Kugowoka nkhuluwako ivyo munthu munyake wakubudira. Mu Baibolo, lizgu la Chigiriki ilo lili kung’anamulika kuti “kugowoka” likung’anamura “kuluwako,” nga umo vikuŵira para munthu wagowokera uyo wakaŵa na ngongole yake. Yesu wakagwiliskira ntchito chiyelezgero ichi apo wakasambizganga ŵalondezgi ŵake kulomba kuti: “Mutigowokere zakwananga zithu, pakuti ise nase tikugowokera waliyose uyo wali nase na ngongoli.” (Luka 11:4, mazgu ghamusi) Mwakuyana waka, mu ntharika yake ya muzga wambura lusungu, Yesu wakayaniska kugowoka na kugowokera ngongoli.​—Mateyu 18:23-35.

 Tikugowokera ŵanji para tikuleka kusunga vyakusingo, na kusulako vyose ivyo tataya panji masuzgo agho tasangana nagho chifukwa cha ivyo ŵakatibudira. Baibolo likusambizga kuti chitemwa cha kujipata ndicho chikutovwira kuti tigowokenge zanadi, chifukwa chitemwa “chikusunga vyakusingo yayi.”​—1 Ŵakorinte 13:4, 5.

Kugowoka kukung’anamura vinthu ivyo vili musi umu yayi

•   Kukondwa na ivyo vyachitika. Baibolo likususka wose awo ŵakuti vinthu viheni ndivyo ni viwemi panji vyakuzomerezgeka.—Yesaya 5:20.

•   Kupusikizgira kuti palije icho chachitika. Chiuta wakaligowokera Themba Davide pa ubudi ukuru uwo likachita, kweni wakamuvikilira yayi Davide ku vyakufumapo vya vinthu ivyo wakachita. Chiuta wakazomerezga kuti ivyo Davide wakabuda vilembeke mwakuti ise tisambirepo kanthu.​—2 Samuyeli 12:9-13.

•   Kuzomerezga kuti ŵanji ŵakulyere masuku pa mutu. Mwachiyelezgero, jitorani kuti imwe mwabwerekeska ndalama kwa munthu munyake, mbwenu iyo wasakaza waka ndalama zira ndipo pamanyuma watondeka kuwezga nga umo mukapanganirana. Nayo wamanya kuti wandachite makora ndipo wamuphepiskani. Mungasankha kumugowokera na kuleka kumusungira vyakusingo, kuleka kumukumbuska vya nkhani iyo kanandinandi waka, panji nanga nkhumugowokera waka ngongoli yose. Ndipouli, mungasankhaso kuti muleke kuzakamubwerekaso ndalama yinyake kunthazi.​—Salimo 37:21; Zintharika 14:15; 22:3; Ŵagalatiya 6:7.

•   Kugowoka pa vifukwa vyambura kupulikikwa. Chiuta wakuŵagowokera yayi ŵanthu awo ŵakuchitira dala kwananga, awo ŵakukana kuzomera zakwananga zawo, kusintha nthowa zawo, kweniso awo ŵakukana kuphepiska ku awo ŵaŵabudira. (Zintharika 28:13; Milimo 26:20; Ŵahebere 10:26) Nakuti ŵanthu ŵambura kupera aŵa Chiuta wakuŵawona kuti mbalwani ŵake, ndipo wakukhumba nase tichitenge mwakuyana waka ku ŵanthu awo iyo wandaŵagowokere.​—Salimo 139:21, 22.

   Wuli usange munthu munyake wamubudirani ndipo wakukana kuphepiska panji kuzomera kuti wamubudirani nadi? Baibolo likutiphalira ulongozgi wakuti: “Taya ukali, leka kutukutwa.” (Salimo 37:8) Nangauli mundakondwe na ivyo vyachitika, kweni mungazomerezganga yayi kuti ukali ndiwo umuwusani. Gomezgani kuti Chiuta wazamumweruzga munthu uyo. (Ŵahebere 10:30, 31) Mungapembuzgikaso kumanya fundo yakuti kunthazi uku Chiuta wachitengepo kanthu kuti tizakaleke kupulikaso vyakuŵinya panji kukhuŵazgana na munthu waliyose.​—Yesaya 65:17; Chivumbuzi 21:4.

•   “Kugowoka” pa kanthu kalikose ako kachitika. Nyengo zinyake m’malo mwa kumugowokera uyo tikuwona kuti watibudira, tingazomerezga waka kuti panguŵavya chifukwa chakuti tikwiyire na ivyo vyachitika. Baibolo likuti: “Ungakwiyanga luŵiro chara, chifukwa kukwiya luŵiro ntchimanyikwiro cha vindere.”​—Mupharazgi 7:9, mazgu ghamusi.

Umo mungachitira kuti mugowokere munthu

1.   Kumbukani kuti kugowoka kukusazgapo vinandi. Chikung’anamura kuti mukukondwa na ivyo vyachitika yayi panji kupusikizgira nga kuti palije icho chachitika, kweni mukuluwako waka na kuvitaya.

2.   Manyani uwemi wa kugowoka. Para mwataya ukali kweniso mwaleka kusunga vyakusingo, vingamovwirani kuti muŵe na mtende wa mu mtima, umoyo uwemi, kweniso muŵe ŵakukondwa. (Zintharika 14:30; Mateyu 5:9) Nakuti chakuzirwa chomene ntchakuti, para mukugowokera ŵanji ndipo Chiuta nayo wangamugowokerani zakwananga zinu.​—Mateyu 6:14, 15.

3.   Muŵe ŵalusungu. Tose ndise ŵambura kufikapo. (Yakobe 3:2) Nga umo ise tikukhumbira kuti ŵanyithu ŵatigowokerenge, nase ndimo tikwenera kuchitira.​—Mateyu 7:12.

4.   Chitani vinthu mwamahara. Para tili na chifukwa chichoko cha kudandawulira, tingalondezga waka ulongozgi wa mu Baibolo wakuti: “Lutilirani kuzizipizgirana.”​—Ŵakolose 3:13.

5.   Chitanipo kanthu mwaluŵiro. Yezgeskani kuti mugowokenge mwaluŵiro para munthu wamubudirani, m’malo mwa kugolera waka na ukali.​—Ŵaefeso 4:26, 27.