Skip to content

Skip to table of contents

Ncomukonzya Kucita Kutegwa Mutalimvwi Kukatala Akaambo Kabulwazi Bwakabbuka

Ncomukonzya Kucita Kutegwa Mutalimvwi Kukatala Akaambo Kabulwazi Bwakabbuka

 Sena kuyoowa bulwazi bwa COVID-19 kwatalika kumupa kukatala? Ikuti mbomulimvwa oobo, tamuli nyolikke. Kwamyezi iili mbwiibede, bantu nyika yoonse bacinca bukkale bwabo akaambo kabulwazi oobu. Ba Regional Director baku Europe mumbunga ya World Health Organization ba Dr. Hans Kluge, bakaamba kuti “Ibanji balyaaba citaambiki kutegwa batayambukilwi bulwazi bwa COVID-19. Mubukkale buli boobu, ncuuba-uba kutayanda cintu cili coonse, naa kutayanda kucita cintu cili coonse, akulimvwa kukatala kapati.”

 Ikuti kamukatede akaambo kabulwazi oobu bwakabbuka, mutatyompyi pe. Bbaibbele lilimukubagwasya banji kuliyumya muciindi eeci cikatazya. Andinywe lilakonzya kumugwasya.

 Sena kulimvwa kukatala akaambo kabulwazi bwakabbuka mbulwazi?

 Kulimvwa kukatala akaambo kabulwazi bwakabbuka tabuli bulwazi pe, pele caamba buyo mbobalimvwa bantu akaambo kakuti bulwazi oobu bwacinca buumi bwabo alimwi balalibilika kujatikizya zyakumbele. Nokuba kuti muntu amuntu kuli mbwalimvwa, zitondezyo zyakukatala akaambo kabulwazi bwa corona zibikkilizya:

  •   Butolo bwakucita zintu

  •   Kutalya bweelede alimwi akutoona bweelede

  •   Kunyema-nyema

  •   Kulimvwa kukatala kucita milimo njomwakali kucita kakunyina penzi

  •   Kutabikkila maano

  •   Kubula bulangizi

 Nkaambo nzi kukatala akaambo kabulwazi bwa corona ncokuyandika kubikkilwa maano?

 Kukatala akaambo kabulwazi bwa corona kulakonzya kubikka buumi bwesu abwabamwi muntenda. Ikuti tiitwacenjela, asyoonto-syoonto inga twalijana kuti tatucaatobeli malailile aajatikizya kulikwabilila kubulwazi oobu. Mukuya kwaciindi, inga twacileka kubuyoowa bulwazi oobu, nokuba kuti bwazumanana kumwaika akujaya bantu. Akaambo kakuti twakatala kulesyegwa kucita zintu, inga twayanda kuba alwaanguluko, lwalo lukonzya kubikka buumi bwesu abwabamwi muntenda.

 Muciindi eeci cikatazya, ibanji babona mboluli lwamasimpe lugwalo lwaamba kuti: “Ikuti watyompwa mubuzuba bwamapenzi, nkokuti nguzu zyako zilaceya.” (Tusimpi 24:10) Bbaibbele lilijisi njiisyo zikonzya kutugwasya kuliyumya mubukkale butyompya, kubikkilizya akubulwazi oobu.

 Ino ninjiisyo nzi zyamu Bbaibbele zikonzya kumugwasya kuliyumya kukukatala kuboola akaambo kabulwazi bwa corona?

  •   Amweelebe kukkala munsi-munsi abamwi pele tamweelede kucileka kubandika ambabo

     Ncolyaamba Bbaibbele: “Mulongwe mwini-mwini . . . wakazyalilwa kuti akugwasye muziindi zyamapenzi.”—Tusimpi 17:17.

     Kaambo ncociyandika: Balongwe beni-beni balatuyaka. (1 Batesalonika 5:11) Mukwiimpana, kulizandula kwaciindi cilamfwu kubikka buumi bwesu muntenda.—Tusimpi 18:1.

     Amusole nzila eeyi: Amuyanzane abalongwe kwiinda mukwiizya kubelesya mavidiyo, kutuminana mafooni, ma e-mail naa mameseji. Amubandike abalongwe kuti zintu tazyeendi kabotu buzuba oobo, alimwi amubatumine bamwi kutegwa mumvwe naa bali buti. Amubaambile zintu zimugwasya kuliyumya mubukkale oobu. Amumucitile cintu cibotu mweenzinyoko, mpoonya muyoolimvwa kabotu nyoonse nyobilo.

  •   Amucibelesye kabotu ciindi nomuli mubukkale oobu

     Ncolyaamba Bbaibbele: “[Amucibelesye] kabotu ciindi coonse ncomujisi.”—Baefeso 5:16.

     Kaambo ncociyandika: Kucibelesya kabotu ciindi inga camugwasya kuzilanga kabotu zintu alimwi akutalibilika kapati.—Luka 12:25.

     Amusole nzila eeyi: Muciindi cakuyeeya zintu nzyomutacicikonzyi kucita, amuyeeye zintu zibotu nzyomukonzya kucita. Mucikozyanyo, ikuti naa kuli zintu nzyomwatakali kucita akaambo kakubula ciindi, naa zintu nzyomuyanda kwiiya kucita, ecino nceciindi cakuzicita. Alimwi mulakonzya kubelesya ciindi cinji kuba amukwasyi wanu.

  •   Amube amulongo

     Ncolyaamba Bbaibbele: “Zintu zyoonse azicitwe . . . kweelana abubambe.”—1 Bakorinto 14:40.

     Kaambo ncociyandika: Bantu banji balaliiba akuba alukkomano kuti kabajisi mulongo wakucita zintu.

     Amusole nzila eeyi: Amupange mulongo uutondezya zintu nzyomucita lino. Amubikke ciindi cigaminide cakucita homuweki, mulimo wakumubili, milimo yaaŋanda alimwi azintu zyakumuuya. Amubikkilizye azintu zimwi mbuli ciindi cakwiizya amukwasyi, kwiindwa muwo aanze, akunyanyaasya mubili. Kwainda ciindi mweelede kuulanga-langa mulongo wanu, akuucinca kuti kakuyandika.

  •   Amucince kuti ziindi zyacinca

     Ncolyaamba Bbaibbele: “Muntu uucenjede abona mapenzi ulayuba.”—Tusimpi 22:3.

     Kaambo ncociyandika: Kweelana ankomukkala, kucinca kwaziindi inga kwapa kuti mutabi acoolwe cakwiindwa kawo kabotu akuyotela zuba, zyalo ziyandika kutegwa mupone buumi buli kabotu.

     Amusole nzila eeyi: Ikuti naa nciindi camupeyo, amusole kucinca zintu muŋanda naa kubusena nkomubelekela kutegwa zuba kalinjila kabotu. Amupulane zintu nzyomukonzya kucitila aanze nokuba kuti kwatontola. Ikuti kacikonzyeka, amuule zisani zikasaala zikonzya kupa kuti kamuli anze ciindi camupeyo.

     Ikuti kwatalika kukasaala, kanji-kanji bantu baleendeenda, aboobo amulikwabilile. Amupulane nkomuyanda kuunka, akusala ciindi nokutanooli bantu banji ooko nkomuunka.

  •   Amuzumanane kutobela malailile aakulikwabilila kubulwazi bwa COVID

     Ncolyaamba Bbaibbele: “Mufwubafwuba takwe makani alimwi ulalisyoma.”—Tusimpi 14:16.

     Kaambo ncociyandika: Bulwazi bwa COVID-19 bulajaya, ikuti tiitwabikkila maano tulakonzya kuyambukilwa.

     Amusole nzila eeyi: Lyoonse mweelede kuti kamujisi malailile mapya aapegwa amfwulumende alimwi akubona kuti mulaatobela. Kamuyeeya nzyomucita mboziyoomujatikizya nywebo, banamukwasyi, alimwi abamwi.

 Kuti kamuyanda, mulakonzya kubuzya umwi wa Bakamboni ba Jehova kujatikizya bubambe mbobabikkide bwakuswaangana antoomwe aciindi nokuli bulwazi bwa COVID-19. Mucikozyanyo, nyika yoonse Bakamboni ba Jehova bacita miswaangano yabo yambungano, Ciibalusyo calufwu lwa Jesu, alimwi amiswaangano mipati kwiinda mukubelesya nzila yakukwabana avidiyo.

 Tupango twamu Bbaibbele tukonzya kugwasya mubukkale oobu

 Isaya 30:15: “Mulaba anguzu kufwumbwa buyo kuti mubatame akuba alusyomo.”

 Bupanduluzi: Kusyoma lulayo lwa Leza kulakonzya kutugwasya kukkazika moyo muziindi zyamapenzi.

 Tusimpi 15:15: “Mazuba oonse aamuntu uupengede mabyaabi, pele ooyo uulaamoyo uukkomene ulaapobwe ciindi coonse.”

 Bupanduluzi: Kubikkila maano kuzintu zili kabotu kulakonzya kutugwasya kukkomana nomuba muziindi zyamapenzi.

 Tusimpi 14:15: “Muntu mufwubafwuba ulaasyoma makani oonse, pele ooyo uucenjede ulakkala ansi kuyeeya ntaamu zyakwe.”

 Bupanduluzi: Amwaatobele malailile aakulikwabilila, alimwi mutanoofwambaani kusyoma kuti malailile aayo taayandiki.

 Isaya 33:24: “Taakwe muntu naba omwe uukkala munyika uuyakwaamba kuti: ‘Ndaciswa.’”

 Bupanduluzi: Leza usyomezya kwaamana malwazi oonse.