Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Kɛzi Nyamenle De Ɛ?

Kɛzi Nyamenle De Ɛ?

Awie subane mɔɔ yɛbanwu ye la bamaa yɛanwu ye kpalɛ, na yemɔ bahola amaa yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne anu amia. Zɔhane ala a, saa yɛsukoa Gyihova subane ne mɔ anwo debie a, ɔbamaa yɛanwu kɛzi ɔde la na yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne anu amia a. Wɔ Nyamenle subane ne mɔ mɔɔ yɛ nwanwane la amuala anu, nuhua nna a le titili kpalɛ a: ye tumi, nrɛlɛbɛ, pɛlepɛlelilɛ, yɛɛ ɛlɔlɛ.

NYAMENLE LƐ TUMI

“Wɔmɔ yɛɛ wɔva wɔ tumi kpole ne nee wɔ anwosesebɛ wɔbɔ anwuma nee aze a.”​GYƐLƐMAYA 32:17.

Yɛnwu Nyamenle tumi ne anwo daselɛ wɔ ye abɔdeɛ nu. Kɛ neazo la, saa ɛgyi alienwo wɔ kenle mɔɔ ewia ne ɛlɛfi kpalɛ wɔ wawaa mekɛ nu a, duzu nganeɛ a ɛte a? Ewia ne wuluwulu ne ɔ. Ɔda ali kɛ tumi mɔɔ Gyihova fa bɔ ninyɛne la anwo nganeɛ ne bie a ɛlɛte la. Kɛzi ewia ne anwosesebɛ de ɛ? Wɔ ye avinli sɛsɛ kpalɛ, ye wuluwulu ne le degrees Fahrenheit kɛyɛ mgbe 27. Wɔ kɛkɛ ko biala anu, anwosesebɛ mɔɔ vi sɛnzɛne ne anu ba la dodo le kɛ nukelea bɔmbo mgbe ɛya dɔɔnwo mɔɔ bɛdo la.

Noko saa ɛfa ewia ne ɛtoto nwɔlɔra mgbe mgbe dɔɔnwo mɔɔ wɔ ɛkɛ la anwo a, ɔle nretee bie. Abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvoma bu mgbonda kɛ, nwɔlɔra mgbole ne mɔ anu ko mɔɔ bɛfɛlɛ ye UY Scuti la tɛtɛlɛ tɛla ewia ne kɛyɛ 1,700. Saa bɛfa UY Scuti bɛsie ɛleka mɔɔ ewia ne wɔ la a, ɔbava azɛlɛ ne amuala na eza yeava pelanet ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye Jupiter la foa bie. Ɛhye maa yɛte edwɛkɛ mɔɔ Gyɛlɛmaya hanle ye wɔ Gyihova Nyamenle mɔɔ ɔvale ye tumi kpole ne ɔbɔle anwuma nee aze la abo.

Kɛzi yɛnyia Nyamenle tumi ne azo nvasoɛ ɛ? Yɛ ngoane gyi ninyɛne mɔɔ yɛnwu bɛ mɔɔ Nyamenle ɛbɔ la azo, le kɛ ewia ne yɛɛ abɔdeɛ gyɛne mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la. Eza Nyamenle fa ye tumi ne boa yɛ nuhua ko biala wɔ azɛlɛ ye azo. Adenle boni azo? Wɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu, Nyamenle maanle Gyisɛse tumi maanle ɔvale ɔyɛle nwanwane ninyɛne. Yɛkenga kɛ: “Anyenzinliravolɛma nwu debie yɛɛ abuburama tia, kokobɛvolɛma te kpɔkɛ yɛɛ anzondiliravolɛma te edwɛkɛ, bɛdwazo mowuamra.” (Mateyu 11:5) Duzu a ɔyɛ ɔboa yɛ ɛnɛ a? Baebolo ne ka kɛ: “Ɔmaa mɔɔ anye zo ɛbulu la anwo gyinla ye.” Ɔtoa zo kɛ: “Bɛdabɛ mɔɔ bɛ rɛle wɔ [Gyihova] anu la, bɛbanyia anwosesebɛ fofolɛ.” (Ayezaya 40:29, 31) Nyamenle bahola amaa yɛ “tumi bedevinli” mɔɔ bamaa yɛali yɛ ngyegyelɛ nwo gyima anzɛɛ yɛagyinla sɔnea mɔɔ yɛlɛyia la anloa a. (2 Kɔlentema 4:7) Asoo kɛzi Nyamenle fi ɛlɔlɛ nu fa ye tumi kpole ne boa yɛ wɔ yɛ ngyegyelɛ mekɛ nu la ɛndwe wɔ ɛmbikye ye ɔ?

NYAMENLE ZE NRƐLƐBƐ

“O [Gyihova], wɔ gyima ne mɔ zonle! Ɛvale nrɛlɛbɛ yɛɛ ɛbɔle bɛ muala a.”​EDWƐNDOLƐ 104:24.

Saa yɛnea ninyɛne mɔɔ Nyamenle ɛbɔ la a, ɔmaa yɛnwu ye nrɛlɛbɛ ne kpalɛ. Abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvoma neɛnlea ninyɛne mɔɔ Nyamenle ɛbɔ la anu na bɛsukoa debie wɔ nu bɛfa bɛyɛ ninyɛne. Bɛfa bɛyɛ ninyɛne ngyikyi yɛɛ mgbole le kɛ alopile.

Sonla nye le abɔdeɛ mɔɔ yɛ nwanwane

Kɛzi Nyamenle yɛle sonlabaka ne la maa yɛnwu ye nrɛlɛbɛ ne mɔɔ yɛ nwanwane la yɛtɛla debie biala. Kɛ neazo la, suzu kɛzi adɔma nyi wɔ ye mame akunlu la anwo. Ngoane kɛkɛba ko mɔɔ sonla ne subane nee ɔ nwo edwɛkɛ biala wɔ nu la a bɔ ɔ bo a. Ngoane kɛkɛba ko ne akee kpakye bayɛ dɔɔnwo mɔɔ bɛzɔho bɛ nwo a. Wɔ ye mekɛ kpalɛ nu, bɛkakyi bɛyɛ ninyɛne ngakyile le kɛ mogya, ndinli, yɛɛ mbowule. Ɔngyɛ ɛnee nvɛyeba ne mɔ noko ɛbɔ ɔ bo ɛlɛyɛ gyima. Wɔ siane ngɔnla pɛ anu, ɛnee ngoane kɛkɛba ko ne ɛnyi ɛyɛ adɔma mɔɔ lɛ ngoane ngɛkɛba mgbe mgbe dɔɔnwo a. Nrɛlɛbɛ kpole mɔɔ da ali wɔ ɛhye anu la maa menli dɔɔnwo nee Baebolo kɛlɛvo ne mɔɔ hanle kɛ “Meye wɔ ayɛlɛ, ɔluakɛ ɛ nwo yɛ ɛzulolɛ nee nwanwane anzɛɛ kɛzi ɛbɔle me la yɛ ɛzulolɛ nee nwanwane” la yɛ adwenle.​—Edwɛndolɛ 139:14.

Kɛzi yɛnyia Nyamenle nrɛlɛbɛ ne azo nvasoɛ ɛ? Bɔvolɛ ne ze mɔɔ yɛhyia nwo amaa yɛ nye alie la. Ɔluakɛ ɔze nrɛlɛbɛ na ɔlɛ ndelebɛbo la ati, yeva folɛdulɛ mɔɔ baboa yɛ la yemaa yɛ wɔ ye Edwɛkɛ Baebolo ne anu. Kɛ neazo la, ɔtu yɛ folɛ kɛ: “Bɛhɔ zo . . . bɛva bɛhyɛ bɛ nwo bɔkɔɔ.” (Kɔlɔsaema 3:13) Asoo ɛhye le folɛdulɛ mɔɔ nrɛlɛbɛ wɔ nu? Ɛhɛe. Dɔketama ka kɛ saa yɛnyia fakyɛ subane a ɔmaa yɛkola da na ɔmmaa yɛnnyia mogya molozo. Eza ɔbahola yeade adwenle nu nee kpɔkɛdelɛ nu ngyegyelɛ gyɛne zo. Nyamenle le kɛ agɔnwolɛ nrɛlɛbɛvolɛ bie mɔɔ dwenle yɛ nwo na ɔkɔ zo ɔfa folɛdulɛ kpalɛ mɔɔ baboa yɛ dahuu la ɔmaa yɛ la. (2 Timote 3:16, 17) Asoo ɛ nye ɛnrɛlie nwo kɛ ɛbanyia agɔnwolɛ zɛhae ɔ?

NYAMENLE DI PƐLEPƐLE

[Gyihova] kulo pɛlepɛlelilɛ.”​EDWƐNDOLƐ 37:28.

Nyamenle yɛ mɔɔ tenrɛ la dahuu. Nɔhalɛ nu, “ɔle bɛkyi kɛ Nyamenle kɛyɛ amumuyɛ, anzɛɛ Tumivolɛ ne kɛyɛ ɛtane.” (Dwobu 34:10) Gyihova bua ndɛne fɔɔnwo, kɛ mɔɔ edwɛndolɛnli ne hanle ye la: “Ɛfa pɛlepɛlelilɛ ɛbua menli ndɛne.” (Edwɛndolɛ 67:4) Ɔluakɛ ‘Gyihova nea sonla ahonle nu’ la ati, awie biala ɛnrɛhola ɛnrɛbu ye koasea, emomu dahuu ɔnea kɛ ɔbanwu nɔhalɛ ne na yeabua ndɛne fɔɔnwo. (1 Samoɛle 16:7) Bieko, Nyamenle ze ninyɛndane nee nzisi mɔɔ ɛlɛkɔ zo wɔ azɛlɛ ye azo la na yebɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔnrɛhyɛ ɔbaye ‘amumuyɛma yeavi azɛlɛ ne azo.’​—Mrɛlɛbulɛ 2:22.

Noko akee, Nyamenle ɛnle ndɛnebuavolɛ atisesebɛ mɔɔ kulo kɛ ɔtwe yɛ nzo a. Ɔse yɛ anwunvɔne wɔ mekɛ mɔɔ fɛta la anu. Baebolo ne ka kɛ: ‘Gyihova le dovolɛ nee anwunvɔnezelɛnli’ maa ɛtanevolɛma mɔɔ bɛanlu bɛ nwo nɔhalɛ nu la. Asoo ɛhye ɛngile kɛ ɔdi pɛlepɛle ɔ?​—Edwɛndolɛ 103:8; 2 Pita 3:9.

Kɛzi yɛnyia Nyamenle pɛlepɛlelilɛ ne azo nvasoɛ ɛ? Ɛzoanvolɛ Pita hanle kɛ: “Nyamenle ɛnnea sonla nyunlu, na wɔ maanle biala anu awie biala mɔɔ sulo ye na ɔyɛ mɔɔ ɔle kpalɛ la, ɔdie ye ɔto nu.” (Gyima ne 10:34, 35) Yɛnyia Nyamenle pɛlepɛlelilɛ ne azo nvasoɛ ɔluakɛ ɔnnea sonla nyunlu anzɛɛ ɔnyɛ nyeyenu. Ɔdie yɛ ɔto nu kɛ ye azonvolɛ ɔnva nwo yɛ aneɛ, maanle mɔɔ yɛvi nu, yɛ nwomazukoalɛ, anzɛɛ yɛ gyinlabelɛ.

Yɛkola yɛnyia nyeyenu mɔɔ Nyamenle ɛnyɛ la azo nvasoɛ ɔnva nwo ɛleka mɔɔ yɛvi anzɛɛ yɛ gyinlabelɛ

Kɛmɔ Nyamenle kulo kɛ yɛte ye pɛlepɛlelilɛ ne abo na yɛnyia zolɛ nvasoɛ la ati, yemaa yɛ adwenle. Ngɛlɛlera ne ka adwenle ne anwo edwɛkɛ kɛ ɔle mɛla mɔɔ ‘bɛhɛlɛ ye wɔ yɛ ahonle nu,’ na ‘ɔdi yɛ daselɛ’ wɔ mɔɔ yɛyɛ la anwo, saa ɔle kpalɛ anzɛɛ ɛtane a. (Wulomuma 2:15) Kɛzi ɔboa yɛ ɛ? Saa yɛtete yɛ adwenle ne boɛ a, ɔbahola yeaboa yɛ yeamaa yɛahwe yɛ nwo yɛavi nyɛleɛ mɔɔ bahola aboda yɛ anzɛɛ nzisi nwo. Na saa yɛyɛ nvonleɛ bie a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛanlu yɛ nwo na yɛayɛ mɔɔ tenrɛ la dahuu. Nɔhalɛ nu, saa yɛte kɛzi Nyamenle di pɛlepɛle la abo a, ɔbaboa yɛ na yeamaa yɛahwe yɛabikye ye!

NYAMENLE LE ƐLƆLƐ

“Nyamenle le ɛlɔlɛ.”​1 DWƆN 4:8.

Nyamenle lɛ tumi, ɔze nrɛlɛbɛ, eza ɔdi pɛlepɛle, noko Baebolo ne ɛnga kɛ Nyamenle le tumi, nrɛlɛbɛ anzɛɛ pɛlepɛle. Noko ɔka kɛ ɔle ɛlɔlɛ. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ yɛkola yɛka kɛ tumi mɔɔ Nyamenle lɛ la maa ɔkola ɔyɛ debie yɛɛ ye pɛlepɛlelilɛ nee ye nrɛlɛbɛ ne kile kɛzi ɔyɛ ye ninyɛne la adenle. Noko Gyihova ɛlɔlɛ ne a ka ye maa ɔyɛ debie a. Debie biala mɔɔ ɔyɛ la gyi ɛlɔlɛ zo.

Nyamenle ɛngyia ɛhwee ɛdeɛ, noko ɛlɔlɛ a hanle ye maanle ɔbɔle abɔdeɛ mɔɔ ze nrɛlɛbɛ la ɔguale anwuma nee azɛlɛ ye azo amaa bɛanyia ye ɛlɔlɛ ne azo nvasoɛ a. Ɔvile atiakunlukɛnlɛma nu ɔzieziele azɛlɛ ne kɛnlɛma amaa alesama anye alie. Na ɔkɔ zo ɔda ɛlɔlɛ ali ɔkile alesama kɔsɔɔti ɔlua ‘ye ewia mɔɔ ɔmaa ɔfi ɔmaa ɛtanevolɛma nee kpalɛma yɛɛ ezule mɔɔ ɔmaa ɔtɔ ɔgua tenlenema nee amumuyɛma anwo zo la.’​—Mateyu 5:45.

Bieko, “Gyihova se anwunvɔne yɛɛ ɔ kunlu yelɛyela ye.” (Gyemise 5:11) Ɔse menli mɔɔ fi ahonle nu kpondɛ ye na bɛtwe bɛbikye ye la kɔsɔɔti anwunvɔne. Nyamenle nwu menli ɛhye mɔ anu ko biala. Nɔhalɛ nu, ‘ɔdwenle ɛ nwo.’​1 Pita 5:7.

Kɛzi yɛnyia Nyamenle ɛlɔlɛ ne azo nvasoɛ ɛ? Kɛzi ewia ne kadɔ a ɔle kɛnlɛma la maa yɛ nye die. Saa yɛte adɔma bie ɛzelekɛ a, yɛ nye die. Eza yɛ nye die ɛlɔlɛ mɔɔ yɛ mbusuafoɔ da ye ali kile yɛ la anwo. Bie a, ɛhye mɔ ɛnle ninyɛne titili mɔɔ yɛhyia nwo ɛdeɛ, noko bɛmaa asetɛnla yɛ anyelielɛ kpalɛ.

Yɛnyia Nyamenle ɛlɔlɛ ne azo nvasoɛ wɔ adenle fofolɛ zo: asɔneyɛlɛ. Baebolo ne tu yɛ folɛ kɛ: “Bɛmmadwenle debie biala anwo, emomu wɔ debie biala anu bɛlua asɔneyɛlɛ nee modolɛ nee moyɛlɛ zo bɛva bɛ nzɛlɛlɛ bɛdo Nyamenle anyunlu.” Kɛ selɛ mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la, ɔkulo kɛ yɛkpondɛ ye ɛkɛ ne moalɛ. Na ɔlua ye ɛlɔlɛ ne ati yebɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔbamaa yɛanyia ‘Nyamenle anzodwolɛ ne mɔɔ bo ndelebɛbo muala azo la.’​—Felepaema 4:6, 7.

Asoo Nyamenle subane titili le kɛ ye tumi, nrɛlɛbɛ, pɛlepɛlelilɛ nee ɛlɔlɛ mɔɔ yɛzuzu nwo sikalɛ la ɛboa wɔ ɛmaa wɔnwu kɛzi Nyamenle de la kpalɛ ɔ? Amaa wɔanyia Nyamenle anwo ɛlɔlɛ dɔɔnwo la, yɛmaa wɔ anwosesebɛ kɛ ɛzukoa mɔɔ yeyɛ nee mɔɔ ɔbayɛ yeaboa wɔ la.

KƐZI NYAMENLE DE Ɛ? Gyihova lɛ tumi kpole, ɔze nrɛlɛbɛ, yɛɛ ɔdi pɛlepɛle ɔtɛla awie biala. Noko ye subane mɔɔ twe yɛ bikye ye la a le ɛlɔlɛ