Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

BAEBOLO NE KAKYI SONLA

Memkpole Aze Fane Dɔɔnwo Na Yeayɛ Boɛ

Memkpole Aze Fane Dɔɔnwo Na Yeayɛ Boɛ
  • BƐWOLE YE: 1953

  • MAANLE MƆƆ ƆVI NU: AUSTRALIA

  • ALIMOA NE: NLANWONVONINLI ƐNLEANLƐ GYALE ME

ME ƐBƐLA DƐBA:

Me papa vi Germany dule hɔdɛnlanle Australia wɔ 1949. Ɔhɔle kɛ ɔkakpondɛ gyima wɔ ɛleka mɔɔ bɛyɛ manyese nee laete gyima la, na ɔdɛnlanle Victoria, namule ekyii bie azo. Ɛkɛ ne a ɔgyale me mame a, na bɛwole me wɔ 1953.

Ɛvolɛ ekyii pɛle nu la, me mame bɔle ɔ bo kɛ ɔ nee Gyihova Alasevolɛ ne mɔ sukoa Baebolo ne, yemɔti wɔ me ngakula nu ɛnee mekakye Baebolo ngilehilelɛ ne. Noko, ɛnee me papa ɛngulo asɔne biala. Ɛnee ɔyɛ basabasa yɛɛ ɔ nwo yɛ ɛzulolɛ na me mame sulo ye. Ɔhɔle zo ɔzukoale Baebolo ne fealera nu na ɔ nye liele ngilehilelɛ ne anwo. Saa me papa finde a, ɔka mɔɔ ɔzukoale la bie ɔkile me nee me diema raalɛ ne. Ɔhanle kenle bie azɛlɛ ye azo paladaese ne anwo edwɛkɛ nee kɛzi yɛdi Baebolo ne ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo ne azo a yɛ nye balie la anwo edwɛkɛ ɔhilele yɛ.​—Edwɛndolɛ 37:10, 29; Ayezaya 48:17.

Menyianle ɛvolɛ 18 la, me Papa basabasayɛlɛ ne ati ɔmaanle menvile sua nu. Ɛnee medie mɔɔ me Mame hilehilele me la medi ɛdeɛ, noko meannwu nvasoɛ mɔɔ wɔ zolɛ la. Yemɔti meanva meambɔ me ɛbɛla. Membɔle ɔ bo kɛ meyɛ laete gyima wɔ manyese gyima bie anu. Menyianle ɛvolɛ 20 la yɛɛ mengyale a. Ye ɛvolɛ nsa anzi yɛwole yɛ belamunli ralɛ raalɛ na menzuzule mɔɔ anwo hyia wɔ me ɛbɛlabɔlɛ nu la anwo bieko. Ɛnee meze kɛ Baebolo ne bahola aboa yɛ abusua ne, yemɔti Gyihova Dasevolɛ bie nee me zukoale. Noko me ye dwazole tiale Alasevolɛ ne mɔ. Mɔɔ mengɔle bɛ debiezukoalɛ ne bie la ɔzele me penyi kɛ, gyakyi Baebolo ɛzukoalɛ ne anzɛɛ fi abusua ne anu. Meangola meandɛ me nloa anu, yemɔti mendiele ye, na me nee Alasevolɛ ne mɔ ambɔ bieko. Nzinlii, menunle me nwo kɛ meangola meanyɛ debie mɔɔ meze kɛ ɔle kpalɛ la.

Kenle ko, me gɔnwo mɔ gyimayɛvoma maanle meneanle nlanwonvoninli. Ɛnee ɔyɛ anyelielɛ nee ayahanlɛ na ɔmaanle me adwenle buale me fɔlɛ. Menliele menlile kɛ Nyamenle bahwe me nzo wɔ mekɛ mɔɔ mengakyele mɔɔ menzukoale menvile Baebolo ne anu la. Noko, mɔɔ melɛkɔ zo meanlea nvoninli ɛtane ɛhye la, kɛzi mebu nlanwonvoninli la akee hakyile. Yeangyɛ, ɔgyale me bɔkɔɔ.

Wɔ ɛvolɛ 20 mɔɔ doa zo la anu, mendwenle me nwo menvile ngyinlazo kpalɛ mɔɔ me mame vale hilehilele me la anwo bɔkɔɔ. Ɛnee ninyɛne mɔɔ medwenle nwolɛ la yɛɛ meyɛ a. Ɛnee meka edwɛkɛ fotii yɛɛ nla nwo ngoayɛ mgbane mgbane a mebɔ a. Menyianle nla nwo adwenle ɛtane. Ɛnee me nee me ye tɛte ɛdeɛ, noko ɛnee me nee mraalɛ gyɛne veɛvea ɛkɛ. Kenle ko bie, meneanle neanleɛ nu na mɔɔ menwunle ye la maanle ‘nyane hanle me.’ Ɛbulɛ mɔɔ ɛnee melɛ memaa me nwo la hakyile yɛle ɛkpɔlɛ.

Me agyalɛ ne zɛkyele na me ɛbɛlabɔlɛ yɛle basaa. Akee, menvile me ahonle muala anu menzɛlɛle Gyihova. Membɔle Baebolo ɛzukoalɛ bo bieko, ɔnva nwo kɛ mengyakyile ye ɛvolɛ 20 mɔɔ ɛze la. Mekɛ zɔhane, ɛnee me papa ɛwu na bɛzɔne me mame kɛ Gyihova Dasevolɛ.

KƐZI BAEBOLO NE HAKYILE ME LA:

Ɛnee ngakyile kpole kpalɛ wɔ me ɛbɛlabɔlɛ nee Baebolo ngyinlazo mɔɔ kpogya la avinli. Noko, ɛnee mezi pi kɛ mebanyia anzodwolɛ ne mɔɔ Baebolo ne bɔ nwolɛ ɛwɔkɛ la. Yemɔti membɔle mɔdenle kɛ mebadendɛ kɛnlɛma na meanyia abotane. Eza menzile kpɔkɛ kɛ megyakyi ɛbɛlatane ɛbɔlɛ, kyakyadolɛ, nzabolɛ na meagyakyi me gyimamenle ne ɛwualɛ.

Ɛnee me gɔnwo mɔ gyimayɛvoma ɛnnwu deɛmɔti mekulo kɛ meyɛ nzenzaleɛ ɛhye mɔ la. Wɔ ɛvolɛ nsa anu, bɛgyegyele me dahuu kɛ menzia mengɔ me ɛbɛla dɛba ne anu. Saa mefa ɛya ekyii anzɛɛ meka edwɛkɛ ɛtane bie a, ɛnee bɛva anyelielɛ bɛdea nu kɛ: “Aa! Joe ɛzia ɛra ye dɛba ne anu.” Nea kɛzi edwɛkɛ ɛhye mɔ yɛle me nyane a! Ɛnee meta mete nganeɛ kɛ mekpo aze.

Ɛnee nlanwonvoninli mɔɔ bie wɔ ɛlɛtɔlɔneke zo nee mɔɔ bɛyɛ ye buluku la dɔɔnwo wɔ me gyima nu. Me gɔnwo mɔ gyimayɛvoma dahuu fa nlanwonvoninli gua me kɔmpita ne azo kɛ mɔɔ ɛnee bɛyɛ ye dɛba ne la. Membɔle mɔdenle kɛ megyakyi deɛ ɛhye noko ɛnee bɛzi pi kɛ bɛmaa meakpo aze. Memkpondɛle moalɛ nee anwosesebɛmaanlɛ menvile me Baebolo kilehilevolɛ ne ɛkɛ. Ɔzile abotane ɔdiele me ahonle nu edwɛkɛ kɔsɔɔti. Ɔgyinlanle Baebolo nu edwɛkɛ fɔɔnwo bie mɔ azo ɔmaanle menwunle kɛzi mebali ngyegyelɛ ne anwo gyima la, na ɔmaanle me anwosesebɛ kɛ menyɛ asɔne dahuu memkpondɛ Gyihova moalɛ.​—Edwɛndolɛ 119:37.

Kenle ko bie, menyiale me gɔnwo mɔ gyimayɛvoma ne mɔ. Mɔɔ yɛyiale la, menganle kɛ bɛmaa mrenyia nwiɔ mɔɔ bɛze bɛ kɛ bɛle nzabovoma la nza toba ngoko. Ekpunli ne deɛdeanle nuhua kɛ: “Mmayɛ zɔ! Mrenyia ɛhye mɔ ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbagyakyi!” Na membuale kɛ: “Ɛhɛe, zɔhane ala a medame noko melɛbɔ mɔdenle kɛ mebagyakyi a.” Ɔvi kenle zɔhane, bɛnwunle mɔdenle mɔɔ melɛbɔ kɛ mebali nlanwonvoninli ɛnleanlɛ zo konim la na bɛangyegye me bieko.

Nzinlii, ɔlua Gyihova moalɛ zo mengyakyile nlanwonvoninli ɛnleanlɛ. Bɛzɔnenle me kɛ Gyihova Dasevolɛ wɔ 1999, na me nye liele kɛ menyia adenle bieko mɔɔ bamaa meabɔ ɛbɛla mɔɔ anwo te na ɔyɛ anyelielɛ la.

Kɛkala, mede deɛmɔti Gyihova kyi ninyɛne mɔɔ ɛnee me nye die nwo la abo. Kɛ ɛlɔlɛ Selɛ la, ɔkulo kɛ ɔbɔ me nwo bane ɔfi ngyegyelɛ mɔɔ nlanwonvoninli fa ba la anwo. Nea kɛzi edwɛkɛ mɔɔ wɔ Mrɛlɛbulɛ 3:5, 6 la le nɔhalɛ a! Ɔka kɛ: “Yeye wɔ ahonle nu fa ɛ rɛle wula [Gyihova] anu, mmafa wɔ adwenle ɛsɔ ɛ ngome wɔ nrɛlɛbɛ. Nwu Nyamenle wɔ wɔ ɛbɛlabɔlɛ muala anu, na ɔbamaa wɔ ndenle adenrɛ fɔɔnwo amaa wɔ.” Baebolo ngyinlazo bɔ yɛ nwo bane yɛɛ eza ɔmaa yɛkpazi.​—Edwɛndolɛ 1:1-3.

KƐZI YEBOA ME:

Mekɛ bie, ɛnee mekpɔ me nwo, noko kɛkala menyia ɛbulɛ nee anzodwolɛ. Mebɔ ɛbɛla mɔɔ anwo te na menwu kɛ Gyihova ɛva me ɛtane ɛhyɛ me yɛɛ ɔboa me. Mengyale Karolin, adiema raalɛ anwofɛlɛko bie mɔɔ kulo Gyihova kɛ medame la wɔ 2000. Yɛlɛ anzodwolɛ wɔ yɛ sua nu ɛkɛ. Yɛbu ye kɛ ɔle nwolɛ adenle kpole kɛ yɛboka Kilisiene mediemayɛlɛ mɔɔ anwo te na bɛkulo bɛ nwo wɔ ewiade amuala la anwo la.