1, 2. A xi ri njhani xiyimo loko Samuwele a vulavula ni vanhu va le Israyele naswona ha yini a a lava ku va pfuna leswaku va hundzuka?

SAMUWELE u langute vanhu vakwe. Tiko hinkwaro ri hlengeletane eGiligala naswona ri rhangeriwa hi wanuna wo tshembeka la tirheke tanihi muprofeta ni muavanyisi makume ya malembe. Hi ku ya hi khalendara ya namuntlha, a ku ri May kumbe June; xixika a xi sungurile. Koroni a yi wupfile naswona a yi lunghekele ku tshoveriwa. Ntshungu a wu rhiye ndleve. Xana Samuwele a a ta ti fikelela njhani timbilu ta wona?

² Vanhu a va nga swi voni leswaku xidyoho xa vona xi bihe ku fikela kwihi. Va sindzise leswaku va lava hosi leyi nga munhu wa nyama. A va nga swi xiyi leswaku va delela Yehovha Xikwembu xa vona ni muprofeta wa xona. Entiyisweni, a va ala leswaku Yehovha a va Hosi ya vona! Xana Samuwele a a ta va pfuna njhani leswaku va hundzuka?

3, 4. (a) Ha yini Samuwele a vulavule hi vuntshwa byakwe? (b) Ha yini xikombiso xa Samuwele xa ripfumelo xi ri lexi vuyerisaka eka hina namuntlha?

³ Samuwele u va byele a ku: “Loko ku ri mina, ndzi kurile.” Leswi a a ri ni misisi yo basa, sweswo swi endle leswaku marito yakwe ma va ni ntikelo. Hiloko a ya emahlweni a ku: “Ndzi fambe emahlweni ka n’wina ku sukela evuntshweni bya mina ku fikela esikwini leri.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Hambileswi a a dyuharile, a a nga swi rivalanga leswi endlekeke loko a ha kula. Swiboho leswi a swi endleke loko a ha ri jaha, swi n’wi pfune leswaku a va ni ripfumelo naswona a tinyiketela eka Yehovha Xikwembu xakwe.

⁴ Leswi Samuwele a a tshama ni vanhu lava nga tshembekiki naswona va nga riki na ripfumelo, a a fanele a tshama a ri karhi a tiyisa ripfumelo rakwe. Namuntlha a swi olovi ku va ni ripfumelo, hikuva hi  hanya emisaveni yo homboloka leyi vanhu va kona va nga riki na ripfumelo. (Hlaya Luka 18:8.) A hi voneni leswi hi nga swi dyondzaka eka xikombiso xa Samuwele, ku sukela loko a ha ri xifanyetana.

5, 6. Xana Samuwele a nga kulanga ku fana ni vana van’wana hi ndlela yihi naswona ha yini vatswari vakwe a va tiyiseka leswaku n’wana wa vona u ta khathaleriwa?

⁵ Samuwele a nga kulanga ku fana ni vana van’wana. Endzhakunyana ka loko a lumuriwile, kumbexana loko a ri ni malembe ya mune kumbe ku tlula, u sungule ntirho lowu a a ta wu endla vutomi byakwe hinkwabyo etabernakeleni yo kwetsima ya Yehovha eXilo, leyi a yi ri eka mpfhuka wo tlula tikhilomitara ta 30 ku suka ekaya ka vona eRhama. Vatswari vakwe, ku nga Elkana na Hana, va n’wi nyiketele eka Yehovha leswaku a ta endla ntirho wo hlawuleka naswona a va Munaziri vutomi byakwe hinkwabyo. * Xana leswi swi kombisa leswaku vatswari vakwe a va nga ri na mhaka na yena?

⁶ Doo! A va swi tiva leswaku n’wana wa vona u ta khathaleriwa eXilo. Swi le rivaleni leswaku Muprista Lonkulu Eli a a ta vona leswaku wa khathaleriwa tanihi leswi a a tirha na yena. A ku ri ni vavasati lava a va tirhela etabernakeleni naswona a va khomisana.—Eks. 38:8; Vaav. 11:34-40.

7, 8. (a) Lembe ni lembe, xana vatswari va Samuwele a va n’wi khutaza njhani? (b) Xana namuntlha vatswari va nga dyondza yini eka vatswari va Samuwele?

⁷ Ku engetela kwalaho, Hana na Elkana a va n’wi rivalanga n’wana wa vona wa mativula, tanihi leswi a a ri nhlamulo ya xikhongelo xa vona. Hana u kombele n’wana eka Xikwembu, a xi tshembisa leswaku u ta n’wi nyiketela eka xona leswaku a xi endlela ntirho wo kwetsima. Loko va n’wi endzela lembe ni lembe, Hana a a n’wi endlela nguvu yo pfumala mavoko leswaku a ta tirha ha yona etabernakeleni. A a swi tsakela ku endzeriwa hi vatswari vakwe. A swi kanakanisi leswaku a a tsaka swinene loko va n’wi khutaza ni ku n’wi byela ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku tirhela Yehovha endhawini yoleyo yo kwetsima.

⁸ Namuntlha vatswari va nga dyondza swo tala eka Hana na Elkana. Swi tolovelekile leswaku vatswari va karhateka ngopfu hi swilo swa nyama swa vana va vona kutani va honisa swilo swa moya. Kambe vatswari va Samuwele a va rhangisa swilo swa moya naswona sweswo swi hoxe xandla eka ndlela leyi a nga kula ha yona.—Hlaya Swivuriso 22:6.

9, 10. (a) Hlamusela tabernakela ni ndlela leyi Samuwele a a titwa ha yona hi ndhawu yoleyo yo kwetsima. (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi.) (b) Xana vutihlamuleri bya Samuwele a byi katsa yini naswona u ehleketa leswaku namuntlha vantshwa va nga xi tekelela njhani xikombiso xakwe?

⁹ Hi nga vona Samuwele hi mahlo ya mianakanyo a ri karhi a kula  naswona a ri karhi a rhendzeleka etintshaveni ta Xilo. Loko a ri ehenhla, u vone muti ni nkova lowu nga etlhelo ka wona, kambe lexi n’wi tsakiseke swinene i ku vona tabernakela ya Yehovha. Tabernakela yoleyo a yi ri ndhawu yo kwetsima. * Se a yi ri ni malembe ya 400 yi akiwile ehansi ka nkongomiso wa Muxe, naswona a ku ri yona ntsena ndhawu ya vugandzeri lebyi tengeke bya Yehovha emisaveni hinkwayo.

¹⁰ Samuwele u kule a ri karhi a rhandza tabernakela. Rungula leri a ri tsaleke hi ku famba ka nkarhi ri ri: “Samuwele a a tirhela emahlweni ka Yehovha a ri mufana, a tikhame efodi ya ntsembyana.” (1 Sam. 2:18) Nguvu yoleyo yo pfumala mavoko a yi kombisa leswaku a a pfuneta vaprista etabernakeleni. Hambileswi a a nga humi endyangwini wa vaprista, mintirho yakwe a yi katsa ku pfula tinyangwa ta tabernakela nimixo ni ku pfuneta Eli loyi se a a dyuharile. Hambileswi a a tiphina hi malunghelo wolawo, hi ku famba ka nkarhi u sungule ku karhateka. A ku ri ni leswi a swi nga fambi kahle endlwini ya Yehovha.

11, 12. (a) Hofini na Finiyasi va endle xidyoho xihi? (b) I vubihi ni vukanganyisi bya muxaka muni lebyi Hofini na Finiyasi va byi endleke etabernakeleni? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹¹ Samuwele u sungule ku vona vubihi ni vukanganyisi a ha ri ntsongo swinene. Eli a a ri ni vana vambirhi va majaha, ku nga Hofini na Finiyasi. Rungula ra Samuwele ri ri: “Vana va Eli a va ri vanhu lava nga pfuniki nchumu; a va nga ri na mhaka na Yehovha.” (1 Sam. 2:12) Swiga leswi nga eka ndzimana leyi swa fambisana. Hofini na Finiyasi a va ri “vanhu lava nga pfuniki nchumu,” hikuva a va nga ri na mhaka na Yehovha swin’we ni milawu yakwe yo lulama. Leswi hi swona leswi endleke leswaku va endla swidyoho leswin’wana hinkwaswo.

¹² Nawu wa Xikwembu a wu yi veke erivaleni mintirho leyi faneleke yi endliwa hi vaprista ni ndlela leyi va faneleke va ma endla ha yona magandzelo etabernakeleni. A ku ri ni xivangelo lexi twalaka xa sweswo! Magandzelo wolawo a ku ri lunghiselelo ra Xikwembu ro rivalela swidyoho leswaku vanhu va tlhela va amukeleka eka xona, xi va katekisa ni ku va kongomisa. Kambe Hofini na Finiyasi va endle leswaku vaprista-kulobye  va nga ha wu landzeli nkongomiso wa Xikwembu wo endla magandzelo. *

13, 14. (a) Xana vanhu va timbilu letinene va khumbiwe njhani hi vuhomboloki lebyi a byi ri etabernakeleni? (b) Xana Eli u tsandzeke njhani ku va tatana tlhelo muprista lonkulu?

¹³ Ehleketa Samuwele a ri karhi a vona vuhomboloki lebyi hinkwabyo byi nga lulamisiwi. I vanhu vangani lava a va voneke, lava katsaka swisiwana, vanhu lava tshikilelekeke va ya etabernakeleni va ri ni ntshembo wa leswaku va ta chaveleriwa, kambe va tlhelela emakaya va tshoveke timbilu? Xana u titwe njhani loko a vona Hofini na Finiyasi na vona va nga yi xiximi milawu ya Yehovha malunghana ni rimbewu, tanihi leswi a va va ni vuxaka bya rimbewu ni vavasati lava a va tirha etabernakeleni? (1 Sam. 2:22) Kumbexana a a ri ni ntshembo wa leswaku Eli u ta lulamisa xiyimo lexi.

¹⁴ Eli a a ri ni vutihlamuleri byo lulamisa xiyimo xexo. Tanihi muprista lonkulu, a a ri ni vutihlamuleri bya leswi endlekaka etabernakeleni. Leswi a a ri tata wa vona, a a ri ni mfanelo yo va tshinya. Hi hala tlhelo, a va tivavisa naswona leswi a va swi endla a swi karhata vanhu vo tala etikweni. Hambileswi Eli a a ri muprista lonkulu tlhelo tatana, a nga endlanga nchumu, naswona a nga tiyisanga voko loko a tshinya vana vakwe va majaha. (Hlaya 1 Samuwele 2:23-25.) Kambe a va fanele va tshinyiwe swinene. A va faneriwa hi rifu hikwalaho ka swidyoho leswi a va swi endla!

15. Yehovha u rhumele rungula rihi eka Eli naswona ndyangu wa Eli wu angule njhani eka xilemukiso xexo?

¹⁵ Sweswo swi kale swi endla leswaku Yehovha a rhumela ‘munhu wakwe’ eka Eli leswaku a ya n’wi byela rungula ra vuavanyisi. Kambe vito ra munhu yoloye a ri boxiwanga. Yehovha u byele Eli a ku: ‘U tshamela ku xixima vana va wena.’ Xisweswo, Xikwembu xi vule ka ha ri emahlweni leswaku vana va Eli vo homboloka va ta fa naswona ndyangu wakwe wu ta weriwa hi khombo wu tlhela wu lahlekeriwa hi lunghelo ro va vaprista. Xana leswi swi endle leswaku ndyangu wolowo wu cinca? Bibele yi kombisa leswaku a wu cincanga.—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Hi swihi swiviko leswi hi swi hlayaka malunghana ni loko Samuwele a ha ri ntsongo? (b) Xana swa ku tsakisa swiviko sweswo? Hlamusela.

¹⁶ Xana leswi hinkwaswo swi n’wi khumbe njhani Samuwele loyi a ha ri ntsongo? Hambileswi a ku ri ni vuhomboloki byo tala, lexi tsakisaka hileswaku u tshame a tshembekile. Tsundzuka leswaku 1 Samuwele  2:18 yi vule leswaku Samuwele “a a tirhela emahlweni ka Yehovha a ri mufana” hi ku tshembeka. Hambileswi a ha ri ntsongo, a a tinyiketerile entirhweni lowu a a wu endlela Xikwembu. Eka ndzimana 21 ya ndzima leyi fanaka, hi kuma marito lawa: “Mufana loyi Samuwele a ya emahlweni a kulela eka Yehovha.” Loko a ri karhi a kula, vuxaka byakwe ni Tata wakwe wa le tilweni byi ye byi tiya. Ku va ni vuxaka byo tano na Yehovha i xisirhelelo lexinene eka vukanganyisi hinkwabyo.

17, 18. (a) Xana vantshwa lava nga Vakreste va nga xi landzela njhani xikombiso xa Samuwele loko va kanganyisiwa? (b) I yini leswi kombisaka leswaku Samuwele u hlawule ndlela leyinene?

¹⁷ A swi ta olova ku va Samuwele a tibyela leswaku leswi muprista lonkulu ni vana vakwe va dyohaka, na yena a nga tiendlela leswi a swi rhandzaka. Kambe vukanganyisi bya vanhu van’wana, ku katsa ni lebyi endliwaka hi lava nga ni vutihlamuleri, a byi fanelanga byi hi nyika xivangelo xo dyoha. Namuntlha, vantshwa vo tala lava nga Vakreste va landzela xikombiso xa Samuwele naswona va hambeta va “ya emahlweni [va] kulela eka Yehovha” hambiloko vanhu van’wana lava tshamaka na vona va nga va vekeli xikombiso lexinene.

¹⁸ Xana sweswo swi n’wi pfune njhani Samuwele? Ha hlaya: “Enkarhini wolowo hinkwawo mufana loyi Samuwele a a kula naswona a rhandzeka swinene hi ku ya hi langutelo ra Yehovha ni ra vanhu.” (1 Sam. 2:26) Kutani u kule a rhandziwa hi vanhu lava rhandzaka Xikwembu. Yehovha a a ri rhandza swinene jaha leri hikwalaho ka leswi a ri tshembekile. Samuwele a a tiyiseka leswaku Xikwembu xakwe xi ta byi herisa vuhomboloki hinkwabyo lebyi a byi ri kona eXilo, hambileswi a nga ri tivi siku ra kona. Siku rin’wana nivusiku ku kumeke nhlamulo ya nkarhi lowu vuhomboloki bya vana va Eli a byi ta hela ha wona.

19, 20. (a) Hlamusela leswi endlekeke eka Samuwele siku rin’wana nivusiku etabernakeleni. (b) Xana Samuwele u swi tive njhani leswaku i mani loyi a vulavula na yena naswona u n’wi khome njhani Eli?

¹⁹ A ku ri mahlamba-ndlopfu; naswona rin’wana ra mavoni ya le tabernakeleni a ra ha voninga. A ku lo whii, loko a twa rito ri n’wi vitana. A a ehleketa leswaku u vitaniwa hi Eli, loyi se a a dyuharile naswona a nga ha voni kahle. Hiloko a pfuka “a tsutsumela eka” mukhalabye yoloye. Ehleketa hi jaha rero ri ri karhi ri tsutsuma ri nga ambalanga ni maphaxani ri ya eka Eli? Swa chavelela ku xiya leswaku Samuwele a a n’wi xixima Eli naswona a a ri ni musa eka yena. Ku nga khathariseki swidyoho swakwe hinkwaswo, Eli a a ha ri muprista lonkulu wa Yehovha.—1 Sam. 3:2-5.

²⁰ Samuwele u pfuxe Eli, kutani a ku: “Hi mina loyi, hikuva u ndzi vitanile.” Kambe u vule leswaku a nga n’wi vitananga, hiloko a n’wi byela leswaku a tlhelela eku etleleni. Ku tlhele ku endleka leswi fanaka! Eli u hetelele a swi xiya leswaku a ku endleka yini. Se a ku hundze nkarhi wo leha Yehovha a nga si komba vanhu vakwe xivono kumbe ku va byela rungula ra vuprofeta, naswona leswi a swi hlamarisi. Kambe Eli a a swi tiva leswaku i Yehovha la vulavulaka ni jaha leri! U byele Samuwele leswaku a ya eku etleleni a tlhela a n’wi byela ndlela leyi a faneleke a hlamula ha yona loko a twa rito rero. Samuwele u endle tano. Swi nga si ya kwihi, Samuwele u tlhele a twa rito leri fanaka ri n’wi vitana ri ku: “Samuwele, Samuwele!” U hlamule a ku: “Vulavula, hikuva nandza wa wena u yingisile.”—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Hi nga n’wi yingisa njhani Yehovha namuntlha naswona ha yini swi ri swa nkoka ku endla tano?

²¹ Eku heteleleni, Yehovha u tlhele a kuma nandza loyi a a ta n’wi yingisa eXilo. Samuwele u yingise Yehovha vutomi byakwe hinkwabyo. Xana na wena u ta endla tano? A hi fanelanga hi rhanga hi twa rito leri nga tolovelekangiki ri vulavula na hina. Ninamuntlha Xikwembu xa ha vulavula na hina hi ku tirhisa Rito ra xona, ku nga Bibele. Loko hi ya hi xi yingisa naswona hi hanya hileswi hi swi dyondzaka, ripfumelo ra hina ri ta kula. Swi ve tano eka Samuwele.

22, 23. (a) Xana rungula leri eku sunguleni Samuwele a a chava ku byela Eli ri endleke hi ndlela yihi? (b) Xana ndhuma ya Samuwele yi hambete yi kula hi ndlela yihi?

²² Vusiku byebyo a byi ri bya nkoka eka Samuwele hikuva u sungule ku va ni vuxaka byo hlawuleka na Yehovha, a va muprofeta tlhelo muvulavuleri wakwe. Eku sunguleni Samuwele a a chava ku byela Eli leswi Yehovha a n’wi byeleke swona. Phela sweswi a ku ri ro hetelela Yehovha a vulavula hileswi a swi ta endleka endyangwini wa Eli ku nga ri khale. Kambe Samuwele u ve ni xivindzi xo vulavula na Eli, naswona u n’wi yingisile. Swi nga si ya kwihi, hinkwaswo leswi Yehovha a swi vuleke swi hetisekile: Tiko ra Israyele ri ye ri ya lwa ni Vafilista, Hofini na  Finiyasi va dlayiwe hi siku rero, kutani Eli u file loko a twa leswaku Areka yo kwetsima ya Yehovha yi tekiwile.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

²³ Hambiswiritano, vanhu va swi tivile leswaku Samuwele a a ri muprofeta wo tshembeka. Bibele yi vula leswaku “Yehovha a va na yena,” leswi kombisaka leswaku Yehovha u endle leswaku hinkwaswo leswi Samuwele a swi profeteke swi hetiseka.—Hlaya 1 Samuwele 3:19.

24. Hi ku famba ka nkarhi, xana Vaisrayele va endle xiboho xihi naswona ha yini a ku ri xidyoho lexikulu?

²⁴ Xana Vaisrayele va landzele nkongomiso wa Samuwele kutani va va vanhu va moya va tlhela va tshembeka? Doo! Hi ku famba ka nkarhi, va vule leswaku va lava ku avanyisiwa hi hosi leyi nga munhu wa nyama. A va lava ku fana ni matiko man’wana lama nga ni tihosi. Hikwalaho ka nkongomiso wa Yehovha, Samuwele u xi amukerile xikombelo xa vona. Kambe a a fanele a komba Vaisrayele ndlela leyi xidyoho xa vona a xi ri xikulu ha yona. Leswi a va swi endla a swi kombisa leswaku va ala ku fumiwa hi Yehovha! Kutani u hlengelete vanhu eGiligala.

25, 26. Eku heteleleni, xana Samuwele u va pfune njhani vanhu vakwe eGiligala leswaku va vona ndlela leyi xidyoho xa vona a xi ri xikulu ha yona emahlweni ka Yehovha?

²⁵ Hi mahlo ya mianakanyo a hi tivoneni hi ri exikarhi ka Vaisrayele lava a va ri eGiligala leswaku va ta yingisela Samuwele. Samuwele u tsundzuxe Vaisrayele hi ku tshembeka kakwe. Ha hlaya: “Samuwele a vitana eka Yehovha.” U kombele Yehovha leswaku ku va ni ku dzindza ka tilo.—1 Sam. 12:17, 18.

²⁶ Xana a swi ta kotekisa ku yini leswaku ku va ni dzindza ka tilo hi xixika? Leswi a swi nga si tshama swi endleka! Hambileswi van’wana a va kanakana leswaku leswi Samuwele a swi kombeleke swi ta endleka, swi endlekile. Mapapa ma sungule ku hlangana, hiloko ku hunga moya lowu nga voyamisa ni koroni. Endzhaku ka sweswo, ku ve ni ku dzindza ka tilo, hiloko mpfula yi na. Xana vanhu va angule njhani? “Vanhu hinkwavo va n’wi chave ngopfu Yehovha na Samuwele.” Eku heteleleni, va yi vonile ndlela leyi xidyoho xa vona a xi ri xikulu ha yona.—1 Sam. 12:18, 19.

27. Xana Yehovha u titwa njhani hi vanhu lava tekelelaka ripfumelo ra Samuwele?

²⁷ Samuwele a hi yena la fikeleleke timbilu ta vaxandzuki volavo, kambe i Yehovha Xikwembu. Ku sukela loko a ha ri muntshwa kukondza a dyuhala, u ve ni ripfumelo eka Xikwembu xakwe. Yehovha u n’wi katekisile. Ninamuntlha, Yehovha a nga si cinca. Wa ha va katekisa lava tekelelaka ripfumelo ra Samuwele.