Skip to content

Skip to table of contents

Kuzumanana Kuyaambele Cikwati Nocamana

Kuzumanana Kuyaambele Cikwati Nocamana

Kuzumanana Kuyaambele Cikwati Nocamana

“Ndakabijilwa kapati alimwi ndakatyompwa. Buumi bwakali buyo kabotu pele cakutayeeyela, zyintu zyakacinca.”—Ba MARK, * ibakkala mwaka omwe kuzwa ciindi nobakalekana.

“Balumi bangu bakasyabide mukaintu wamusela amwaneesu musimbi. Notwakalekana, ndakayoya nkaambo bakali bakali, pele ndakausa alimwi ndakalimvwa kubula mpindu.”—Ba EMMELINE, ibakkala kwamyaka iili 17 kuzwa ciindi nobakalekana.

Bamwi bantu balalekana kabajisi muzeezo wakuti bayookkala kabotu, kakuli bamwi inga kabayanda kuzumanana mucikwati pele ngobakwetene limwi tayandi. Pele bunji bwabaabo ibalekana bajana kuti buumi bulakatazya kwiinda mbobakali kuyeeyela. Alimwi buya kuti mwakalekana caino-ino, cilakonzya kumubeda cintu cityompya kapati kwiinda zyintu zimwi ziyoomucitikila mubuumi. Aboobo, inga camugwasya ­kulanga-langa lulayo lwamu Bbaibbele lukonzya kumugwasya kuliyumya mumapenzi aboola akaambo kakulekana.

BUYUMUYUMU BWAKUSAANGUNA: MIZEEZO IITYOMPYA.

Buyumuyumu kujatikizya mali, kulela bana, alimwi akulendelelwa bulakonzya kumukatazya kapati, alimwi cilakatazya kuleka kuyeeya azyintu eezyi. Basikwaazwa ba Judith Wallerstein, basyaazibwene mumakani aakwiiya mbobayeeya bantu, bakajana kuti nokuba kuti kwainda myaka kuzwa ciindi bantu nobakalekana, bamwi balimvwa kuti bakaabwa alimwi akuti bakalekelezyegwa. Basyoma kuti buumi “tabuli kabotu, bulatyompya alimwi bulalendelezya.”

NCOMUKONZYA KUCITA

Amuuse kujatikizya ncomwakasweekelwa. Mulakonzya kuti kamucimuyanda muntu ngomwakakwetene limwi. Nokuba kuti tiimwakali kumvwana, mulakonzya kuusa akaambo kakuti tamujisi lukkomano ndomwakali kuyeeyela kujana mucikwati. (Tusimpi 5:18) Mutafwi nsoni “kulila.”—Mukambausi 3:1, 4.

Mutanoolizanduli. Nokuba kuti muyandika kuba aciindi cakukkala nyolikke ciindi nomulila, tacigwasyi kulizandula kwaciindi cilamfwu. (Tusimpi 18:1) Mwanoobandika abalongwe banu, kamubelesya majwi aakulwaizya nkaambo kutongauka kapati nokuba kuti twaambo ntomwaamba ntwamasimpe, inga kwapa bamwi kumutantamuka. Mbocamanina buyo cikwati, ikuti mwayanda kucita cintu cimwi cipati, amulombe lugwasyo kuzwa kumuntu ngomusyoma.

Amububikkile maano buumi bwanu. Penzi lyakulekana kanji-kanji lilanyonganya mubili, mucikozyanyo kuba amalwazi a BP, naa kuciswa mutwe. Kamulya zyakulya ziyaka mubili, kamucita zisobano zinyanyaasya mubili alimwi akoona mawoola aayelede.—Baefeso 5:29.

Amuzigwisye zyintu zimupa kunyema kujatikizya ngomwakakwetene limwi naa eezyo nzyomutayandi, pele amwaayobole kabotu mapepa aayandika. Ikuti zyintu zili mbuli mafwoto aabwiinga kazimunyemya, amuzibikke mubbokesi akubayobweda bana banu.

Amwiilwane mizeezo iityompya. Ba Olga, ibakalekana abalumi babo ibakacita bumambe, bakaamba kuti: “Ndakazumanana kulibuzya kuti, ‘Ino ncinzi mukaintu ooyo ncajisi nconditajisi mebo?’” Mukuya kwaciindi ba Olga bakabona kuti, kwiinduluka kuyeeya zyintu zityompya kulakonzya ‘kutyola moyo.’—Tusimpi 18:14.

Banji bajana kuti kulemba zyintu nzyobayeeya kulabagwasya kuzyiba alimwi akweendelezya mizeezo yabo. Kuti mwacita oobo, amusole kujana ikaambo kakulwaizya kutegwa kanjile mubusena bwamizeezo iityompya. (Baefeso 4:23) Mucikozyanyo amulange-lange twaambo ootu tobilo:

Muzeezo wakaindi: Ndime ndakapa kuti atasyomeki.

Muzeezo mupya: Kulezya kwangu tiikwakeelede kupa kuti asyabe muntu uumbi pe.

Muzeezo wakaindi: Ndakasowa buyo ciindi kukkala amuntu uutali kabotu.

Muzeezo mupya: Inga ndakkomana kuti ndabikkila buyo maano kuzyintu zili kumbele ikutali zyakainda kale.

Mutatubikkili maano twaambo tucisya moyo. Balongwe banu ibamuyanda alimwi ababbululu banu balakonzya kwaamba zyintu zicisizya moyo alimwi nzyomubona kuti taziluzi. Balakonzya kwaamba kuti: ‘Mukaintu uulya tanaakali kukweelela,’ naa ‘Leza takuyandi kulekana.’ * Nkakaambo kaako Bbaibbele lyaamba kuti: “Utabiki moyo wako kumajwi oonse ngebaamba bantu.” (Mukambausi 7:21) Ba Martina ibakkala myaka yobilo kuzwa ciindi nobakalekana, baamba kuti: “Muciindi cakubikkila maano majwi aacisizya moyo, ndilasoleka kulanga zyintu mbuli mbwazilanga Leza. Mizeezo yakwe ilisumpukide kwiinda yesu.”—Isaya 55:8, 9.

Amupaile Kuli Leza. Aabo ibamukomba ubakulwaizya ‘kuwaala makatazyo aabo oonse kulinguwe’ kwaambisya ciindi nobali mubukkale bukatazya kapati.—1 Petulo 5:7.

AMUSOLE NZILA EEYI: Amulembe tupango twamu Bbaibbele ntomubona kuti tulamugwasya, alimwi amutubikke mpomukonzya kutubona ziindi zinji. Kunze aamagwalo aambwa kale mucibalo eeci, bantu banji ibakalekana bagwasyigwa amagwalo aaya: Intembauzyo 27:10; 34:18; Isaya 41:10; alimwi a Baloma 8:38, 39.

BUYUMUYUMU BWABILI: CILONGWE CANU ANGOMWAKAKWETENE LIMWI.

Ba Juliana, ibakakwetwe kwamyaka iili 11 baamba kuti: “Ndakamukombelezya mulumaangu kuti tutalekani. Pele naakandileka, ndakanyema kapati kujatikizya nguwe alimwi amukaintu ngwaakakwata.” Bunji bwabaabo ibakalekana balazumanana kuba abukali kuli yooyo ngobakakwetene limwi kwamyaka iili mbwiibede. Pele kanji-kanji inga balabandika angobakakwetene limwi, kwaambisya kuti kabajisi bana.

NCOMUKONZYA KUCITA

Amuzumanane acilongwe cili kabotu angomwakakwetene limwi. Kamubandika buyo itwaambo tuyandika kapati alimwi mubufwaafwi. Banji bajana kuti kucita boobu cileta luumuno.—Baloma 12:18.

Mutanoobelesyi majwi acisya moyo. Ciindi nomwalimvwa kuti mwanyema kapati, lulayo oolu lwamu Bbaibbele lulabeleka: “Uukasya majwi aakwe uli aluzibo.” (Tusimpi 17:27) Kuti mwabona kuti mubandi taucili kabotu, mulakonzya kwaamba kuti: “Amundipe ciindi ndikaayeeye makani aaya, tuyoobandika aakale.”

Amwaandaanye zyintu nzyomujisi azyayooyo ngomwakakwetene limwi, zyintu zili mbuli mapepa aajatikizya mulawo alimwi aajatikizya mali.

AMUSOLE NZILA EEYI: Mwaakubandika alimwi angomwakakwetene limwi, amukabone zyintu zitondezya kuti umwi akati kanu watalika kulikwabilila naa tacinyoneki. Kuti kwayandika, inga mwalomba kuti mukabandike aakale naa kubandika kubelesya e-mail.—Tusimpi 17:14.

BUYUMUYUMU BWATATU: IKUGWASYA BANA BANU KUCINCA.

Ba Maria balaamba mbozyakabede zyintu ciindi cikwati cabo nocakamana: “Mwanaangu musimbi uucili mwana wakali kulila lyoonse alimwi wakatalika alimwi kusubila abulo. Awalo mwanaangu musimbi umwi nokuba kuti wakali kusisa mbwaakali kulimvwa, pele cakali kulibonya kuti wakali kulimvwa bubi.” Pele cilausisya kuti inga mwalimvwa kuti tamujisi ciindi naa nguzu zyakugwasya bana banu ciindi nobamuyanda kapati.

NCOMUKONZYA KUCITA

Amubakulwaizye bana banu kubandika andinywe kujatikizya mbobalimvwa, nokuba kuti inga baamba zyintu “cakutayeeya.”—Jobu 6:2, 3.

Mutapi mikuli yanu bana banu. Nokuba kuti inga mwayanda lugwasyo kujatikizya mbomulimvwa mumizeezo alimwi mwanaanu inga waboneka kuti inga wamugwasya, taciluzi kumulomba kuti amugwasye kujatikizya mapenzi aabapati. (1 Bakolinto 13:11) Mutanooambili mwanaanu mapenzi aanu, naa kumubikka kuba simwiimaakati angomwakakwetene limwi.

Amububikkile maano buumi bwamwanaanu. Kukkala nkukonya nkomwakali kukkala alimwi akucita zyintu mbubwenya, cilagwasya kapati, pele ciyandika kapati kwiinda zyoonse nkuba acilongwe cibotu a Leza, nkokuti kubala Bbaibbele alimwi akukomba mumukwasyi.—Deuteronomo 6:6-9.

AMUSOLE NZILA EEYI: Mumvwiki njoonya ino, amubasyomezye bana banu kuti mulabayanda alimwi kuti tabali mbabo bakapa kuti cikwati cimane. Amwiingule mibuzyo yabo alimwi mutamupi mulandu ngomwakakwetene limwi.

Mulakonzya kuzumanana kuyaambele mubuumi bwanu cikwati nocamana. Ba Melissa ibakakwetwe kwamyaka iili 16, baamba kuti: “Nocakamana cikwati, ndakalyaambauzya kuti, ‘Tiindakali kuyanda kuti buumi bwangu bube boobu pe.’” Pele lino balimvwa kukkutila nokuba kuti bali mubukkale oobu. Alimwi baamba kuti, “Kuzwa ciindi nondakaleka kuyeeya zyakandicitikila, ndakalimvwa kabotu.”

^ munc. 2 Mazyina aamwi mucibalo eeci acincwa.

^ munc. 18 Leza ulabijilwa akulekana kucitwa munzila yalweeno alimwi yabumpelenge. Pele kuti umwi mucikwati wacita bwaamu, Leza ulapa nguzu kuli yooyo watalubizya kusala kulekana naa pe. (Malaki 2:16; Matayo 19:9) Amubone magazini yamu Cingisi ya Awake! yakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova yamu February 8, 1994 iijisi cibalo cakuti “The Bible’s ViewpointWhat Kind of Divorcing Does God Hate?”

AMULIBUZYE KUTI . . .

▪ Sena ndalipa ciindi cakulila kujatikizya kumana kwacikwati?

▪ Mbuti mbondinga ndaleka kunyema kujatikizya ngondakakwetene limwi?

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Amuzumizye Jwi lya Leza kumugwasyilizya muziindi zikatazya

[Cifwanikiso icili apeeji 10]