Skip to content

Skip to table of contents

Lugwasyo Kulibaabo Batundululwa Angobakwetene Limwi

Lugwasyo Kulibaabo Batundululwa Angobakwetene Limwi

 Ba World Health Organization bakaamba kuti: “Munyika yoonse bamakaintu balatundululwa citaambiki. Micito yalunya yamwaika mbuli cilwazi cabbuka, aboobo cilayandika kubweza ntaamu cakufwambaana yakwiilesya.” Mbunga eeyi yakaamba kuti bamakaintu batandila ku 30 pesenti “akati kabaabo bakwetwe naa basyabidwe bakatundululwa kale mumakani aakoonana naa kuumwa” amulumi wabo. Alimwi lipooti yaba UN yakaamba kuti, munyika yoonse mumwaka omwe buyo, bamakaintu bali 137 balajaigwa abuzuba abalumi babo naa muntu umwi buyo wamumukwasyi. a

 Basikuvwuntauzya balaamba mbolili pati penzi lyakutundululwa mucikwati, pele tabaambi sikutundululwa umwi aumwi mbwacimvwide kucisa kumubili alimwi amumizeezo.

 Sena andinywe mulatundululwa angomukwetene limwi? Naa ambweni kuli ngomuzyi uutundululwa? Ikuti naa mboobo, amulange-lange twaambo tutobela tuzwa mu Bbaibbele tukonzya kumugwasya.

  Takuli kuyanda kwanu kuti ngomukwetene limwi kamutundulula

  Mulakonzya kujana lugwasyo

  Leza ulamubikkila maano

  Kutundululwa angomukwetene limwi kuyoomana

  Mbomukonzya kugwasya muntu uutundululwa

 Takuli kuyanda kwanu kuti ngomukwetene limwi kamutundulula

 Ncolyaamba Bbaibbele: “Umwi aumwi wesu uyoolyaambilila mwini kuli Leza.”​—Baroma 14:12.

 Kamuyeeya kuti: Sikumutundulula ngonguwe ulaamulandu akaambo kamicito yakwe.

 Ikuti naa mulumi wanu upa ndinywe mulandu nkakaambo kaako ncamutundulula, nkokuti ulilubizyide. Bakaintu beelede kuyandwa, ikutali kutundululwa.​—Bakolose 3:19.

 Zimwi ziindi, icipa muntu kutundulula ngwakwetene limwi, ambweni nkuciswa bulwazi bwamumizeezo, mbwaakakomezyegwa naa kunywa bukoko cakuzwa munzila. Nokuba boobo, uyoolyaambilila kuli Leza akaambo kambwamweendelezya mukaintu wakwe. Alimwi mukuli wakwe kucita kufwumbwa ciyandika kutegwa acince micito yakwe.

 Mulakonzya kujana lugwasyo

 Ncolyaamba Bbaibbele: “Ikuti kakuli basikulaya banji kulaba kuzwidilila.”​—Tusimpi 15:22.

 Kamuyeeya kuti: Ikuti kamulimvwa kutakwabililwa naa kuti tamuzyi cakucita, bamwi balakonzya kumugwasya.

 Nkaambo nzi ncomunga mwayandika lugwasyo lwabamwi? Ikuti naa mulatundululwa angomukwetene limwi, nzinji zikonzya kumupenzya mumizeezo. Cilakonzya kumukatazya kusala cintu ciluzi cakucita akaambo kakuti inga kamutazyi iciyandika kapati akati kazyeezyi zitobela:

  •   Kukwabilila buumi bwanu

  •   Kukwabilila bana banu

  •   Makani aamali

  •   Luyando ndomujisi kuli ngomukwetene limwi

  •   Kukwabilila cikwati canu ikuti ngomukwetene limwi wacinca micito yakwe

 Mubwini, mulakonzya kulimvwa kukopana mumizeezo alimwi akumaninwa maano. Ino nkuuli ni nkomukonzya kuunka kutegwa amugwasye?

 Mulongwe ngomusyoma naa umwi munamukwasyi andiza ulakonzya kumupa lugwasyo ndomuyandika. Kubandika amuntu umwi uumubikkila maano kulakonzya kugwasya kapati.

 Mulakonzya kutumina fooni kutubunga tugwasya bantu batundululwa kutegwa bamugwasye mpoonya-mpoonya. Aabo batambula mafooni ibabelekela mutubunga ootu balakonzya kumugwasya kubona ncomweelede kucita kutegwa mulikwabilile. Ikuti naa ngomukwetene limwi wakubona kulubizya kwakwe, alimwi uliyandide kucinca, bantu bamutubunga ootu balakonzya kumwaambila ntaamu zigwasya nzyayelede kubweza.

 Kuli abambi bakonzya kumupa lugwasyo cakufwambaana. Bantu aaba babikkilizya bamadokota, bamanesi, naa bantu bayiisyidwe munzila yaalubazu.

 Leza ulamubikkila maano

 Ncolyaamba Bbaibbele: “Jehova b ulaafwaafwi abaabo batyompedwe mumoyo; aabo bapengede mumizeezo ulabafwutula.”​—Intembauzyo 34:18.

 Kamuyeeya kuti: Leza umusyomezya kumugwasya.

 Jehova ulamubikkila maano kapati. (1 Petro 5:7) Ulaimvwisya mizeezo yanu alimwi ambomulimvwa mukati mwini. Ulakonzya kumuumbulizya kwiinda mu Jwi lyakwe Bbaibbele. Alimwi uyanda kuti kamupaila kulinguwe. Ciindi nomupaila, mulakonzya kumulomba busongo alimwi anguzu nzyomuyandika kutegwa muzyibe ncomweelede kucita mubukkale bwanu.​—Isaya 41:10.

 Kutundululwa angomukwetene limwi kuyoomana

 Ncolyaamba Bbaibbele: “Bayookkala umwi aumwi munsi lyamusaansa wakwe amunsi lyamukuyu wakwe, alimwi takukabi muntu naba omwe uuyoobayoosya.”​—Mika 4:4.

 Kamuyeeya kuti: Bbaibbele lisyomezya ciindi maanda naayooba busena bwakuliiba kubantu boonse.

 Jehova Leza alikke nguukonzya kumanizya mapenzi oonse kukabe kutamani. Bbaibbele lisyomezya kuti: “Uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, alimwi lufwu talukabi limbi, akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa takukabi limbi pe.” (Ciyubunuzyo 21:4) Aciindi eeco, zintu zibyaabi zyoonse tazikayeeyegwi limbi kayi ziyoonjililwa mubusena azintu zibotu. (Isaya 65:17) Oobu mbobulangizi bwakumbele Bbaibbele mbolimupa.

a Cibalo eeci caamba kutundululwa kwabamakaintu, pele twaambo twaambidwe tulabeleka akuli bamaalumi aabo batundululwa.

b Jehova ndizina lya Leza kweelana ambokutondezyedwe mu Bbaibbele.