabala wakakhalanga ku Maoni, kweni wakwenera kuti wakaŵaso na malo kufupi na tawuni ya Karimeli. * Matawuni ghaŵiri agha ghakaŵa pa malo ghakukwera ndipo kukaŵa malo ghawemi ghakuliskako mberere. Nabala wakaŵa na mberere 3,000. Kweni malo ghose ghamufupi ghakaŵa thondo pera. Kumwera, kukaŵa mapopa ghakuru gha Parani. Kumafumiro gha dazi, kufupi na Nyanja Yamchere kukaŵa chipalamba icho mukaŵa vinkhwawu na mphanji zinandi. Davide na ŵanthu ŵake ŵakakhalanga mwakusuzgikira mu vigaŵa ivi. Ndipo ŵakwenera kuti ŵakasuzgikiranga kusanga vyakurya kweniso ŵakasangananga na masuzgo ghanandi. Kanandi ŵakakumananga na ŵanyamata awo ŵakaliskanga viŵeto vya munthu munyake musambazi zina lake Nabala.

¹⁰ Kasi ŵasilikari ŵa Davide ŵakachita nawo wuli ŵaliska ŵa Nabala? Chikaŵa chipusu kuti ŵakomengepo mberere na kusanga chakurya, kweni ndivyo ŵakachita yayi. M’malo mwake, ŵakaŵa nga ni linga lakuvikilira viŵeto vya Nabala na ŵateŵeti ŵake. (Ŵerengani 1 Samuyeli 25:15, 16.) Mberere na ŵaliska ŵakaŵa mu ulwani ukuru. Muthondo mukaŵa vikoko, kweniso mphaka yakumwera ya Israyeli yikaŵa pafupi chomene mwakuti vigeŵenga na ŵankhungu ŵakufuma ku vyaru vinyake ŵakaŵawukiranga nyengo zinandi. *

11, 12. (a) Kasi Davide wakalongora wuli luso mu uthenga uwo wakatuma kwa Nabala? (b) Kasi Nabala wakayowoya fundo wuli yakubudika pakuzgora mathenga gha Davide?

¹¹ Yikwenera kuti yikaŵa ntchito yakusuzga chomene kulyeska ŵanthu wose ŵara mu mapopa. Ntheura zuŵa linyake Davide wakatuma ŵanyamata ŵake 10 kukapempha wovwiri kwa Nabala. Davide wakasankha nyengo yiwemi chomene. Yikaŵa nyengo yakusangwa iyo ŵanthu ŵakametanga mberere, kweniso kanandi ŵakapangako vinthu ŵanyawo. Davide wakasankhaso makora mazgu ghakuti ŵanyamata ŵara ŵakayowoye. Wakafika na pakuyowoya kuti “mwana winu Davide,” kulongora ntchindi kwa Nabala uyo wakaŵa mulara. Kasi Nabala wakati wuli?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Nabala wakakwiya uheni. Munyamata yura wakaphalira Abigelu kuti Nabala ‘wakaŵayowoyera msinjiro’ ŵanthu ŵa Davide. Nabala wakayowoya kuti wangapeleka yayi chingwa chake, maji, na nyama. Wakayowoya kuti Davide wakuyana waka na ŵateŵeti awo ŵakuchimbira ku mabwana ghawo. Nabala wakatinkhanga Davide, nga umo wakachitira  Sauli. Ŵanthu aŵa ŵakawonanga Davide nga umo Yehova wakamuwoneranga yayi. Chiuta wakamutemwanga Davide, wakamuwonanga kuti ni themba lamunthazi la Israyeli, muzga wakugaluka yayi.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Kasi Davide wakachita wuli Nabala wakati wamuchitira msinjiro? (b) Kasi fundo ya pa Yakobe 1:20 yikutisambizga vichi pa ivyo Davide wakakhumbanga kuchita?

¹³ Davide wakakwiya chomene mathenga ghakati ghamuphalira umo ghakendera. Davide wakati: “Waliyose wakakilire lupanga lwake.” Nayo wakakakilira lupanga lwake, ndipo pamoza na ŵanalume 400 wakanyamuka kuti ŵakawukire nyumba ya Nabala. Wakayowoya kuti wamukoma mwanalume waliyose mu nyumba ya Nabala. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Mphake kuti Davide wakakwiya nthena, kweni chikaŵa chiwemi yayi kuti wakakome ŵanthu. Baibolo likuti: “Ukali wa munthu ukulongora urunji wa Chiuta yayi.” (Yak. 1:20) Kweni kasi Abigelu wakaponoska wuli ŵanthu ŵa mu nyumba yake?

14. (a) Kasi Abigelu wakachitapo vichi kuti wanozge ivyo Nabala wakabuda? (b) Kasi Nabala na Abigelu ŵakapambananga wuli, ndipo tikusambirapo vichi? (Wonaniso mazgu ghamusi.)

¹⁴ Tawona kale kuti Abigelu wakachitapo kanthu kuti wanozge vinthu. Mwakupambana na mfumu wake, iyo wakaŵa wakunozgeka kutegherezga. Munyamata yura wakayowoya chifukwa icho wakatondekera kuphalira nkhani yira Nabala. Wakati: “Iyo ni munthu wawakawaka mwakuti palije munthu uyo wangayowoya nayo.” * (1 Sam. 25:17) Nabala wakapulikanga vya ŵanyake yayi chifukwa chakuti wakajiwonanga kuti ngwakuzirwa chomene. Ŵanthu ŵanandi chomene ndimo ŵaliri mazuŵa ghano. Kweni munyamata uyu wakamanyanga kuti Abigelu wali na mtima uwemi. Lekani wakamuphalira suzgo lira.

15, 16. (a) Kasi Abigelu wakayananga wuli na mwanakazi muwemi uyo wakuyowoyeka mu buku la Zintharika? (b) Chifukwa wuli ivyo Abigelu wakachita kukaŵa kudelera mazaza gha mfumu wake yayi?

¹⁵ Baibolo likuti “nyengo yeneyiyo,” Abigelu wakachitapo kanthu. Wakatora chawanangwa kuti wakapeleke kwa Davide na ŵanyamata ŵake. Wakatumizga chingwa, vinyo, mberere, tirigu wakukazinga, tuvibama twa mpheska zakomira, na tuvibama twa vikuyu vyakudinya. Ichi chikulongora kuti Abigelu wakamanyanga vinthu ivyo ŵakaŵa navyo, kweniso kuti wakendeskanga makora vinthu pa nyumba. Wakayananga waka na mwanakazi muwemi uyo wakuyowoyeka mu buku la  Zintharika. (Zinth. 31:10-31) Wakadangizga ŵateŵeti ŵake na katundu, iyo wakizanga mumasinda. Kweni Baibolo likuti “wakamuphalira chilichose yayi mfumu wake Nabala.”—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Kasi ichi chikung’anamura kuti Abigelu wakadeleranga mazaza gha mfumu wake? Yayi. Kumbukani kuti Nabala wakabudira wakuphakazgika wa Yehova, ndipo ŵanthu ŵanandi ŵambura mulandu mu nyumba ya Nabala ŵakatenge ŵafwirengepo. Abigelu walekenge kuchitapo kanthu, asi mphanyi nayo wakaŵa na mulandu? Lekani wakawona kuti pa nyengo yira chikaŵa chiwemi kuti wapulikire dankha Chiuta m’malo mwa mfumu wake.

17, 18. Kasi Abigelu wakachita vichi wakati wakumana na Davide? Kasi wakayowoya vichi, ndipo chifukwa wuli mazgu ghake ghakaŵa ghakovwira?

¹⁷ Wakati wendapo kamtunda, Abigelu wakakumana na Davide na ŵanthu ŵake. Nyengo yeneyiyo, wakakhira pa mbunda na kusindama panthazi pa Davide. (1 Sam. 25:20, 23) Kufuma apo, wakayowoya ivyo vikaŵa mu mtima wake nyengo yitali. Wakapempha Davide kuti wachitire lusungu mfumu wake na nyumba yake. Chifukwa wuli mazgu ghake ghakaŵa ghakovwira?

¹⁸ Wakazomera kuti mulandu wose wize pa iyo ndipo wakapempha Davide kuti wamugowokere. Wakazomerezga kuti mfumu wake ni muzeleza nga umo zina lake liliri, panyake kung’anamura kuti Davide wangabuda waka kulanga munthu wanthena. Wakayowoya kuti wakugomezga kuti Davide ni mwimiliri wa Yehova, pakuti wakarwanga “nkhondo za Yehova.” Abigelu wakalongoraso kuti wakamanyanga ivyo Yehova wakalayizga Davide vyakuti wamupenge ufumu, chifukwa wakati: ‘Yehova wamwimikaninge kuŵa mulongozgi pa Israyeli.’ Wakaphaliraso Davide kuti waleke kuchita chilichose icho chingamupa mulandu wa ndopa icho paumaliro ‘wangazakadandawura nacho.’ (Ŵerengani 1 Samuyeli 25:24-31.) Agha ghakaŵa mazgu ghawemi na ghakupulikikwa.

19. Kasi Davide wakachita wuli wakati wapulika ivyo Abigelu wakayowoya, ndipo chifukwa wuli wakamulumba?

¹⁹ Kasi Davide wakachita wuli? Wakapoka ivyo Abigelu wakiza navyo, ndipo wakati: “Walumbike Yehova Chiuta wa Israyeli, uyo wakutuma muhanya uno kuzakakumana nane. Mahara ghako ghatumbikike. Utumbikike chifukwa cha kuniwezga muhanya uno ku mulandu wa ndopa.” Davide wakamulumba Abigelu chifukwa cha kuchita chikanga kuzakakumana nayo. Ndipo wakayowoya kuti wakamovwira kuti waleke kuŵa na mulandu wa ndopa. Wakamuphalira kuti: “Lutanga ku nyumba yako mu mtende. Wona, nakupulikira.”—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Kasi chikumukondweskani ntchivichi pakuwona kuti Abigelu wakawelera kwa mfumu wake? (b) Kasi Abigelu wakalongora wuli chikanga na mahara pakusankha nyengo yakuyowoyera na Nabala?

²⁰ Abigelu wakati wawelera ku nyumba yake, wakwenera kuti wakaghanaghaniranga  nkhani iyi. Wakwenera kuti wakawonaso kuti Davide wakaŵa wakugomezgeka kweniso walusungu, wakapambananga na mfumu wake uyo wakaŵa chimbalangondo. Kweni wakalutilira yayi kughanaghanira ivi. Tikuŵazga kuti: “Abigelu wakawelera kwa Nabala.” Wakawelera kwa mfumu wake, ndipo wakaŵikapo mtima kuchita vyose ivyo wangafiska kuti walutilire kuŵa mwanakazi muwemi. Kweni wakeneranga kumumuphalira mfumu wake vya chawanangwa icho wakapeleka kwa Davide na ŵanthu ŵake. Nabala wakakhumbikwiranga kumanya ivi. Abigelu wakeneranga kumuphaliraso vya soka ilo likatenge lizenge pa nyumba yawo, m’malo mwakuti wakachite kupulikira kunyake, chifukwa mphanyi wakakhozgeka soni chomene. Kweni wakamuphalira nyengo yeneyiyo yayi. Nabala wakaŵa pa chiphikiro cha nga ntcha themba ndipo wakaloŵera betubetu.—1 Sam. 25:36.

²¹ Apa napo, Abigelu wakalongora chikanga na mahara, chifukwa wakalindilira m’paka mulenji apo mfumu wake vinyo likakamuka mu mutu. Wakaŵa kuti wangapulika chifukwa wakaŵa kuti wandamwepo, kweni ndipo pakaŵa paheni chomene. Abigelu wakamuphalira vyose Nabala. Panji Abigelu wakakhazganga kuti Nabala wamukalipirenge, panji na kumutimba wuwo. Kweni Nabala wakakhala waka chete, kwambura kusunkhunyika.—1 Sam. 25:37.

22. Ntchivichi icho chikamuchitikira Nabala? Ndipo tikusambirapo vichi?

²² Kasi Nabala wakachitika wuli? Baibolo likuti: “Mtima wa Nabala ukazgoka nga ngwa munthu wakufwa, wakawomilira waka gwaa, nga ni libwe.” Panyake wakakoleka na sitiroko. Pakati pajumpha mazuŵa 10, Nabala wakafwa. Kweni wakafwa chifukwa cha kulwara yayi. Baibolo likuti: “Yehova wakatimba Nabala, wakafwa.” (1 Sam. 25:38) Nabala wakati wafwa, Abigelu nayo wakapumura ku masuzgo gha mu nthengwa yake. Mazuŵa ghano, para ŵanthu ŵakuchitira nkhaza panji kutimba ŵawoli ŵawo, Yehova wakunjilirapo yayi nga umo vikaŵira apa. Kweni nkhani iyi yikutikumbuska kuti Chiuta wakuwona. Pa nyengo yake, wakuwoneseska kuti urunji wachitika.—Ŵerengani Luka 8:17.

23. Kasi Abigelu wakatumbikika wuli? Ntchivichi chikulongora kuti wakasintha yayi nkharo yake wakati wamanya kuti wamuŵa muwoli wa Davide?

²³ Abigelu wakati wafwatuka ku nthengwa yiheni, wakapokeraso thumbiko linyake. Davide wakati wapulika kuti Nabala wafwa, wakatuma mathenga kukamusongera Abigelu. Na nyengo wuwo yayi, Abigelu wakati: “Nili pano ine muzga winu kuti nkhaŵe muteŵeti wakugeziska malundi gha ŵateŵeti ŵa fumu yane.” Abigelu wakasintha yayi nkharo yake, wakajikuzgapo yayi pakumanya kuti wamuŵa  muwoli wa Davide. Nakuti wakajipeleka kuti wamugeziska malundi gha ŵateŵeti ŵa Davide. Baibolo likutiphalira kuti wakachita vinthu mwaluŵiro, kunozgeka kuluta kwa Davide.—1 Sam. 25:39-42.

24. Kasi Abigelu wakasangana na suzgo wuli mu nthengwa yake yiphya?

²⁴ Ichi chikung’anamura kuti mbwenu Abigelu masuzgo ghakamalira papo yayi, panji kuti vyose vikendanga makora waka na Davide. Davide wakaŵa na mwanakazi munyake zina lake Ahinowamu. Nangauli Chiuta wakazomerezganga mitala nyengo yira, kweni ŵanakazi ŵakasuzgikanga nipera. Pa nyengo yira, Davide wakaŵa themba yayi. Pakaŵa vinandi vyakuti wajumphemo pambere wandaŵe themba. Kweni Abigelu wakamovwira Davide nyengo yose iyo ŵakaŵira lumoza. Paumaliro wakamubabira mwana, sono ndipo wakamanya kuti wali na mwanalume uyo wakamuchindikanga na kumuvikilira. Ulendo unyake, wakamuthaska ku vigeŵenga. (1 Sam. 30:1-19) Ntheura wakayezga Yehova Chiuta, uyo wakutemwa na kuchindika ŵanakazi ŵaumanyi, ŵachikanga, na ŵakugomezgeka, nga ni Abigelu.