FESILI 9
Pe e Tatau Ona Ou Talitonu i le Evolusione?
O LE Ā E TE FAIA?
Se mea e ono tupu: Ua lē mautonu le mafaufau o Alex. E talitonu o ia i le Atua ma le foafoaga. Ae o ananei na maumauaʻi lava lana faiaʻoga o le paiolo ma fai atu e moni le evolusione, ma e faavae mai i suʻesuʻega faasaienisi aloaʻia. E lē manaʻo Alex e foliga atu o ia e valea. O lea ua ia manatu ifo ai, ʻAfai o lea ua faamaonia e saienitisi e moni le evolusione, o ai la aʻu e fesiligia ai i latou?’
Pe ana faapea o oe o Alex, pe o le a e taliaina le evolusione ona ua faamatalaina i tusi aʻoga o se mea moni?
IA NOFO MA MAFAUFAU LELEI
E masani lava o i latou e talitonu ma i latou e lē talitonu i le evolusione, e vave ona faailoa mai mea e latou te talitonu i ai, e aunoa ma le iloa o le māfuaaga e latou te talitonu ai faapea.
-
O isi tagata e talitonu i le foafoaga, ona o mea na sa aʻoaʻoina ai i latou i le lotu.
-
O isi tagata e talitonu i le evolusione, ona o mea na sa aʻoaʻoina ai i latou i le aʻoga.
O FESILI E ONO E TATAU ONA ILOILOINA
Ua faapea mai le Tusi Paia: “E tofu lava le fale ma le tagata na ia faia, a o lē na faia mea uma o le Atua lea.” (Eperu 3:4) Pe e talafeagai ona talitonu i lenā manatu?
MANATU: Na iai le vateatea ma le lalolagi ona o se pā faafuaseʻi (big bang).
1. O ai ma po o le ā le māfuaaga o lenā pā faafuaseʻi?
2. O lē fea e sili ona fetaui: na faafuaseʻi ona iai mea uma, pe na iai se tasi na māfua ai ona iai mea uma?
MANATU: Na tupuga mai tagata mai i manu.
3. Pe afai na tupuga mai tagata mai i manu e pei o manukī, aiseā la ua matuā sili ai le tomai faalemafaufau o tagata nai lo o manukī?
4. Pe afai e manaʻomia se tagata tomai e fausiaina se masini e leai se ola, o le ā la e manaʻomia ina ia faia ai se sela ola po o se tagata ola?
MANATU: O le evolusione o se aʻoaʻoga ua faamaonia e saʻo.
5. Pe na iloilo lelei e le tagata na faia lenei faamatalaga vala uma o lea mataupu?
6. E toʻafia ni tagata e talitonu i le evolusione, ona ua fai atu isi e talitonu foʻi i ai tagata atamamai uma?
Ua faapea mai Julia: “Pe afai o loo e savali i se vaomatua ae e tau atu i se fale matagofie, po o le a e manatu: ʻOka se manaia o le fale. E mautinoa sa saʻo lelei le auala na paʻuʻū ifo ai laau ma faia aʻe ai lenei fale.’ E leai, auā e lē fetaui lenā manatu. Aiseā la tatou te talitonu ai o mea uma lava o loo iai i le vateatea ma le lalolagi, na teʻi lava ua iai?”
Ua faapea mai Gwen: “Seʻi faapea na fai atu se tagata sa iai se mea na pā i se fale lomitusi, ma pisi solo ai le vaitusi i puipui ma faʻalo o le fale ma faia aʻe ai upu o se lomifefiloi. Po o le a e talitonu i lenā tala?”
AISEĀ E TALITONU AI I LE ATUA?
Ua faalaeiauina oe i le Tusi Paia ina ia e “mafaufau lelei.” (Roma 12:1) O lona uiga, e lē tatau ona faavae ou talitonuga i le Atua i
-
FAALOGONA (Ou te lagona e iai se malosi e sili atu nai lo o aʻu)
-
TAAʻIGA A ISI (Ou te nofo i se vaipanoa e toʻaʻaga tagata i lotu)
-
TAUANAU E ISI (Na tausia aʻe aʻu e oʻu mātua ina ia talitonu i le Atua. E leai la saʻu filifiliga e mafai ona fai)
Nai lo o lea, e tatau ona iai ni māfuaaga lelei o ou talitonuga.
Ua faapea mai Teresa: “Pe a ou iai i le vasega ma faalogo atu i le faiaʻoga o faamatala mai aogā o vaega eseese o o tatou tino, ou te mautinoa ai o loo soifua le Atua. E tofu lava vaega taʻitasi o le tino ma lona aogā ma le auala e gaoioi ai, e oo lava i vaega e sili ona ninii, ma e masani ona gaoioi nei vaega e aunoa ma lo tatou iloaina. O le tino o le tagata o se mea e matuā ofo ai.”
Ua faapea mai Richard: “Pe a ou vaai atu i se fale e sili ona maualuga, se meli laʻupasese, po o se taavale, ou te fesili ifo, ʻO ai na faia lenei mea?’ E manaʻomia ni tagata atamamai e fausia se taavale, auā mo se faataʻitaʻiga, ina ia mafai ona fealuaʻi le taavale, e manaʻomia ona atoa ma gaoioi vaega ninii uma o le taavale. Afai la na manaʻomia se tasi e fausia taavale, e tatau foʻi la ona iai se tasi na faia i tatou.”
Ua faapea mai Anthony: “O le tele o loʻu suʻesuʻeina o le faasaienisi, o le atili foʻi lenā ona ou talitonu e lē moni le evolusione.” Na ia taʻua foʻi, i lona manatu e sili atu ona faigatā ona talitonu i le evolusione, nai lo o le talitonu e iai Sē na foafoaina mea.
SE MEA E MAFAUFAU I AI
E ui i le tele o tausaga o saʻiliʻiliga a saienitisi, ae e lē o mafai lava ona latou malilie uma i se manatu e tasi e faamatala ai le evolusione. E tatau ona matuā atamamai saienitisi i lenei mataupu. Peitaʻi, afai e lē o mafai ona tasi lo latou manatu e uiga i le evolusione, pe e sesē la ona e fesiligia lea talitonuga?