1. E faapefea ona maua se aiga fiafia?

E FINAGALO Ieova le Atua ia fiafia lou aiga. Ua iai taʻiala i lana Afioga i tiute tauave o tagata taʻitoʻatasi o le aiga e tusa ai ma le finagalo o le Atua. E iai iʻuga lelei pe a faatino e tagata o le aiga, o latou tiute tauave e tusa ai ma fautuaga a le Atua. Na fetalai Iesu: “Amuia i latou e faalogo i le afioga a le Atua ma tausi i ai!”—Luka 11:28.

2. O le ā le mea e ao ona tatou iloa ina ia fiafia ai le aiga?

² O le fiafia o le aiga, e faalagolago lea i lo tatou iloaina o Ieova na tupuga mai ai aiga, o lē na taʻua e Iesu o lo tatou “Tamā.” (Mataio 6:9) Ua iai aiga uma o le lalolagi ona o lo tatou Tamā i le lagi, ma e silafia e Ieova le auala e fiafia ai aiga. (Efeso 3:14, 15) O le ā le aʻoaʻoga a le Tusi Paia i tiute tauave o tagata taʻitoʻatasi o le aiga?

3. E faapefea ona faamatala e le Tusi Paia le amataga mai o aiga, ma aiseā ua tatou iloa ai e moni lenā tala?

³ Na faia e le Atua Atamu ma Eva ma faatasia i laʻua o se tane ma se avā. Na ia tuuina i laʻua i le faatoʻaga matagofie o Etena o se parataiso i le lalolagi, ma faatonu e fai sa laʻua fanau. Na fetalai i ai Ieova: “Ia fanafanau ma ia matuā faatoʻateleina, ia tumu ai le lalolagi ma ia galueaʻiina.”  (Kenese 1:26-28; 2:18, 21-24) E lē o se fagogo po o se talafatu lenei mea, auā na faaalia e Iesu, e moni le tala a le Kenese i le amataga mai o aiga. (Mataio 19:4, 5) E ui ua lutia i tatou i le mau faafitauli ma e lē o faia le finagalo o le Atua i le taimi nei e pei ona ia faafinagaloina, ae seʻi o tatou vaai i le māfuaaga e mafai ai ona fiafia o tatou aiga.

4. (a) E faapefea ona tatou saosaolaumea i le fiafia o o tatou aiga? (e) Ina ia fiafia o tatou aiga, aiseā e tāua ai le suʻesuʻeina o le soifuaga o Iesu?

⁴ E mafai ona saosaolaumea tagata uma o le aiga ina ia maua le fiafia pe a faaaʻoaʻo i le alofa o le Atua. (Efeso 5:1, 2) E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le Atua ae e lē o vaaia o ia? E mafai ona tatou iloa le auala e gaoioi ai Ieova auā na ia auina mai lona Alo ulumatua i le lalolagi. (Ioane 1:14, 18) A o soifua i le lalolagi, na faaaʻoaʻo lelei Iesu Keriso i lona Tamā, e pei lava o loo faalogo ma vāai atu tagata i fetalaiga ma gaoioiga a le Atua. (Ioane 14:9) O lea la, o le iloaina o le alofa o Iesu ma mulimuli i lana faaaʻoaʻoga, o le a tatou saosaolaumea ai i le fiafia o o tatou aiga.

5, 6. (a) E faapefea i le auala na feutagaʻi ai Iesu ma ona soo ona fai ma faaaʻoaʻoga mo tane? (e) O le ā le mea e tatau ona fai ina ia faamagaloina ai agasala?

⁵ O loo taʻua i le Tusi Paia, e ao i tane ona feutagaʻi ma a latou avā e pei ona feutagaʻi Iesu ma ona soo. Ia tomānatu i le faatonuga a le Tusi Paia: ʻO outou tane, ia faaauau ona alolofa atu i a outou avā, e pei o le Keriso foʻi ona alofa i le faapotopotoga, ma foaʻi mai lona ola mo le faapotopotoga. O le mea lea, e tatau i tane ona alolofa atu i a latou avā e pei o o latou lava tino. O lē e alofa i lana avā, e alofa o ia iā te ia lava, auā e leai se tane e ita i lona lava tino; ae e na te fafaga ma faapelepele i ai, e pei foʻi ona faia e Keriso i le faapotopotoga.’—Efeso 5:23, 25-29.

 ⁶ O le alofa o Iesu mo ona soo o se faaaʻoaʻoga sili lenā mo tane. “Ua [ia] alofa iā i latou e oo i le gataaga,” ma na fai o ia ma togiola mo i latou e ui lava e lē lelei atoatoa i latou. (Ioane 13:1; 15:13) Ua faapena foʻi ona pulunaunauina tane: “Ia alolofa atu pea i a outou avā, ma aua le soona feita iā i latou.” (Kolose 3:19) O le ā le mea o le a fesoasoani i se tane e mulimuli ai i lenā fautuaga, aemaise pe a lē faautauta lana avā i nisi taimi? E tatau ona ia manatua ona lava masei, ma le mea e tatau ona ia faia ina ia faamagalo ai o ia e le Atua. O le ā le mea e tatau ona ia faia? E tatau ona ia faamagalo atu i ē na agasala iā te ia, e aofia ai lana avā. O le mea foʻi lenā e tatau ona fai e le avā. (Faitau le Mataio 6:12, 14, 15.) E lētioa a fai mai isi, e tatau ona fefaamagaloaʻi ina ia maua se faaipoipoga fiafia.

7. O le ā le tulaga na silafia e Iesu lea ua fai ma faaaʻoaʻoga mo tane?

⁷ E lelei ona mātau e tane, na magafagafa Iesu i faalogona o ona soo. Na silafia e Iesu le mea e gata mai ai lo latou malosi, atoa foʻi ma o latou manaʻoga faaletino. O se faaaʻoaʻoga, na ia fetalai atu iā i latou ina ua lē lavavā: “Seʻi o tatou ō na o i tatou i se mea tuufua ma fai ai sina mālōlōga.” (Mareko 6:30-32) E tatau foʻi ona magafagafa i faalogona o avā. Ua faamatalaina avā i le Tusi Paia o “se ipu e sili ona vaivai,” e tatau ona “āva” i ai tane. Aiseā? Auā ua tofia faatasi tane ma avā “i le meaalofa foaʻifua o le ola.” (1 Peteru 3:7) E ao i tane ona manatua, e tāua i le Atua le faamaoni o se tagata, ae e lē tāua po o ia o se tane po o se fafine.—Salamo 101:6.

8. (a) E faapefea i se tane e “alofa i lana avā” ona “alofa o ia iā te ia lava”? (e) O le ā le uiga o le avea o le tane ma le avā ma “tino e tasi”?

⁸ Ua taʻua i le Tusi Paia, o se tane e “alofa i lana avā, e alofa o ia iā te ia lava.” Na taʻua e Iesu le māfuaaga, auā ua ʻlē toe toʻalua, ae ua avea i laʻua ma tino e tasi.’ (Mataio 19:6) E lē tatau ona la feusuaʻi ma se isi lava tagata. (Faataoto  5:15-21; Eperu 13:4) E mafai ona la faia lenei mea pe a manatu alofa le tasi i manaʻoga o le isi. (1 Korinito 7:3-5) E manaia le timaʻiga lenei: “E leai se tane e ita i lona lava tino; ae e na te fafaga ma faapelepele i ai.” E tatau i tane ona alolofa i a latou avā e pei ona alolofa iā i latou lava, ma ia manatua latou te tali atu i lo latou ulu o Iesu Keriso.—Efeso 5:29; 1 Korinito 11:3.

9. O le ā le uiga o Iesu o loo taʻua i le Filipi 1:8, ma aiseā e tatau ai ona faaalia e tane lenei uiga i a latou avā?

⁹ Na taʻua e le aposetolo o Paulo le ʻalofa faapelepele o Keriso Iesu.’ (Filipi 1:8) Na faafouina isi ona o le alofa faapelepele o Iesu, o se uiga na fiafia i ai fafine na avea ma ona soo. (Ioane 20:1, 11-13, 16) E mananaʻo foʻi avā ia alolofa naunau atu a latou tane iā i latou.

10. Ua faapefea ona faia e Iesu se faaaʻoaʻoga lelei mo avā?

¹⁰ O le aiga, o se faalapotopotoga ma e tatau ona iai se ulu ina ia sologa lelei ai. E iai Lē ua fai ma ulu o Iesu, lea e gauaʻi atu i ai. “O le ulu o Keriso o le Atua” e pei “o le ulu o le fafine o le tane.” (1 Korinito 11:3) O se faaaʻoaʻoga lelei le gauaʻi o Iesu i le Atua, auā o i tatou uma lava, e iai sē ua fai ma o tatou ulu e tatau ona gauaʻi i ai.

11. O le ā le manatu e ao ona iai i se avā e faatatau i lana tane, ma o ā aafiaga o lana amio?

¹¹ E iai masei o tane, ma e lē lelei atoatoa le auala e faatino ai o latou tulaga ulu i aiga. O ā mea e tatau ona fai e se avā? E lē tatau ona tautala faatauvaa i mea e fai e lana tane, pe fia pule foʻi i lana tane. E lelei ona manatua e avā, o le agaga agamalu ma le filemu o se mea tautele lea i le silafaga a le Atua. (1 Peteru 3:4) A amioaʻi faapena se avā, o le a faigofie ona ia gauaʻi atu i faatonuga a le Atua, aemaise pe a lutia i faafitauli. E lē gata i lea, ua faailoa mai i le Tusi Paia: “O le avā, ia matuā faaaloalo o ia i lana tane.” (Efeso  5:33) Ae ā pe a lē gauaʻi le tane i le tulaga ulu o Keriso? Ua pulunaunauina avā: “Ia gauaʻi atu i a outou lava tane, ma afai e lē usiusitaʻi nisi i le upu, e mafai ona maua i latou i le amiolelei a a latou avā e aunoa ma se upu, auā ua latou vāaitino i a outou amioga mamā ma le matuā faaaloalo.”—1 Peteru 3:1, 2.

12. Aiseā e lē sesē ai ona faailoa atu e le avā ona manatu i se auala faaaloalo?

¹² Pe e talitonu lana tane pe leai, ae e tatau i le avā ona faaaloalo pea i ai ma ia faautauta i le auala e faailoa atu ai ona manatu, ia e ese mai i manatu o lana tane. E ono saʻo manatu o le avā, ma e mafai ona aogā i le aiga pe a faalogo i ai le tane. E ui e leʻi malie Aperaamo i le fautuaga a lana avā o Sara i se faafitauli i lo la aiga, ae na fetalai le Atua iā Aperaamo: “Ia faalogo iā te ia.” (Faitau le Kenese 21:9-12.) Ae a fai se filifiliga a le tane e lē feteenaʻi ma tulafono a le Atua, e tatau ona gauaʻi i ai le avā e ala i le lagolagoina o lenā filifiliga.—Galuega 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) O ā mea e tatau ona fai e avā e pei ona timaʻi mai ai le Tito 2:4, 5? (e) O le ā le tala a le Tusi Paia i le nonofo eseese ma le tatalaina o le faaipoipoga?

¹³ A o faatino ona tiute tauave, e tele mea e fai e le avā i le tausiga o le aiga. O se faaaʻoaʻoga, ua faaalia i le Tusi Paia, o fafine faaipoipo e tatau ona “alolofa i a latou tane ma a latou fanau, ia mafaufau lelei, ia amio mamā, ia faia galuega i le fale, ia amiolelei, ia gauaʻi atu i a latou lava tane.” (Tito 2:4, 5) O se avā ma se tinā faapena e alofagia ma faaaloalogia o ia e lona aiga. (Faitau le Faataoto 31:10, 28.) Peitaʻi, ona e lē lelei atoatoa le tane ma le avā, e ono tulaʻi mai ai ni tulaga mataʻutia lea e iʻu ai ina nonofo eseese pe tatala foʻi le faaipoipoga. E faataga e le Tusi Paia le nonofo eseese ona o ni tulaga maʻoti. Ae e lē tatau ona manatu māmā i ai, auā ua faapea mai le Tusi Paia: ʻE lē tatau i se avā ona tuua lana tane ma e lē tatau i le tane ona  tuua lana avā.’ (1 Korinito 7:10, 11) E pau le māfuaaga o loo taʻua i le Tusi Paia e mafai ona tatala ai se faaipoipoga, pe a mulilua le tane po o le avā.—Mataio 19:9.

14. Na faapefea ona feutagaʻi Iesu ma tamaiti, ma o le ā e ao ona fai e mātua mo a latou fanau?

¹⁴ Na faia e Iesu se faaaʻoaʻoga lelei mo mātua i le auala e feutagaʻi ai ma tamaiti. Ina ua taumafai tagata e vavao tamaiti mai le ō atu iā Iesu, na ia fetalai atu: “Tuu ai pea tamaiti e ō mai iā te aʻu, ae aua le taofia i latou.” Ua faamatala atili i le Tusi Paia: “Ona siitia lea e ia o tamaiti i ona lima, ua faamanuia iā i latou ma faaee ona aao iā i latou.” (Mareko 10:13-16) Na sema e Iesu le taimi e faatasi ai ma tamaiti. E ao foʻi i mātua ona sema se taimi e faatasi ai ma le fanau. E tatau ona umi se taimi e faatasitasi ai ma i latou. E tatau ona iai se taimi e aʻoaʻoina ai i latou, auā o le faatonuga lenā a Ieova i mātua.—Faitau le Teuteronome 6:4-9.

15. O ā gaoioiga e mafai ona fai e mātua e puipuia ai a latou fanau?

¹⁵ A o faasolosolo ina matuā leaga lenei lalolagi, e tatau  ona puipuia e mātua a latou fanau mai tagata e taumafai e faaleaga le fanau iti, e pei o i latou e fai mea matagā tau feusuaʻiga i tamaiti. Ia tomānatu i le auala na puipuia ai e Iesu ona soo, o ē na ia taʻua ma le alofa, “le fanau e.” Ina ua puʻea o ia ma ua toeitiiti fasiotia, na fai e Iesu le gaoioiga ina ia sao ai ona soo. (Ioane 13:33; 18:7-9) Mātua e, e tatau ona outou mataala i taumafaiga a le Tiapolo e faaleaga o o outou alo. E tatau ona outou lapataʻia le fanau a o leʻi taitai ona tupu se mea. * (1 Peteru 5:8) Ioe, ua matuā lamatia i le taimi nei lo latou tulaga faaletino, tau amio ma le tulaga faaleagaga.

16. O le ā se mea e aʻoaʻoina e mātua mai le auala na tauaao ai e Iesu masei o ona soo?

 ¹⁶ I le toe pō o Iesu, na finau ai ona soo po o ai o i latou e sili. Na i lo le toʻatamaʻi i ona soo, na faaauau ona ʻaiʻoi atu ma le alofa Iesu e ala i ana upu ma gaoioiga. (Luka 22:24-27; Ioane 13:3-8) Afai o oe o se matua, po o e mātauina le auala e te faaaʻoaʻo ai iā Iesu pe a aʻoaʻi lau fanau? E moni e ao ona aʻoaʻia tamaiti, ae e tatau ona fai “faatatau” e aunoa ma le ita. Aua e te tautala i upu faatigā e “pei o le tutuʻi o le pelu.” (Ieremia 30:11; Faataoto 12:18) E tatau ona iloa mulimuli ane e lau tama, e saʻo le māfuaaga na aʻoaʻi ai o ia.—Efeso 6:4; Eperu 12:9-11.

17. Na faapefea ona fai e Iesu se faaaʻoaʻoga lelei atoatoa mo le fanau?

¹⁷ Pe e iai ni mea e aʻoaʻoina e le fanau mai iā Iesu? Ioe e iai! E tatau ona usiusitai le fanau i o latou mātua, e pei ona faaaʻoaʻo mai e Iesu. Na fetalai o ia: ʻE pei ona aʻoaʻo mai e le Tamā iā te aʻu, ou te tautala atu ai. Ou te faia pea mea e fiafia i ai lona finagalo.’ (Ioane 8:28, 29) Na usitai Iesu i lona Tamā i le lagi, ma ua faatonuina e le Tusi Paia fanau ia usiusitai i o latou mātua. (Faitau le Efeso 6:1-3.) E ui lava sa lelei atoatoa Iesu, ae na usiusitai i ona mātua o Iosefa ma Maria, e ui lava e lē lelei atoatoa i laʻua. E lē taumatea na faafiafiaina ai le aiga atoa o Iesu!—Luka 2:4, 5, 51, 52.

18. Aiseā na usitai ai Iesu i taimi uma lava i lona Tamā i le lagi, ma o ai e fiafia i aso nei pe a usiusitai le fanau i o latou mātua?

¹⁸ Pe e mafai ona faataʻitaʻi atili le fanau iā Iesu ma faafiafiaina o latou mātua? E moni, e iai taimi e faigatā ai i fanau ona usitai i mātua, ae e finagalo le Atua ia usiusitai le fanau i o latou mātua. (Faataoto 1:8; 6:20) Na usitai Iesu i taimi uma lava i lona Tamā i le lagi, e oo lava i taimi faigatā. Na iai le taimi na finagalo ai le Atua ia faia e Iesu se  mea e sili ona faigatā, ma na fetalai Iesu: “Ia aveese lenei ipu [o se mea na tatau ona ia faia] mai iā te aʻu.” Ae na faia e Iesu le mea na faafinagaloina e le Atua, auā na iloa e Iesu e sili atu le silafaga a lona Tamā i mea e ao ona fai. (Luka 22:42) A usiusitai le fanau, o le a faafiafia ai le Atua ma o latou mātua. *—Faataoto 23:22-25.

19. (a) E faapefea ona faaosooso e Satani le fanau? (e) O ā faalogona o mātua pe a aafia le fanau i amioga lē mamā?

¹⁹ Na faaosoosoina e le Tiapolo Iesu, ma e tatou te mautinoa foʻi o le a ia faaosoosoina talavou ia faia le mea sesē. (Mataio 4:1-10) E faaaogā e Satani omiga mai isi talavou, lea ua fai ma luʻitau. E tāua ona lē aumea atu le fanau i tagata fai mea sesē. (1 Korinito 15:33) Na aumea atu Tina le afafine o Iakopo, i teine e lē auauna iā Ieova, ma na iʻu ai i ni tulaga mataʻutia. (Kenese 34:1, 2) Ioe, e matuā faanoanoa le aiga pe a aafia se tasi o le aiga i amioga lē mamā tau feusuaʻiga.—Faataoto 17:21, 25.

20. O ā mea e tatau ona fai e tagata taʻitoʻatasi o le aiga ina ia fiafia ai le aiga?

²⁰ Pe a faatatauina fautuaga a le Tusi Paia, o le a faigofie  ona taulimaina faafitauli i le aiga. O le mea moni, o le faatatauina o fautuaga a le Tusi Paia, o le auala lenā e fiafia ai le aiga. O outou tane, ia outou alolofa atu i a outou avā, ma ia feutagaʻi ma i latou e pei ona feutagaʻi Iesu ma le faapotopotoga. O outou avā, ia outou gauaʻi atu i le tulaga ulu o o outou tane, ma ia pei outou o le avā lelei lea o loo taʻua i le Faataoto 31:10-31. Mātua e, ia aʻoaʻo a outou fanau. (Faataoto 22:6) O outou tamā, ia outou ʻpule lelei i o outou lava aiga.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Le fanau e, ia usiusitai i o outou mātua. (Kolose 3:20) E leai se tagata o le aiga e lelei atoatoa, auā e sasi uma lava. Ia lotomaulalo ma fefaamagaloaʻi.

21. O ā ni tulaga matagofie o loo fotuaʻi mai, ma e faapefea ona fiafia o tatou aiga i le taimi nei?

²¹ Ioe, o loo iai i le Tusi Paia le anoanoaʻi o fautuaga ma faatonuga tāua mo aiga. Ua aʻoaʻoina ai foʻi i tatou e uiga i le lalolagi fou a le Atua, ma se parataiso o le a faatumulia i tagata fiafia e tapuaʻi iā Ieova. (Faaaliga 21:3, 4) Maʻeu ni tulaga matagofie o loo fotuaʻi mai! E mafai ona fiafia o tatou aiga i le taimi nei, pe a mulimuli i faatonuga a le Atua o i lana Afioga, le Tusi Paia.